Search results

1

Do kogo mówi biskup? O sposobach zwracania się do odbiorców przez biskupa Grzegorza Rysia

100%

Wojtaszek M.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2016

|

issue 31

PL

W artykule omówiono sposób zwracania się do odbiorców księdza biskupa Grzegorza Rysia, biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej, doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii, znanego i cenionego wykładowcy, rekolekcjonisty, duszpasterza. Analiza wybranych materiałów pozwala stwierdzić, że biskup nie ukrywa intencji, z jakimi przemawia, nie sytuuje się nad, lecz obok odbiorcy, zaznacza więź, jaka go z nim łączy, posługuje się wyrażeniami o charakterze grzecznościowym, zasadniczo buduje z odbiorcą relację równorzędną i traktuje odbiorcę jako partnera komunikacji.

2

Wszystkiego najlepszego i połamania czego?

88%

Stryjecka A., Università degli Studi di Roma „Sapienza”

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

Autorka artykułu z punktu widzenia nauczyciela jpjo przygląda się życzeniom jako aktowi mowy, okazjom do składania życzeń i formułom życzeń właściwym językowi polskiemu i włoskiemu, podobieństwom i różnicom między dwiema kulturami i językami. Poznawanie kultury jest wpisane w poznawanie języka, może je także ułatwiać lub utrudniać.

EN

From the point of view of a teacher of Polish as a foreign language, the author concentrates on wishing as a speech act. She aims to show the similarities and differences between expressing wishes in Polish and Italian, focusing on contexts of that type of spoken and written language performance, typical words and expressions. Moreover, the author tries to answer the question of how the knowledge of culture affects the process of studying a language, and whether knowing culture codes typical for a certain society encourages or discourages the learners.

3

Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego

88%

Nowakowska M. M., Uniwersytet w Lublanie; Uniwersytet Łódzki

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

W artykule zostały przedstawione problemy z zakresu polsko-słoweńsko-słowackiego savoire vivrevu językowego. Autorka krótko przedstawia podstawowe sposoby zwracania się do osób drugich w trzech językach: polskim, słoweńskim i słowackim, opisując problemy rodzimych użytkowników języka z ich użyciem. Następnie zajmuje się prezentacją sposobów wprowadzania podstawowych polskich form grzecznościowych, czyli form pan/pani/państwo, w wybranych trzech podręcznikach do nauki jpjo. Podkreśla wagę i konieczność utrwalania poprawnego użycia tych form, zwłaszcza wśród Słowian.

EN

The problems concerning Polish-Slovene-Slovak language manners are presented in this article. The author shortly describes the ways of addressing people in the three languages: Polish, Slovene, and Slovak, presenting native speakers’ problems with the usage of these forms. Then, she concentrates on the methods of introducing basic Polish honorific expressions, i.e. pan/pani/państwo in three selected textbooks for studying Polish as a foreign language. She emphasizes the importance of and the necessity to consolidate the correct use of these forms especially among Slavs.

4

Tytulatura w korespondencji Ignacego Krasickiego w latach 1743–1764

75%

Bałut I.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2010

|

vol. 9

7-21

DE

In diesem Referat wurde die Anredeformen im früheren Briefwechsel von Ignacy Krasicki in den Jahren 1743–1764 analysiert. Es wurde nur die von ihm angewendete Titelei analysiert (Ansprache des Empfänger, oder einer dritten Person), um das Bild des Empfängers zu ermitteln. Die Selbstbezeichnungen des Autor wurden hingegen nicht dargestellt. Das gesammelte Material wurde in drei Kategorien eingeteilt: Ansprache des Empfängers in Vokativ, Ansprache des Empfängers in einem anderen Kasus, Ansprache einer dritten Person. Im Hinblick auf die sozialen Umstände, das heißt eine bestimmte Situation und Rolle, die der Empfänger im Kommunikationsprozess spielt, wurden folgende Gruppen bestimmt: Standardtitelei, Berufstitelei, Funktionstitelei, Symboltitelei, Familientitelei, Gelegenheitstitelei. Das Material wurde in Bezug auf bestimmte Kommunikationssituationen analysiert. Deshalb war es nötig, den Lebenslauf von Krasicki und seine Familienverhältnisse zu berücksichtigen.

