Search results

1

Powstawanie garnizonu WP w Wadowicach październik-grudzień 1918 r.

100%

Siwiec-Cielebon M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

56-74

EN

The events of the end of October and the beginning of November of 1918, when Poland regained its independence have yet to be thoroughly researched. The most vital political documents are known, as well as the actions of the most important figures and some of the activities of the larger communities, but much remains to be discovered about the course of local events. An article based on the available archival materials and accounts describe the takeover by Poles of military control of Wadowice and its environs, as well as the creation of the first units of the Polish Armed Forces and the structure of military administration in the area. Wadowice was one of the first cities of that era of Galicia that was freed from Austro-Hungarian Rule. The article recalls the great patriotic activity of the communities of Wadowice in that time, and also provides much new information about the people who took active part, as well as details of many events.

2

Wojsko w mieście. Żołnierze Hohenzollernów w Prusach Południowych (1793–1806)

62%

Włodarczyk Z.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2019

|

issue 103

73-88

EN

As a result of the Second Partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth (1793), a significant part of Polish lands was in the possession of Prussia. Immediately a new province was created – South Prussia (Südpreussen). One of the elements of the new reality was the presence of a large number of soldiers in the socio-economic space of the province. Many cities and towns have become garrison headquarters. A clash of two completely different collectives occurred. On the one hand, soldiers who were often accompanied by families, and on the other hand, the „locals” were forced into the framework of foreign administrative structures overnight. A complicated network between civilians and military was developing. The ethnic face of many, especially small, urban centers has changed. The advantage was that the army provided the opportunity to increase revenues, for instance through the services provided to it: food sales, transport, rental of accommodation, stables and storage areas. At the same time, the soldiers, poorly paid, sought to earn a living, recruiting for all possible activities. Mutual relations were not deprived of difficult moments, living together under one roof (soldiers’ quarters) caused quarrels. However, it was not them who decided about the whole of mutual relations – as evidenced by the proofs of cooperation in the intangible sphere. The march of most garrisons to the war with France (1806) ended the short period of existence of South Prussia. However, on the areas abandoned by Prussia, many tied to the former administration, including the military.

PL

W wyniku II rozbioru (1793) znaczna część ziem Rzeczpospolitej Obojga Narodów znalazła się we władaniu Prus. Niezwłocznie też utworzono z nich nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej rzeczywistości była obecność licznych wojskowych w przestrzeni społeczno-gospodarczej prowincji. Wiele miast i miasteczek stało się siedzibami garnizonów. Nastąpiło zetknięcie dwóch zupełnie różnych zbiorowości. Z jednej strony żołnierze, którym bardzo często towarzyszyły rodziny, z drugiej zaś „miejscowi” wtłoczeni z dnia na dzień w ramy obcych struktur administracyjnych. Kształtowała się skomplikowana sieć powiązań między cywilami a wojskowymi. Zmianie uległo oblicze etniczne wielu, zwłaszcza niewielkich ośrodków miejskich. Walorem było to, że wojsko dawało możliwość zwiększenia dochodów, choćby przez świadczone na jego rzecz usługi: sprzedaż żywności, transport, wynajem kwater, stajni, powierzchni magazynowych. Jednocześnie żołnierze, kiepsko opłacani, szukali możliwości zarobkowania, najmując się do wszelkich możliwych zajęć. Wzajemne współżycie nie było pozbawione momentów trudnych, wspólne bytowanie pod jednym dachem (żołnierskie kwatery) rodziło sytuacje zapalne. Jednak to nie one decydowały o całokształcie wzajemnych relacji – o czym świadczą świadectwa współpracy w sferze niematerialnej. Wymarsz większości garnizonów na wojnę z Francją (1806) zakończył krótki okres istnienia Prus Południowych. Jednak na opuszczonych przez Prusy terenach pozostało wielu związanych z poprzednią administracją, również wojskowych.

