Search results

1

Przyczyny wybuchu afery Reinhart-Rogoffa a dydaktyka filozofii ekonomii

100%

Maziarz M.

Ekonomia XXI Wieku

|

2017

|

issue 2 (14)

88-105

PL

W artykule poświęconym konieczności wprowadzenia filozofii ekonomii do programu studiów ekonomicznych oraz sposobom nauczania tego przedmiotu poruszono dwa zagadnienia. Po pierwsze, sformułowano argumenty na rzecz tezy, iż brak edukacji w zakresie filozofii ekonomii, metaekonomii lub – innymi słowy – filozofii nauki poświęconej rozważaniom nad ekonomią przyczynił się do niewłaściwego kierunku rozwoju debaty nad stanem ekonomii po kryzysie. W artykule wskazuje się, że w dużej mierze nie istnieje wzajemna dyskusja pomiędzy filozofią ekonomii i praktyką badawczą ekonomistów, a w tych obszarach, gdzie takie oddziaływanie można zauważyć, opiera się ono na wzajemnym niezrozumieniu filozofów i ekonomistów. Ponadto rozważa się, jak realizm naukowy, najpopularniejszy paradygmat filozofii nauki, wpłynął na niewłaściwe zrozumienie afery Reinhart-Rogoffa. Zgodnie z powszechnym wyjaśnieniem tej kontrowersji w dotychczasowej literaturze przedmiotu uważa się, iż tylko jedna z dwóch odmiennych metod jest właściwa, co prowadzi do wniosku, że dwa sprzeczne wyniki są uzasadnione w różnym stopniu. Analiza metodologii kliometrycznej prowadzi do wniosku, iż ten punkt widzenia jest nieuzasadniony. Na odmienne wyniki największy wpływ ma wybór sposobu obliczania średniej (ważonej lub nieważonej), a nie błąd popełniony przez autorów Growth in a Time of Debt. Autor argumentuje na rzecz tezy, iż założenia filozoficzne leżące u podstaw realizmu naukowego (wiara w spójną metodologię oraz jej stopniowe postępy, realistyczne odczytanie modeli ekonometrycznych itd.) wpłynęły na niezrozumienie tej głośnej kontrowersji. Po drugie, sformułowano zarys metod dydaktycznych mających na celu zainteresowanie studentów i przyszłych ekonomistów filozoficznymi rozważaniami nad uprawianą przez nich nauką. Autor argumentuje, iż nauczanie historii filozofii (ogólnej) ma ograniczony wpływ na rozumienie przez ekonomistów współczesnej debaty epistemologicznej i ich udział w dyskusji nad metodologią ekonomii. Ponadto twierdzi, że wykład z filozofii powinien zostać zastąpiony filozofią ekonomii oraz przedstawia właściwe sposoby dydaktyki tego przedmiotu. Nauczanie filozofii ekonomii w sposób rozwijający zdolność krytycznego myślenia powinno opierać się na prowadzeniu zajęć w formie konwersatorium poświęconego wybranym tekstom filozofów ekonomii oraz analizie problemów poruszanych współcześnie w debacie filozoficznej oraz być ukierunkowane na wykształcenie wśród studentów umiejętności krytycznego myślenia oraz logicznego argumentowania

2

Elementy filozofii ekonomii a problem rozwoju człowieka, na przykładzie prac Amartyi Sena

100%

Bartkowicz Ł.

Społeczeństwo i Ekonomia

|

2018

|

issue 1(9)

67-90

PL

Przedmiotem tekstu jest wskazanie roli elementów filozofii ekonomii we współczesnej gospodarce oraz polityce na przykładzie prac Amartyi Sena. Tekst, podzielony na trzy części, porusza kwestie kondycji człowieka w globalnej rzeczywistości oraz pokazuje próbę łączenia narzędzi ekonomicznych z filozoficznymi. Bazę do rozważań stanowią prace autorów z dziedzin nauki takich jak socjologia, kulturoznawstwo, ekonomia czy filozofia. W artykule postaram się pokazać na przykładzie koncepcji Capability Approach autorstwa Amartyi Sena, w jaki sposób współcześni ekonomiści wykorzystują narzędzia nauk humanistycznych do tworzenia elementów polityki rozwoju.. Wnioskiem płynącym z analizy jest pokazanie, iż o rozwoju człowieka nie można mówić wyłącznie z punktu widzenia dyscypliny, jaką jest ekonomia, a sam proces rozwoju wymyka się kwantyfikowalnym miernikom. Tekst stanowi wprowadzenie do badań, nad którymi pracuje autor w ramach swojej pracy doktorskiej, dotyczącej założeń koncepcji wolności Amartyi Sena.

