Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  finanse gospodarstw domowych
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Głównym obszarem wykorzystywania wskaźników finansowych są finanse przedsiębiorstw, jednakże od ponad trzydziestu lat trwają próby przeniesienia ich również na grunt finansów osobistych. Celem pracy jest sprawdzenie, czy istnieje możliwość wykorzystania tych badań w środowisku polskim. Badania mówiące o niskim poziomie świadomości finansowej świadczą o tym, że istnieje silna potrzeba skonstruowania prostych wskaźników finansowych, które osoby, rodziny i gospodarstwa domowe mogłyby wykorzystać do planowania swoich finansów. By były efektywne, wskaźniki te muszą być proste do obliczenia, jasne do zrozumienia i jednoznacznej interpretacji, w przeciwnym razie nie będą cieszyły się popularnością niewykształconych z zakresu finansów i ekonomii osób. Szczególnym obszarem, wymagającym stosowania wskaźników finansowych, jest obszar zarządzania zadłużeniem.
EN
The purpose of this article is to demonstrate a low level of financial literacy among Poles living in the biggest Polish cities. Moreover, based on research we attempt to verify the following hypotheses. First hypothesis assumes that the level of financial knowledge is conditioned by demographic and social factors, i.e. gender, age or education. The second hypothesis is that there is a relation between peopleʼs financial knowledge and financial factors, i.e. income, expenses and savings of their household.
PL
Celem niniejszego artykułu jest wykazanie niskiego poziomu wiedzy finansowej wśród Polaków mieszkających w największych polskich miastach. Ponadto na podstawie zrealizowanych badań ankietowych podjęto próbę weryfikacji następujących hipotez badawczych. Hipoteza pierwsza zakłada, iż poziom wiedzy finansowej jest uwarunkowany czynnikami demograficzno-społecznymi, tj. płeć, wiek czy wykształcenie. Druga hipoteza zakłada, że istnieje zależność pomiędzy wiedzą finansową osoby a czynnikami finansowymi, tj. dochód, wydatki i oszczędności gospodarstwa domowego danej osoby.
PL
Celem głównym artykułu jest ocena efektywności zarządzania finansami gospodarstw domowych w największych polskich miastach. Dodatkowo, cel główny został uzupełniony o cele pomocnicze: adaptację ujęć efektywności w odniesieniu do funkcjonowania gospodarstwa domowego oraz propozycję modelu oceny efektywności zarządzania finansami gospodarstw domowych. Ponadto, podjęto próbę weryfikacji następującej hipotezy badawczej: Polskie gospodarstwa domowe charakteryzują się niskim poziomem efektywności zarządzania finansami, co jest skutkiem niskiego poziomu wiedzy i umiejętności z dziedziny finansów oraz braku kontroli nad posiadanymi narzędziami finansowymi. W ramach badań zostaną wykorzystane następujące metody badawcze: krytyczna analiza literatury przedmiotu, metoda badań dokumentów, metoda sondażu diagnostycznego (kwestionariuszowa), metoda badań porównawczych (komparatystycznych) oraz metody statystyczne.
EN
The main objective of the paper is to evaluate household finance management effectiveness in the biggest Polish cities. As part of the conceptualization study, the following specific objectives are set: adaptation of effectiveness approaches in relation to households functioning and a proposition of household finance management effectiveness evaluation model. In addition, an attempt has been made to verify the following hypothesis (H): Polish households are characterized by low financial management effectiveness, which is a result of low level of financial literacy, as well as lack of financial control. Within the research framework, the following research methods have been used: a critical analysis of the literature on the subject, a document research method, diagnostic questionnaire method, comparative research method and statistical methods.  
EN
This paper presents the average financial asset portfolios of households in 15 countries of the euro area, identifying differences and similarities between them. Attention is also paid to the non-equal scale of financial exclusion of individuals from acquisitions of investment products. The households possessing such assets were characterised by diverse preferences in terms of their values and structures. Despite existing differences, the results allowed to identify the most important component of the portfolio on a supranational scale, which turned out to be deposits. The focus on this category of financial assets led to a poor diversification of portfolios, usually constituted by up to two components. There was observed a substitutability between certain products, however, not the same in the entire group of countries. Despite the multifaceted differences, the subgroups of countries with similar components were identified.
