Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  filozofia rosyjska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Opowiedzieć Rosję. Trzy pokusy

100%
Zuber M.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2011
|
issue 1
2
Publication available in full text mode
Content available

Paweł Florenski oczami Sergiusza Chorużego

100%
Kroczak J.
|
2014
|
vol. 62
|
issue 3
5-18
EN
The paper is an attempt to present philosophical views of one of the currently most prominent Russian thinkers, Sergey Khoruzhy, through the prism of critique of Pavel Florensky’s thought. The latter – a genius and a martyr (as he is thought to be) – like most of the religious philosophers of the so-called Silver Age of Russian culture, seems to be far removed from the mainsteam of Orthodox spiritual tradition – hesychasm. The said tradition can be described as energetism whereas Florensky’s thought is best viewed as essentialism. Energetism, a quite enigmatic concept from the Western perspective, appears as fundamental concept of Khoruzy’s own philosophical conception – synergetic anthropology. Khoruzhy recognizes importance of Florensky’s thought but he considers it of historical value only. These and other points are elaborated in presented paper.
PL
Artykuł jest próbą uchwycenia poglądów najważniejszego współczesnego filozofa rosyjskiego Sergiusza Chorużego przez pryzmat jego krytyki myśli Pawła Florenskiego. Ten ostatni – geniusz i męczennik za wiarę (jak powszechnie się sądzi) – okazuje się być dalekim od głównej duchowej tradycji prawosławia, hezychazmu, podobnie zresztą jak większość religijnych filozofów rosyjskich Srebrnego Wieku. Tradycję tę charakteryzuje bowiem energetyzm, a Florenskiego esencjalizm. Wspomniany energetyzm – pojęcie dość enigmatyczne z perspektywy kultury Zachodu – stanowi fundament własnej propozycji filozoficznej Chorużego. Choruży docenia, co prawda, twórczość Florenskiego, twierdzi jednak, że ma ona wartość tylko historyczną. Te i inne punkty zostały omówione w prezentowanym tekście.
3
Publication available in full text mode
Content available

Sergiusz Bułgakow i Lew Szestow, czyli o przyjaźni spóźnionej

100%
Kiejzik L.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2011
|
issue 1
4
Publication available in full text mode
Content available

Biesy Fiodora Dostojewskiego jako wykład refleksji filozoficznej

84%
Krasucka K.
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
|
2011
|
vol. 23
85-99
EN
The question which we want to find the answer for is: what caused that F. Dostoyevsky was considered a philosopher and his novels were acknowledged as expressing his philosophical views? This is possible by finding in his writings typically philosophical content which includes metaphysical, epistemological and axiological issues; with paying attention to historical specificity of Russian philosophy, namely its evolution and problems.
5
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia i rewolucja. Piotr Tkaczow o roli filozofii w zmienianiu świata

67%
Marchevský O.
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
|
2016
|
vol. 16
129-138
SK
Tento čitateľovi predkladaný text je venovaný filozofii ako špecifickej intelektuálne činnosti, ktorá je ilustrovaná na príklade revolučne orientovaného myslenia Petra N. Tkačova. Práca obsahuje vstupný náčrt a hodnotenie ruského filozofického myslenia druhej polovice devätnásteho storočia a tiež hodno-tenie jej vzťahu so spoločenským životom a dianím vymedzenej doby. Je predstavené hodnotenie tohto vzťahu aj z pohľadu Petra N. Tkačova. Po úvodných úvahách, naznačení vstupných rámcov a po prib-lížení ich hodnotenia sa text sústreďuje na hlavnú otázku, ktorú je možné sformulovať nasledovne: Kto je spôsobilý vymedziť to, čim je progres? Na základe štúdia prác Tkačova je možné odpovedať na takto formulovanú otázku viecerými spôsobmi. Práca je zámerne písaná s otvoreným záverom, snaží sa totiž poukázať na istý problém, ktorý môže byť výzvou pre skúmania v horizonte budúcnosti.
EN
In the paper, the meaning of philosophy as a specific intellectual activity would be presented on the example of revolutionary thoughts of Peter Tkachov. The paper concerns with the understanding of philosophy, its characteristics and status within the Russian intellectual movement in the second half of the 19th century. The understanding of both, individual and social functions of philosophy in the work of Tkachov revolutionary writing, is introduced. The paper is set within a wider framework of Thachov thoughts and his idea of progress. After connecting these two specific topics of Tkachov, the question is formulated: Who is capable to answer the question of what is progress? While looking for an answer and studying works of Tkachov, a wide spectrum of possible variations is offered. The work is purposely conceptualized with an opened closure to present a concrete problem for further analysis and discussion.
6
Publication available in full text mode
Content available

