Search results

1

Niematerialne dziedzictwo kulturowe wsi podlaskiej – współczesny stan zachowania oraz główne problemy jego ochrony

100%

Gaweł A.

Ochrona Zabytków

|

2014

|

issue 1

41-51

EN

The article discusses the current state of preservation of the intangible cultural heritage in the rural areas of Podlasie and the most important problems related to its protection. It has been assumed that Podlasie covers the area of the present Podlaskie Voivodeship, excluding its western part that belongs to Kurpie. At the beginning the article outlines the settlement processes that led to the current cultural diversity of the inhabitants of this region. The Podlaskie Voivodeship is the most ethnically and religiously diverse area in Poland. It is inhabited by national minorities: Belarusian, Lithuanian and Ukrainian, as well as an ethnic minority – the Tatars. Ethnic and national divisions are accompanied by a religious division, because apart from the Catholics, Podlasie is inhabited by many followers of the Orthodox Church. One of the effects of this ethnic and national diversity is the presence of East Slavic dialects with local varieties. These distinctions are reflected, among others, in the toponymy. Linguistic diversity is visible in the oral folklore, especially in ritual songs, including Konopielki, which are sung in the Podlasie region on Easter and are particularly interesting. Oral folklore includes also legends that nowadays rapidly disappear as a result of the lack of intergenerational transfer. Coexistence of two Christian denominations in Podlasie results in wealth of customs, ceremonies and beliefs related to the annual cycle of feasts. The article presents three selected annual customs and ceremonies worth protecting by being listed in the National Intangible Cultural Heritage List: playing the ligawka, a large trumpet-like musical instrument, in Advent in Ciechanowiec, celebrations of the last days of carnival, called zapusty, in Radziłów, and a tradition of prayers with wax votives in Krypno. Undoubtedly, one of the most important issues of protection of intangible heritage in the Podlasie region is the problem of transferring knowledge and skills associated with traditional crafts. Basketwork, pottery and weaving deserve particular attention among them. The article mentions also the problem of folk medicine in the context of the activity of the healers who are called szeptuchy in Podlasie. In the summary there have been listed the most important problems of protection of the intangible heritage in Podlasie.

2

Кераміка Влодави і Павлова: історія, типологія, художні особливості

80%

Iwasziw Г.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2020

|

vol. 6

|

issue Numer Specjalny

317-331

PL

W artykule omówiono historię rozwoju garncarstwa we Włodawie i Pawłowie do połowy XX wieku. Obfite pokłady gliny wyjątkowo bogatej w tlenki żelaza umożliwiały lokalnym rzemieślnikom przede wszystkim produkcję wyrobów ceramicznych techniką wypalania bez dostępu powietrza. Cech garncarski we Włodawie uzyskał w XVI w. znaczne przywileje pozwalające na wytwarzanie różnego rodzaju naczyń. Ceramika malowana trafiła do Pawłowa dzięki garncarzom z Przykarpacia, głównie z Kut (byłe województwo stanisławowskie; obecnie obwód iwano-frankiwski). Scharakteryzowano typologię ceramiki (naczynia, przedmioty wyposażenia wnętrz cerkwi i mieszkań – wazy, skarbonki, a także zabawki), wymieniono nazwiska rzemieślników. Przeanalizowano walory artystyczne wyrobów garncarskich, w szczególności główne techniki zdobienia ceramiki siwej (gładzenie, rytowanie) i ceramiki malowanej (zdobienie kolorowymi angobami i glazurowanie). Wskazano na zastosowanie pewnych wyrobów ceramicznych w obrzędach dorocznych i rodzinnych.

EN

The given paper highlights the history of pottery in Włodawa and Pawłów until mid-20th c. Considerable deposits of clay that was especially rich in iron oxide allowed the local potters to manufacture mostly smoked earthenware items. Painted earthenware appeared in Pawłów thanks to the potters from Pre-Carpathians, in particular the ones from Kuty in Ivano-Frankivsk region. The author of the given article defines major typological groups of the earthenware (crockery, items for home and church interiors, namely vases, moneyboxes and toys) and provides potters’ names. The paper also explores artistic specificity, particularly fundamental decoration techniques of the smoked (e.g. smoothening and scratching) as well as painted earthenware (e.g. painting the works with multi-coloured engobes and glazing). A number of earthenware items have been used in rituals of the calendar and family cycle.