PL
W pracy scharakteryzowano wzorcowe portfele aktywów finansowych gospodarstw domowych w 15 krajach strefy euro, wskazując na występujące między nimi różnice i podobieństwa. Uwagę zwrócono na niejednolitą na badanym obszarze skalę zjawiska wykluczenia finansowego w zakresie nabywania instrumentów o charakterze lokacyjnym i inwestycyjnym. Dla zbiorowości gospodarstw domowych posiadających takie zaangażowanie, określono ich preferencje wyrażone wartościami i strukturami całkowitych aktywów. Pomimo identyfikacji istotnych różnic między krajami, wyniki badania pozwoliły ustalić najważniejszy w skali ponadnarodowej składnik portfela, którym okazały się depozyty. Koncentracja uwagi i ukierunkowanie działań na posiadanie tej kategorii aktywów finansowych skutkowały słabą dywersyfikacją portfeli, składających się najczęściej z co najwyżej dwóch komponentów. W analizowanych krajach potwierdzono występowanie zjawiska substytucyjności między wybranymi składnikami portfeli, lecz nie były one tożsame w całej grupie krajów. Pomimo różnic występujących w badanym obszarze geograficznym, możliwe było zidentyfikowanie podgrup państw, w których portfele aktywów finansowych cechowały się podobieństwem.
EN
This article analyses areas where there are differences in household behaviour in selected countries in terms of financial assets and debt held. The author hypothesizes that although the Euro Area countries share a common monetary policy – which defines some of the financial market conditions and activity of financial institutions – the behaviour of households on financial markets differs considerably. The subject of analysis is the structure of financial instruments held by households and the activity of households on financial markets by age and income. The author also analyses the heterogeneity of households using hierarchical cluster analysis, which shows significant diversity in the percentage of households holding financial assets together with debt as well as diversity in the value of the financial products held by them.
PL
W artykule przedstawiono analizy koncentrujące się na obszarach, w których występują różnice w zachowaniach gospodarstw domowych w wybranych krajach pod względem posiadania aktywów finansowych i długu. Autorka stawia hipotezę, że chociaż kraje strefy euro mają wspólną politykę monetarną, która określa niektóre warunki rynku finansowego i działalność instytucji finansowych, zachowanie gospodarstw domowych na rynkach finansowych znacznie się różni. Przedmiotem analiz była struktura instrumentów finansowych posiadanych przez gospodarstwa domowe oraz aktywność gospodarstw domowych na wybranych rynkach finansowych z uwzględnieniem ich wieku i dochodów. Autorka przeprowadziła także analizę heterogeniczności gospodarstw domowych za pomocą hierarchicznej analizy skupień, która wykazała znaczną różnorodność odsetka gospodarstw domowych posiadających aktywa finansowe wraz z długiem oraz różnorodność wartości posiadanych przez nie produktów finansowych.
6
Publication available in full text mode
Content available

Sektor gospodarstw domowych

63%
PL
W 2013 r. sektor gospodarstw domowych w Polsce zajmował, pod względem potencjału finansowego, drugie miejsce, po sektorze instytucji finansowych. Jego aktywa finansowe na koniec 2013 r. wynosiły 1 523 mld zł, co w relacji do nominalnej wartości PKB stanowiło 93,3%. Było to znacznie mniej, aniżeli w najbogatszych krajach UE. W strukturze aktywów gospodarstw dominowały depozyty bankowe (36,7%). Istotnymi pozycjami były również udziały w rezerwach funduszy emerytalnych, akcje nienotowane i inne udziały oraz gotówka. W porównaniu z 2012 r. najszybciej przyrastał udział w funduszach wspólnego inwestowania. Zobowiązania gospodarstw domowych wynosiły na koniec 2013 r. 592 mld zł i wynikały przede wszystkim z zaciągniętych kredytów długoterminowych.Istotny wpływ na sytuację ponad 13 mln gospodarstw domowych miały dochody i wydatki, szczególnie przypadające na osobę w gospodarstwie. Ich wielkość w ostatnich latach wzrastała, chociaż wzrost ten był powolny. Przeciętne miesięczne rozporządzalne dochody na osobę w 2013 r. wynosiły 1299 zł, zaś przeciętne wydatki - 1062 zł. W najlepszej sytuacji znajdowały się gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek, w najgorszej - gospodarstwa emerytów. Widoczne zróżnicowanie sytuacji gospodarstw domowych potwierdza również analiza wg grup kwintylowych, subiektywna ocena sytuacji materialnej samych gospodarstw oraz współczynnik Giniego.
