Search results

1

Fenomen czwartego wymiaru w twórczości Jerzego Kuci

100%

Grodź I.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 15

243-256

EN

The article is an attempt to look at all the achievements of the Polish filmmaker – Jerzy Kucia – through the prism of his last work, Strojenie instrumentów/Tuning the Instruments (2000). The author points out that all the director’s previous projects, starting with the debut of 1972 Powrót/Return until Refleksy/Reflections from 1979 through Przez pole/By the field from 1992, showed a very clear development of the creative personality of the artist, who claimed that the “close up” on their own topics is the result of heightened self-awareness and is a great effort to promote himself again and again. In the analysis of the film Strojenie instrumentów/Tuning the Instruments, the author refreshes old and new contexts of interpretation, coupled with the commitment issue, which is a metaphorical return to the past. A question about the essence of the functioning of consciousness leads the author to delve into the phenomenological concept that we find in contemporary theories of psychology of perception.

2

Sylwester Chęciński w labiryncie decyzji produkcyjnych filmu o Szarych Szeregach

75%

Zajdel J.

Prace Kulturoznawcze

|

2018

|

vol. 22

|

issue 3

101-112

EN

The author describes press reports on the preparations of Sylwester Chęciński for the film about scouts from Szare Szeregi. The scenario was based on a bestseller written by Aleksander Kamiński entitled Kamienie na szaniec (Stones for the earthwork). Although the press assured that Sylwester Chęciński had already started working, the film was produced only eight years later, and the director was Jan Łomnicki. An interesting topic of these considerations are personal relationships. Andrzej Wajda was working on the screenplay for Kaminski’s book with Valentin Jeżow. In turn, the movie Agnieszka 46, directed by Sylwester Chęciński, was severely attacked by Zbigniew Załuski. Valentin Jeżow and Zbigniew Załuski became screenwriters for the film Legenda (Legend) directed by Sylwester Chęciński. It is not clear from the press notes whether Sylwester Chęciński stopped the preparations for the film about the Szare Szeregi for this cooperation or was forced to abandon them for the Polish-Soviet co-production.

3

Józef Redo (1872–1941). Wybitny artysta polskiego teatru i filmu

71%

Uljasz A.

|

2019

|

vol. 18

|

issue 1

99-122

EN

The article concerns an operetta actor – singer Józef Redo. The artist was bound for most of his career till death with Warsaw. In 1897, he was employed as an actor in the Teatr Nowości. He had a leading position on this scene until after the First World War. Later he performed in other theaters, mainly operetta, in Warsaw, less often outside the capital. He has achieved successes in all operetta actor’s specialties: in the role of amant, vaudeville, comic and characteristic. His most important creations include the Emperor in The Forester’s Daughter of George Jarno, Boni in The Csárdás Princess of Imre Kalman, Daniło in The Merry Widow and grandfather in Where the Lark Sings of Franz Lehar. Józef Redo also played in Polish films.

PL

Artykuł dotyczy aktora operetkowego – śpiewaka Józefa Redy. Przez większość kariery artysta był związany z Warszawą. W 1897 r. został zatrudniony jako aktor w tamtejszym Teatrze Nowości. Zajmował czołową pozycję na tej scenie do czasów po pierwszej wojnie światowej. Później występował w innych teatrach, głównie operetkowych, w Warszawie, rzadziej poza stolicą. Osiągnął sukcesy we wszystkich operetkowych specjalnościach aktorskich: w rolach amanckich, wodewilowych, komicznych i charakterystycznych. Do jego najważniejszych kreacji należą Cesarz w Krysi Leśniczance Georga Jarny, Boni w Księżniczce czardasza Imre Kalmana, Daniło w Wesołej wdówce i dziadek w Skowronku Franza Lehara. Józef Redo grał też w polskich filmach.

4

Maska i demistyfikacja. Wątki autobiograficzne we współczesnych polskich filmach dokumentalnych

63%

Piepiórka M.

