Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  filozofia człowieka
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Według autora artykułu antropologia chrześcijańska charakteryzuje się afirmatywnym podejściem do chrześcijaństwa i personalizmu w rozumieniu człowieka. W ciągu ostatniego stulecia w Polsce stanęła ona przed czterema kluczowymi wyzwaniami dla jej rozwoju, którymi były: 1) poszukiwanie właściwego modelu życia społecznego związanego z odrzuceniem indywidualizmu i kolektywizmu; 2) zderzenie z totalitaryzmem kolektywistycznym (komunizmem), który narzucał błędną koncepcję człowieka; 3) rezygnacja Kościoła w jego nauczaniu z dominacji tomistycznego modelu rozumienia świata i człowieka; 4) ustanowienie naturalistycznego i transhumanistycznego modelu człowieka w kulturze przełomu XX i XXI wieku. Antropologia chrześcijańska odpowiedziała na pierwsze trzy wezwania specyficznym typem personalizmu: społecznym – w pierwszym przypadku; metafizycznym – w drugim, liberalistycznym i etycznym – w trzecim. Zdaniem autora artykułu obecnie musi ona szukać personalistycznej odpowiedzi na czwarte wyzwanie. Antropologii chrześcijańskiej zagraża fideistyczny personalizm wynikający z przyjęcia naturalistycznego obrazu człowieka pochodzącego z nauk szczegółowych i rezygnacja z prób filozoficznego uzasadnienia jego osobowego statusu.
EN
According to the author of the article, Christian anthropology is characterized by an affirmative approach to Christianity and personalism in the understanding of man. During the last century in Poland it faced four key challenges for its development which were: 1) searching for a proper model of social life connected with the rejection of individualism and collectivism; 2) the clash with collectivist totalitarianism (communism) which imposes an erroneous concept on man; 3) resignation of the Church in her teaching from the domination of the Thomistic model of understanding the world and man; 4) establishment of a naturalistic and transhumanistic model of man in the culture of the turn of the 20th and 21st centuries. Christian anthropology responded to the first three calls with a specific type of personalism: social – in the first case, metaphysical – in the second, liberalist and ethical – in the third. At present time, it must seek a personalistic response to the fourth challenge, while the author believes that Christian anthropology is threatened by fideistic personalism resulting from the acceptance of the naturalistic image of man coming from detailed sciences and the abandonment of attempts to philosophically justify his personal status.
PL
Jeśli w samym centrum nauczania społecznego kościoła znajduje się człowiek, to rzeczą niesłychanie ważną staje się problem ochrony życia ludzkiego. Jak zauważa autor artykułu przygotowanego z okazji międzynarodowego Kolokwium Naukowego w Papieskiej Radzie Justitia et Pax przewartościowania, jakie obserwujemy w naszej kulturze sprawiły, że człowiek znalazł się w niebezpieczeństwie i to zwłaszcza wtedy, gdy jest słaby i zależny od innych. By podjąć problemy moralne związane z pokusą manipulacji, genetycznych, aborcji czy eutanazji potrzebna jest solidna baza filozoficzna. Autor idąc za sugestią Papieża Leona XIII, który wobec dominującego pozytywizmu wskazał na konieczność powrotu do klasycznej filozofii bytu w wersji arystotelesowsko-tomistycznej uzasadnia nieustanną aktualność papieskiej sugestii. Wobec dominacji przyrodniczych ujęć człowieka, w których nie da się wyraźnie zdefiniować początku i końca życia, potrzebna jest jasna, realistyczna filozofia personalistyczna zdolna do ukazania pełnej prawdy o człowieku, jako realnym bycie osobowym realizującym się poprzez duchowo cielesną strukturę.
PL
Autor wyróżnia trzy różne wykładnie pojęcia i zarazem nurty rozwojowe antropologii filozoficznej oraz zastanawia się nad relacjami łączącymi je z krytyczną filozofią społeczną. Przechodzi następnie do eksplikacji głównych założeń antropologii filozoficznej Arnolda Gehlena i szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób rzutowały one na kategorialną swoistość jego krytyki społeczeństwa ponowożytnego pod pojęciowym szyldem współczesnego „kryzysu instytucji”. Autor uszczegóławia te analizy odwołując się do pracy Gehlena Die Seele im technischen Zeitalter oraz do przeprowadzonych w niej analiz tzw. nowego subiektywizmu. Artykuł kończy krytyczna konkluzja, w której rozważane są pewne ideowe niespójności stanowiska filozoficznego Gehlena.
EN
The author distinguishes three notions of philosophical anthropology and at the same time three developmental streams of this domain. He considers the relations linking philosophical anthropology with critical social philosophy. Next, he explicates the main assumptions of Arnold Gehlen’s philosophical anthropology, and searches for an answer to the following question: how those assumptions influence the categorical specificity of Gehlen’s critique of the postmodern society embraced in the notion of contemporary institutions crisis. The author elaborates those analyses by referring to Gehlen’s work Die Seele im technischen Zeitalter and to the carried out there analyses of the so called new subjectivism. The article is concluded by critical investigations on some ideational inconsistencies of Gehlen’s philosophical position.
