Search results

1

Recenzja książki: Jerzy Oniszczuk, 2019. Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH

100%

Kaźmierczyk S.

Studia z Polityki Publicznej

|

2021

|

vol. 8

|

issue 3(31)

93-99

EN

The article is a review of the book titled Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej [The art of understanding: Searching for archaic philosophy] (2019) by Jerzy Oniszczuk. The author of the review discusses the content of the book and comments on the results of the analyzes and the method of their presentation.

PL

Artykuł jest recenzją książki Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej (2019) autorstwa Jerzego Oniszczuka. Autor recenzji omawia zawartość książki, komentuje wyniki przeprowadzonych analiz oraz sposób ich prezentacji.

2

Rozum i racjonalność w filozofii politycznej Ayn Rand

75%

Drelich S.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 1

3

Kilka uwag o modelach zetetycznych w filozofii polityki: Voegelin - Strauss

71%

Kubok D.

|

2020

|

vol. 11

|

issue 35

125-143

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the research is to confront two zetetic models in the field of philosophy of politics. I am most interested in the views of Eric Voegelin and Leo Strauss and their references to ancient Greek philosophy. These inquiries will not only indicate the possibility of a multi-faceted understanding of the philosophy of politics in an anti-dogmatic zetetic spirit, but also the dif‑ ferences in zetetic models based on reflection in the field of philosophy of politics. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article contains metaphilosophical considerations related to the field of philosophy of politics. The primary methods used will be philosophical methods, applied at the meta level to inquiries in the field of political philosophy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: First, I will try to specify the phrase “zetetic model” based on passages from Plato, Aristotle and Sextus Empiricus. In the further part of my argument, I will present Voegelin’s zetetic model based on his book Order and History and Strauss’ model based on Restatement on Xenophon’s Hiero and compare both views. RESEARCH RESULTS: Despite the fact that both these thinkers share common ideas (conservatism, normativism, radicalism, respect for Greek philosophy), there are fundamental differences in their understanding of philosophy as a zetetic process. This comparison also brings other metaphilosophical problems to light, resulting from the challenges of the philosophy of politics. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The research shows that there is a need for a more in-depth and comprehensive examination of zetetic methods in recent philosophy of politics.

PL

CEL NAUKOWY: Celem badań będzie ogólne skonfrontowanie ze sobą dwóch modeli zetetycznych w obszarze filozofii polityki. Interesować mnie będą poglądy Erica Voegelina i Leo Straussa i ich nawiązania do filozofii greckiej. W efekcie tych dociekań ukazane zostaną nie tylko możliwości wieloaspektowego rozumienia filozofii polityki w antydogmatycznym duchu zetetycznym, lecz także różnice w modelach zetetycznych na bazie refleksji z zakresu filozofii polityki. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł zawiera rozważania meta‑ filozoficzne odnoszące się do obszaru filozofii polityki. Wykorzystane zostaną przede wszystkim metody filozoficzne stosowane na metapoziomie w stosunku do dociekań z zakresu filozofii polityki. PROCES WYWODU: Najpierw postaram się dookreślić frazę „model zetetyczny” na podstawie fragmentów dzieł Platona, Arystotelesa i Sekstusa Empiryka. W dalszej części wywodu przedstawię model zetetyczny Voegelina, opierając się na jego dziele Order and History oraz Straussa – Restatement on Xenophon’s Hiero. Finalnie porównam ze sobą obie koncepcje. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pomimo oczywistej wspólnoty zainteresowań tych dwóch myślicieli (konserwatyzm, normatywizm, radykalizm, szacunek dla filozofii greckiej), można ukazać zasadnicze odmienności w ich pojmowaniu filozofii jako zetetycznego procesu. Na podstawie tego porównania ujawniają się także inne metafilozoficzne problemy, wynikające z wyzwań filozofii polityki. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Z przeprowadzonych badań wynika, że istnieje potrzeba głębszego przeanalizowania metod zetetycznych w najnowszej filozofii polityki. Pierwszym krokiem w tym celu będzie przemyślenie zetetycyzmu M. Oakeshotta.

4

O problematyczności (niektórych) liberalnych prób ustanawiania uniwersalnie ważnych "zasad racjonalności współdziałań"

63%

Szlachta B.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2013

|

issue 2-3(24-25)

44-52

PL

Autor zauważa problem częstego dziś upodmiotowienia liberalizmu jako swoistego nośnika racjonalności, przeciwstawianego religii jako jej wcześniejszemu nośnikowi; podmiot ten ma być przy tym racjonalny, ma racjonalność personifikować, wskazywać treść zasad racjonalnych a normatywnych, wiążących wszystkie podmioty. W związku z tym rozstrzygnięciem pozostaje nie tylko atak części autorów liberalnych na dziedzictwo Platona, w którym miała zostać podana treść racjonalności wiążącej każdą jednostkę, ale także ich własna propozycja "nowej racjonalności" czy "rozumności", znoszącej lub poważnie ograniczającej partykularne punkty widzenia. Propozycja ta pozostaje w napięciu z inną, także uznawaną za liberalną, wiodącą do obrony przy pomocy tej normującej racjonalności powszechnej odrębności rozstrzygnięć wskazywanych przez poszczególne jednostki.