Panoptikum

|

2013

|

issue 12(19)

88-101

EN

Nowadays, more and more documentary films possess autobiographical components. Czermińska enumerates three types of autobiography: testimony, confession and challenge. The author of this article analyzes three contemporary polish documentaries – Bławut’s Szczur w koronie, Cuske’s Pamiętaj, abyś dzień święty święcił, Koszałka’s Takiego pięknego syna urodziłam - by these categories. All of these documentaries mask the subjectivity of autobiographical types of film in different ways. Bławut’s and Cuske’s films mask it by focusing on other persons and hiding themselves behind the theme. In turn, Koszałka exhibits the role of medium in the process of filmmaking and indicates opaqueness of documentary. Nevertheless, this type of film – where a personal experience is highlighted – is nowadays one of the most popular. Bill Nichols called this mode of documentary - performative. These type of films favor the local over the universal.

5

Filmowe portrety Stanisława Siedleckiego (1912–2002) na tle Svalbardu. Fragmenty wizualnej historii nauki

63%

Szymala J., Rogatchevski A.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2021

|

vol. 66

|

issue 3

123–142

EN

The article offers a new perspective on Stanisław Siedlecki’s biography through visual history, with a particular emphasis on film history. The connections between Siedlecki’s life and the cinema can be grouped in three sections: 1. films starring Siedlecki, 2. films by Siedlecki and 3. films about Siedlecki. The film Do Ziemi Torella (To Torell Land) represents the pre-war period; the post-war period is marked by Siedlecki’s collaboration with Jarosław Brzozowcki on the making of Skroplone Powietrze (Liquefied Air) and Wieliczka – both from 1946. In the International Geophysical Year 1957/1958, Siedlecki led the Polish polar expedition, during which the visual material was created. He appeared in all three ‘roles’ (as a co-writer, protagonist, and consultant) in Jarosław Brzozowski’s film W Zatoce Białych Niedźwiedzi (In the Polar Bear Bay). He consulted polar films until the early 1990s. There are also two film biographies (portraits) of Siedlecki by Wanda Rollna and Iwona Bartólewska. The analysis of this material has also shed new light on the visual narration of the Polish polar expeditions in the 20th century.

6

Procent romantyzmu w romantyzmie

63%

Makowska U.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 110 Poza człowiekiem

219-229

PL

Książka Marcina Marona Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 (2019) prezentuje interpretacje jedenastu filmów, których fabuła dotyczy wydarzeń rozgrywających się między rokiem 1789 a 1849; niektóre z nich są ekranizacjami literatury romantycznej . Wyznacznikami romantyzmu okazują się tu poglądy filozoficzne, głównie kręgu jenajskiego, oraz zjawiska historyczne kształtujące ich przyswojenie i aktywizację. Filmy zostały omówione na tle przedstawionej w ostatniej części pracy recepcji romantyzmu w czasach PRL. Książka Marona, nieco statyczna w ścisłym przestrzeganiu ograniczeń chronologicznych i kompozycyjnych, dynamizuje się jednak w lekturze, prowokując do pytań wykraczających zarówno poza ramy czasowe przyjęte przez autora, jak i wyznaczony tu krąg problemów.

EN

Marcin Maron’s book Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 [Romanticism and Cinema: Romantic Ideas and Images in the Films of Polish Directors from 1947-1990] (2019) presents interpretations of eleven films that either depict events taking place between 1789 and 1849 or are adaptations of romantic literature. The notion of romanticism employed in the book is determined by philosophical views, mainly those of the Jena circle, and historical phenomena that support their realization. In the concluding part of the work, the films are discussed in the context of the reception of romanticism in the times of the Polish People’s Republic. Maron’s book, though somewhat static in its strict compliance with chronological and compositional restrictions, nevertheless makes for a dynamic reading experience, as it provokes questions that reach beyond both the time frame adopted by the author and his chosen range of problems.

7

Wobec zła. Problem gnozy w polskich filmach Andrzeja Żuławskiego z lat 70.

