Search results

1

PODSTAWOWE ZASADY WYMIERZANIA POPRAWCZYCH KAR KANONICZNYCH

100%

Lempa F.

Civitas et Lex

|

2017

|

issue 4(16)

33-40

EN

The issues discussed in the article are the rules regarding the canonical penalties. The author demonstrates the legitimacy of their use before the expiatory penalties and demonstrates that they are an expression of the Church’s faith in the conversion of the sinner. At the same time, he explains that the basis for the exemption is the very conversion of the delinquent, and describes in what circumstances they are suspended for the good of the faithful, as well as the delinquent himself.

2

Obrzęd ekskomuniki zawarty w średniowiecznym Pontyfikale Rzymskim

75%

Janicki J. J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2007

|

vol. 13

EN

The pontifical is a lituigical book used by the bishop. It contains prayer formulas and the rites proper to the liturgical confection of sacraments and sacramentals reserved solely to the bishop. The pontifical arose from a practical necessity - the use of only one book during holy functions. It was formed from three different ancient books of the Church: Liber sacramentorum, Ordines Romaniand Benedictionale, used by the bishops in the Gallic liturgy. A new type of book, which became the first pontifical combining the Roman and Gallic traditions, appeared in the tenth century (in the years 950-961) in Mainz, in the monastery of Saint Alban and was called the Roman - Germanic Pontifical (Pontificate Romano-Germanicum).

PL

Pontyfikał to księga liturgiczna używana przez biskupa. Zawiera formuł modlitwy i obrzędy właściwe do konfekcji liturgicznych sakramentów i sakramentaliów, przeznaczonymi wyłącznie do biskupa. Pontyfikał Papieski powstał z praktycznej potrzeby stosowania tylko jednej księgi podczas sprawowania czynności liturgicznych. Powstał on z trzech różnych ksiąg kościelnych o tradycjach rzymskiej i galijskiej: Pontyfikał rzymsko-niemiecki został skompilowany w opactwie św. Albana w Moguncji pod okiem Wilhelma (arcybiskupa Moguncji) w poowie X wieku. Był szeroko używany w średniowieczu i stanowił podstawę późniejszego Pontyfikału rzymskiego. Zawiera 258 przepisów określających biskupie ryty święceń, błogosławieństw, celebracji Mszy, spowiedzi, itp. Nazwa Pontyfikał rzymsko-niemiecki została nadana przez odkrywcę pontyfikału, Michela Andrieu. Pontyfikał rzymski, zreformowany po Soborze Watykańskim II, nie jest, jak to było dawniej, jedną księgą. Dzieli się na poszczególne części, przyporządkowane różnym celebracjom liturgicznym.

3

Aborcja w perspektywie kanonicznoprawnej. Zaciągnięcie i zwolnienie z ekskomuniki

71%

Lewandowski P.

Teologia Praktyczna

|

2016

|

issue 17

269-281

EN

The article presents the crime of abortion in the canonical legal order. Abortion undoubtedly ranks among the gravest crimes against life as the Catholic Church maintains that each human being has the inviolable right to life from the very moment of conception. Violating this right entails criminal sanctions imposed upon those who were baptized or received in the Catholic Church and who committed the crime of abortion and remain obstinate. At the moment of aborting pregnancy, the penalty of legally-binding excommunication is applied. This type of penalty excludes the faithful and his/her partners from the possibility of receiving all the sacraments. Despite this fact, there are circumstances under which the legislator provides for the mitigation or lifting of this penalty. The excommunicated faithful may apply for the removal of the penalty before he/she receives absolution in the sacrament of Penance and Reconciliation.

PL

Artykuł prezentuje przestępstwo aborcji w kanonicznym porządku prawnym. Niewątpliwie należy ono do kategorii najcięższych przestępstw przeciwko życiu, albowiem Kościół katolicki stoi na stanowisku nienaruszalności prawa do życia każdego człowieka od chwili jego poczęcia. Naruszenie tego prawa pociąga za sobą sankcje karne, którym podlegają ochrzczeni w Kościele katolickim lub do niego przyjęci, którzy dopuścili się przestępstwa aborcji i trwają w uporze. W momencie przerwania ciąży dochodzi do zaciągnięcia kary ekskomuniki wiążącej mocą samego prawa. Kara tego typu wyłącza wiernego i jego wspólników z możliwości przyjmowania wszystkich sakramentów. Pomimo to, w pewnych okolicznościach ustawodawca przewiduje złagodzenie lub zwolnienie z tejże kary. Wierny który zaciągnął powyższą ekskomunikę może ubiegać się o zwolnienie z kary zanim otrzyma rozgrzeszenie w sakramencie pokuty i pojednania.

