Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: ewakuacja ludności cywilnej

Sort By:

Limit search:

Akcja „wycofania”: Ewakuacja wybranych grup Polaków z polsko-niemieckiego obszaru przygranicznego w 1939 roku

100%

Sękowski P.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

2017

issue 1

207-228

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie przygotowań, a następnie przebiegu ewakuacji wybranych grup polskiej ludności cywilnej w 1939 r. z polsko-niemieckiego obszaru przygranicznego. W okresie międzywojennym plany ograniczonej ewakuacji z wybranych części województw śląskiego, poznańskiego i pomorskiego, podporządkowanej całkowicie celom wojskowym, były przygotowywane od 1925 r. i następnie modyfikowane w ostatnich latach przed wojną. Ewakuacja („wycofanie”) administracji dotyczyła wszystkich instytucji rządowych i ich personelu, za wyjątkiem aparatu Ministerstwa Sprawiedliwości i niektórych instytucji podporządkowanych Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Aż do dnia niemieckiej agresji na Polskę nie został przygotowany żaden plan ewakuacji ogółu ludności cywilnej. Cała „akcja wycofania na wypadek Z” była przygotowywana w pośpiechu i w poczuciu troski o nieprowokowanie Niemców, lecz w konsekwencji nie miała szans realizacji już w kilka dni po wybuchu drugiej wojny światowej.

The purpose of this paper is to analyse the preparation and implementation of the evacuation of selected groups of Polish civilians from the Polish-German borderland in 1939. During the interwar period, the outlines of a limited evacuation from selected parts of the voivodeships of Silesia, Pomerania and Poznan were completely subordinate to military objectives. Those outlines had been prepared since 1925 and modified at the end of the 1930s, in the last years before the war. The evacuation (“withdrawal”) concerned the staff of all government institutions, except for the staff of the Ministry of Justice and of certain institutions subordinate to the Ministry of Religious Affairs and Public Education. A voluntary evacuation was possible in the case of local administration officials and of the families of all evacuated officials. Until the German invasion of Poland, no outline of the evacuation of the whole civilian population had been prepared. The entire “operation withdrawal in the case of Z (West)” was prepared in haste and in such a way as not to provoke Germans. The instructions of evacuation and of the deployment of some categories of the population were inconsistent with the general transportation plans in the case of war. The “withdrawal” plan had no chance of being implemented within a few days of the outbreak of World War II.

Ludność ewakuowana z zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej na Syberii w 1916 roku na przykładzie guberni tomskiej

100%

Dmitruk S.

Przeszłość Demograficzna Polski

2017

vol. 39

283-322

Jedną z konsekwencji I wojny światowej były migracje ludności w Europie. W efekcie masowej ewakuacji ludności cywilnej z zachodnich guberni w głąb Rosji w 1915 r. doszło do trwałych zmian demograficznych i etnicznych na obszarze obecnych ziem polskich, m.in. podczas translokowania cywili z guberni grodzieńskiej niewielka część z nich trafiło do guberni tomskiej położonej w zachodniej Syberii. Celem publikacji jest analiza demograficzna i statystyczna rodzin z powiatów zachodnich guberni grodzieńskiej ewakuowanych do wymienionej guberni latem 1915 r. Podstawę źródłową opracowania stanowi spis przesiedlonych osób wydrukowany w Tomsku w 1916 r. W badaniu wykorzystano metody statystyczno-demograficzne, z uwzględnieniem takich elementów, jak: struktura wieku i płci, typologia struktury rodziny Petera Lasletta z modyfikacją Cezarego Kukli, głębi pokoleniowej. Dodatkowo zbadano kwestię geografii wyjazdu i rozmieszczenia ludności cywilnej z zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej w guberni tomskiej. Wśród translokowanych rodzin w 1915 r. z północnego Podlasia i Białostocczyzny do guberni tomskiej zaobserwowano spadek liczebności gospodarstwa domowego o 1,2–1,3 osoby. Średnia wielkość przesiedlonego gospodarstwa wynosiła 4,05 osoby. W tym czasie w badanej społeczności dominowały dwupokoleniowe gospodarstwa z 2–3 dziećmi. Rodziny były zdekompletowanie w poszczególnych przedziałach wiekowych. Deficyty mężczyzn wystąpiły w przedziale 20–29 lat, nadwyżka tej płci w grupie między 10. a 19. rokiem życia, jej zrównoważenie w przedziale wiekowym 30–39 lat. Znaczne ubytki były wśród niemowląt. Na straty demograficzne wpłynęły pobory mężczyzn do armii rosyjskiej w pierwszym roku wojny, zmiana warunków bytowych rodzin po wybuchu konfliktu oraz masowa ewakuacja ludności cywilnej latem 1915 r. Przesiedlone rodziny z guberni grodzieńskiej były w 83% pochodzenia chłopskiego, w zdecydowanej większości (ok. 80%) wyznania prawosławnego, posługiwały się dialektami języka białoruskiego i ukraińskiego. Należy podkreślić, że w analizowanej grupie przesiedleńców w niewielkim stopniu wystąpiło zjawisko rozbicia rodzin, a lokalna administracja osiedlała w tej samej miejscowości mieszkańców jednej wsi/miasta zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej. Analiza spisu potwierdziła tezę Eugeniusza Mironowicza (Uniwersytet w Białymstoku, Polska) dotyczącą znacznych ubytków demograficznych ludności guberni grodzieńskiej – głównie wyznania prawosławnego – podczas I wojny światowej oraz wpływu strat osobowych ewakuowanej ludności na trwałe zmiany demograficzne, ekonomiczne, społeczne, wyznaniowe i mentalnościowe po zakończeniu Wielkiej Wojny. Diagnoza tzw. tomskiego spisu z 1916 r. otwiera nową perspektywę badawczą związaną z analizą demograficzną i statystyczną rodzin z miejsca ewakuacji ludności cywilnej.