Ontyczny status wartości w myśli politycznej rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego na przykładzie poglądów Mikołaja Bierdiajewa i Iwana Iljina

67%
Krasucka K.
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
|
2014
|
issue 14
179-190
RU
В начале статьи дается краткая характеристика русского религиозно-философского ренессанса. Далее, из взглядов и идей Н.А. Бердяева и И.А. Ильина выделяются аксиологические темы. Автор приходит к убеждению, что метафизический (у Бердяева) и онтический (у Ильина) статус ценностей определяет характерные для Н.А Бердяева – персонализм и „ле-визну”, а для И.А. Ильина – идеализм и консерватизм.
EN
In the first part of the article, the author presents a short characteristic of the Russian philosophy of the revival of philosophical and religious life. In the next parts that are based on the Nikolaj Berdyayev’s and Ivan Ilyin’s thoughts, the author highlights axiological threads from their views. She concludes that ontic status of values (in Ilyin’s thought) or metaphysical (in Berdyayev’s thought) implies adequate for Berdyayev – personalism and “leftism”, while for Ilyin – idealism and rightist.
7
Publication available in full text mode
Content available

Sposób filozofowania Mikołaja Bierdiajewa jako skutek jego rozumienia twórczości i wolności

67%
Kashchuk V.
Warszawskie Studia Teologiczne
|
2017
|
vol. 30
|
issue 1
164-179
EN
Studying the work of this or that thinker, his or her topics of interest, the form of expressing his or her ideas, the direction of research, conclusions, in some cases, one can see some dependence between the author's approach to life, which manifests itself in various domains, and his or her philosophy.Similarly when we take into consideration academic achievements of N. Berdyaev, and, particularly his essential philosophical topics such as freedom and creativity, and to be exact the work as a result of freedom, it is impossible not to notice some kind of connection between the issues raised by the philosopher and his own style of philosophizing, namely the form, the way of expression and his language.This article is an attempt to look at how N. Berdyaev understood freedom, what he expected of the creativity and whether he fulfilled his personal thoughts in his manner of philosophizing.
8
Publication available in full text mode
Content available

Dwa symbole. Dwie koncepcje postępu i diagnoza kryzysu współczesności N. F. Fiodorowa