5

Wzorce niewerbalnych zachowań komunikacyjnych w XIX wieku (na podstawie kodeksów obyczajowych)

75%

Umińska-Tytoń E.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2009

|

vol. 8

153-165

EN

The article describes typical language behaviour, which was recommended in savoir-vivre handbooks from the 19th century. On the base of chosen customs codes, which include above mentioned savoir-vivre advices, the author describes the patterns of non-verbal behaviours, that either accompany or even replace the verbal communication. All the basic types of non-verbal communication-visual, auditory and kinesthetic has been analyzed. The article proves that the moderation and restraint are common in all typical language behaviours. We can observe this not only in indications themselves but also in their forms and argumentation used in them.

6

Rola werbalnych formuł etykiety językowej w listach (na materiale z lat 1750-1860)

75%

Pawłowska A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2013

|

vol. 12

153-163

EN

This article discusses the role of verbal politeness formulas in epistolography from the second half of the 18th century and the first half of 19th century. The authentic letters have been chosen from various classes of writers: landed gentry, bourgeoisie, soldiers, literary and artistic circles. The paper analyses opening and closing acts of linguistic etiquette in this letters. There are also comparisons with pointers in model letter-writers published in analysed period. Conventional verbal formulas, contrary to recommendations included in these letter handbooks, were still commonly used in letter closings. There were very rarely used in salutations, which was also continuation of Old Polish epistolographic tradition.

7

Specification of selected honorifics in relation to the general Polish standard in the written Polish as a heritage language in Ukraine (using the material of the Polish-language Gazeta Polska Bukowiny periodical)

71%

Krawczuk A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

311-328

PL

W artykule na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny” reprezentujących pisaną odmianę polszczyzny odziedziczonej na Ukrainie przeanalizowano swoiste na tle skodyfikowanej normy ogólnopolskiej formy grzecznościowe w zakresie sposobów zwracania się do adresata, składania gratulacji i życzeń, podziękowań, a także używania słów pan/pani przed antroponimami w strukturach nieadresatywnych tekstów informacyjnych. Ujawniono przyczyny trwałości tych form w małej wspólnocie komunikatywnej: interferencja z języków wschodniosłowiańskich, oddziaływanie uzusu ogólnopolskiego, tradycyjność określonych struktur na tych trenach, także szereg czynników pozajęzykowych – np. chęć szczególnego wyrażania szacunku wobec odbiorcy, ocieplania z nim relacji, ekonomiczność wyrażeń językowych, wreszcie akceptowalność swoistych jednostek etykietalnych w ramach wspólnoty.

EN

In this article, the author analyses honorifics in relation to the codified general Polish norm in terms of the modes of addressing people, congratulating and well-wishing, as well as the use of the words “pan/pani” (sir/ma’am) in front of anthroponyms in non-addressable structures of information texts, on the basis of the texts of the Gazeta Polska Bukowiny periodical which represent the written version of Polish as a heritage language in Ukraine. The author reveals the reasons for the persistence of those forms among the small linguistic community: instances of interference from East Slavic languages; influence of the general Polish usage; the traditions of specific structures in those areas; as well as a series of extra-linguistic factors, e.g. the intention to express respect towards a recipient, warming relations with them, the efficiency of linguistic expressions, and, finally, the acceptability of specific etiquette units within a community.