63%

Maron M.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 117 Kino nieznane/ukryte

50-76

PL

W artykule zostały omówione trzy filmy Andrzeja Żuławskiego z lat 70. – Trzecia część nocy (1971), Diabeł (1972) i Na srebrnym globie (1976-1977/1986-1987) – w kontekście inspiracji i podobieństw z gnozą rozumianą jako nurt doświadczenia i myślenia egzystencjalnego (Hans Jonas), religijnego (Kurt Rudolph) i ideologicznego (Eric Voegelin), a także jako „mit artystyczny” (Hans Blumenberg), umożliwiający opowieść o ambiwalencji kondycji ludzkiej. Zasadniczym tematem twórczości filmowej Żuławskiego, podobnie jak wszelkiej gnozy, jest pytanie o przyczyny zła oraz problem wyobcowania człowieka oraz kwestia poznania siebie i świata. Motywy gnostyczne pojawiają się w filmach reżysera w czterech zasadniczych aspektach: jako wizja świata naznaczonego upadkiem i działaniem zła; w doświadczeniach bohaterów, zazwyczaj nadwrażliwych, przeżywających apokaliptyczne iluminacje; w doświadczeniach miłości i erotyki, będących dla bohaterów przyczyną wstrząsu poznawczego; i wreszcie jako koncepcja sztuki jako buntu.

EN

The article concerns three Polish films directed by Andrzej Żuławski in the 1970s: Trzecia część nocy (The Third Part of Night, 1971), Diabeł (The Devil, 1972) and Na srebrnym globie (On the Silver Globe, 1976-77/1986-87). It discusses them in the context of inspirations and similarities with gnosis, understood as a trend of existential (Hans Jonas), religious (Kurt Rudolph) and ideological (Eric Voegelin) experience and thinking, as well as an “artistic myth” (Hans Blumenberg), making it possible to create a tale about the ambivalences of the human condition. The principal themes of Żuławski’s film works, common to all kinds of gnosis, are the question of the causes of evil and the problem of man’s alienation, as well as the related issues of self-cognition and cognition of the world. Gnostic motifs occur in Żuławski’s films in four basic aspects: as a vision of the world marked by downfall and the workings of evil; in the lives of protagonists, who are usually hyper-sensitive people, experiencing apocalyptical illuminations; in love and eroticism, which cause a cognitive shock in the protagonists, and, finally, on a more general level, in the idea of art as rebellion.

8

Człowiek i natura. Kilka uwag o Pokoju saren Lecha Majewskiego (1997)

63%

Grodź I.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2020

|

vol. 12

89-111

EN

The subject of the text is the analysis of the relationship: human - nature, understood both in the literal and metaphorical sense, and their representation on the example of the film Deer Room. Autobiographical opera (dir. Lech Majewski, 1997).The main purpose of the discussion is to identify synergies: human with nature, in semiotic or cultural aspects.

PL

Tematem tekstu jest analiza relacji: człowiek – natura, ujmowana zarówno w znaczeniu dosłownym, jak i metaforycznym oraz ich reprezentacja na przykładzie filmu Pokój saren. Opera autobiograficzna (reż. Lech Majewski, 1997). Osobami „wchodzącymi” w owe związki są bohaterowie „zamieszkujący” filmowane mieszkanie w starej kamienicy, a więc z jednej strony bohaterowie filmu, m.in. Matka, Ojciec, Syna oraz tytułowe sarny. Z drugiej, niejako pośrednio, także twórca filmu – reżyser Lech Majewski (ur. 1953).Głównym celem rozważań jest wskazanie synergii człowieka z naturą, mw aspekcie semiotycznym czy kulturowym, która pozwala lepiej zrozumiećtwórczość wskazanego artysty.

9

Film Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego „gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie…” (1978) – refleksje i komentarze historyka

63%

Szarota T.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2020

|

issue 18

EN

The essay is a historian’s reflection on the drama documentary entitled “gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie…” (Wherever You Are Mr President…) directed by Andrzej Trzos-Rastawiecki. The author presents the circumstances in which the film was made, characterises members of the film crew, and describes the wartime fate of the President of Warsaw Stefan Starzyński. The second part of the article is devoted to the outstanding American photojournalist Julien Bryan, whose photographs of besieged in September 1939 Warsaw entered the canon of war photography.