EN
In 2013, the sector of households in Poland occupied, in terms of financial potential, the second place, following the sector of financial institutions. Its financial assets, as of the end of 2013, amounted to 1,523 billion zlotys what, in relation to the nominal value of GDP, accounted for 93.3%. It was significantly less than in the richest countries of the European Union. In the structure of households’ assets, there prevailed bank deposits (36.7%). Important items were also shares in reserves of old-age pension funds, unquoted shares and other shares as well as cash. Compared to 2012, the fastest was increment of the mutual fund share. Households’ liabilities amounted, as of the end of 2013, to 592 billion zlotys and they resulted, first of all, from drawn long-term credits.Of an importance impact on the situation of more than 13 million households were incomes and expenses, particularly the per capita in the household ones. Their volume was growing in the recent years, although that growth was slow. The average monthly disposable per capita income in 2013 amounted to 1299 zlotys and the average expenses – to 1062 zlotys. The best situation was in case of self-employed people’s households, the worst – in case of households of old-age pensioners. The apparent differentiation of the situation of households is also confirmed by an analysis by quintile groups, subjective assessment of material situation made by households themselves, and by the Gini coefficient.
EN
The aim of this paper is a synthetic presentation of the theory of household finances in the area of economics, sociology and psychology. An overview of the theories, regardless of the field of science, shows a progressive increase in the complexity and individualisation of household finances. At the same time the extension of the scope of the research (of sociological and psychological aspects of decisions made by and within a household) has contributed significantly to a better representation of reality in economic theories. The development of the concept regarding the functioning of households clearly shows the growing importance of household finances. This does not mean reducing the role of public policy in ensuring the economic security of households. On the contrary, the growing financialisation of household budgets poses new challenges to public policy. The condition of household budgets increasingly affects the overall economy and in order to achieve the target level of effectiveness, greater precision in the design of public solutions is required.
PL
Celem artykułu jest syntetyczna prezentacja teorii finansów gospodarstw domowych w obszarze ekonomii, socjologii oraz psychologii. Przegląd teorii, niezależnie od dziedziny nauki, pokazuje na postępujący wzrost złożoności oraz indywidualizacji finansów gospodarstw domowych. Jednocześnie rozszerzeniu uległ zakres badań (o aspekty socjologiczne i psychologiczne decyzji podejmowanych przez i w ramach gospodarstwa domowego), co przyczynia się znacząco do lepszego odwzorowania rzeczywistości w teoriach ekonomicznych. Rozwój koncepcji dotyczących funkcjonowania gospodarstw domowych wskazuje wyraźnie na rosnące znaczenie ich finansów. Nie oznacza to bynajmniej zmniejszenia roli polityki publicznej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego gospodarstw domowych. Wręcz przeciwnie, rosnąca finansjalizacja budżetów gospodarstw domowych stawia przed polityką publiczną nowe wyzwania. Stan budżetów gospodarstw domowych coraz silniej oddziałuje na ogólną sytuację gospodarczą, a dla osiągnięcia założonego poziomu skuteczności wymagana jest większa precyzja w konstrukcji rozwiązań publicznych.
PL
Niniejszy artykuł odnosi się do zagadnienia polityki socjalnej prowadzonej przez polski rząd, a konkretnie programu ,,Rodzina 500+”, który powstał w celu finansowego wsparcia polskich rodzin. Koncepcja programu ulega ciągłym zmianom ze względu na narastające potrzeby społeczeństwa. Głównym celem artykułu jest uzyskanie informacji zwrotnej na temat tego, jak mieszkańcy województwa lubelskiego pobierający świadczenie „Rodzina 500+” postrzegają program. W publikacji zaprezentowano rozważania teoretyczne, jak również badania empiryczne dotyczące programu „Rodzina 500+” w opinii gospodarstwach domowych, które otrzymują świadczenie oraz zamieszkują teren województwa lubelskiego.