3

Paradygmat zasobowy a paradygmat sieciowy. Nauka czy sztuka?

75%

Maziarz M.

Ekonomia XXI Wieku

|

2017

|

issue 3 (15)

9-20

PL

Mimo wielokrotnie formułowanych w ostatnim dwudziestoleciu uwag krytycznych pod adresem neopozytywistycznej metodologii ekonomii, wielu współczesnych ekonomistów (zwłaszcza tych wykorzystujących w badaniach metody ilościowe) wciąż przyjmuje ją za obowiązujący paradygmat. Jednocześnie często uważa się, że nauki o zarządzaniu nie wypełniają ideału nauki w takim stopniu jak ekonomia, którą zwykło się uważać za królową nauk społecznych. Dlatego zasadne wydaje się postawienie pytania, czy oraz w jakim stopniu nauki o zarządzaniu spełniają wymagania stawiane przez pozytywizm logiczny. W artykule rozważa się dwa podejścia do zarządzania: (1) paradygmat sieciowy oraz (2) paradygmat zasobowy. Operacjonalizacja neopozytywistycznej filozofii nauki umożliwia sformułowanie wymogów stawianych przez ten paradygmat: (1) utożsamienie relacji przyczynowych ze stałymi związkami korelacyjnymi lub funkcjonalnymi, (2) wyłączenie zdań syntetycznych apriori jako nienaukowych, (3) korespondencyjne definiowanie prawdy, (4) oparcie epistemologii na konfirmacjonizmie, (5) rozumienie praw naukowych, (6) rozumienie nauki jako zdań (przynajmniej teoretycznie) konfirmowalnych. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, iż oba analizowane paradygmaty nauk o zarządzaniu nie spełniają całkowicie wymagań stawianych przed nauką przez neopozytywistów logicznych. Ze względu na praktyczną użyteczność zarządzania strategicznego proponuje się odrzucić pozytywizm logiczny i oprzeć metodologię nauk o zarządzaniu na bardziej liberalnych propozycjach teoretycznych (np. na metodologii krytycznego realizmu), które są adekwatniejsze do problemów nauk społecznych

4

Scientific foundation aspects of business models theory

75%

Sierotowicz T., Sierotowicz T.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2017

|

vol. 53

|

issue 3(213)

309-322

EN

During the last two decades, the literature in management studies has shown a signifi cant increase in interest in the theory of business models, and there has been wide-ranging discussion about the definitions of those models. These studies and discussions have provoked questions about the scientifi c nature of business models. The question is analysed here by using the methodology of the Scientific Research Tradition (ScRT) proposed by Larry Laudan. The result confirmed that the theory of business models that is created and defined based on management sciences falls under the scope of ScRT.

PL

W ostatnich dwóch dekadach odnotowano w literaturze dotyczącej zarządzania znaczący wzrost zainteresowania teorią modeli biznesowych, jak również szeroko zakrojonej dyskusji na temat definicji modelu biznesowego. Te badania i dyskusje budziły wątpliwości dotyczące naukowego charakteru modeli biznesowych. Kwestia naukowych podstaw modeli biznesowych została w tym artykule poddana analizie i ocenie, z wykorzystaniem Metodologii Tradycji Badań Naukowych (MTBN) zaproponowanej przez Larrego Laudana. Uzyskany tą drogą rezultat potwierdził, że teoria modeli biznesowych, która jest tworzona w oparciu o fundamenty naukowe zarządzania mieści się w zakresie MTBN.

5

Modele mechanizmów i ich rola w wyjaśnianiu w ekonomii

75%

Hardt Ł.