EN

On the Dubiousness of (Some) Liberal Attempts to Establish Universally Significant "Principles of the Rationality of Interaction" The author observes the currently common problem of subjectivization of liberalism as a specific carrier of rationality, set against religion understood as its previous carrier; such a subject is also to be rational, it is to personify rationality, and to indicate the substance of rational as well as normative principles that bind all subjects together. Such a solution remains in agreement not only with the attack of some liberal authors on Plato's legacy, which delivers the substance of rationality binding every individual, but also their own proposition of "new rationality" or "reason" that would overrule or considerably limit particularistic points of view. This proposition clashes with another, also recognized as liberal, which by means of this normative rationality leads to the defence of the universal autonomy of solutions indicated by respective individuals.

5

Kantova filozofia politiky

63%

Belás Ľ.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2012

|

issue 12

125-134

EN

The subject of the article is a critical analysis of the Kant’s thoughts about politics. The author concentrates on Kant’s realistic description of politics and on the basic principles of politics (representation, federalism, publicity). He points on the problematic relationship between sovereignty and citizens as well as between order and freedom. Referring to the present he points in this contexts on a current social problems.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza krytyczna rozważań I. Kanta o polityce. Autor koncentruje się na realistycznym opisie polityki w myśli I. Kanta i na pod-stawowych zasadach polityki (przedstawicielstwo, federalizm, rozgłos). Wskazuje na problematyczny związek pomiędzy suwerennością a obywatelami oraz prawem i wolnością. Nawiązując do współczesności wskazuje w tym kontekście na bieżące problemy społeczne.

6

Idea sprawiedliwości społecznej w katolickiej nauce społecznej i jej związek z koncepcją wspólnoty politycznej

63%

Stoiński A.

Nurt SVD

|

2017

|

issue 2

422-436

PL

Głównym przedmiotem badań jest sens nadawany idei sprawiedliwości społecznej w katolickiej nauce społecznej. Równie ważną kwestię stanowi to, jaki wpływ wywiera jej rozumienie na koncepcję wspólnoty politycznej. Doktryna katolicka została w tej dziedzinie zestawiona z, jedynie szkicowo zarysowanymi, rozstrzygnięciami w innych tradycjach refleksji społecznej. Punktem odniesienia były propozycje zawarte w myśli liberalnej i lewicowej. Z racji rozległości tematyki konieczne stało się ograniczenie do prezentacji jedynie wybranych wątków tego zagadnienia.

EN

The present research is focused on the idea of ”social justice” in the Catholic Social Teaching and the sense that is often given to it. Another important thing is how the understanding of this idea influences the concept of the political community. Catholic doctrine will be compared here with a brief overview of the solutions developed by other traditions of social reflection in this regard. As the reference points will serve some propositions coming from the liberal and leftist perspectives. Because of the large scale of the problem, it will be necessary to limit the presentation to only several selected topics.

7

Wzory osobowe polityka w kodeksach etycznych radnych

63%

Czakon T.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 49

|

issue 1

EN

Ethical codes, including ethical codes of politicians, are adopted to counteract various unethical behaviors. In the article, based on the analysis of 58 ethical codes of councilors, selected elements and dilemmas of personal patterns of politicians (councilors) were presented. The author asks whether ethical codes of councilors can counteract such negative behaviors? He answers that some of them cannot counteract unethical behavior, because they do not meet the expectations formulated for them.

PL

Kodeksy etyczne, także kodeksy etyczne polityków, przyjmowane są po to, aby przeciwdziałać różnym nieetycznym zachowaniom. W artykule, na podstawie analizy 58 kodeksów etycznych radnych, przedstawione są wybrane elementy i dylematy wzorów osobowych polityków. Autor pyta, czy kodeksy etyczne radnych mogą przeciwdziałać nieetycznym zachowaniom. Odpowiada, że część z nich nie może im przeciwdziałać, ponieważ nie spełnia formułowanych wobec nich oczekiwań.

8

СОВРЕМЕННЫЙ ТЕРРОРИЗМ КАК ПОЛИТИЧЕСКИЙ И ПСИХОЛОГИЧЕСКИЙ ФЕНОМЕН: АКТУАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ ИНТЕРПРЕТАЦИИ

63%

ГУТОРОВ (Gutorov) В. V., ШИРИНЯНЦ (Shirinyants) А. A.