PL
Tekst ukazuje koncepcję człowieka artysty w twórczości papieża Jana Pawła II. Artykuł jest tekstem opartym o źródła. Głównym źródłami jego myśli na temat artysty są dla nas dwa teksty: tzw. „Ewangelia a sztuka” i tzw. „List do artystów”. Inne teksty Jana Pawła II są tylko dopełnieniem (uzupełnieniem) dla tych dwóch głównych tekstów źródłowych. Autor artykułu analizuje idee (koncepcje) człowieka-artysty w Liście do artystów, specjalnie w kontekście ogólnej koncepcji (ogólnego zarysu) kultury w opisach dokonanych przez Jana Pawła II (to jest nowością w tekście). W artykule znajdują się bardzo ważne cytaty (cytowania) z jego oryginalnego polskiego tekstu. Autor użył historiograficznej metody w swoim studium.
EN
The text shows the idea of an artist in creativity according to Bl. John Paul II. This article is a source-based text. Main sources of his thought about an artist are for us two texts: so called „Ewangelia a sztuka” (“Gospel and Art”) and so called “The letter to artists”. Another texts of John Paul II are only complement (supplement) for this two mainly sourced texts. An author of this article analyses ideas of a man – an artist, especially in the context of general outline of culture in descriptions done by John Paul II (this is novelty in this text). There are some very important quotations (citations) from his original Polish texts in the article. The author used historiographical method in his study.
EN
The concepts of Siemion L. Frank and Abraham J. Heschel, despite differences, are convergent as far as Russian and Jewish religious philosophies of nineteenth and twentieth century converge with each other. The goal of the text is to both extract and indicate the differences and similarities, as well as, above all, to try to undertake in their company a reflection upon the question of faith. It turns out as a category both specific and fundamental for the human situation in the world. Being far more than adopting a dogma, it appears to be an insight into inconceivable, yet self-evident reality that establish the experience (Frank), an openness to the reality of the ineffable which is inaccessible to the senses or reason (Heschel). As an inner strength of existence which gives rise to a deeper and fuller cognition, it is connected at the same time with categories relevant to human experience, such as: reason, mystery, darkness and light, hearing and seeing, the past and the future, trust – all of which the article, considering the broader context of philosophical and religious thought, tries to emphasize and describe.
PL
Koncepcje Siemiona L. Franka oraz Abrahama J. Heschela, chociaż różnią się od siebie, wykazują zarazem zasadniczą zbieżność tam, gdzie zbiegają się ze sobą rosyjska i żydowska filozofia religijna XIX i XX wieku. Celem tekstu jest zarówno wydobycie i wskazanie owych różnic i podobieństw, jak i, nade wszystko, podjęcie w ich towarzystwie namysłu nad zagadnieniem wiary. Ukazuje się ona jako kategoria tyleż swoista, co fundamentalna dla refleksji nad sytuacją człowieka w świecie. Będąc daleko więcej niż przyjęciem dogmatu, jawi się raczej fundującym doświadczenie aktem wglądu w niepojętą, lecz samooczywistą realność (Frank), otwarciem na niedostępną zmysłom ani rozumowi rzeczywistość tego, co niewysłowione (Heschel). Jako wewnętrzna siła egzystencji, która daje początek głębszemu i pełniejszemu poznaniu, łączy się zarazem z kategoriami właściwymi dla ludzkiego doświadczenia, takimi jak: rozum, tajemnica,ciemność i światło, słyszenie i widzenie, przeszłość i przyszłość, zawierzenie oraz ufność – które artykuł, uwzględniając szerszy kontekst myśli filozoficznej i religijnej, stara się uwypuklić i opisać.
RU
Автор предлагает интерпретацию философии Бердяева как философии человека. Важная роль в ней humanum позволяет ему предложить ее моделью философии диалога. Автор считает, что философия диалога Николая Бердяева во многих вопросах совпадает с диалогизмом философии (гетерологии) Эммануэля Левинаса. Автор предлагает признать и изучать, а также популяризировать философию Бердяева как представителя европейской фило-софии диалога, который вносит в нее существенное, хотя и несомненно спорное novum.
EN
The author proposes an interpretation of Berdyaev’s philosophy as a philosophy of human being. He considers humanum as a model example of the philosophy of dialogue due to its importance. The author represents the view that the philosophy of dialogue by Nicholas Berdyaev is in many points consistent with the dialogism (heterology) by Emmanuel Levinas. He offers to recognize and study, as well as to popularize the Berdyaev’s philosophy as a representative of the European philosophy of dialogue, which contributes to it, but certainly brings also the disputable novetly.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.