Ekonomia. Rynek, Gospodarka, Społeczeństwo

|

2014

|

issue 37

79-103

PL

Ekonomiści wyjaśniając zjawiska gospodarcze często odwołują się do pojęcia mechanizmu. W rezultacie, ważnym narzędziem badawczym ekonomii są modele mechanizmów. Celem artykułu jest analiza tego, czym są tego rodzaju modele, a także, jaki status epistemologiczny posiadają budowane na ich bazie stwierdzenia teoretyczne. Kwestie te omawiane są przy wykorzystaniu wybranych koncepcji filozofii nauki, w tym filozofii ekonomii. Artykuł odwołuje się też do historii ekonomii, gdy wskazuje na przyczyny popularności mechanicystycznych wyjaśnień w tej nauce. Rozważania metodologiczne zawarte w tekście ilustrowane są odniesieniami do dwóch modeli ekonomicznych – modelu segregacji rasowej T. Schellinga (1978) i modelu wyprzedaży H. Variana (1980). Jedną z podstawowych konkluzji artykułu jest konstatacja, iż prawa ekonomiczne formułowane na bazie modeli mechanizmów mają status jedynie przekonań o świecie (beliefs), a nie stwierdzeń o istnieniu uniwersalnych regularności. Ponadto, przekonania te są tym bardziej wiarygodne, im struktura modelu cechuje się większym stopniem izomorfizmu z tą istniejącą w rzeczywistości.

EN

Economists often refer to mechanisms in explaining economic phenomena. Therefore, models of mechanisms play an Important role in economics. The goal of the paper is to investigate of what kind of entities such models are and what is the epistemological status of theoretical claims built upon them. These issues are analyzed from the perspective provided by the general philosophy of sciences, including philosophical studies on economics. The paper refers also to the history of economics while accounting for the popularity of mechanistic explanations in this particular science. Methodological studies here presented are illustrated by references to the chessboard model by T. Schelling (1978) and a model a sales by H. Varian (1980). The paper concludes that theoretical claims built upon models have the status of beliefs rather than claims about universal regularities. Moreover, the closer the structure of such a model to the structure of its target, the more credible such a model is.

6

Filozofia ekonomii Józefa Bocheńskiego

63%

Łazarski A.

Rocznik Tomistyczny

|

2020

|

vol. 1

|

issue 9

371-383

EN

Fr. Józef Maria Bocheński, known for his many contributions, is not usually associated with the philosophy of economics, even though he had some achivements in this field. The classical analysis of the enterprise, limited to the division into capital, land, and labor, as a sociological-historical rather than an economic concept, does not contribute much to the study of economics, so Bocheń-ski’s analysis using ontological and logical tools is an attempt to remedy this. The analysis of the enterprise shows that it is a system which purpose is production. This system consists of internal and external elements and a synthesis factor in the form of the entrepreneur, who may be identical with with one or more of these elements or with none of them. As the dynamic analysis shows, the various subsystems of the enterprise may have divergent objectives, but they must be subordinated to the main objective, which is production, otherwise no objective will be fulfilled. From the work as a whole, the ideal of the entrepreneur emerges, reconciling the conflicting aspirations of the individual components of the system. These considerations provide an ontological ground for deliberation of the theory of the firm and the theory of entrepreneurship, showing the connection between these two issues. Bochenski’s work generates numerous problems of a detailed nature, mainly in the selection and number of elements, and needs to be supplemented with a theory of the boundaries of the firm.

7

Some Reflections on Professor Malawski’s Ideas Concerning Economics, Mathematics, and Philosophy

63%

Hardt Ł.

Argumenta Oeconomica Cracoviensia

|

2018

|

issue 19

9-22

EN

This paper explores the ways Prof. A. Malawski understood the various kinds of interplay between economics, mathematics, and philosophy. In particular, it addresses the issue of the mathematicity of the economy and what it means for economics to be a mathematical science. Next, it focuses on the nature of economic laws. It concludes by claiming that the interpretative key to Prof. Malawski’s research lies in his deep humility.

PL

W artykule podjęto rozważania na temat sposobu rozumienia przez prof. A. Malawskiego związków pomiędzy ekonomią, matematyką i filozofią. W szczególności analizie poddano kwestię matematyczności gospodarki, a także tego, jak należy rozumieć ekonomię traktowaną jako naukę matematyczną. Podjęto także problematykę natury praw ekonomicznych. Artykuł kończy się stwierdzeniem, że kluczem interpretacyjnym do badań prof. A. Malawskiego jest jego wyjątkowa pokora.