One of the consequences of the First World War were migrations in Europe. The mass evacuation of civilian population from the western governorates into the depths of Russia in 1915 caused permanent demographic and ethnic changes on the territories of the present-day Poland, among other things, during the translocation of civilians from the Grodno Governorate; a small part of them landed in the Tomsk Governorate, situated in western Siberia. The aim of the publication was a demographic and statistical analysis of families from the western counties of the Grodno Governorate evacuated to the above mentioned Governorate in the summer 1915. The source basis is the list of the evacuated people printed in Tomsk in 1916. In the research statistical and demographic methods have been used, including such elements as the age and sex structure, the typology of the family structure according to Peter Laslett modified by Cezary Kuklo, and generational depth. Among the other questions that have been investigated there have been the geography of departure and the distribution of civilian population from the western counties of the Grodno Governorate in the Tomsk Governorate. Among the families translocated in 1915 from northern Podlasie (Podlachia) and the Białystok Region to the Tomsk Governorate the number of the household members decreased by 1.2–1.3 persons. The average size of the translocated household was 4.05 persons. At the same time in the community under investigation the dominating households were composed of two generations and contained 2–3 children. The families were broken up in particular age groups. The deficit of men was observed in the age group of 20–29 years, in the group of 10–19 years there was a surplus of the representatives of that sex, and in the group of 30–39 years the numbers of both sexes were equal. There was a significant deficiency of infants. Demographic deficiencies were caused by compulsory enlistment into the armed forces of Russia in the first year of World War One, a change in the living standards after the outbreak of the war and mass evacuation of civilian population in the summer 1915. The families translocated from the Grodno Governorate were of peasant origin in 83%, of Orthodox denomination in about 80%, and they spoke in dialects of the Belorussian and Ukrainian languages. It should be underlined that in the analysed group of displaced persons the break-up of families was a rare phenomenon, and the local administration tried to settle the inhabitants from one village or town in the same place. The analysis of the list confirmed the thesis proposed by Eugeniusz Mironowicz (the University of Białystok, Poland) concerning the demographic deficiencies of the population of the Grodno Governorate – mainly of Orthodox denomination – during the First World War and the impact of the losses in the evacuated population on the permanent changes – demographic, economic, social, confessional and in mentality – after the end of the First World War. The diagnosis of the so called Tomsk list of 1916 opens a new research prospects concerning the demographic and statistical analysis of families of the evacuated civilian population.

Refine search results

1 Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

1 Przeszłość Demograficzna Polski

2 2017

1 Dmitruk S.

1 Sękowski P.

Search results

Akcja „wycofania”: Ewakuacja wybranych grup Polaków z polsko-niemieckiego obszaru przygranicznego w 1939 roku

Ludność ewakuowana z zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej na Syberii w 1916 roku na przykładzie guberni tomskiej