8

Mówić dyplomatycznie

63%

Świątek J.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 17

134-156

PL

Wszyscy rozumiemy istotę wyrażenia mówić/powiedzieć coś dyplomatycznie. Wielki Słownik Języka Polskiego podaje dwa zasadnicze komponenty znaczeniowe tego wyrażenia: powiedzieć coś (1) grzecznie i (2) wymijająco. W artykule staram się odpowiedzieć na pytanie jakie są podstawowe mechanizmy językowe pozwalające ocenić wypowiedź jako dyplomatyczną. Mechanizmy te to z jednej strony mechanizmy grzeczności językowej: pozytywne i negatywne strategie grzecznościowe w ujęciu Brown i Levinsona oraz, z drugiej strony, swoiste gry językowe oparte na Zasadzie Kooperacji Grice’a. Dodatkowo zwracam też uwagę na inne marginalne mechanizmy, których nie da się zanalizować na podstawie grzeczności i gier językowych.

EN

The basic meaning of the phrase speak/say something diplomatically is intuitively understood by all of us. Those intuitions are rendered in dictionaries by saying something (1) politely, and (2) evasively. The article is an attempt to answer the question what are the underlying language mechanisms that allow us to evaluate an utterance as diplomatic. Those mechanisms are on the one hand positive and negative politeness strategies as postulated by Brown & Levinson, and on the other hand, specific language games based on the Gricean Cooperative Principle. Additionally, some other marginal mechanisms involved in diplomatic speech are also analysed.

9

Od „proszę łaski pana” do „proszę pana”

63%

Sikora K.

Język Polski

|

2013

|

issue 4

287-298

PL

W artykule autor przedstawia swój pogląd na pochodzenie we współczesnym języku polskim wykrzykników adresatywnych typu „proszę pana/pani”. Dowodzi, że wywodzą się one z formuły performatywnej prośby o wybaczenie za sprawiany rozmówcy kłopot: „proszę łaski wielmożnego pana/wielmożnej pani” (jak w wypadku niem. entschuldigung /entschuldigen Sie, ang. excuse me itp.). Wywody swoje opiera na analizie źródeł leksykograficznych i przykładów z polskiej literatury pięknej XIX i XX wieku.

EN

In the article the author presents his view on the origin of the forms of address like "proszę pana/pani". He proves they were initially performative utterances to beg pardon for causing the interlocutor some trouble: "proszę łaski wielmożnego pana / wielmożnej pani" (compare German "entschuldigung / entschuldigen Sie", English "excuse me" etc.). The conclusions are based on an analysis of lexical sources and examples from the Polish 19th and 20th century belles-lettres.

10

O „robaczywych” słowach, czyli nieetycznych zachowaniach językowych w mediach

63%

Benenowska I., Morzyńska-Wrzosek B.

Conversatoria Linguistica

|

2016

|

issue 10

25-39

PL

The text is devoted to discussing examples of unethical linguistic activi-ties. The examples come mainly from performances by Jakub Wątły („Krzywe Zwierciadło”, February 14th 2017) and Jan Pietrzak (concert at „Klub Ronina”, March 21st 2016). In the cited fragments one can observe mechanisms related to, among others, depersonalization, common metaphor, reduction of the Other, aimed at Its degradation and/or ridicule. These are the result of bias of interests and ide-as, tendentiousness of depiction and emotionality of the sender.

11

Elementy etykiety językowej w listach Bolesława Prusa do Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej)

63%

Czachorowska M.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 3

56-70

PL

W artykule analizie poddany został zbiór 36 listów, które Bolesław Prus napisał do swojej przyjaciółki i żony przyjaciela Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej) w latach 1890–1904. Celem artykułu było wskazanie i językowe omówienie elementów listowej etykiety grzecznościowej (powitań, pożegnań, podziękowań, przeprosin, życzeń) wykorzystywanych przez Prusa w tej korespondencji. Oprócz wyrażeń i fraz szablonowych, konwencjonalnych, formuł skostniałych, używanych tradycyjnie w korespondencji między starszym mężczyzną a młodszą kobietą – wdową, mężatką, w listach znajdziemy akty grzecznościowe nieszablonowe, zindywidualizowane, jednostkowe, dowcipnie i pomysłowo inkrustowane komplementami.