4

Ekskomunika. Rys historyczno-kanoniczny

63%

Terpin A.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2014

|

issue 21

447-468

EN

The first mentions of excommunication can be found in The Bible and in the teaching of Fathers of the Church. From the beginning, excommunication was the most severe sanction of all the penalties in canon law. Excommunication excluded one from community of the faithful, but did not brake all of ties. There was always a possibility of reconciliation with God and the Church. Over time excommunication was being used more often and more offenses were sanctioned with excommunication. This kind of penalty was either latae sententiae or ferendae sententae. Many popes created more and more regulations concerning excommunication. All of them were compiled in Gratian’s Decretum and Decrets of pope Gregory IX. One of the most important regulation of excommunication was promulgated by pope Martin V apostolic constitution Ad evitanda (1418). It introduces the distinction of excommunicated person into vitandi et tolrati. The Code of Canon Law (1917) changed the situation of excommunicated persons, but this punishment still remained the most severed sanction in canon law.

5

Kary zastrzeżone Stolicy Apostolskiej

63%

Iwańczak S.

Annales Canonici

|

2018

|

vol. 14

|

issue 2

EN

The object of this paper are penalties, which are reserved to the Apostolic See. As well the actual Code of Canon Law as the documents of the Congregation for the Doctrine of the Faith present six delicts, for which one is a latae sententiae excommunication, and this penalty can remit only the Apostolic See. To the category of the delicts delicta graviora, which at the same time are delicta reservata, in other words, delicts reserved to the Apostolic See, belong: the profanation of the consecrated species (can. 1367), the physical force against the Roman Pontiff (can. 1370 § 1), the absolution of an accomplice in a sin against the sixth commandment of the Decalogue (cann. 1378 § 1, 977), the consecration of someone a bishop without of a pontifical mandate (can. 1382), direct betrayal of the sacramental seal (can. 1388 § 1), the attempt of conferring of the holy orders on a woman. The petitions of remission of penalties for the above-mentioned delicts one should always apply to the Apostolic See according to the presented indications.

PL

Celem niniejszego opracowania są kary, które są zarezerwowane Stolicy Apostolskiej. Zarówno aktualny Kodeks prawa kanonicznego, jak i dokumenty Kongregacji Nauki Wiary wymieniają sześć przestępstw, za które przewidziana jest kara ekskomuniki latae sententiae (wiążącej mocą samego prawa), z której może zwolnić jedynie Stolica Apostolska. Do kategorii przestępstw delicta graviora, które są równocześnie delicta reservata, czyli przestępstwami zarezerwowanymi dla Stolicy Apostolskiej, należą: profanacja postaci konsekrowanych (kan. 1367), czynna zniewaga papieża (kan. 1370 § 1), rozgrzeszenie wspólnika w grzechu przeciwko VI przykazaniu Dekalogu (kan. 1378 § 1, 977), udzielenie sakry biskupiej bez upoważnienia papieskiego (kan. 1382), bezpośrednia zdrada tajemnicy spowiedzi (kan. 1388 § 1), usiłowanie udzielenia święceń kapłańskich kobiecie. Prośby o zwolnienie z kar za wyżej wymienione przestępstwa należy zawsze kierować do Stolicy Apostolskiej zgodnie z podanymi wskazaniami.

6

Natura i skutki ekskomuniki według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku

63%

Terpin A.

Kościół i Prawo

|

2014

|

issue 3 (16) nr 1

191-207

EN

Excommunication is one of medicinal penalties in the Church. Censures deprive a punished person of access to various ecclesiastical goods. Excommunication can be either latae sententiae or ferendae sententiae. Canon 1331 § 1 defines consequences of excommunication latae sententiae. The excommunicated people are barred from participating in the liturgy in a ministerial capacity and from celebrating and receiving the Eucharist or other sacraments, but are not excluded from participation in these. They are also forbidden to exercise any ecclesiastical office or the like. Canon 1332 § 2 stipulates the imposed or declared excommunication’s results, which are: an obligation on others to prevent the excommunicated person from acting in a ministerial capacity in the liturgy or, if this proves impossible, to suspend the liturgical service; invalidity of acts of ecclesiastical governance; prohibition of benefits from privileges previously granted. Moreover excommunicated person cannot acquire validly a dignity, office, or other function in the Church; does not appropriate the benefits of a dignity, office, any function, or pension, which has in the Church.

7

Sobór w Konstancji wobec Jana Husa i Hieronima z Pragi

51%

Medwid W.

Polonia Sacra

|

2016

|

vol. 20

|

issue 1(42)

157-182

PL

Celem artykułu jest przedstawienie rozwiązania problemu Jana Husa i Hieronima z Pragi przez Sobór w Konstancji. Kwestie obu czeskich teologów pojawiają się trzy razy w dokumentach soborowych. Jana Husa niepokoiło pozostawiające wiele do życzenia życie duchowieństwa, a szczególnie ich zepsucie i chciwość. Mówił także o zepsuciu obyczajów. Był bardzo krytyczny wobec papiestwa i potępiał handel odpustami. Postrzegał Kościół jako Mistyczne Ciało, którego Głową jest Jezus. Nie do przyjęcia była dla niego kara ekskomuniki. Oskarżono go o głoszenie herezji. Jego błędne tezy poruszały tematykę predestynacji, posługi papieża, ekskomuniki i czynów ludzkich. Sobór uznał go za heretyka i osądził. Z kolei Hieronim z Pragi był zaangażowany w powstający ruch narodowy w Czechach i głosił publicznie poglądy Jana Wiklifa. Był zdeklarowanym zwolennikiem Husa. Sobór oskarżył go o przestępstwo błędów i herezji dotyczących religii chrześcijańskiej. Hieronim z Pragi najpierw uznał racje Kościoła katolickiego, ale później zmienił zdanie i odwołał swoje zeznania, zgodę i oświadczenie. Ojcowie z Konstancji ogłosili go heretykiem i ekskomunikowali go.