Przegląd Strategiczny

|

2017

|

issue 10

277-294

EN

The article analyzes the main directions of interpretation of the phenomenon of terrorism in modern political science and political philosophy. In the public орinion terrorism as the most important factor of contemporary politics is often perceived very superficially. Many modern interpretations of terrorism, despite their apparent objectivity have consistently produced a stencil historical logic, based on purely external perception of terrorism as a subversive activity of individuals and small groups, guided by very different political motives. This trend is constantly reproduced by the media, creating conventional images of terrorists in political memory and thereby false perception of the true objectives they pursue and the real corporate structures that finance and direct their activities. Throughout the emerging dilemmas in the interpretation of terrorist activity in various regions of the world associated with the dominance of practices of violence, the lack of freedom and emergency situations in the modern political discourse. These practices constantly nourish the rhetoric of the “war on terror” imposing restrictions on the freedom of subjective judgments and contributing to the formation of “disciplinary power,” the basic mechanisms of which had been once extensively considered in M. Foucault’s political philosophy. The article proves the thesis that despite the stable liberal stereotypes, state terrorism should be viewed in theory as a universal matrix while all other forms of individual and group terrorism, regardless of their social, class or ideological orientation, are derived from this base. The paper proves the thesis according to which the adequate scientific definitions of terrorism contribute to the destruction of some historiosophical concepts, which in recent decades have transformed into a stable political myths.

PL

W artykule poddano analizie podstawowe kierunki interpretacji zjawiska terroryzmu we współczesnej nauce o polityce oraz filozofii politycznej. W świadomości społecznej terroryzm jako jeden z najważniejszych czynników współczesnej polityki traktuje się, na ogół, bardzo powierzchownie. Wiele współczesnych interpretacji terroryzmu, przy całym ich pozornym zewnętrznym obiektywizmie, w rzeczywistości stale odtwarza szablonową logikę historyczną, opartą na czysto zewnętrznym pojmowaniu terroryzmu jako akcji wywrotowych jednostek i niewielkich grup, kierujących się przeróżnymi motywami politycznymi. Dana tendencja stale posługuje się środkami masowej informacji, utrwalającymi w pamięci politycznej szablonowe obrazy terrorystów i tym samym fałszywe pojmowanie zarówno rzeczywistych celów, które starają się oni osiągać, jak i realnych struktur korporacyjnych, które finansują i ukierunkowują ich działalność. Powszechnie występujące dylematy w zakresie interpretacji aktywności terrorystycznej w wielu regionach świata wiążą się z panowaniem we współczesnym dyskursie politycznym praktyk przemocy, braku swobody i sytuacji nadzwyczajnych, stale zasilających retorykę „wojny z terrorem”. Praktyki te same z siebie nakładają ograniczenia na subiektywną swobodę opinii, sprzyjając formowaniu struktur „władzy dyscyplinującej”, której podstawowe mechanizmy były swego czasu wszechstronnie przebadane w filozofii politycznej M. Foucaulta. W artykule sformułowano tezę, zgodnie z którą, wbrew stabilnym stereotypom liberalnym, terroryzm państwowy należy rozpatrywać w planie teoretycznym w charakterze uniwersalnej zasady lub „matrycy”, podczas gdy inne formy terroryzmu indywidualnego i grupowego, niezależnie od ich orientacji socjalnej, klasowej lub ideologicznej, jawią się jako wywodzące się z tejże podstawy. W artykule zauważa się, że adekwatne naukowe określenia terroryzmu sprzyjają zburzeniu niektórych koncepcji historiozoficznych, które w ciągu ostatnich dziesięcioleci przekształciły się w stabilne mity polityczne.

RU

В статье анализируются основные направления интерпретации феномена терроризма в современной политической науке и политической философии. В общественном сознании терроризм как важнейший фактор современной политики воспринимается, как правило, весьма поверхностно. Многие современные интерпретации терроризма, при всей их кажущейся внешней объективности, на самом деле постоянно воспроизводят трафаретную историческую логику, основанную на чисто внешнем восприятии терроризма как подрывных акций индивидов и небольших групп, руководствующихся самыми различными политическими мотивами. Данная тенденция постоянно используется средствами массовой информации, закрепляющими в политической памяти шаблонные образы террористов и тем самым ложное восприятие как истинных целей, которые они преследуют, так и тех реальных корпоративных структур, которые финансируют и направляют их деятельность. Повсеместно возникающие дилеммы в трактовках террористической активности в различных регионах мира связаны с господством в современном политическом дискурсе практик насилия, несвободы и чрезвычайных ситуаций, постоянно подпитывающих риторику «войны с террором». Эти практики сами по себе накладывают ограничения на субъективную свободу суждений, способствуя формированию структур «дисциплинарной власти», основные механизмы которой были в свое время всесторонне исследованы в политической философии М. Фуко. В статье обосновывается тезис, согласно которому вопреки устойчивым либеральным стереотипам, государственный терроризм следует рассматривать в теоретическом плане в качестве универсальной основы или «матрицы», в то время как все другие формы индивидуального и группового терроризма, независимо от их социальной, классовой или идеологической ориентации, являются производными от данной основы. В статье отмечается, что адекватные научные определения терроризма способствуют разрушению некоторых историософских концепций, которые в последние десятилетия превратились в устойчивые политические мифы.