EN
This article refers to the issue of social policy conducted by the Polish government, namely the "Family 500+" program, which was established to financially support Polish families. The concept of the program is constantly changing due to the growing needs of the society. The main purpose of the article is to obtain feedback on how the inhabitants of the Lubelskie Voivodeship receiving the "Family 500+" benefit perceive this program. The publication presents theoretical considerations as well as empirical research on the "Family 500+" program in the opinion of households that receive the benefit and live in the Lubelskie voivodeship.
EN
The main objective of the present article is to present theoretical arguments supporting the following research thesis: “Without institutional support low-income households will not be able to accomplish their short and long-term saving goals due to the specific financial situation”. The article is of both methodical and review character. The critical review of international and domestic sources was applied to answer the research question. Conclusions indicate key institutional criteria which need to be met to support low-income households in their saving objectives.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie argumentów teoretycznych wspierających następującą tezę badawczą: „Brak oszczędzania w gospodarstwach domowych o niskich dochodach wynika m.in. z braku instytucjonalnego wsparcia tych gospodarstw w realizowaniu zarówno krótko-, jak i długoterminowych planów oszczędnościowych”. Artykuł ma charakter metodyczny i przeglądowy. Zastosowano w nim metodę analizy krytycznej źródeł literaturowych. Wnioski formułują kryteria, jakie muszą spełniać rozwiązania instytucjonalne, aby skutecznie wspierały gospodarstwa domowe o niskich dochodach w realizacji ich celów oszczędnościowych.
EN
The problems of formation and development of Ukrainian households in transformation of the financial system.
XX
W artykule przedstawiono problemy kształtowania i rozwoju ukraińskich gospodarstw domowych w transformacji systemu finansowego.
EN
One of the methods which help to decrease the level of vulnerability to poverty and social exclusion is the raise the level of financial literacy among poor households. However, to do this effectively one needs to possess the reliable measurement tool, particularly adopted to intellectual capacities of the poor. Unfortunately there is a lack of such tests available in scientific literature. In the light of the current constraints, in author’s opinion, one needs to construct financial literacy test dedicated to poor using evolutionary approach. That is, the ones which not only tests financial literacy but also numeracy, statistical and risk literacy. In authors opinion, the statistical and risk literacy is much more important and more universal then financial literacy. To prove that point author positively verify following thesis “Risk literacy is effective predictor of financial literacy level, especially among poor and vulnerable to poverty population (exogenously and endogenously)”. The author’s study contribute to dynamically developing, interdisciplinary field of research devoted to household finance, especially to financial decisions under poverty and microeconomics of poverty. The structure of the article support formulated goals. The research method was applied to answer the research questions.
PL
Jednym ze sposobów zmniejszania poziomu podatności na ubóstwo i marginalizację społeczną jest podnoszenie poziom wiedzy finansowej wśród najbardziej zagrożonych gospodarstw domowych. Jednakże aby to zrobić, należy w pierwszej kolejności dysponować poprawnym narzędziem pomiaru, dopasowanym szczególnie do możliwości intelektualnych osób podatnych na ubóstwo i marginalizację społeczną. Niestety, tego typu opracowań w literaturze brakuje. W obliczu wskazanych powyżej ograniczeń, w opinii autora należy budować testy wiedzy finansowej wśród osób podatnych na niski jej poziom w sposób ewolucyjny, czyli taki, który uwzględnia wiedzę z podstaw arytmetyki, statystyki, rachunku prawdopodobieństwa, a dopiero w drugiej kolejności samej wiedzy finansowej. Autor wyraża przekonanie, że znaczenie wiedzy z zakresu ryzyka jest dużo bardziej istotne i uniwersalne aniżeli samej wiedzy finansowej. Stąd na potrzeby niniejszego artykułu autor pozytywnie zweryfikował tezę badawczą: „Wiedza z zakresu ryzyka jest skutecznym predykatorem wiedzy finansowej wśród osób szczególnie podatnych na jej niski poziom (m.in. egzogenicznie i/lub endogenicznie ubogich)”. Artykuł wpisuje się w nurt badań poświęconych finansom osobistym, czyli tzw. nowej ekonomii rodziny, szczególnie w nurt badań poświęconych decyzjom finansowym w obliczu ubóstwa i mikroekonomicznym koncepcjom analizy ubóstwa. Artykuł ten ma charakter metodyczny i badawczy. Struktura artykułu jest podporządkowana celom badawczym.