EN

The purpose of this article is to present the solution to the problem of Jan Hus and Jerome of Prague by the Council of Constance. The issues of both Czech theologians appear three times in the conciliar documents. Jan Hus bother leaving much to be desired lifestyle of the clergy, and at the same time their lust and greed. He spoke about the corruption of manners. In particular, he was critical of the papacy and denounced the trade in indulgences. The church was perceived him as a mystical body whose head is Jesus, the faithful and represent chosen by God righteous. It is not acceptable for him was the punishment of excommunication. He was accused of preaching of the many errors and heresies, and his erroneous thesis raised the questions of predestination, the ministry of the Pope, excommunication and the deeds of men. The Council judged him and found as a heretic. In turn, Jerome of Prague was involved in the emerging national movement in the Czech Republic and proclaimed publicly the views of J. Wycliffe, and he was an outspoken supporter of Hus. Council accused him of the crime of error and heresy regarding the Christian religion. First, he made a real explanation of recognizing the Catholic Church, but later he changed his mind and recanted his confession, consent and statement. Fathers of Constance declared him a heretic and excommunicated him.

8

Czy wytracenie oznacza wykluczenie?

51%

Rucki M.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2017

|

issue 2

179-195

PL

Artykuł dotyczy wyrazu hebrajskiego תַרָּכ , który wielokrotnie jest tłumaczony na polski jako „wykluczenie”. W Biblii hebrajskiej wyraz ten występuje 289 razy, czasami w znaczeniu „zawrzeć przymierze” (np. Rdz 26,28 – chodzi o rozcięcie zwierząt ofiarnych i rytualne przejście stron zawierających przymierze między częściami rozciętych tusz), czasami w znaczeniu dosłownie powiązanym z cięciem (ścinanie drzew, odcinanie czegoś), a czasami w znaczeniu odebrania życia. W opracowaniu uwzględniono kilka kontekstów biblijnych, w których wyraz תַרָּכ nie może być przetłumaczony inaczej, jak „wycięty”. Nie znaleziono natomiast kontekstów sugerujących coś innego niż śmierć. Osobno omówiono przypadki wyłączenia (ekskomuniki) opisane w Biblii oraz zawieszenia żyda w prawach członka wspólnoty, przewidziane w judaizmie rabinicznym oraz w prawach społeczności qumrańskiej. Przypadki te, a także wyrazy stosowane na oznaczenie tej kary nie odpowiadają przypadkom, w których występuje biblijny nakaz „wycięcia”. Prowadzi to do wniosku, że rozumienie słowa תַרָּכ jako „wyłączenia” nie odpowiada zamysłowi autora tekstów biblijnych.

EN

The paper is discussing the translation of the Hebrew word תַרָּכ as ‘exclusion, excommunication’ in many Polish Bible translations. In the Hebrew Bible, this word appears 289 times, sometimes in the meaning of ‘to make a covenant’ (e.g. Genesis 26:28 where the animals are cut into halves and then the persons who make a covenant go between those halves), sometimes in the meaning of literal cutting (e.g. of trees), and sometimes in the meaning of extermination. In the paper, several Biblical contexts are emphasized, where the word תַרָּכ cannot be translated in other way than ‘cut off; killed.’ On the other hand, none of the Biblical contexts suggests anything different from the death. dditionally, the paper discusses the Biblical examples of the excommunication (exclusion), as well as rules of suspension of a Jew in his rights in the community found in the rabbinic Judaism and in the documents from Qumran. These exclusion rules do not contain the word תַרָּכ and do not correspond with the Biblical commandments where the kareth punishment is ordered. The conclusion is that translation of the word תַרָּכ as ‘exclusion, excommunication’ etc. does not refl ect the intention of the Biblical Author.

9

Moraltheologische Überlegungen zum Umgang mit der Sünde in der Bibel

51%

Kuźmicki T.