EN

This article includes an analysis of the collection of 36 letters that Bolesław Prus wrote to his friend, and his friend's wife, Octavia primo voto Rodkiewiczowa Żeromska, in the years 1890–1904. The aim of the article was to indicate and linguistically discuss the elements of epistolary courtesy etiquette (greetings, farewells, thanks, apologies, wishes) used by Prus in this correspondence. In addition to standard expressions and phrases, conventional and outdated formulas traditionally used in correspondence between an older man and a younger woman – a widow, a married person, in letters we will find expressions that are out-of-the-box, personalized, unique, witty and ingeniously encrusted with compliments.

12

Co razi studentów polonistyki w językowych zachowaniach grzecznościowych Polaków?

63%

Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M.

|

2015

|

vol. 63

|

issue 6: Językoznawstwo

181-192

EN

This article applies to language and communication awareness of the young generation of Poles in the field of linguistic label. The authors analyze the results of a survey conducted among 100 students of Polish philology. It turns out that they appreciate the importance of linguistic politeness. Irritates them both lack and excess of it. They also point out the wrong vocabulary in language communication, i.e. vocabulary inadequate to the situation and the vulgarisms and curses. Lack of politeness they notice in different situations – everyday and formal (in the media), not only in their peers, but also in the elderly.

PL

Artykuł dotyczy świadomości językowej i komunikacyjnej młodego pokolenia Polaków w zakresie językowej etykiety. Autorki analizują wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród 100 studentów filologii polskiej. Okazuje się, że doceniają oni wagę grzeczności językowej. Razi ich zarówno jej brak, jak i nadmiar. Zwracają też uwagę na niewłaściwą leksykę w komunikacji językowej, czyli słownictwo nieadekwatne do sytuacji oraz wulgaryzmy i przekleństwa. Brak grzeczności zauważają w różnych sytuacjach – codziennych oraz oficjalnych (w mediach), nie tylko u rówieśników, ale i u osób starszych.

13

Gwarowa etykieta językowa i religia

63%

Sikora K.

Gwary Dziś

|

2021

|

vol. 14

247-263

EN

The article presents a relationship between prayer formulas of everyday etiquette used frequently in peasant dialects and traditional peasant religiosity, in which a model of rural politeness and a system of values and moral norms are embedded. An analysis of selected forms of address (quasi-religious welcomes, farewells and greetings at meal times and at work) shows that they originate from the cultural mechanism of the religious axiologisation of various spheres of life, scripts, gestures of culture, and from adding a sacral dimension to farming and all areas of human activity related to it. The analysed forms of address are part of the “kind word” culture that sees a wish as a tangible gift that, with the help of God, provides prosperity, good health and luck in all spheres of private and social life (including food and alcohol consumption). The paper follows the anthropological-cultural research trends in dialectology.

PL

W artykule podjęto próbę przedstawienia zależności pomiędzy licznie obecnymi w gwarze modlitewnymi formułami codziennej etykiety a tradycyjną chłopską religijnością i osadzonymi w niej: modelem wiejskiej grzeczności oraz systemem wartości i norm obyczajowych. Jak dowodzą analizy wybranych formuł grzecznościowych (quasi-religijnego powitania, pożegnania, powitania przy pracy i jedzeniu posiłków), mają one początek w kulturowym mechanizmie religijnej aksjologizacji rozmaitych sfer życia, skryptów, gestów kultury, oraz w sakralizacji pracy na roli i wszystkich obszarów związanej z nią aktywności człowieka. Należą one jednocześnie do kultury „dobrego słowa”, traktującej życzenie jako realny dar, zapewniający odbiorcy, z pomocą Boga, pomyślność, zdrowie i szczęście we wszelkich okolicznościach życia prywatnego i społecznego (nie wyłączając jedzenia i spożywania alkoholu). Artykuł reprezentuje antropologiczno-kulturowy nurt badań w dialektologii.

