Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  family language
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Pieszczotliwe określenia używane przy zwracaniu się do matki dawniej i dziś

100%
Żebrowska B.
Język Polski
|
2015
|
vol. 95
|
issue 5
418-432
PL
Artykuł podejmuje próbę przedstawienia dawnych i współczesnych sposobów zwracania się do matki. Wyjaśnia budowę poszczególnych słów oraz przyczyny zmian w ich zasobie we współczesnym języku polskim. Wykorzystany w artykule materiał językowy pozyskany został drogą badań ankietowych i ekscerpcji wybranych źródeł słownikowych.
EN
The article aims to present past and contemporary forms of addressing a mother. It describes the structure of those words as well as the main causes of changes in this group in contemporary Polish language. The language material used in the article comes from queries, research and excerpts from existing lexical sources.
2
Publication available in full text mode
Content available

Właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)

100%
Jaros V.
Socjolingwistyka
|
2019
|
issue 33
255-268
PL
Przedmiotem artykułu są właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela. Podstawę materiałową stanowi dwutomowy zbiór korespondencji pisanej z wielu miejsc pobytu historyka w różnych okresach jego życia do rodziców i rodzeństwa. Analiza łączy perspektywę socjolingwistyczną z historycznojęzykową. Prowadzono ją dwukierunkowo – wyekscerpowane zjawiska odnoszone były do zasobów współczesnego uczonemu systemu językowego polszczyzny ogólnej oraz dialektu północnokresowego i mazowieckiego. Podstawowym wyróżnikiem języka familijnego Lelewela w obrębie fonetyki i fleksji jest jego wariantywność oraz obecność elementów o nacechowaniu archaicznym i regionalnym.
EN
The subject of the article are phonetic and inflexive properties of the family language of Joachim Lelewel. The analysis combines the sociolinguistic perspective with the historical and linguistic perspective. Substantial basis consists in two volumes of correspondence written in many places visited by the historian at different stages of his life to his parents and siblings. The analysis was conducted in a two fold manner — the excerpted phenomena were referenced back to the resources of the general Polish language system contemporary to the writer and to the north-borderland dialect and to the masovian dialect. The basic distinction of Lelewel’s family language in field of phonetics and inflection is its variants and presence of archaic and regional elements.
3
Publication available in full text mode
Content available

Właściwości składniowe i słowotwórcze języka familijnego Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)

100%
Jaros V.
Socjolingwistyka
|
2020
|
issue 34
165-182
PL
Celem artykułu jest charakterystyka zjawisk składniowych i słowotwórczych ujawniających się w języku familijnym Joachima Lelewela. Materiał językowy pochodzi z jego listów adresowanych do rodziny, które weszły do dwutomowej edycji Żupańskiego. W interpretacji zjawisk językowych łączono perspektywę socjolingwistyczną z historycznojęzykową. Ze względu na to, że idiolekt Lelewela kształtował się pod wpływem różnych odmian polszczyzny, opis właściwości obu systemów wymagał konfrontacji materiału badawczego z opracowaniami monograficznymi i leksykonami traktującymi o polszczyźnie ogólnej XVIII i XIX wieku oraz publikacjami poświęconymi odmianie północnokresowej i dialektowi mazowieckiemu. Wyróżnikiem języka badanej korespondencji jest występowanie form wariantywnych na obu charakteryzo wanych poziomach systemu gramatycznego oraz łatwość tworzenia okazjonalizmów, potwierdzono ponadto związki języka familijnego Lelewela z polszczyzną potoczną i dialektalną – mazowiecką i północnokresową, z którą łączyć należy także inną cechę języka jego listów – archaiczność.
EN
The purpose of the article is to characterize syntactic and word-formation phenomena that appear in the family language of Joachim Lelewel. The language material originates from letters addressed to his family, which were included in Żupański’s two-volume publication. The sociolinguistic and historical-linguistic perspectives were combined in the interpretation of language phenomena. Due to the fact that Lelewel’s idiolect was influenced by several varieties of Polish, the description of the properties of both systems required a confrontation of research material with monographic studies and lexicons dealing with general Polish of the 18 th and 19 th centuries as well as publications devoted to the northeast variety and the Masovian dialect. The distinguishing feature of language from the researched mail is the occurrence of variant forms at both characterized levels of the grammar system and the ease of creating occasionalisms. Additionally, the relationships of Lelewel’s family language were confirmed with colloquial and dialectal Polish – Masovian and North-Eastern Polish – with which archaic language of his letters should also be associated.
4