Studia Paradyskie

|

2021

|

issue 31

91-103

EN

Moral-theological Reflection on the Approach to a Sin in the Bible The moral-theological relfection on the issue of a sin in the Holy Scriptures reveals the rich semantics of the biblical understanding of human weakness and of the response to it. In the Old Testament, there is not a single concept reflecting the reality of a sin, but there are five concepts. Among them, the four most common Hebrew roots can be distinguished: ḥtʼ (negligence of something towards God or another human being), pšʽ (the commitment of crime), ʽwn (the consequences of a sin) and ršʽ (the commitment of an ofense). These variegated concepts concerning the human weakness are connected with forgiveness (salaḥ in Hebrew) as God's activity, with reconciliation (kpr, a Hebrew root) done thanks to the commitment of priests, as well as with the testimony of sins (jādāh in Hebrew). In the New Testament, the theme of a sin is expressed by two Greek concepts: hamartịa and adikịa . God's forgiveness (aphesis in Greek) connected with the confession of sins (exomológesis in Greek) is the response to a sin. Both in the Old Testament and in the New Testament, a sin can be committed towards God as well as towards another human being. In the New Testament, the salvific work of Jesus Christ implements a new dimension in overcoming a sin. In order to help a sinner in overcoming weaknesses, the community of the original Church introduced the practices of excommunication, as the means towards the improvement of a believer, and of the reconciliation, as the ritual of reinclusion of the penitent in the believers' community.

PL

Moralnoteologiczna refleksja nad problematyką grzechu w Piśmie świętym ukazuje bogatą semantykę biblijnego rozumienia ludzkiej słabości oraz odpowiedzi na nią. W Starym Testamencie nie pojawia się jeden termin oddający rzeczywistość grzechu, lecz zbiór pojęć. Spośród nich wyróżnić można cztery najczęściej występujące hebrajskie rdzenie: ḥṭʼ (zaniedbanie czegoś wobec Boga czy też innego człowieka), pšʽ (popełnienie przestępstwa), ʽwn (konsekwencje grzechu) oraz ršʽ (popełnienie występku). Te różnorodne terminy dotyczące ludzkiej słabości związane są z przebaczeniem (hbr. salaḥ) jako czynnością Boga, pojednaniem (hbr. rdzeń kpr) dokonującym się przy zaangażowaniu kapłanów oraz wyznaniem grzechów (hbr. jādāh). W Nowym Testamencie tematyka grzechu jest wyrażona przy pomocy dwóch greckich terminów: hamartịa oraz adikịa. Odpowiedzią na grzech jest przebaczenie Boga (gr. aphesis) związane z wyznaniem grzechów (gr. exomológesis). Zarówno w Starym jak i Nowym Tesatmencie grzech może odnosić się zarówno do Boga jak i do drugiego człowieka. W Nowym Testamencie zbawcze dzieło Jezusa Chrystusa wprowadza nowy wymiar w przezwyciężeniu grzechu. Aby pomóc grzesznikowi w pokonywaniu słabości, wspólnota pierwotnego Kościoła wprowadziła praktykę ekskomuniki jako środka zaradczego dla poprawy wierzącego oraz rekoncyliacji jako obrzędu włączenia pokutnika na nowo do wspólnoty wierzących.

10

Neuinterpretation der Bußpraxis des frühen Christentums in Bezug auf die gegenwärtige Beichtpraxis

51%

Kuźmicki T.

Studia Paradyskie

|

2022

|

issue 32

75-86

EN

At the beginning of the 20th century, a return to the sources of Christianity took place. Its fruition was, among others, the new research on the practice of repentance in the original Church, for which the theology of holy baptism played an essential role. The original Christianity repentance is frequently identified with the first stage of the formation of today’s repeatable sacramental confession. The initial believers posed a question regarding the possibility of repentance and forgiveness of sins committed after holy baptism. The concept of the second penance (poenitentia secunda), introduced by Tertullian, particularly demonstrated the fact that the first Christians could, anew, take advantage of forgiveness and admission to the Church community. Simultaneously, the new interpretation of repentance poignantly manifested the openness of the original Church to the readmission of the repentant sinner. The possibility of renewed forgiveness made repentance a process extended to the whole Christian existence. The interpretation of life from the perspective of holy baptism led to the continued penitential attitude embracing the entire life of a Christian. The believers who sinned after holy baptism could, again, take advance of forgiveness and admission to the community of believers. The readmission consisted of three stages: excommunication, confession of sins, and reconciliation. At every single stage, the Church community played an essential role. The very bishop participated in reconciliation. Excommunication and reconciliation reveal the fact that repentance in original Church was a particular event embracing the entire life of a believer. This exceptional, initially once-in-a-lifetime, reconciliation practice seems to have had a different nature than that of the present confession. Contemporarily, in this repeatable “event of reconciliation,” the realization of spiritual life care is more observable than a one-time event in a life of a Christian.