14

Nauczyć prośby: zagadnienia interferencji językowo-kulturowej w nauczaniu języka polskiego jako obcego w środowisku rosyjskojęzycznym

63%

Borysiewicz H., Białoruski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. M. Tanka

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

vol. 20

PL

Artykuł opisuje szereg zagadnień związanych z nauczaniem gatunku prośby po polsku w środowisku rosyjskojęzycznym. Autorka podkreśla, że mimo bliskości języków, duża liczba pozornych podobieństw w zakresie wyrażania prośby w rzeczywistości okazuje się różnicami: funkcjonalnie wyraz proszę wcale nie jest tożsamy ze swoim odpowiednikiem słownikowym w języku rosyjskim. Jednocześnie autorka stwierdza, że istniejące podręczniki języka polskiego jako obcego (jpjo) w sposób konsekwentny nauczają tylko jednego sformułowania prośby, które – po dokładniejszej analizie – nie przedstawia się już zasadniczo jako uniwersalne i neutralne. W końcowej części artykułu proponowane są różne drogi do przyzwyciężenia zaistniałej tendencji i urozmaicenia kształtowanego u uczniów zasobu formułek grzecznościowych z zakresu wyrażania prośby.

EN

The article deals with the issues of teaching the genre of the polite request to Russianspeaking students. The author underlines that in spite of the fact that Polish and Russian are rather close to each other while being the Slavonic languages, there still remains more differences than similarities in this domain. For example, there is no absolute similarity between the Polish proszę and the Russian прошу. The author analyzes the textbooks for teaching Polish as a second language and arrives to the conclusion that most of them teach only one type of the request formula, which proves to be not as neutral and universal as we used to think. The final part of the article contains the author‟s suggestions concerning the ways to introduce more diverse formulas of the Polish polite request to the material being taught.

15

Etykieta językowa wobec osób z niepełnosprawnością. Wybrane zasady i aspekty grzeczności

63%

Bolińska M.

Analecta Cracoviensia

|

2019

|

vol. 51

243-255

EN

Label with a label in the general label section. Most often bought in a given culture and in a pragmatic society, assigned to specific situations. Linguistic label, also for people with disabilities, to a section of language courtesy that should apply to every language user. As important and needed, it can become a significant interpersonal communication.

PL

Etykieta językowa stanowi ważną część etykiety ogólnej. Tworzy katalog przyjętych w danej kulturze i w określonym społeczeństwie wzorów językowych zachowań grzecznościowych, przyporządkowanych konkretnym sytuacjom pragmatycznym. Etykieta językowa, także wobec osób z niepełnosprawnością, to wycinek grzeczności językowej, która powinna obowiązywać i dotyczyć każdego użytkownika języka. Jako przestrzeń badań jest ważna i potrzebna dlatego, że może stać czynnikiem istotnie oddziałującym na międzyludzką komunikację.

16

Całuję nogi pańskie czy kończę francuskim stylem? Uwarunkowania etykietalnych zachowań językowych w listach 2. połowy XVIII wieku (na materiale korespondencji Jędrzeja Kitowicza)

51%

Bizior R.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2020

|

vol. 19

51-65

EN

This article discusses various aspect of using old Polish language etiquette (linguistic politeness) in the 18th-century letters written by Jędrzej Kitowicz (1728–1804), a well known author of Custom and Culture in Poland Under the Last Saxon King (translated by Oscar E. Swan, 2016, 2018). The writer is also known as the author of many letters to people connected with him by various social relations. The subject matter of this article encompasses ways of organizing the etiquette formulas used in the construction of the final part of the letters, where the genre norms allow for some creative individuality. The analysis is focused on relation between ways of using language and social determinants of the sender’s and recipient’s status. The paper discusses factors (sociolinguistic, pragmatic, genre) determining the selection of appropriate language formulas. It also presents the structure of etiquette formulas used in the letters to Kitowicz’s sister and to his powerful protector Michał Lipski, for whom he worked as a secretary and newsman. The differentiation of language etiquette. The differentiation of language etiquette formulas in the letter subscription, the care for their stylistic shape, is recognized in this article as a manifestation of linguistic politeness, which serves to maintain specific relationship between the sender and the recipient of the letters.