67%
Jędrysko C.
Kultura i Wartości
|
2014
|
issue 10
DE
N. F. Fiodorow ist Autor eines ungewöhnlichen Projektes – des sogenannten Gemein-schaftswerks, das eine Verbindung des rustikalen und antiprogressiven Gesellschaftsbil-des mit einer technologischen Utopie bildet. Im Artikel soll Fiodorows Vision des Zivili-sationsfortschritts unter dem Aspekt ihrer zwei Maßstäbe: der Diagnose der Krise und der Idee des Fortschritts untersucht werden. Am Anfang werden Symptome der Krise und ihre Ursachen dargestellt, dann werden zwei alternative Ideen des Fortschritts ge-genübergestellt. Die Essenz der ersten Idee ist das Primat des Neuen über dem Alten. Sie komme in Gestalt des Ersten Weltkrieges zum Ausdruck und bilde das Fundament der Zivilisation des Todes. Die zweite Idee soll als ein Heranwachsen der Kultur verstanden werden, als Wachrütteln des Bewusstseins, dass jeweilige Generation in Schuld gegen-über ihren Ahnen steht. Es wird symbolisch durch die altrussische Tradition repräsen-tiert.
EN
N. F. Fedorov is the author of an extraordinary project, the so-called “the common task”, which combines a rural and anti-progressive vision of society with technological utopia. In this paper I will consider his concept of the development of civilizations in terms of its two determinants: the diagnosis of the crisis and the idea of progress. At the beginning I will present the symptoms of the crisis and the reasons which, according to Fedorov, underlie it. I will then contrast two ideas of progress. First of them can be described as the primacy of the new over the old. It is represented by the World Expo event, and leads to the foundation of the civilization of death. The second must be regarded as a maturing of culture and awakening of an awareness of the common debt of humanity to its ances-tors. It is symbolically depicted by the old Russian tradition of raising a church over a day by a local society in case of natural disasters.
PL
N. F. Fiodorow jest autorem niezwykłego projektu – tak zwanego „wspólnego dzieła” – będącego połączeniem rustykalnego i antyprogresywnego obrazu społeczeństwa z technologiczną utopią. Celem niniejszego artykułu jest rozważenie Fiodorowowskiej wizji rozwoju cywilizacji pod kątem jej dwóch wyznaczników: diagnozy kryzysu oraz idei postępu. Na początku zostaną przedstawione symptomy kryzysu oraz przyczyny, które za nimi stoją. Następnie skonfrontowane zostaną dwie alternatywne idee postępu. Istotą pierwszej jest prymat nowego nad starym. Uwidacznia się ona pod postacią Wystawy Światowej i stanowi fundament cywilizacji śmierci. Natomiast druga powinna być pojmowana jako dojrzewanie kultury, rozbudzanie świadomości obecności powszechnego długu danego pokolenia względem przodków. Symbolizuje ją staroruska tradycja stawiania cerkwi jednodniowych przez lokalne społeczności w obliczu klęsk naturalnych.
9
Publication available in full text mode
Content available

Filozofowie tylko interpretowali świat, idzie jednak o to, aby go przemienić. Filozoficzny projekt Mikołaja Fiodorowa i Mikołaja Bierdiajewa

67%
Jędrysko C.
Kultura i Wartości
|
2013
|
issue 7
DE
Im Artikel wird das Ziel verfolgt, am Beispiel von zwei unterschiedlichen Denkern – Nikolai Fjodorow und Nikolai Bierdjajew – ein philosophisches Projekt aufzuzeigen, in dem eine Abwendung von der Philosophie als Versuch der Wirklichkeitsschilderung und eine Hinwendung zur aktivistischen Eschatologie erfolgt. Dieses Projekt wird nach Bierdjajew „Philosophie des Schaffens“ genannt und macht eine gewisse Eigenschaft bei den russischen Philosophen anschaulich: die Notwendigkeit, philosophische Schlüsse in die Praxis umzusetzen und sie außerhalb der Philosophie zu verwirklichen. Im Artikel wird der Versuch unternommen, unter Bezug auf die beiden Denker die grundsätzliche Frage nach der Dialektik des Schaffens zu beantworten, wie sie von Władysław Stróżewski formuliert wurde: „Warum existiert nicht etwas, was existieren könnte (oder sollte)?“. Zuerst prüfen wir die Bedingungen für die Möglichkeiten des Schaffens, also den ontologischen Grundsatz gegenüber der Welt, der von Fjodorow und Bierdjajew angenommen wird. Dann stellen wir die Gründe fest, die hinter der Notwendigkeit des Schaffensaktes stehen, nämlich etwas Neues in die vorhandene Wirklichkeit einzuführen.
EN
The aim of this paper is to present, on the basis of two different thinkers – Nikolai Fedorov and Nikolai Berdyaev, a new philosophical project which diverges from the common understanding of philosophy, popularly construed as an attempt to describe reality. Instead, this new philosophical project angles towards active eschatology. Called after Berdyaev “the philosophy of creativity”, this project is an example of one of the primary characteristics of the Russian philosophical thought in question – the need and insistence on applying theory, on complementing philosophy with across-theboard praxis, with employment and practice that reach beyond the confines of academic philosophy.Drawing on the thought of Fedorov and Berdyaev, the article attempts to privide an apt answer to the elementary question of dialectics of creativity formulated by Władysław Stróżewski: “Why doesn’t there exist something that potentially could (or should) exist?” Firstly, select conditions that allow the possibility of creativity – Fedorov’s and Berdyaev’s ontological presumptions about the world are examined. Secondly, reasons justifying the necessity of the creative act, i.e., the rationale behind creating something new and unleashing it onto the world, are duly considered and elaborated on.
PL
Celem artykułu jest ukazanie na przykładzie koncepcji M. Fiodorowa i M. Bierdiajewa projektu filozoficznego, w którym następuje odejście od filozofii rozumianej jako opis rzeczywistości i zwrócenie się w stronę aktywistycznej eschatologii. Ten projekt określamy za Bierdiajewem mianem „filozofii twórczości”. Stanowi on wykrystalizowaną postać stwierdzanej przez filozofów rosyjskich konieczności wcielania w życie wniosków filozoficznych, dopełniania ich realizacją poza obszarem filozofii. Nawiązując do Fiodorowa i Bierdiajewa, próbuję odpowiedzieć na zasadnicze pytanie dialektyki twórczości sformułowane przez W. Stróżewskiego: dlaczego nie istnieje coś, co mogłoby (lub powinno) istnieć. Najpierw badam warunki możliwości twórczości, czyli założenie ontologiczne przyjęte przez Fiodorowa i Bierdiajewa. Następnie przedstawiam racje stojące za koniecznością dokonania aktu twórczego.
10
Publication available in full text mode
Content available