8

Prawa ceteris rectis w ekonomii

63%

Hardt Ł.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2018

|

vol. 293

|

issue 1

9-31

EN

This paper endeavours to interpret laws of economics as statements that are only valid under “normal” conditions. It starts out by referring to various problems in understanding scientific laws, including those governing economics, in ceteris paribus terms. Next, the author tries to demonstrate that difficulties in completing antecedents of these laws, i.e., specifying all factors that are either absent or constant, should result in a “normality” approach to ceteris paribus laws. In such an approach, instead of claiming that “ceteris paribus, if A, then B,” we would be stating that “ceteris rectis, if A, then B,” with ceteris rectis implying that “the nature of A is to produce B.” However, the clause would have to be placed in the context of the more encompassing definition where ceteris rectis originally means simply “other things being right.” Such reflections, deeply rooted in the general philosophy of science, are illustrated by various examples taken from economics, including statements on the relationship between the cost of money and investments, as well as some insights into the law of demand. The paper concludes by asserting that economic laws not only carry implicit or explicit ceteris paribus clauses, but also consist of the ceteris rectis clause. This appears to rule out the possibility of formulating universal laws of economics.

PL

Celem artykułu jest interpretacja praw ekonomicznych jako stwierdzeń odnoszących się do warunków normalnych. Punktem wyjścia tekstu jest przedstawienie problemów związanych z rozumieniem praw naukowych, w tym ekonomicznych, w kategoriach ceteris paribus. Następnie analiza biegnie w kierunku wykazania, że trudności m.in. związane z dopełnieniem praw ceteris paribus, a więc wyspecyfikowaniem w ich poprzednikach wszelkich czynników nieobecnych i niezmiennych, powinny prowadzić do przyjęcia ich normalnościowej interpretacji, w ramach której zamiast twierdzić „ceteris paribus, jeśli A, to B” stwierdza się „ceteris rectis, jeśli A, to B”, i gdzie ceteris rectis rozumie się jako „w naturze A jest powodowanie B”. Taka interpretacja zawiera się w znaczeniowo szerszym rozumieniu tej klauzuli jako „przy innych warunkach w porządku”. Tego typu rozważania, silnie osadzone w filozofii nauki, są w tekście ilustrowane przykładami zaczerpniętymi z ekonomii m.in. dotyczącymi relacji między ceną pieniądza a aktywnością inwestycyjną przedsiębiorstw, czy zmiennymi obecnymi w prawie popytu. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że prawa ekonomiczne nie tylko zawierają implicite bądź explicite klauzulę ceteris paribus, ale również, iż obecny w nich jest zwykle warunek ceteris rectis. Takie rozumienie praw ekonomicznych kwestionuje możliwość sformułowania w ramach teorii ekonomii uniwersalnych praw naukowych.

9

Droga ekonomii wolnej od wartościowania do epistemologicznej pychy. Użycie i nadużycie matematyki przez ekonomistów

63%

Ostapiuk A.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2019

|

issue 67

153-202

PL

The goal of the article is to substantiate that despite the criticism the paradigm in economics will not change because of the axiomatic assumptions of value-free economics. How these assumptions work is demonstrated on the example of Gary Becker’s economic approach which is analyzed from the perspective of scientific research programme (Lakatos). The author indicates hard core of economic approach (maximization of utility, instrumental rationality) and the protective belt which makes hard core immune from any criticism. This immunity leads economists to believe that they are objective scientists and, consequently, it results in epistemological hubris. Due to its tautological nature (and other problems), economic approach is considered to be a degenerative programme. This conclusion is extended on value-free economics. In spite of these problems, many economists still believe in positive economics and they dismiss normative approaches. It has a negative influence on people (well-being, choices over time). The conclusion of the article is that thanks to axiomatic assumptions economists do not have objective and ironclad methodology and they should accept normative values in their research.

10

Pieniądz jako miara czasu

51%

Pecura P.

Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie

|

2021

|

vol. 58

|

issue 1

68-78

EN

Over the years, researchers have been reflecting on the role of time in human life. The economy also views it as a unique and limited resource. However, money is defined as a tool that facilitates transactions. This work is an attempt to supplement economic thought in terms of comparing time and money. By analyzing the literature in the context of defining the concept of money and own analysis of pluralistic types of transactions, the deductive inference was made. The aim of the study is an attempt to prove that the object of economic exchange carried out with the use of money is human life in the form of time involved in obtaining a commodity. On the basis of such logical considerations, it was indicated that time is a concept much wider than money because time is the currency in transactions.