PL

W artykule omawia się rożne aspekty stosowania dawnej etykiety językowej (grzeczności językowej) w osiemnastowiecznych listach autorstwa Jędrzeja Kitowicza (1728–1804), twórcy Opisu obyczajów za panowania Augusta III. Pisarz znany jest również jako autor zbioru listów do osób, z którymi był związany różnymi relacjami społecznymi. Przedmiotem analizy są sposoby organizacji formuł etykiety językowej wykorzystywanych w finalnym segmencie listów, w którym normy gatunkowe dopuszczają pewien zakres twórczej indywidualności. Badania koncentrują się na związku między użyciami języka a społecznymi determinantami statusu nadawcy i odbiorcy. Artykuł omawia czynniki: socjolingwistyczne, pragmatyczne, genologiczne determinujące wybór odpowiednich formuł językowych. Omawia również strukturę i wariantywność formuł etykietalnych używanych w listach do siostry Kitowicza i możnego protektora Michała Lipskiego, u którego pracował jako sekretarz i dziennikarz. Zróżnicowanie etykietalnych formuł językowych w subskrypcji listu, dbałość o ich stylistyczne ukształtowanie uznaje się w artykule za przejaw grzeczności językowej, podtrzymującej określoną relację między nadawcą a odbiorcą listów.

17

Proza Olgi Tokarczuk jako wyzwanie dla tłumacza: notatki na marginesach ukraińskiego przekładu powieści Księgi Jakubowe

51%

Sływynski O.

Poradnik Językowy

|

2022

|

vol. 799

|

issue 10

252-263

EN

Olga Tokarczuk’s novel The Books of Jacob is a wide and complicated epic panorama the action of which takes place on the borderlands of countries, cultures, and religions. Translating such a work into any language is a task that requires a lot of effort and careful preparation, aimed first of all at exploring all possible contexts: historical, linguistic, religious. A particularly difficult challenge is to translate The Books of Jacob into one of the languages that are part of the reality presented in the novel and are in relationships of interference with other languages used by the characters or functioning in their environments. Ukrainian is such a language. This article is an attempt to summarise the experience of translating the novel into this language, taking into account the greatest difficulties faced by the translator.

PL

Powieść Olgi Tokarczuk Księgi Jakubowe to szeroka i skomplikowana panorama epicka, której akcja dzieje się na pograniczach państw, kultur i religii. Przetłumaczenie takiego utworu na jakikolwiek język to zadanie wymagające dużego trudu i starannych przygotowań, skierowanych przede wszystkim na opanowanie wszystkich możliwych kontekstów – historycznych, językowych, wyznaniowych. Szczególnie zaś trudnym wyzwaniem jest przetłumaczenie Ksiąg Jakubowych na jeden z języków, które są elementem rzeczywistości przedstawionej w powieści i znajdują się w relacjach interferencyjnych z innymi językami, używanymi przez bohaterów lub funkcjonującymi w ich środowiskach. Takim językiem jest właśnie język ukraiński. Artykuł jest próbą podsumowania doświadczenia przekładu powieści na ten język z uwzględnieniem największych trudności, z którymi przyszło zmierzyć się tłumaczowi.

18

Nieetyczna, niegrzeczna czy nieregulaminowa komunikacja? Poszukiwanie kryteriów oceny wypowiedzi poselskich

51%

Benenowska I.