PL
Artykuł analizuje zagrożenia związane z pogłębianiem się ubóstwa i nierówności dochodowych, które wynikają z globalnych wyzwań związanych ze starzeniem się populacji, utratą miejsc pracy w wyniku kurczących się rynków zbytu, wojnami handlowymi, długotrwałą kwarantanną i przestrzeganiem zasad bezpiecznego dystansowania się ludzi w ramach środków ograniczających rozprzestrzenianie się COVID–19, charakterem zatrudnienia (praca zdalna, czasowe ograniczenie migracji zarobkowej) oraz innymi normami służącymi walce z groźną chorobą zakaźną. Biorąc pod uwagę fakt, że zapobieganie rozprzestrzenianiu się i lokalizacja niebezpiecznych chorób, ich leczenie i rehabilitacja pacjentów dotykają wszystkie części populacji, mają negatywny wpływ na wszystkie dziedziny życia ludzi, a także przyczyniają się do wzrostu zagrożeń społeczno-ekonomicznych, w tym ubóstwa i nierówności, badanie tego zagadnienia jest niezwykle istotne. Konsekwencje finansowe tych wyzwań dla wielu gospodarstw domowych wyrażają się w spadku dochodów realnych, wzroście kosztów i długów oraz ich niespłacaniu, co generalnie powoduje nagłe ubóstwo i zwiększające się nierówności dochodowe i majątkowe. Cel artykułu: Zbadanie zagrożenia ubóstwem, w tym nagłego ubóstwa, nierówności dochodowych gospodarstw domowych w sytuacji walki z pandemią COVID–19 oraz wskazanie sposobów ich przezwyciężenia. Metody: przegląd literatury naukowej, prezentacja danych statystycznych i badania statystyczne. Ustalenia i wartość dodana: W wyniku badań przedstawiono listę nowych zagrożeń ubóstwem i nierównościami dochodowymi oraz podsumowano wstępne oceny skutków COVID–19 dla gospodarstw domowych; określono oznaki krótkoterminowych strat; oceniono wypłacalność gospodarstw domowych jako możliwy powód nagłego ubóstwa; dokonano międzykrajowych porównań zagrożenia ubóstwem; przedstawiono system pomocy państwa mający na celu poprawę poziomu życia ludzi w okresie wybuchu nowych niebezpiecznych chorób w UE i na Ukrainie; określono sposoby przezwyciężenia ubóstwa i nierówności dochodowych służące przywróceniu bezpieczeństwa finansowego gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej i zapewnieniu rozwoju kapitału ludzkiego.
EN
The article examines the risks of deepening poverty and income inequality that arise from global challenges of population aging, job losses due to shrinking sales markets, trade wars, long-term quarantine and compliance with the safe distancing of people as part of restrictive measures against the spread of COVID–19, the nature of employment (remote work, temporary reduction of labor migration), and other norms in the fight against the dangerous contagious disease. Given the facts that the prevention of spreading and localization of dangerous diseases, their treatment, and the rehabilitation of patients affect all segments of the population, have negative effects on all areas of people’s lives and also add to the increase of socio-economic risks, including poverty and inequality, the study of this issue is extremely relevant. The financial implications of these challenges for many households lead to falling real incomes, and an increase in costs and debts, and their non-repayment, which generally cause sudden poverty and increasing inequality of income and property. Purpose of the article: To investigate the risks of poverty, including sudden poverty, the inequality of household incomes amid the fight against the COVID–19 pandemic, and it identifies ways to overcome them. Methods: A review of the scientific literature, a presentation of statistical data, and statistical research. Findings & Value added: As a result of research, a list of new risks of poverty and income inequality is outlined, and preliminary assessments of the consequences of the COVID–19 for households are summarized; signs of short-term loss are generalized; the solvency of households as a possible precondition for sudden poverty is evaluated; cross‑country comparisons of poverty risk are made; the scheme of state aid to improve living standards of people during the outbreak of new dangerous diseases in the EU and Ukraine is generalized; ways to overcome poverty and income inequality are substantiated to restore the resilience of financially vulnerable households and ensuring the development of human capital.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.