PL

Tekst jest refleksją historyka na temat fabularyzowanego dokumentu „gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie…”, wyreżyserowanego przez Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego. Autor opisuje okoliczności powstania filmu, charakteryzuje członków ekipy filmowej, a także przedstawia wojenne losy Stefana Starzyńskiego. Druga część artykułu poświęcona została wybitnemu fotoreporterowi amerykańskiemu Julienowi Bryanowi, którego zdjęcia oblężonej we wrześniu 1939 r. Warszawy weszły do kanonu fotografii wojennej.

10

We władzy Peruna. Mitologia i wierzenia dawnych Słowian i ich współczesnych wcieleń w filmie polskim

63%

Nowakowski J.

Polonistyka. Innowacje

|

2022

|

issue 16

67-82

EN

The article describes and analyses the screen image of the Slavs in Polish cinematography in the context of Slavic beliefs and mythology, mostly juxtaposed with the Christianisation of the Polish lands. In most works, filmmakers have tried to combine a legendary, fantastic perspective with historical events and realities. This is the case off Jerzy Hoffman’s adaptation of the novel by I. Kraszewski entitled Stara baśń [The Old Tale], as well as in the films Gniazdo [The Nest] (where the issue of ideology of the so-called People’s Poland was important) and Krew Boga [God’s Blood] (a movie shot in modern times, without the need to pay any tribute to the authorities). In works dealing with contemporary fate of ancient mythology we can differentiate two models. One of them is hiding Slavic beliefs under the naive, folk version of the dominant Catholic religiousness that has not completely eradicated the ancient faith (as in Jan Jakub Kolski’s films from the Jańcioland universe). In contrast, in Allegro’s Polish Legends and in Krakow Monsters TV series made for Netflix we deal with contemporary incarnations of Slavic and specifically Polish myths and legends. Allegro’s production relied on pastiche and ludic storytelling, while the series made for the streaming platform Netflix attempted to speak in earnest about the presence of the deities in question in the modern metropolis. Both ways produced artistically imperfect results, but in terms of genre and story, they point to the direction that future realisations of the theme may take.

PL

Artykuł opisuje i analizuje ekranowy wizerunek Słowian obecny w rodzimym filmie w kontekście ich wierzeń i mitologii, przeważnie zderzonych z chrystianizacją ziem polskich. Filmowcy w większości utworów starali się łączyć perspektywę legendarną, fantastyczną z wydarzeniami i realiami historycznymi. Tak jest w adaptacji powieści I. Kraszewskiego Stara baśń dokonanej przez J. Hoffmana oraz filmach Gniazdo (gdzie ważna była kwestia ideologii państwa tzw. Polski Ludowej) i Krew Boga (w czasach współczesnych, bez trybutu płaconego władzy). W utworach, w których mowa o współczesnych losach dawnej mitologii spotykamy dwa modele. Niekiedy (w filmach Jana Jakuba Kolskiego z uniwersum Jańciolandu) słowiańskie wierzenia są ukryte pod dominującą religijnością katolicką, naiwną, ludową, która nie wyrugowała do końca dawnej wiary. Z kolei w cyklach telewizyjnych Legendy Polskie Allegro oraz Krakowskie potwory dla Netfliksa mamy do czynienia ze współczesnymi wcieleniami mitów i legend słowiańskich i ściśle polskich. W produkcji Allegro postawiono na pastisz i ludyczny charakter opowiadania, w serialu platformy streamingowej Netflix próbowano mówić językiem poważnym o obecności danych bóstw we współczesnej metropolii. Oba sposoby dały niedoskonałe artystycznie rezultaty, ale gatunkowo i fabularnie wskazują na kierunek, jakim podążyć mogą kolejne realizacje tematu.