9

The Revolutionary Political Philosophy of Ayn Rand

63%

Drelich S.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2018

|

vol. 2(17)

35-46

EN

Ayn Rand is generally considered a libertarian, although she never claimed to belong to this movement. Undoubtedly, she was best known for promoting liberal and capitalist ideas. The author of this paper argues that Rand’s philosophical and political concepts can be described as revolutionary. The purpose of this text is to prove it by pointing to the manifestations of revolutionism in Rand’s works, ideas and concepts. The author distinguishes five different aspects through which her revolutionism is expressed. These are: (1) the antimystical aspect; (2) the anthropological aspect; (3) the social aspect; (4) the political aspect, and (5) the economic aspect. Such wide-ranging revolutionism makes some researchers and commentators recognize Rand’s thought as a manifestation of utopian thinking.

PL

Ayn Rand jest powszechnie uznawana za libertariankę, chociaż nigdy wprost nie orzekła o swojej przynależności do tego ruchu. Niewątpliwie była ona najbardziej znana jako propagatorka idei liberalnych i kapitalistycznych. Autor artykułu dowodzi, że koncepcje filozoficzne i polityczne Randa mogą być uznawane za rewolucyjne. Celem nieniejszego tekstu jest udowodnienie tego poprzez wskazanie na przejawy rewolucyjności w dziełach, ideach i pojęciach Rand. Autor wyróżnia pięć aspektów, poprzez które wyraża się ów swoisty rewolucjonizm. Są to: (1) aspekt antropologiczny, (2) aspekt społeczny, (3) aspekt polityczny, (4) aspekt ekonomiczny, (5) aspekt anty-mistyczny. Tak szeroki uchwytywany rewolucjonizm sprawia, że niektórzy badacze i komentatorzy uznają myśl Randa za przejaw utopijnego myślenia.

10

Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte

63%

Szymala K.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2018

|

vol. 41

59-78

EN

The aim of this article is to propose care ethics as an intriguing metatheoretical tool for political philosophy as well as to draw attention to its potential for understanding philosophical aspects of the political community in the contemporary discourse. The article’s main structure relies on the analogy made between thought and reality perception through the metaphor of camera obscura. The use of its literal and metaphorical meaning gives way to a new configuration of women discourse, typically centered on the category of place, on visible – invisible distinction, with an emphasis on the unveiled. The invisible (private) makes possible the visible and public, gives the condition for and fosters it. Care ethics explains how interdependence is a common phenomenon which should be not overcome by making it institutional but rather by introducing into the debate in political philosophy. Interdependence is a reverse of the public and should be appreciated as such. The article’s starting point are considerations of Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre and the American feminist Eva Feder Kittay.

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba ujęcia etyki troski jako intrygującego dla filozofii polityki metanarzędzia oraz zwrócenie uwagi na jej wkład w rozumienie filozoficznych aspektów funkcjonowania wspólnoty politycznej we współczesnym dyskursie. Struktura koncepcyjna prezentowanych treści opiera się na przyjęciu analogii między myśleniem a postrzeganiem rzeczywistości za pomocą metafory camera obscura. Wykorzystanie dosłownej i metaforycznej wykładni tego wyrażenia otwiera możliwość usytuowania dyskursu kobiet, organizowanego zwykle w oparciu o kategorię miejsca, wokół osi widzialne – niewidzialne, z podkreśleniem wagi tego, co ukryte. To, co niewidzialne (prywatne) umożliwia to, co widzialne i publiczne, warunkuje je i wspiera. Etyka troski pokazuje, jak powszechnym zjawiskiem jest współzależność, którą nie tyle trzeba znieść poprzez upaństwowienie, co wprowadzić w obszar debaty filozofii polityki jako rewers tego, co publiczne i wymaga nie tyle upaństwowienia, co dowartościowania. Punktem wyjścia dla prowadzonych rozważań są uwagi Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre’a oraz amerykańskiej feministki Evy Feder Kittay.

11

Zmiany sensu pojęcia „sprawiedliwości społecznej” w perspektywie celów państwa socjalnego

63%

Stoiński A.