PL

Nowa interpretacja praktyki pokuty we wczesnym chrześcijaństwie w odniesieniu do współczesnej praktyki spowiedzi Na początku XX wieku powrócono do źródeł chrześcijaństwa. Zaowocowało to m.in. nowymi badaniami nad praktyką pokuty w pierwotnym Kościele, dla którego teologia chrztu świętego odgrywała istotną rolę. Pokuta pierwotnego chrześcijaństwa jest często utożsamiana z pierwszym etapem kształtowania się dzisiejszej powtarzalnej spowiedzi sakramentalnej. Pierwsi wierzący stawiali sobie pytanie o możliwość pokuty i przebaczenia grzechów popełnionych po chrzcie świętym. Wprowadzone przez Tertuliana pojęcie drugiej pokuty (poenitentia secunda) w sposób szczególny ukazało, że pierwsi chrześcijanie mieli możliwość ponownego skorzystania z przebaczenia i przyjęcia do wspólnoty Kościoła. Tym samym nowa interpretacja pokuty pokazała dobitnie, że pierwotny Kościół był otwarty na ponowne przyjęcie pokutujących grzeszników. Ta możliwość ponownego przebaczenia sprawiała, że pokuta stała się procesem rozciagniętym na całą chrześcijańską egzystencję. Interpertacja życia z perspektywy chrztu świętego prowadziła do wzbudzenia stałej postawy pokutnej obejmującej całe życia chrześcijanina. Ci wierzący, którzy po chrzcie świętym popełnili grzech, mogli ponownie skorzystać z przebaczenia oraz przyjęcia do wspólnoty wierzących. Ponowne przyjęcie składało się z trzech etapów: ekskomuniki, wyznania grzechów oraz rekoncyliacji (pojednania). Na każdym z tych etapów wspólnota Kościoła odgrywałą istotną rolę. W trakcie rekoncyliacji sam biskup brał czynny udział. Ekskomunika i rekoncyliacja ukazują, że pokuta pierwotnego Kościoła była szczególnym wydarzeniem, obejmującym całe życie człowieka wierzącego. Ta wyjątkowa, pierwotnie jednorazowa praktyka pojednania wydaje się mieć inny charakter niż obecna spowiedź. Współcześnie w tym powtarzalnym „wydarzeniu pojednania” bardziej dostrzegalna jest realizacja troski o życie duchowe niż jednorazowe wydarzenie w całym życiu chrześcijanina. pierwotny Kościół, pierwotne chrześcijaństwo, pokuta, poenitentia secunda, ekskomunika, rekoncyliacja, spowiedź

11

Wyłączenie wiernych ze wspólnoty z Kościołem. Aspekty prawne i teologiczne

51%

Nykiel K.

|

2014

|

vol. 24

|

issue 2

137-157

EN

The paper describes the types of crimes against the faith and unity of the Church. The following crimes were analysed in detail: heresy, schism, and apostasy, the perpetration of which causes one to be removed from the communion with the Church. The Author explains the difference between sin and crime, emphasising that ecclesiastical criminal law punishes a crime, not sin, mentioning relevant penalties, namely excommunication and interdict. The consequences of such penalties, incurred by the active subject of crime, i.e. the perpetrator, are enumerated. The Author recalls the disposition of can. 1357 of CIC/83 and provides an interpretation thereof, suggesting that the mission of the Church is not to punish people since punishments in the Church have a healing nature that fosters moral conversion.

PL

W artykule scharakteryzowane zostały typy przestępstw przeciwko wierze i jedności Kościoła. Szczegółowo analizie poddano przestępstwa: herezji, schizmy i apostazji, których popełnienie przez wiernych powoduje wyłączenie ze wspólnoty z Kościołem. Autor wyjaśnił różnicę między grze-chem i przestępstwem oraz zaznaczył, że w kościelnym prawie karnym karalne jest popełnienie przestępstwa, a nie sam grzech. Opisał także związane z tymi przestępstwami kary – ekskomuniki i interdyktu. Wymienił skutki odnoszące się do zaciągnięcia wskazanych kar przez podmiot czynny przestępstwa, czyli sprawcę. Autor przypomniał również dyspozycję kan. 1357 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz dokonał jego interpretacji. Zauważył przy tym, że celem misji Kościoła nie jest karanie ludzi, ponieważ system kar w Kościele ma charakter leczniczy, który prowadzi do nawrócenia.

12

Prawo kanoniczne w publikacjach ks. dr. hab. Jana Ślósarza

45%

Słowiński J.

Analecta Cracoviensia

|

2019

|

vol. 51

343-359

EN

Priest Jan Ślósarz, PhD (habil.), published two works on canon law and practical theology: O cenzurach kościelnych i ekskomunikach w szczególny sposób Papieżowi zastrzeżonych (On the church censures and excommunications reserved especially to Pope) (1900) and Władza kluczów w św. sakramencie pokuty (The power of keys in the holy sacrament of penance) (1902). Both publications proved to be useful to priests as well as to the faithful because they presented clearly the codes of canon law, which at that time was complicated and scattered across many documents. Both publications addressed the application of ecclesiastical penalties to clergy and to laity. These penalties were intended both to protect the doctrine of the Catholic Church and to help sinners. Some punishments were applied by confessors, other by bishops, and some were reserved exclusively for the Pope. Due of difficulties in obtaining absolution, clergy and laity restrained themselves from committing sins and the worst sinners were directed under care of the most experienced confessors. Priest Jan Ślósarz described in his publications various sins and provided detailed instructions applicable to clergy as well as to laity on how to deal with the person committing those sins.