Recepcja twórczości Mikołaja Bierdiajewa w myśli politycznej polskiego nacjonalizmu w latach trzydziestych XX wieku

67%
Dawidowicz A.
|
2021
|
vol. 56
|
issue 1
47-68
EN
In the 1930s, the views of Nikolai Berdyaev (1874–1948), one of the outstanding philosophers of the first half of the twentieth century, proved to be an essential ideological inspiration for Polish nationalism. Berdyaev’s reflections were based on his perception of the crisis of European culture, including that of contemporary man. According to Berdyaev, the future would bring a return to the sacred model of culture, i.e. the realisation of the idea of the ‘New Middle Ages’. Berdyaev’s views influenced the ideologists of National Democracy to reflect on the issue from multiple perspectives. His philosophy inspired both thinkers of the National Party and activists of the National Radical Camp.
PL
W latach trzydziestych XX w. ważną inspiracją ideową polskiego nacjonalizmu okazały się poglądy jednego z wybitnych filozofów pierwszej połowy XX w., Mikołaja Bierdiajewa (1874–1948). Podstawą jego refleksji było dostrzeżenie kryzysu kultury europejskiej, a w tym również kryzysu współczesnego człowieka. Według Bierdiajewa przyszłość oznaczała powrót do sakralnego modelu kultury, czyli urzeczywistnienia idei „nowego średniowiecza”. Poglądy Bierdiajewa inspirowały ideologów Narodowej Demokracji do różnorodnych przemyśleń. Jego filozofia miała wpływ zarówno na myślicieli Stronnictwa Narodowego, jak i działaczy obozu narodowo-radykalnego.
11
Publication available in full text mode
Content available