11

Prisoner-of-war stories in the movies (the case of Andrzej Munk’s Eroica)

54%

Matuchniak-Mystkowska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2020

|

issue 73

55-76

PL

W artykule przeanalizowano polskie filmy fabularne poruszające tematykę obozów jenieckich w czasie II wojny światowej, zwłaszcza tzw. Oflagów (niem. Offizierslager), czyli obozów Wehrmachtu dla oficerów. W Polsce w latach 1945–1999 nakręcono blisko 200 filmów fabularnych o II wojnie światowej i okupacji hitlerowskiej, a tylko osiem poruszyło temat obozów jenieckich. Eroica w reżyserii Andrzeja Munka to jeden z pierwszych przykładów i najbardziej znany. Przedstawia społeczny świat oflagów w groteskowym i ironicznym świetle, docenionym przez filmoznawców, ale skrytykowanym przez historyków. Podejście teoretyczne i metodologiczne stosowane w socjologii sztuki i socjologii historycznej może posłużyć do analizy wszystkich elementów systemu komunikacji: twórcy, dzieła i odbiorcy w ich kontekście społecznym i historycznym. Przedstawiona tutaj analiza socjologiczna dotyczy jedynie treści filmu (zestawienie „prawdy czasu” i „prawdy ekranu”) i jego społecznego odbioru wśród różnych kategorii widzów, z których każdy posiada określone kompetencje. Wykorzystuje się tu koncepcje teoretyczne opracowane przez S. Ossowskiego, A. Kłoskowską, P. Francastela, E. Panofsky’ego i P. Bourdieu, obok analiz historyczno-socjologicznych obozów jenieckich (D. Kisielewicz, A. Matuchniak-Mystkowska). W artykule przedstawiono pewną ideę badawczą i opisano metody, które można wykorzystać do jej realizacji.

EN

This paper analyses Polish feature films which deal with the subject of POW camps during World War II, especially the so-called oflags (German: Offizierslager), i.e. Wehrmacht camps for officers. In Poland, nearly 200 feature films about World War II and the Nazi occupation were made in 1945–1999, with only eight raising the topic of POW camps. Eroica directed by Andrzej Munk is one of the first examples, and the best-known one. It depicts the social world of the oflags in a grotesque and ironic light, which was acclaimed by film experts but criticised by historians. The theoretical and methodological approach used in the sociology of art and in historical sociology can be invoked to analyse all the elements of the communication system: the creator, the work, and the audience in their social and historical context. The sociological analysis presented here only concerns the content of the film (the juxtaposition of “the truth of time” and “the truth of the screen”) and its social reception among different categories of viewers, each with their specific competences. The theoretical concepts developed by S. Ossowski, A. Kłoskowska, P. Francastel, E. Panofsky and P. Bourdieu are used here, alongside historical and sociological analyses of POW camps (D. Kisielewicz, A. Matuchniak-Mystkowska). The paper presents a certain research idea and describes methods that can be used to pursue it.

12

Obraz, technologia i film polski. Dziworski, Rybczyński i Królikiewicz

51%

Dondzik M.

Kwartalnik Filmowy

|

2021

|

issue 113 Film i technologia

92-113

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na filmy Na wylot (1973), Wieczne pretensje (1975) i Tańczący jastrząb (1978) Grzegorza Królikiewicza przez pryzmat techniki filmowej. W artykule autor przywołuje wspomnienia operatorów tychże filmów: Bogdana Dziworskiego i Zbigniewa Rybczyńskiego, uzupełniając je relacjami innych osób zaangażowanych w twórczy i technologiczny proces powstawania dzieł. Zebrane po latach wspomnienia filmowców zostają skonfrontowane z relacjami prasowymi z planów produkcji, a także dokumentami znalezionymi podczas szeroko zakrojonej kwerendy archiwalnej. Celem artykułu jest odsłonięcie relacji między artystycznymi aspiracjami operatorów i reżysera a technicznymi możliwościami kinematografii Polski Ludowej.