Świat Idei i Polityki

|

2016

|

issue 15

51-65

PL

Począwszy od lat 40. XIX w. w refleksji o polityce coraz większej wagi nabiera termin sprawiedliwości społecznej. Podstawowa funkcja państwa, jaką jest zaprowadzanie sprawiedliwości, czyni rozumienie tego terminu rzeczą kluczową. W niniejszym tekście głównym przedmiotem zainteresowania jest znaczenie nadawane sprawiedliwości społecznej w perspektywie celów wyznaczanych państwu opiekuńczemu. Z tego względu obiektem badania będą sensy nadawane pojęciu sprawiedliwości społecznej. W tej dziedzinie można wyróżnić przynajmniej dwa nakładające się na siebie aspekty. Pierwszy dotyczy charakteryzowania samej sprawiedliwości. Da się ją bowiem ujmować jako cnotę, normę lub uprawnienie. Drugi aspekt odnosi się do odmiany sprawiedliwości utożsamianej ze sprawiedliwością społeczną. W tym przypadku w grę wchodzą takie jak: sprawiedliwość ogólna (prawna), rozdzielcza, wyrównawcza. Oprócz ujmowania sprawiedliwości społecznej jako identycznej z którymś z powyższych rodzajów sprawiedliwości bywa ona też traktowana jako idea zaprowadzania równości bądź solidarności w środowisku społecznym.

EN

Since the 40’s of the nineteenth century the term “social justice” has played an increasing role in political reflection. The main subject of this paper is a meaning ascribed to the idea of “social justice” in the face of goals of welfare state. From this point of view very important are various senses of the notion. It can be distinguished in this area at least two related aspects. The first refers to characteristic of the justice itself. It can be described as a virtue, norm or right. The second one applies to the particular type of justice identified with social justice. In this respect relevant are: legal, distributive and retributive (or commutative) justice. Aside from that, social justice is also treated as an idea of equality or solidarity in social environment.

12

Przypływy i odpływy katolicyzmu Miłosza (wymiar społeczny)

63%

Breczko J.

Folia Philosophica

|

2017

|

vol. 38

EN

In this article I deal with Czeslaw Milosz’s relationship to Catholicism in the social dimension. We can see in his position an ambivalence, not only in his life, but also in relation to the civilization and political role of the Church: from the strong acceptance on the historical and civilization level (“radical Catholicism”), to a strong dislike of the unions of Catholicism with the nationalism in various countries, especially in Poland; from sympathy for Catholic modernism, to a strong dislike of some post-Vatican II rulings, which was, to some extent, a legacy of modernism. Moreover, Milosz did not want the Christian religion and the Catholic Church to be used politically (either through the left-wing politics, progressive politics, or nationalist politics), but also feared the dominance of the Church, the theocratic attempts. He did not want to subordinate the political sphere to religion or to subordinate religion to the political sphere. I treat this text as contributing to a more general theme, namely the attitude of Polish intellectuals to Catholicism in the 20th century

PL

W artykule tym zajmuję się stosunkiem Czesława Miłosza do katolicyzmu w wymiarze społecznym. Można dostrzec w jego stanowisku wahanie i pewną ambiwalencję, nie tylko w czasie (na różnych etapach życia zbliżał się i oddalał od katolicyzmu), ale też w odniesieniu do cywilizacyjnej i politycznej roli Kościoła. Od zdecydowanej akceptacji w skali historiozoficznej i cywilizacyjnej („katolik radykalny”), do silnej niechęci wobec zrostów katolicyzmu i nacjonalizmu w różnych krajach, a szczególnie w Polsce; od sympatii do katolickiego modernizmu, do silnej niechęci wobec niektórych postanowień Soboru Watykańskiego II, który był wszak – w pewnym stopniu – dziedzictwem modernizmu. Co więcej, Miłosz nie chciał, aby religia chrześcijańska oraz Kościół katolicki był wykorzystywany politycznie (czy to przez nurt lewicowy, progresywistyczny, czy to przez nurt nacjonalistyczny), ale też obawiał się dominacji Kościoła, czyli zakusów teokratycznych. Nie chciał zatem, aby sfera polityczna podporządkowała sobie religię, ani też, aby religia podporządkowała sobie sferę polityczną. Tekst ten traktuję jako przyczynek do ogólniejszego tematu: jaki mianowicie był w XX stuleciu stosunek polskich intelektualistów do katolicyzmu.

13

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część III: Sprawiedliwość społeczna jako idea solidarności i równości

63%

STOIŃSKI A.

|

2018

|

vol. 66

|

issue 1

115-132

PL

W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wskazane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w odmianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakładają istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy społeczne i kohorty.

EN

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerged. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of the term “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as: a commutative justice (in its varieties: retributive, restorative and justice of exchange). Some of these concepts assume the existence of some kind of social persons. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”.