Leksykalne regionalizmy i dialektyzmy w języku familijnym Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)

100%
Jaros V.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/2
39–56
PL
Przedmiotem artykułu są regionalizmy i dialektyzmy leksykalne występujące w języku familijnym Joachima Lelewela, wybitnego historiografa pierwszej połowy XIX w. Podstawę materiałową stanowi 319 listów pisanych z wielu miejsc pobytu historyka w różnych okresach jego życia do najbliższych. Podstawowym założeniem badawczym jest teza o społecznych determinantach języka osobniczego jednostki, przy czym za najważniejszą dla każdego osobnika w procesie socjalizacji i akwizycji języka grupę odniesienia uznaje się rodzinę. W opracowaniu materiału językowego zastosowano metodę opisująco rejestrującą i statystyczną. Celem szkicu jest nie tylko przedstawienie leksyki zakwalifikowanej jako regionalna lub gwarowa, ale także wskazanie jej roli w języku familijnym uczonego i ustalenie pól semantycznych najbardziej obciążonych słownictwem uwarunkowanym geograficznie.
EN
This article analyses regionalisms and dialectisms occurring in the family language of Joachim Lelewel, an outstanding historiographer of the first half of the nineteenth century. The material includes 319 letters written from many places of stay by the historian to his relatives in various periods of his life. The basic research assumption is the thesis concerning the social determinants of a person’s individual language, while the most important reference group for each individual in the process of socialization and language acquisition is family. The descriptive-recording and statistical methods were used in the linguistic material development. The purpose of the review is not only to present lexis classified as regional or dialectal, but also to indicate its role in the scholar’s family language and to determine the semantic fields most influenced by geographically conditioned vocabulary.
5
Publication available in full text mode
Content available

Nazwy własne jako nośnik wartościowania i emocjonalności w listach Joachima Lelewela

80%
Jaros V.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2021
|
vol. 7
79-94
EN
The article’s subject is related to the textual use of propria as carriers of evaluation and emotionality in Joachim Lelewel’s letters addressed to relatives, friends and acquaintances. Explicit exponents of the emotive-expressive function are appropriately marked with word-formation formants and inflectional morphemes. Emotivization and axiologization are signalled by proper names and their location in the vicinity of evaluative terms. Contextual valuation of propria is served, among others, by exclamation marks, repetitions and accumulation of onyms. Proper names in metaphorical and metonymic use and onyms inscribed in the comparison structure clearly signify the statements subjectivisation. Sometimes the associative meaning of propria may be the carrier of emotionality and valuation.
PL
Przedmiotem artykułu są zagadnienia związane z tekstowymi użyciami propriów jako nośników wartościowania i emocjonalności w listach Joachima Lelewela adresowanych do krewnych oraz przyjaciół i znajomych. Eksplicytnymi wykładnikami funkcji emotywno-ekspresywnej są odpowiednio nacechowane formanty słowotwórcze oraz morfemy fleksyjne. Emotywizację i aksjologizację sygnalizują ponadto nazwy własne umiejscowione w sąsiedztwie określeń wartościujących. Kontekstualnemu uwartościowaniu propriów służą między innymi wypowiedzi wykrzyknikowe, powtórzenia i nagromadzenie onimów. Wyraźnym sygnałem subiektywizacji wypowiedzi są nazwy własne w użyciu metaforycznym i metonimicznym oraz onimy wpisane w strukturę porównania. Niekiedy nośnikiem emocjonalności i wartościowania może być znaczenie asocjacyjne propriów.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.