PL

Ks. dr hab. Jan Ślósarz opublikował dwie prace z zakresu prawa kanonicznego i teologii praktycznej: O cenzurach kościelnych i ekskomunikach w szczególny sposób Papieżowi zastrzeżonych (1900) i Władza kluczów w św. sakramencie pokuty (1902). Obie publikacje okazały się przydatne zarówno dla kapłanów, jak i wiernych, ponieważ jasno przedstawiały przepisy prawa kanonicznego, które w owym czasie były skomplikowane i rozrzucone po wielu dokumentach. Obie publikacje dotyczyły stosowania kar kościelnych wobec duchowieństwa i świeckich. Kary te miały na celu zarówno bronić nauki Kościoła katolickiego jak i pomagać grzesznikom. Niektóre kary były stosowane przez spowiedników, inne przez biskupów, a niektóre były zarezerwowane wyłącznie dla papieża. Z powodu trudności w uzyskaniu rozgrzeszenia duchowni i świeccy powstrzymywali się od popełniania grzechów, zaś najwięksi grzesznicy byli kierowani pod opiekę najbardziej doświadczonych spowiedników. Ks. Jan Ślósarz w swoich publikacjach opisał różne grzechy i podał szczegółowe instrukcje odnoszące się zarówno do duchownych jak i świeckich, a dotyczące tego jak postępować z osobą, która spełnia takie grzechy.

13

Nieznany list arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty z Kosowic herbu Szeliga z 24 września 1387 roku

38%

Hankus M.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2023

|

vol. 15

99-109

EN

The Archbishop of Gniezno, Bodzanta of Kosowice, of the Szeliga coat of arms, is one of the most controversial figures of late fourteenth-century Poland. He began his career as the governor of Kraków-Sandomierz during the reign of Casimir the Great. He held this office for over 20 years, while also developing his career as a clergyman. His service as a canon in Kraków, a scholastic in Wiślica and finally as provost of the collegiate church of St. Florian in Kleparz were successful. In 1382, by the appointment of king Louis of Hungary, he became the archbishopric of Gniezno, where he remained until his death in 1388. The controversy surrounding Bodzanta stems from his unstable policy during the interregnum following the death of Louis of Hungary. In addition, Jan of Czarnków left in his chronicle an unfavourable opinion about the archbishop, representing him as incompetent and his actions as destructive for the Polish Church.The aim of this article is to highlight the conflict between Bodzanta of Kosowice and prince Władysław Opolczyk, which took place in 1387. The analysis is based on a newly discovered letter of the archbishop to parish priests in the Wieluń region, found in the collections of the Jagiellonian Library. The conflict was caused by the receipt by the prince’s officials of questionable benefits from villages belonging to the clergy of that region. The archbishop defended the local clergy, imposing an interdict on Wieluń and threatening the ruler with excommunication.This study fills a gap related to relations between the most important personages in the Kingdom of Poland at the end of the fourteenth century. In addition, it verifies the state of research on the history of such towns as Krzywarzeka. The attitude and determination of the archbishop in curbing the prince’s decisions and actions contradicts the opinion about Bodzanta’s weakness throughout his pontificate.

DE

Der Gnesener Erzbischof Bodzanta von Kosowice mit dem Wappen von Szeliga ist eine der umstrittensten Persönlichkeiten des späten 14. Jahrhunderts in Polen. Er begann seine Karriere als Magnus procurator des Distrikts Krakau-Sandomir während der Herrschaft von Kasimir dem Großen. Dieses Amt hatte er über 20 Jahre lang inne, schlug aber gleichzeitig eine kirchliche Laufbahn ein – er war ein erfolgreicher Kanoniker von Krakau, Scholastiker von Wiślica und schließlich Propst der Stiftskirche St. Florian in Kleparz. 1382 wurde er von König Ludwig dem Großen von Ungarn zum Erzbischof von Gnesen ernannt, wo er bis zu seinem Tod im Jahre 1388 residierte. Die Kontroverse um Bodzanta ist auf seine labile Politik während des Interregnums nach dem Tod Ludwigs des Großen zurückzuführen. Außerdem erließ Jan von Czarnków in seiner Chronik ein tadelndes Urteil über den Erzbischof, das ihn als Versager und Zerstörer der polnischen Kirche darstellte.Ziel des vorliegenden Artikels ist es, den Konflikt zwischen Bodzanta von Kosowice und dem Herzog Wladislaus II. von Oppeln, der im Jahr 1387 stattfand, in den Mittelpunkt der Betrachtungen zu stellen. Die Analyse stützt sich auf einen bisher unbekannten Brief des Erzbischofs an die Geistlichen in den Pfarreien im Weluner Land, der in den Sammlungen der Jagiellonen-Bibliothek gefunden wurde. Der Streit entzündete sich an der Einhebung strittiger Abgaben durch die herzoglichen Beamten aus den Dörfern, die dem Klerus im Weluner Land gehörten. Der Erzbischof verteidigte den örtlichen Klerus, verhängte ein Interdikt über Welun und drohte dem Herrscher mit der Exkommunikation.Die Arbeit füllt die bisher bestehenden Wissenslücken in Bezug auf die Verhältnisse zwischen den wichtigsten Persönlichkeiten im Königreich Polen am Ausgang des 14. Jahrhunderts. Darüber hinaus verifiziert sie den Stand der Forschung zur Geschichte von Orten wie Krzyworzeka. Sie zeigt auch die Haltung und Entschlossenheit des Erzbischofs, dem Treiben des Herzogs ein Ende zu setzen, was der Meinung widerspricht, Bodzanta sei während seines gesamten Pontifikats schwach gewesen.