PL

Na przestrzeni lat badacze zastanawiają się nad rolą czasu w życiu człowieka. Również ekonomia postrzega go jako wyjątkowy i ograniczony zasób. Pieniądz z kolei jest definiowany jako narzędzie ułatwiające transakcje. Niniejsza praca jest próbą uzupełnienia myśli ekonomicznej w zakresie porównania czasu i pieniądza. Poprzez analizę literatury w kontekście zdefiniowania pojęcia pieniądza oraz analizę własną pluralistycznych rodzajów transakcji, przeprowadzone zostało wnioskowanie dedukcyjne. Celem pracy jest próba udowodnienia tego, że przedmiotem wymiany ekonomicznej dokonywanej za pośrednictwem pieniądza jest życie ludzkie w postaci czasu zaangażowanego do uzyskania wymienialnego dobra. Na podstawie tak przeprowadzonego rozważania logicznego zostało wskazane, że czas jest pojęciem o wiele szerszym niż pieniądz, ale to właśnie czas jest walutą w transakcjach.

11

Ekonomia na rozdrożu: pomiędzy monizmem i pluralizmem metodologicznym

51%

Horodecka A.

Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH

|

2013

|

vol. 92: Polityka gospodarcza w poszukiwaniu nowego paradygmatu

271-303

PL

W opracowaniu zostały przedstawione zmiany w metodologii nauk ekonomicznych ukazane w kontekście zmian zachodzących w filozofii nauki. Przegląd zmian w metodologii ekonomii dokonany został z uwzględnieniem znaczenia cezury przypadającej na lata 70./80. Wskazano na możliwe przyczyny tych zmian i ich skutki dla ekonomii. I tak w pierwszej części ukazane są zmiany w metodologii ekonomii do lat 70., w drugiej przedstawiono rolę przełomu w latach 70. i 80. i jego znaczenie dla dalszych zmian, które analizowane są w części trzeciej. W końcowej części ukazane są tendencje w rozwoju ekonomii oraz zarysowana zostaje wizja ekonomii przyszłości.

EN

The paper presents the discussion on changes in methodology of economic sciences in the context of changes within philosophy of science. The review of changes in methodology of economy considers the significance of 1970s and 1980s, indicating the likely reasons for the changes and their effects for economy. And thus, the first part of the paper presents the changes in methodology till 1970s, the second one discusses the role of the 1970s-1980s breakthrough and its role in further changes analysed in the third part. The final part of the paper focuses on trends in the development of economy and envisages the economy of the future.

12

The duality of understanding the category of value in investments

51%

Mrowiec M.

Finanse

|

2019

|

issue 1

13

Czy konstruktywiści społeczni mówią nam o czymś realnym w ekonomii?

51%

Kurkowski B. P.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2019

|

issue 67

61-95

PL

Social constructivists use to say that economists cannot study objective reality, absolute truth does not exist, and economic knowledge is being constructed, not discovered and it depends on temporary culture. Realists notice and admit social conditions which may affect economic theories and unrealistic assumptions of models, but they claim that these models describe the real world, at least to some extent. The notions of truth and reality are crucial in both of these concepts. In this papar they are analysed based on Hilary Putnam theory developed by Adam Grobler.

Refine search results

Przyczyny wybuchu afery Reinhart-Rogoffa a dydaktyka filozofii ekonomii

Elementy filozofii ekonomii a problem rozwoju człowieka, na przykładzie prac Amartyi Sena

Paradygmat zasobowy a paradygmat sieciowy. Nauka czy sztuka?

Scientific foundation aspects of business models theory

Modele mechanizmów i ich rola w wyjaśnianiu w ekonomii

Filozofia ekonomii Józefa Bocheńskiego

Some Reflections on Professor Malawski’s Ideas Concerning Economics, Mathematics, and Philosophy

Prawa ceteris rectis w ekonomii

Droga ekonomii wolnej od wartościowania do epistemologicznej pychy. Użycie i nadużycie matematyki przez ekonomistów

Pieniądz jako miara czasu

Ekonomia na rozdrożu: pomiędzy monizmem i pluralizmem metodologicznym

The duality of understanding the category of value in investments

Czy konstruktywiści społeczni mówią nam o czymś realnym w ekonomii?