14

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część II: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość wyrównawcza

63%

STOIŃSKI A.

|

2018

|

vol. 66

|

issue 1

99-114

PL

W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wskazane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w odmianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakładają istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy społeczne i kohorty.

EN

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerged. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of the term “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as: a commutative justice (in its varieties: retributive, restorative and justice of exchange). Some of these concepts assume the existence of some kind of social persons. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”.

15

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część I: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość ogólna i rozdzielcza

63%

STOIŃSKI A.

|

2018

|

vol. 66

|

issue 1

79-97

PL

W latach 40. XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. Niniejszy tekst koncentruje się na wskazaniu kilku jego ujęć. Autor, w siłą rzeczy skrótowo zaprezentowanych analizach, stara się pokazać specyfikę poszczególnych rodzajów znaczeń nadawanych „sprawiedliwości społecznej”. Sprawiedliwość społeczna będąca przedmiotem analizy w tym artykule utożsamiana jest ze sprawiedliwością ogólną (prawną) i rozdzielczą.

EN

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerged. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of “social justice”. This paper brings up some applications of the notion. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show the specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as a legal and distributive justice.

16

„Kim przez swe życie stajemy się dla innych”. Myślenie i miłość, filozofia i polityka w życiu Hannah Arendt i Martina Heideggera

63%

Grzybowski J.

|

2016

|

vol. 64

|

issue 3

79-114

PL

Artykuł przedstawia biografie i filozoficzne poglądy dwojga niemieckich myślicieli XX wieku — Hannah Arendt i Martina Heideggera. Dwie wojny światowe za życia jednego pokolenia, nieuwieńczone ani ostatecznym trumfem pokoju, ani wytchnieniem, uformowały, ale w sposób bardzo odmienny, tych dwoje ludzi. Stąd i filozofia, i polityka rozpisała im życiowe ścieżki, wybory, decyzje i bóle. Jak to się jednak stało, że Hannah Arendt przebyła drogę od filozofii teoretycznej do filozofii polityki, stając się jednym z najważniejszych głosów filozofii politycznej w XX wieku, a Martin Heidegger, choć podjął dramatyczną próbę stworzenia w swojej filozofii fundamentów dla polityki, utknął w swym hermetycznym języku, nie mogąc (a po wojnie nie mając ku temu życiowego uprawomocnienia) analizować na gruncie filozofii zagadnień politycznych? Podjęta refleksja jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego żydowska myślicielka stała się filozofem polityki, a niemiecki filozof, mimo że pragnął metafizyki jako dziejowej metapolityki narodu, nigdy nie miał do tego prawa. Co było źródłem odmienności tych dwojga myślicieli? Czy tylko względy charakterologiczne? A może gdzieś u podstaw ich życiowych wyborów leżały przede wszystkim idee, którymi żyli i które głosili? Może dlatego Heidegger po wojnie wybrał ucieczkę, nie chcąc czy nie potrafiąc zmierzyć się z tym, kim okazał się Adolf Hitler, czym było ostateczne rozwiązanie, Auschwitz, ludobójstwo, Arendt zaś pozostała wierna myśleniu i miłości, ukazując ludziom XX wieku prawdziwe korzenie totalitaryzmu.

EN

The article presents the biographies and philosophical views of two German thinkers of the twentieth century—Hannah Arendt and Martin Heidegger. Two world wars during the lifetime of one generation, not crowned neither with the final triumph of peace nor respite, formed, but in a very different way, these two philosophers. Hence the philosophy and politics influenced their life path, choices, decisions and pains. How did it happen, however, that Hannah Arendt came the way from theoretical to political philosophy, becoming one of the most important voices of political philosophy in the twentieth century, while Martin Heidegger, although made a dramatic attempt to create in his philosophy the foundations for a policy stuck in his hermetic language, unable (and after the war, not having had validation of life) to analyze on the basis of philosophy the political issues? Taken reflection is an attempt to answer the question of why the Jewish thinker became a philosopher of politics, and the German philosopher, although he wanted the metaphysics as a historical metapolitics of the nation has never had the right to do it. What was the source of the variability of these two thinkers? Was it only a difference of characters? Or maybe somewhere at the roots of their life choices lied the ideas they have lived and preached? Maybe that's why Heidegger after the war, chose the escape, unwilling or unable to deal with who Adolf Hitler turned out to be, what was the final solution, Auschwitz, genocide, while Arendt remained faithful to thinking and love showing people of twentieth century the origins of totalitarianism.

17

Thomas Hobbes social contract as an idea transformation from theology to political philosophy

63%

Zientkowski P.