PL

Arcybiskup gnieźnieński Bodzanta z Kosowic herbu Szeliga to jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci końca XIV wieku w Polsce. Karierę rozpoczął na stanowisku wielkorządcy krakowsko-sandomierskiego za czasów Kazimierza Wielkiego. Piastował ten urząd przeszło 20 lat, równocześnie rozwijając karierę duchowną – z powodzeniem pełnił funkcję kanonika krakowskiego, scholastyka wiślickiego czy w końcu prepozyta kolegiaty św. Floriana na Kleparzu. W 1382 roku z woli króla Ludwika Węgierskiego został mianowany na arcybiskupstwo gnieźnieńskie, gdzie pozostał aż do śmierci w 1388 roku. Kontrowersje związane z Bodzantą wynikają z faktu jego labilnej polityki w okresie bezkrólewia po śmierci Ludwika Węgierskiego. Dodatkowo Jan z Czarnkowa w swojej kronice pozostawił niechlubną opinię na temat arcybiskupa, przedstawiając go jako nieudacznika i niszczyciela polskiego Kościoła.Celem artykułu jest naświetlenie konfliktu między Bodzantą z Kosowic a księciem Władysławem Opolczykiem, rozgrywającego się w 1387 roku. Analiza opiera się na nieznanym dotąd liście arcybiskupa do duchownych w parafiach w ziemi wieluńskiej, odnalezionym w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Spór wynikał z pobierania przez urzędników księcia spornych świadczeń ze wsi należących do duchownych w ziemi wieluńskiej. Arcybiskup stanął w obronie tamtejszego kleru, obkładając Wieluń interdyktem, a władcy grożąc ekskomuniką.Praca uzupełnia dotychczasowe luki w relacjach między najważniejszymi osobami w Królestwie Polskim końca XIV wieku. Poza tym weryfikuje stan badań na temat historii takich miejscowości, jak Krzywarzeka. Ukazuje również postawę i determinację arcybiskupa w ukróceniu procederu księcia, co staje w sprzeczności z opinią o słabości Bodzanty przez cały okres pontyfikatu.

14

Significado y finalidad de las censuras e irregularidades en el derecho canónico

32%

NYKIEL K.

Prawo Kanoniczne

|

2017

|

vol. 60

|

issue 1

117-134

EN

In this paper, the Author presents the competency of the Apostolic Penitentiary which extends to all occult or secret matters that are able to be solved in the internal forum and he is focusing on the meaning and the finality of the “censures” and the irregularities in canon law. All cases of censures "latae sententiae", when they are strictly such, that is, when they have been incurred "ipso facto" and have not been the object of a judicial sentence or of a declaration, can be dealt with in the internal Forum. Some censures can be remitted by the local Ordinary or by major Superiors of religious for their own subjects; others can be remitted only by the Apostolic See. They are pointed out and subsequently analyzed: the excommunication of one who sacrilegiously profanes the Consecrated Species (can. 1367); the excommunication of one who uses physical violence against the Roman Pontiff (can. 1370 § 1); the excommunication of a priest who absolves his own accomplice in sins against the VI Commandment (can. 1378 §1). This type of absolution not only incurs an excommunication for the priest who absolves; it is also intrinsically invalid (can. 977), except in the case of danger of death; the excommunication of a bishop who consecrates a bishop without a pontifical mandate. The bishop consecrated is also excommunicated (can. 1382); the excommunication for attempted sacred ordination of a woman and attempted reception of sacred orders by a woman; lastly, the excommunication of a confessor who directly violates the sacramental seal of confession (can. 1388). The author highlights that also the occult cases of irregularity, either for the reception of sacred orders or for their exercise, are dealt with in the internal forum. An irregularity is of its nature perpetual. It does not cease automatically but it can be dispensed. A simple impediment may cease automatically, e.g., a man’s wife dies, the impediment to ordination ceases. On the other hand, an impediment could be dispensed, e.g., when a married man is allowed ordination. The only irregularities or simple impediments now existing in the 1983 Code are those listed in the following canons. Irregularities which impede reception of orders: Amentia or other psychic illness (can. 1041, 1°); apostasy, heresy, or schism (can. 1041, 2°), attempted marriage (can. 1041, 3°); voluntary homicide or a completed abortion (can. 1041, 4°); self-mutilation or attempted suicide (can. 1041, 5°); act of orders reserved (can. 1041, 6°). Simple Impediments which impede the Reception of Orders: a man who has a wife (can. 1042, 1°); an office or administration forbidden to clerics (can. 1042, 2°); a neophyte (can. 1042, 3°). Lastly there are irregularities and impediments which affect those already in orders: orders received while being affected by an irregularity (can. 1044, §1, 1°); public apostasy, heresy or schism (can. 1044, §1, 2°); delict in can. 1041, nn. 3, 4, 5, 6; amentia or psychological infirmity (can. 1044, §2, 1°)