|

2019

|

vol. 67

|

issue 6: Językoznawstwo

7-28

PL

Tekst jest poświęcony analizie wypowiedzi poselskich. Źródłem materiału badawczego były zapisy przebiegu posiedzeń Komisji Etyki Poselskiej publikowane na stronie internetowej Kancelarii Sejmu VIII kadencji (od 10 stycznia (nr 48) do 14 czerwca 2018 r. (nr 56)). Celem artykułu jest próba doprecyzowania norm, odnalezienia sposobu kwalifikowania sposobów komunikacji naruszającej określone zasady. Opis przykładowych wypowiedzi osadzono wparadygmacie badawczym komunikatywizmu i aksjolingwistyki. Treści zawarte w tekście zostały uporządkowane w następujący sposób: wstęp, charakterystyka materiału badawczego, przedstawienie zbioru zasad stanowiących punkt odniesienia dla prowadzonych analiz, opis metody badawczej, prezentacja wybranych przykładów, wnioski. Zauważono m.in., iż wypowiedzi poddawane ocenie, kwestionowane przez odbiorców odnoszą się niekiedy do rzeczywistości w sposób uogólniony, z użyciem negatywnie nacechowanych etykietek, dotyczą treści niezweryfikowanych oraz często naruszają dobre imię przeciwnika politycznego.

EN

The text is devoted to an analysis of statements uttered by Members of Parliament (MPs). The source of the material was some records of the Committee for MPs Ethics meetings published on the website of the Sejm Office of the 8th terms (as of 10 January till 14 June 2018 (no 56)). The aim of the paper is an attempt at delineating norms as well as finding out ways of qualifying communication that breaches certain rules. The description of sample statements is embedded in the research paradigm of communicativism and axiological linguistics. The analysis has been organized as follows: introduction, characteristics of the material, presenting a set of rules that make a point of reference for the analyses under investigation, a description of the research method, and, finally, the presentation of select samples and conclusions. On the basis of the study it has been observed that the examined statements, questioned by the addressees, sometimes make reference to reality on a general level, with the use of negatively charged labels, concern unverified contents and, frequently, besmirch the political opponent's good name.

19

Etykieta językowa w Listach na wyczerpanym papierze Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory

51%

Klepacka K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2018

|

issue 13

25-31

EN

Article ‘Language etiquette in Letters on exhausted paper by Agnieszka Osiecka and Jeremi Przybora’ is a linguistic analysis of about 100 letters of correspondents. Speech acts presented in this correspondence include: addressees’ formulas, requests, thanks, compliments and farewell acts. This article mentions the names and research of eminent linguists, such as Małgorzata Marcjanik, Krystyna Data or Eugeniusz Grodziński. It is worth noting that the courtesy formulas conceived by the correspondents express the ties between them, creating the appearance of direct contact.

20

Odniesienia do Boga w etykiecie językowej bohaterów dramatów Jana Karnowskiego

45%

Rogowska-Cybulska E., Cybulski M.

Język - Szkoła - Religia

|

2013

|

vol. 8

|

issue 1

45-60

PL

Stosowane przez bohaterów dramatów Jana Karnowskiego formuły etykietalne zawierające odniesienia do Boga pełnią w etykiecie językowej wykreowanej przez pisarza ważną rolę. Autentyczne kaszubskie zwroty grzecznościowe, których komponentem jest wyraz (Pón) Bóg, lub inne formuły etykietalne o genezie religijnej (np. niech bãdze pòchwôlony), obsługujące przede wszystkim akty grzecznościowe pożegnania, podziękowania i powitania, służą na kartach dramatów poety z Czarnowa kształtowaniu obrazu kultury kaszubskiej odzwierciedlanej i/lub kreowanej w tych utworach. Zawartość komponentu (Pón) Bóg i/lub ich rozpoznawalna geneza religijna sprawiają, że formuły te odbierane są jako charakterystyczne dla kultury ludowej lub dawnej (w tym wysokiej), są one zatem szczególnie przydatne do kreowania obrazu kultury kaszubskiej poprzez podniesienie kaszubskiej kultury ludowej do rangi kultury etnicznej (w Czôrlińsczim i Kaszëbach pòd Widnã), a także do rekonstrukcji obrazu kultury starokaszubskiej jako kultury wysoko rozwiniętej i dostatecznie zróżnicowanej (w Zôpisu Mscëwòja, Libùszë i Òtrokù Swiãtowida). Dowodem wykorzystania wielorakiej przydatności tych wyrażeń jest ich wysoka frekwencja w dramatach Karnowskiego. Zwroty grzecznościowe utworzone przez Karnowskiego w wyniku wymiany w wybranych zwrotach etykietalnych występujących we współczesnej autorowi etykiecie kaszubskiej komponentu nazywającego Boga chrześcijańskiego na nazwy bogów wyznawanych w innych religiach stają się ważnym znakiem kultur związanych z tymi religiami. W Zôpisu Mscëwòja jest to przedchrześcijańska kultura (staro)kaszubska, w Kaszëbach pòd Widnã – egzotyczna kultura turecka, której elementy Kaszubi – w osobie dzielnego żołnierza wybranieckiego Franka Kulczika – poznali pod Wiedniem, broniąc wraz z innymi Europejczykami chrześcijaństwa.