Studia Pelplińskie

|

2020

|

vol. 54

345-355

PL

The article is an attempt to show the process of theoretical transformation of political theology into political philosophy on the basis of a draft of the social contract written by an English philosopher, Thomas Hobbes. This shift was not made only on the level of language changes, that is by replacing the theological nomenclature by new philosophical terms. More importantly, it became a pillar of a reinforced anthropological view of man, of the world and of social processes. Hence, the entire conceptual shift undeniably had a vital historical and cultural impact.

EN

Artykuł jest próbą ukazania procesu teoretycznego przekształcenia teologii politycznej do filozofii politycznej na przykładzie koncepcji umowy społecznej stworzonej przez angielskiego myśliciela Thomasa Hobbesa. Przemiana ta nie nastąpiła jedynie w wymiarze werbalnym poprzez zastąpienie nomenklatury teologicznej filozoficzną nowomową, ale stała się również przyczynkiem do umocnienia antropologicznej wizji człowieka, świata i procesów społecznych, a przez to niewątpliwie, wydarzeniem oddziałującym w wymiarze historycznie i kulturowym.

18

Filozofia a polityka. Lekcje z Oakeshotta, Bradatana i Sokratesa

63%

Kubok D.

|

2022

|

vol. 13

|

issue 45

183-201

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the research is to rethink the relationship between political philosophy and political practice. The views of Michael Oakeshott, Costica Bradatan and Socrates will be used as premises in these analyses. A new criterion for distinguishing these two areas can be identified, partially referring to the tradition that emphasizes understatement and unrestrainedness. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article contains metaphilosophical considerations related to the field of philosophy of politics. The primary methods used will be philosophical methods, applied at the meta level to inquiries in the field of political philosophy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: First, I will try to define the phrases “philosophy of politics” and “political philosophy” in the Polish language.In the following part of the article, I will present the views of Oakeshott and Bradatan regarding philosophy and politics. Finally, I will contrast these findings with the image of Socrates and show the fields of synergy. RESEARCH RESULTS: These analyses in the field of metaphilosophy, in relation primarily to political philosophy, will allow us to define the very status of philosophical reflection and the limitations related to the attempts to provide an exhaustive definition. Based on a comparison of these concepts, other metaphilosophical problems arising from the challenges of political philosophy also emerge. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The research shows a need for a deeper analysis of metaphilosophical issues concerning political philosophy. Such research should deepen research in both philosophy and political science.

PL

CEL NAUKOWY: Celem badań będzie przemyślenie na nowo relacji pomiędzy filozofią polityki a praktyką polityczną. Jako przesłanki w tych analizach zostaną wykorzystane poglądy Michaela Oakeshotta, Costicy Bradatana i Sokratesa. Można spróbować wskazać nowe kryterium odróżnienia tych dwóch obszarów, odwołując się częściowo do tradycji sceptycznej, akcentującej niedopowiedzenie i nieskrępowanie. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Artykuł zawiera rozważania metafilozoficzne odnoszące się do obszaru filozofii polityki. Wykorzystane zostaną przede wszystkim metody filozoficzne stosowane na metapoziomie w stosunku do dociekań z zakresu filozofii polityki. PROCES WYWODU: Najpierw postaram się dookreślić frazę „filozofia polityki” i „filozofia polityczna”. W dalszej części wywodu przedstawię poglądy Oakeshotta i Bradatana dotyczące filozofii i polityki. Finalnie skontrastuję te ustalenia z wizerunkiem Sokratesa i ukażę pola synergii. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analizy z zakresu metafilozofii, w odniesieniu przede wszystkim do filozofii polityki, pozwolą dookreślić sam status refleksji filozoficznej i ograniczenia związane z próbami podania wyczerpującej ich definicji. Na podstawie porównania tych koncepcji ujawniają się także inne metafilozoficzne problemy wynikające z wyzwań filozofii polityki. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Z przeprowadzonych badań wynika, że istnieje potrzeba głębszego przeanalizowania zagadnień metafilozoficznych w odniesieniu do filozofii polityki. Takie badania powinny pogłębić dociekania zarówno z zakresu filozofii, jak i nauk o polityce.

19

Krytyka konwencjonalizmu w myśli Leszka Kołakowskiego w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych

51%

Juchnowski S.

Wrocławskie Studia Politologiczne

|

2019

|

vol. 27

54-72

EN

This article aims to emphasize epistemological aspects of Leszek Kołakowski’s critique of the radical conventionalism of Kazimierz Ajdukiewicz, as well as his critique of the French representatives of the so-called new critique of sciences. These aspects presuppose or imply, implicitly or explicitly, a stance close to radical empiricism and oppose the views of Marx and Engels, although they harmonize with Lenin’s theory of reflection. Scholars rarely appreciate these aspects of Kołakowski’s early thought. They do so despite their potential role in the analysis of the evolution of his views towards a so-called revisionist stance. Kołakowski’s attitude to different variants of conventionalism and positivistic thought in general should be explored further, since he never abandoned his critique of these doctrines.