ES

W niniejszym artykule autor przedstawia kompetencje Penitencjarii Apostolskiej, obejmujące wszelkie kwestie, które mogą być rozwiązane na forum wewnętrznym i koncentruje się w sposób szczególny na znaczeniu i celowości cenzur oraz nieregularności w prawie kanonicznym. Wszystkie przypadki cenzur „latae sententiae” zaciągnięte „ipso facto” i nie będące przedmiotem wyroku sądowego, mogą być rozpatrywane na forum wewnętrznym . Niektóre z nich mogą zostać uchylone przez lokalnego ordynariusza lub przez wyższych przełożonych zakonnych, inne podlegają wyłącznej kompetencji Stolicy Apostolskiej. Autor wymienia i szczegółowo analizuje kolejne z nich: profanacja postaci konsekrowanych (kan. 1367); naruszenie bezpośrednio tajemnicy sakramentalnej (kan. 1388, § 1); rozgrzeszenie wspólnika w grzechu przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu (kan. 1378, § 1) nieważne poza niebezpieczeństwem śmierci (kan. 977); stosowanie przymusu fizycznego wobec Biskupa Rzymskiego (kan. 1370); udzielenie i przyjęcie konsekracji biskupiej bez papieskiego mandatu (kan. 1382); usiłowanie udzielenia święceń kapłańskich kobiecie jak i usiłowanie ich przyjęcia przez kobietę (SST, art. 5, n. 1). Autor podkreśla, że również tajne nieprawidłowości, zarówno co do przyjęcia sakramentu święceń jak i co do ich sprawowania, rozpatrywane są na forum wewnętrznym. Nieprawidłowości mogą mieć jako swoje źródło fakt przestępstwa, nie są one jednak karami kanonicznymi. Jest to zakazem kanoniczny o charakterze stałym, który wyłącza z możliwości przyjęcia sakramentu święceń lub z godnego wypełniania święceń już przyjętych, o ile nie została udzielona uprzednio dyspensa kompetentnej władzy. Nieprawidłowość nie ustaje automatycznie, ale może być udzielona dyspensa. zwykła przeszkoda może się skończyć automatycznie, np. żona mężczyzny umiera i przeszkoda do święceń wygasa. Jedynymi nieprawidłowościami lub zwykłymi przeszkodami są te wymienione Kodeksie z 1983 r. w następujących kanonach. Nieprawidłowości do przyjęcia święceń: amencja lub inna choroba psychiczna (kan.1041, 1°); apostazja, herezja lub schizma (kan.1041, 2°), usiłowanie małżeństwa (kan. 1041, 3°); dobrowolne zabójstwo lub spędzenie płodu, gdy skutek nastąpił (kan. 1041, 4°); samookaleczenie lub próba samobójstwa (kan. 1041, 5°); akt święceń zarezerwowany (kan. 1041, 6°). Zwykłe przeszkody nie pozwalające przyjąć święceń: mężczyzna żonaty (kan. 1042, 1°); urząd lub zarząd zakazany duchownym (kan. 1042, 2°); neofita (kan. 1042, 3°). W końcu nieprawidłowości i zwykłe przeszkody do wykonywania święceń: nieprawne przyjęcie święceń przez osobę związaną nieprawidłowością (kan. 1044, §1, 1°); publiczna apostazja, herezja lub schizma (kan. 1044, §1, 2°); delikt o charakterze publicznym opisany w kan. 1041, nn. 3, 4, 5, 6; amencja lub inne upośledzenie psychiczne (kan. 1044, §2, 1°).

Refine search results

PODSTAWOWE ZASADY WYMIERZANIA POPRAWCZYCH KAR KANONICZNYCH

Obrzęd ekskomuniki zawarty w średniowiecznym Pontyfikale Rzymskim

Aborcja w perspektywie kanonicznoprawnej. Zaciągnięcie i zwolnienie z ekskomuniki

Ekskomunika. Rys historyczno-kanoniczny

Kary zastrzeżone Stolicy Apostolskiej

Natura i skutki ekskomuniki według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku

Sobór w Konstancji wobec Jana Husa i Hieronima z Pragi

Czy wytracenie oznacza wykluczenie?

Moraltheologische Überlegungen zum Umgang mit der Sünde in der Bibel

Neuinterpretation der Bußpraxis des frühen Christentums in Bezug auf die gegenwärtige Beichtpraxis

Wyłączenie wiernych ze wspólnoty z Kościołem. Aspekty prawne i teologiczne

Prawo kanoniczne w publikacjach ks. dr. hab. Jana Ślósarza

Nieznany list arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty z Kosowic herbu Szeliga z 24 września 1387 roku

Significado y finalidad de las censuras e irregularidades en el derecho canónico