EN

In the language etiquette of plays by Jan Karnowski (titled Zdpis Mscewója, Libusza, Ótrok Światowida, Kaszebi pod Widna, Wesele kaszubskie, Scvnanie kani and Czórlińsczi.) the references to God are present in two different manners. The references frequently result from the use of expressions which are present in the Kashubian etiquette, contemporary with the author, and whose component is the noun {Pón) Bóg meaning God. This concerns mainly the farewell expressions such as ostań z Boga, badz{ta) z Bógajedz{kój) (le) z Bógajachójta z Boga, as well as the gratitude formulas such as {Pón) Bóg (wóm) zapłać, Boże zapłacę. The greeting expressions Niech badze {mdze) póchwólony and Póchwólony are also of religious nature. The second type of references to God in the language etiquette of characters of plays by Karnowski is related to the fact that in the selected expressions of Kashubian etiquette the terms naming the Christian God are exchanged for names of gods present in other religions, e.g. Niechże Światowid wama i nama bezpiek daje, Niech nóm szczescy Bióli Bóg: Jedz z Allacha.

Refine search results

Do kogo mówi biskup? O sposobach zwracania się do odbiorców przez biskupa Grzegorza Rysia

Wszystkiego najlepszego i połamania czego?

Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego

Tytulatura w korespondencji Ignacego Krasickiego w latach 1743–1764

Wzorce niewerbalnych zachowań komunikacyjnych w XIX wieku (na podstawie kodeksów obyczajowych)

Rola werbalnych formuł etykiety językowej w listach (na materiale z lat 1750-1860)

Specification of selected honorifics in relation to the general Polish standard in the written Polish as a heritage language in Ukraine (using the material of the Polish-language Gazeta Polska Bukowiny periodical)

Mówić dyplomatycznie

Od „proszę łaski pana” do „proszę pana”

O „robaczywych” słowach, czyli nieetycznych zachowaniach językowych w mediach

Elementy etykiety językowej w listach Bolesława Prusa do Oktawii Rodkiewiczowej (Żeromskiej)

Co razi studentów polonistyki w językowych zachowaniach grzecznościowych Polaków?

Gwarowa etykieta językowa i religia

Nauczyć prośby: zagadnienia interferencji językowo-kulturowej w nauczaniu języka polskiego jako obcego w środowisku rosyjskojęzycznym

Etykieta językowa wobec osób z niepełnosprawnością. Wybrane zasady i aspekty grzeczności

Całuję nogi pańskie czy kończę francuskim stylem? Uwarunkowania etykietalnych zachowań językowych w listach 2. połowy XVIII wieku (na materiale korespondencji Jędrzeja Kitowicza)

Proza Olgi Tokarczuk jako wyzwanie dla tłumacza: notatki na marginesach ukraińskiego przekładu powieści Księgi Jakubowe

Nieetyczna, niegrzeczna czy nieregulaminowa komunikacja? Poszukiwanie kryteriów oceny wypowiedzi poselskich

Etykieta językowa w Listach na wyczerpanym papierze Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory

Odniesienia do Boga w etykiecie językowej bohaterów dramatów Jana Karnowskiego