Jak dwoje staje się jednym? Pojęcie tożsamości u Pawła Florenskiego

67%
Rojek P.
|
2017
|
vol. 65
|
issue 4
251-270
PL
Paweł Florenski starał się sformułować ontologiczną teorię miłości. Uważał on, że miłość jest nie tylko zjawiskiem psychicznym, lecz zakłada także jakiegoś rodzaju rzeczywiste zjednoczenie. Florenski proponował, by rozumieć je jako współistotność. Dwa numerycznie różne podmioty mogą stać się czymś jednym dzięki swojej numerycznie tożsamej istocie. Prócz tego Florenski zarysował teorię ontologiczną opartą na odróżnieniu między rzeczami a osobami. Wydaje się, że uznawał on wiązkową teorię przedmiotów i nominalizm tropowy dla kategorii rzeczy i teorię substratu połączoną z realizmem dla kategorii osób. Pogląd Florenskiego można więc uznać za jedno ze stanowisk w dyskusji o zasadzie identyczności nieodróżnialnych. Staram się także pokazać, że można przezwyciężyć pewne poważne problemy filozoficzne i teologiczne ontologii miłości Florenskiego jeśli doda się do niej patrystyczne rozróżnienie między istotą a energią.
EN
Pavel Florensky attempted to formulate an ontological theory of love. He believed that love is not merely a psychological phenomenon but also implies a kind of real unification. Florensky proposed to understand the latter in terms of consubstantiality. Two numerically distinct subjects might become one in virtue of their numerically identical essence. Besides that Florensky sketched an ontological theory based on the distinction between things and persons. It seems that he held a bundle theory of objects, a trope nominalism for things, and a substrate theory combined with realism for persons. Florensky’s view might be therefore taken as a position in the debate on the principle of the identity of indiscernibles. Finally, I suggest that the serious philosophical and theological problems of Florensky’s ontology of love might be overcome by adding to his theory the patristic distinction between essence and energies.
12
Publication available in full text mode
Content available

Utopie nieśmiertelności. Nikołaj Fiodorow i Wasilij Rozanow

51%
Milczarek M.
Przegląd Rusycystyczny
|
2020
|
issue 3 (171)
RU
УТОПИИ БЕССМЕРТИЯ. НИКОЛАЙ ФЕДОРОВ И ВАСИЛИЙ РОЗАНОВ Целью настоящей статьи является анализ идеи бессмертия у двух русских мыслителей: Николая Федорова и Василия Розанова. Сначала представлена философия Федорова, который утверждал, что смерть нужно победить, а всех умерших воскресить. Эту задачу Федоров рассматривал как продолжение дела Христа и осуществление основной цели христианства - спасения человека. Дальше анализируется идея бессмертия у Розанова. Он не принимал христианский вариант бессмертия и попытался заменить его собственным проектом, который предполагал слияние со сверхиндивидуальным потоком жизни. Из этого вытекало согласие на уничтожение личности. В заключении сказано, что хотя идеи Федорова и Розанова направлены в противоположные стороны, их объединяет утверждение жизни и стремление преодолеть смерть.
EN
UTOPIAS OF IMMORTALITY. NIKOLAI FEDOROV AND VASILY ROZANOV The purpose of this work is to analyze idea of immoratlity by two Russian thinkers: Nikolai Fedorov and Vasily Rozanov. At the beginning, Fedorov’s philosophy is presented, who claimed that death needs to be defeated and all the dead people should be resurrected. Fedorov understood this task as a continuation of the mission of Christ and the realization of the fundamental postulate of Christianity - the salvation of a man. Then, the text deals with the Rozanov’s idea of immortality. He did not accept Christian version of immortality and tried to replace it with his own project, which involved a merger with the super-individual flow of life. This implied an agree for the destruction of the individual human. In conclusion, it is said that although Fedorov’s and Rozanov’s ideas seem to be opposite, in fact, glorification of life and desire to defeat death connect them.
PL
UTOPIE NIEŚMIERTELNOŚCI. NIKOŁAJ FIODOROW I WASILIJ ROZANOW Celem artykułu jest analiza idei nieśmiertelności u dwóch rosyjskich myślicieli: Nikołaja Fiodorowa i Wasilija Rozanowa. Wpierw przedstawiona została filozofia Fiodorowa, który twierdził, że śmierć należy pokonać, a wszystkich zmarłych wskrzesić do życia. Zadanie to Fiodorow pojmował jako kontynuację dzieła Chrystusa i realizację fundamentalnego postulatu chrześcijaństwa - zbawienia człowieka. Następnie omówiona zostaje idea nieśmiertelności u Rozanowa. Odrzucał on chrześcijański wariant nieśmiertelności, próbując zastąpić go własnym projektem, który zakładał zjednoczenie z ponadindywidualnym potokiem życia. Konsekwencją była zgoda na zagładę jednostki. W zakończeniu stwierdzam, że chociaż idee Fiodorowa i Rozanowa wydają się sprzeczne, to w istocie łączy ich uwielbienie życia i pragnienie przezwyciężenia śmierci.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.