EN

The article is an attempt to look at the films Na Wylot (Through and Through, 1973), Wieczne pretensje (Permanent Objections, 1975) and Tańczący Jastrząb (The Dancing Hawk, 1978) by Grzegorz Królikiewicz through the prism of film technology. The author refers to the memories of film operators, Bogdan Dziworski and Zbigniew Rybczyński, complementing them with accounts of other people involved in the creative and technological process of film production. The film-makers’ memories collected after many years are confronted with press reports from production plans, as well as documents obtained during extensive archival research. The aim of the article is to unveil the relationship between the artistic aspirations of the cinematographer and the director on the one hand and the technological possibilities of the cinematography of Polish People’s Republic on the other.

13

Internet jako medium pamięci zbiorowej młodych ludzi. Przykład sieciowej aktywności wokół filmu Miasto 44

45%

Białous M., Gliński P.

Studia Podlaskie

|

2016

|

vol. 24

EN

Since the Internet is currently a vital medium of exchanging information and opinion about the past for young people, it can be said that the web significantly develops collective memory. The article presents characteristic forms and threads of the Internet communication concerning the film Miasto 44 (Warsaw 44) (2014) directed by Jan Komasa. Miasto 44 is one of the greatest Polish film productions of recent years and the film is mainly addressed at younger audience, which is potentially a new point of reference for them to commemorate the Warsaw Uprising. The article focuses on a general presentation of the Internet users’ activity connected with the film and attempts to describe in detail the demography of those interested in the film while carrying out a more profound analysis of the websites devoted to this production on Facebook. The article draws attention to the consequences of typical forms of communication in social media with regard to the shape of collective memory. It compares official and unofficial profiles of the film indicating an essential role of the competence and intentions of websites administrators for the nature of this communication. Moreover, the article quotes the most important and characteristic threads of the Internet communication about Miasto 44.

RU

Сегодня интернет для молодых людей является средством для обмена информацией и для высказывания на тему прошедших событий. На основании әтого можем утверждать, что мировая сеть должным образом формирует общенародную память. Данная статья указывает на характер и формы интернет-коммуникации, касающихся фильма Город 44 (2014), режиссером которого является Ян Комаса. Город 44 – одна из наиболее значимых польских кинопродукций последних лет. Фильм адресован, прежде всего, молодым зрителям и представляет собой новую точку отсчета в воспоминаниях о варшавском восстании. В статье говорится об активности пользователей интернетом, касающейся фильма. Автор пробует определить демографию пользователей, заинтересованных фильмом, и более точно анализирует сайты, посвященные әтой кинопродукции, на Facebook. Автор также обращает внимание на то, как влияют типичные формы общения на сайтах на формирование общенародной памяти. Он сравнивает официальные и неофициальные профили о фильме, указывая на важную роль компетенции и намерений администраторов сайтов в формировании характера информации. В статье указаны самые важные и наиболее характерные черты интернет-коммуникации на тему Город 44.

Refine search results

Fenomen czwartego wymiaru w twórczości Jerzego Kuci

Sylwester Chęciński w labiryncie decyzji produkcyjnych filmu o Szarych Szeregach

Józef Redo (1872–1941). Wybitny artysta polskiego teatru i filmu

Maska i demistyfikacja. Wątki autobiograficzne we współczesnych polskich filmach dokumentalnych

Filmowe portrety Stanisława Siedleckiego (1912–2002) na tle Svalbardu. Fragmenty wizualnej historii nauki

Procent romantyzmu w romantyzmie

Wobec zła. Problem gnozy w polskich filmach Andrzeja Żuławskiego z lat 70.

Człowiek i natura. Kilka uwag o Pokoju saren Lecha Majewskiego (1997)

Film Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego „gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie…” (1978) – refleksje i komentarze historyka

We władzy Peruna. Mitologia i wierzenia dawnych Słowian i ich współczesnych wcieleń w filmie polskim

Prisoner-of-war stories in the movies (the case of Andrzej Munk’s Eroica)

Obraz, technologia i film polski. Dziworski, Rybczyński i Królikiewicz

Internet jako medium pamięci zbiorowej młodych ludzi. Przykład sieciowej aktywności wokół filmu Miasto 44