20

O filozofii polityki i filozofii politycznej

51%

Maciejowski E.

Kultura i Wartości

|

2016

|

issue 20

DE

Der Beitrag greift das Problem der im polnischen Schrifttum vorhandenen Auseinandersetzung auf, die die Bedeutung der Begriffe "Philosophie der Politik" und "politische Philosophie" betrifft. Manche Autoren verwenden sie als Synonyme, andere grenzen sie jedoch strikt ab, mit der Behauptung, dass sie miteinander nicht identisch seien. Im Artikel wird gezeigt, dass es zwei Arten der Unterscheidung der Philosophie der Politik von der politischen Philosophie gibt. Die erste, die sprachliche Unterscheidung, geht auf die Bedeutung ein - einer der Begriffe gilt aus irgendwelchen Gründen als falsch, weil er sich auf die unterschiedlich definierten nichtphilosophischen Bereiche bezieht. In der zweiten Unterscheidung werden zwei separate Reflexionsbereiche mit einem philosophischen Charakter differenziert. Beide Arten werden abgelehnt: Es wird nachgewiesen, dass es nur einen philosophischen Bereich in Bezug auf Politik geben kann, der sowohl als Philosophie der Politik als auch als politische Philosophie richtig bezeichnet werden kann.

EN

The paper deals with the problem of distinguishing “political philosophy” from “political philosophy” in Polish philosophical literature. They are used by some authors as synonyms, while others are claiming that these terms are not identical. The paper points out, that there are two ways to distinguish between political philosophy and political philosophy. The first, linguistic, refers to meanings – one of the concepts is considered for some reason incorrect, as it refers to various non-philosophical disciplines. The second one distinguishes two distinct areas of philosophical reflection. Both ways are discarded and it is shown, that there can be only one kind of philosophical reflexion on the politics, that can be properly called both political philosophy and political philosophy.

PL

Artykuł podejmuje problem obecnego w polskim piśmiennictwie sporu dotyczącego znaczeń pojęć „filozofia polityki” i „filozofia polityczna”. Są one przez niektórych autorów używane w charakterze synonimów, inni natomiast stanowczo oddzielają je od siebie, twierdząc, iż nie są one ze sobą tożsame. W artykule wskazuje się, że istnieją dwa sposoby odróżniania filozofii polityki od filozofii politycznej. Pierwszy, językowy, odwołuje się do znaczeń – jedno z pojęć jest uznane z jakichś powodów za niepoprawne, gdyż odnosi się do rozmaicie definiowanych dziedzin niefilozoficznych. W drugim wyróżnia się dwie osobne dziedziny refleksji o charakterze filozoficznym. Oba sposoby zostają odrzucone; wykazane zostaje, że może istnieć tylko jedna dziedzina filozoficzna dotycząca polityki, która może być poprawnie nazywana zarówno filozofią polityki jak też filozofią polityczną.

Refine search results

Recenzja książki: Jerzy Oniszczuk, 2019. Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH

Rozum i racjonalność w filozofii politycznej Ayn Rand

Kilka uwag o modelach zetetycznych w filozofii polityki: Voegelin - Strauss

O problematyczności (niektórych) liberalnych prób ustanawiania uniwersalnie ważnych "zasad racjonalności współdziałań"

Kantova filozofia politiky

Idea sprawiedliwości społecznej w katolickiej nauce społecznej i jej związek z koncepcją wspólnoty politycznej

Wzory osobowe polityka w kodeksach etycznych radnych

СОВРЕМЕННЫЙ ТЕРРОРИЗМ КАК ПОЛИТИЧЕСКИЙ И ПСИХОЛОГИЧЕСКИЙ ФЕНОМЕН: АКТУАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ ИНТЕРПРЕТАЦИИ

The Revolutionary Political Philosophy of Ayn Rand

Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte

Zmiany sensu pojęcia „sprawiedliwości społecznej” w perspektywie celów państwa socjalnego

Przypływy i odpływy katolicyzmu Miłosza (wymiar społeczny)

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część III: Sprawiedliwość społeczna jako idea solidarności i równości

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część II: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość wyrównawcza

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część I: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość ogólna i rozdzielcza

„Kim przez swe życie stajemy się dla innych”. Myślenie i miłość, filozofia i polityka w życiu Hannah Arendt i Martina Heideggera

Thomas Hobbes social contract as an idea transformation from theology to political philosophy

Filozofia a polityka. Lekcje z Oakeshotta, Bradatana i Sokratesa

Krytyka konwencjonalizmu w myśli Leszka Kołakowskiego w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych

O filozofii polityki i filozofii politycznej