Search results

1

Ockhamowa krytyka teleologii a narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury

100%

Majcherek K.

Studia Philosophiae Christianae

|

2017

|

vol. 53

|

issue 4

49-74

EN

This article attempts to analyse the influence of William of Ockham’s views upon the transition from the medieval to the modern understanding of the final directedness of nature (i.e. the non-rational entities). To begin, the views of a number of modern authors on the idea of natural final causality are analysed. A “traditional” interpretation according to which the transition from the medieval period to modern times involved giving up the notion of a final causality in the natural sciences, and replacing it with efficient causality is criticised. The author favours instead a recent and more subtle interpretation, pointing out that modern philosophy does not reject final causality; rather, it offers a reinterpretation of this notion. Accordingly, the author proposes to distinguish between two different strands within modern philosophy. The next part of the article is an analysis of Ockham’s views , focusing in particular on the themes that – it is claimed here – could have influenced the birth of the modern understanding of natural final causality. The author characterises and discusses four such themes, and tries to associate them with the aforementioned two strands in the modern approach to the teleology of nature.

PL

Artykuł ten stanowi próbę omówienia wpływu, jaki poglądy Williama Ockhama wywarły na przejście od średniowiecznego do nowożytnego rozumienia celowości świata natury (tj. celowości bytów nierozumnych). Rozważeniu poddaje się sposób, w jaki do idei celowości świata natury odnosili się wybrani autorzy nowożytni. Krytyce poddaje się „tradycyjną” interpretację przejścia, jakie dokonać miało się w tym aspekcie między średniowieczem a nowożytnością, podług której nowożytność miała przynieść całkowity kres posługiwaniu się celowością w filozofii natury, zastępując ją odwołaniami do przyczynowości sprawczej. Następnie wskazuje się na nowsze, bardziej subtelne próby podejścia do tego zagadnienia, wskazujące na to, iż w filozofii nowożytnej mamy raczej do czynienia z reinterpretacją, a nie porzuceniem idei przyczynowości celowej. W związku z tym autor artykułu proponuje wyróżnienie w obrębie owej filozofii dwóch głównych nurtów. Dalszą część stanowi analiza koncepcji Ockhama, polegająca na wskazaniu w niej tych wątków, które – jak się twierdzi – mogły wywrzeć szczególny wpływ na narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury. Autor wymienia cztery takie wątki, próbując je powiązać z wyróżnionymi wcześniej dwoma nurtami nowożytnego rozumienia teleologii natury.

2

Hylomorphic Teleology in Aristotle’s Physics II

100%

Peters C.

Studia Gilsoniana

|

2019

|

vol. 8

|

issue 1

147-168

EN

This study draws attention to the ordering of matter and form argued for in Aristotle’s Physics II, 8 (199a30–32). This argument for hylomorphic teleology relies on the presentation of nature earlier in Physics II, 1. In this way, it highlights the connections between chapter one’s account of nature as matter and form and chapter eight’s defense of final causality. Grounding final causality in the principles of nature reveals its central importance for Aristotle’s view of nature. To clarify the meaning of hylomorphic teleology I contrast my interpretation of Aristotle with that of Wolfgang Wieland regarding the scope and foundation of the final cause, countering his claim that chance and universal final causality are mutually exclusive. I contend that the presentation of teleology in chapter eight supports a diverse interpretation of the final cause, one that admits chance events while not sacrificing the intrinsic ordering of matter to form.

3

O dwóch średniowiecznych koncepcjach celowości natury: Duns Szkot i Chatton

80%

Majcherek K.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 1

43-62

PL

Artykuł stanowi próbę zarysowania kilku istotnych wątków dwóch istotnych średniowiecznych koncepcji celowości. Twórcami owych koncepcji są Jan Duns Szkot i Walter Chatton. Autor skupia się na trzech zagadnieniach: (1) argumentach na rzecz przyjęcia teleologii naturalnej, (2) statusie ontologicznym celu, (3) statusie Boga jako przyczyny celowej. Dokonywane analizy mają pokazać, iż wiele poglądów wygłaszanych przez Dunsa Szkota i Chattona stanowiło podważenie wcześniejszej scholastycznej wizji całościowej teleologii, która swą najbardziej dojrzała postać otrzymała w myśli Tomasza z Akwinu, przygotowując nadejście nowożytnej krytyki celowości.

EN

This article seeks to outline several important themes of two medieval conceptions of final causality, whose authors are John Duns Scotus and Walter Chatton. The author focuses on three issues: (1) the arguments for natural teleology, (2) the ontological status of the end, (3) the status of God as a final cause. The aim of the analyses presented here is to show that many opinions presented by Duns Scotus and Chatton were undermining the previous scholastic vision of holistic teleology, which reached its most mature form in the thought of Thomas Aquinas — and in that way they have paved the way towards the modern critique of teleology.

Refine search results

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Gilsoniana

1 Studia Philosophiae Christianae

1 2019

2 2017

2 Majcherek K.

1 Peters C.

Ockhamowa krytyka teleologii a narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury

Hylomorphic Teleology in Aristotle’s Physics II

O dwóch średniowiecznych koncepcjach celowości natury: Duns Szkot i Chatton