UK

У статті висвітлено історію розвитку гончарства Влодави та Павлова до середини ХХ століття. Значні поклади глини, особливо багатої окисами заліза, давали змогу місцевим майстрам виготовляти передусім димлені вироби. У ХVІ ст. гончарний цех у Влодаві отримав великі привілеї, виробляючи різні види посуду. Мальована кераміка у Павлові з’явилася завдяки гончарям із Прикарпаття, зокрема з Кут (колишнє Станіславівське воєводство; зараз Івано-Франківська область). Визначено основні типологічні групи кераміки (посуд, предмети інтер’єру церков і помешкань – вази, скарбонки, а також іграшки), названо імена майстрів. Простежено художні особливості, зокрема основні техніки декору димлених (гладження, ритування) та мальованих (розпис кольоровими ангобами та поливою) глиняних виробів. Деякі з керамічних предметів застосовували в обрядах календарного й родинного циклів.

3

Analiza technologiczno- chronologiczna średniowicznej ceramiki z zamku "Lipowiec"

70%

Małocha J.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2015

|

vol. 123

5-52

PL

Zamek „Lipowiec” (gm. Babice, pow. Chrzanów, woj. małopolskie) od przełomu XIII i XIV stulecia odgrywał istotną rolę w dziejach Małopolski oraz Kościoła krakowskiego. W kolejnych wiekach był on nie tylko warownią i rezydencją hierarchów, ale także miejscem rekolekcji dla duchownych oraz wiezieniem biskupim. Obecnie zaś – zachowany w formie trwałej ruiny – stanowi jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych regionu. Profesjonalne badania historyczno-architektoniczno-archeologiczne tego obiektu przeprowadzone zostały jednak dopiero w drugiej połowie XX w., a pozyskany wówczas materiał zabytkowy po dziś nie doczekał się szczegółowego opracowania. Niniejszy artykuł zawiera propozycję analizy zespołu średniowiecznej ceramiki lipowieckiej, odkrytej podczas prac badawczych z lat 1967-1974. Omówienie uwzględnia zarówno aspekt technologiczny, jak i klasyfikację rodzajową zabytków (w tym typologię charakterystycznych część naczyń oraz ich ornamentyki). Zaprezentowano również przesłanki, które posłużyły do ustalenia chronologii zespołu – analogie technologiczne i stylistyczne oraz informacje, wynikające z pozycji stratygraficznej danego znaleziska. Całość analizy pozwala zatem nie tylko na scharakteryzowanie omawianej grupy zabytków, ale także na wysnucie wniosków co do kierunków wpływów stylistycznych i oddziaływań technologicznych w zakresie średniowiecznego garncarstwa w tej części Małopolski. Integralną część artykułu stanowią tablice z rycinami.

XX

The Lipowiec Castle (Babice municipality, Chrzanów district, Małopolska prov-ince) played a considerable role in the history of Małopolska province and the church of Cracow since the break of the 13th and 14th centuries. During the following ages it was not only a fortress and the residence of hierarchs but also a place of retreat for the clergy and a bishopric prison. Nowadays – preserved in the form of a sustainable ruin – it constitutes one of the more interesting tourist attractions of the region. Profession-al historic-architectural-archeological research of the object was conducted only in the second half of the 20th century and the historical material obtained at that time has not been researched in detail up to now. The present article contains a proposal of an analysis of medieval earthenware from Lipowiec discovered during the research work in 1967-1974. The presentation consists both of the technological aspect and the generic classification of the earthenware (including a typology of characteristic parts of the pottery and its ornamentation). It also presents premises on which chronology has been based – technological and stylistic analogies as well as information based on stratigraphic position of each find. The whole analysis allows not only to characterise the researched earthenware but also to make some conclusions about stylistic influ-ences and technological effect in respect of medieval pottery in this part of Małopol-ska. Illustration templates constitute an integral part of the article.

Refine search results

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Ochrona Zabytków

1 TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

1 2021

1 2015

1 2014

1 Gaweł A.

1 Iwasziw Г.

1 Małocha J.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe wsi podlaskiej – współczesny stan zachowania oraz główne problemy jego ochrony

Кераміка Влодави і Павлова: історія, типологія, художні особливості

Analiza technologiczno- chronologiczna średniowicznej ceramiki z zamku "Lipowiec"