3

Garnizon wojskowy w Lublinie w latach 1788–1792

51%

Cholewiński Ł.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2021

|

vol. XXII (LXXIII)

|

issue 1 (275)

11-34

EN

The subject of Lublin’s garrison during the Four-Years Sejm has never been described in detail in Polish historiography. Hence, the author of this article decided to examine the personnel composition of the garrison’s units. The paper covers various topics, which include problems associated with the feeding and housing of the troops, as well as issues related to military equipment, training, drill and exercise locations. Furthermore, issues regarding uniforms are discussed, an example being the availability (and access to) shoes and coats. By investigating the above research problems, the article is able to portray the military activities of the Civil-Military Commission in Lublin and how its garrison functioned during the reforms of the Four-Year Sejm.

RU

Тема Люблинского гарнизона во время Четырехлетнего сейма не была подробно описана в польской историографии. Поэтому автор решил изучить личный состав гарнизонных частей. Существенны были также проблемы с питанием и проживанием солдат. Кроме этого, в теме есть интересные вопросы, связанные с военными учениями, местами прохождения учений и экипировкой солдат. Наконец, стоит также задать вопрос об униформе солдат и доступе, например, к обуви или плащам. Ответ на поставленные вопросы исследования позволит понять функционирование гарнизона и представить себе военную деятельность Военно-гражданской комиссии в Люблине в период реформ Четырехлетнего сейма.

PL

Temat garnizonu Lublina w okresie Sejmu Czteroletniego nie doczekał się szczegółowego opisu w historiografii polskiej. Stad autor postanowił przebadać skład osobowy jednostek wchodzących w skład garnizonu. Istotne są także problemy wyżywienia i kwaterunku żołnierzy. Interesujące są również zagadnienia związane ze szkoleniem i musztrą wojskowych, miejscami odbywania ćwiczeń i wyposażeniem żołnierzy. Na koniec warto jest zadać pytanie o umundurowanie żołnierzy oraz dostęp na przykład do butów czy płaszczy. Odpowiedz na powyższe pytania badawcze pozwoli przedstawić funkcjonowanie garnizonu i wojskowe działania Komisji Cywilno-Wojskowej w Lublinie w okresie reform Sejmu Czteroletniego.

4

Kultura fizyczna w garnizonie Siedlce w latach 1922-1939

51%

Borek P.

Radzyński Rocznik Humanistyczny

|

2018

|

vol. 16

|

issue 1

113-131

PL

W latach 1918-1939 sport w Wojsku Polskim odgrywał bardzo ważną rolę. Niepodległa Rzeczpospolita, chcąc zachować niepodległość musiała mieć silną i sprawną armię, stąd w tężyźnie fizycznej władze państwowe widziały ostoję bezpieczeństwa państwa. Zgodnie z tymi założeniami żołnierz podczas służby wojskowej powinien osiągnąć wszechstronną sprawność fizyczną, a zarazem miał być propagatorem kultury fizycznej w swoim środowisku po odejściu do cywila. Początek wychowania fizycznego w oddziałach 9 Dywizji Piechoty rozpoczął się jeszcze podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920 i pobytu pułków na Polesiu. W przerwie między działaniami wojennymi starano się prowadzić normalne życie garnizonowe oraz jak najlepiej organizować wolny czas żołnierzom. Po zakończeniu wojny i przybyciu pułków do miejsc ich stacjonowania podczas pokoju kontynuowano pracę nad wychowaniem fizycznym żołnierzy. Garnizon Siedlce był największym garnizonem na Podlasiu, stąd stacjonujący w nim żołnierze uprawiali bardzo wiele dyscyplin sportowych: strzelectwo, piłkę nożną, lekkoatletykę, hippikę, szermierkę, tenis, boks, czy kolarstwo. Siedleckie oddziały były inicjatorami budowy wielu obiektów sportowych na terenie miasta, które udostępniano także ludności cywilnej. Działalność wojska w tym zakresie powodowała duże zainteresowanie sportem wśród lokalnego społeczeństwa.

EN

In the years 1918-1939 sport in the Polish Army played a very important role. The independent Republic, in order to preserve its independence, had to have a strong and efficient army, so in the physical state, the state authorities saw the safety of the state. According to these assumptions, a soldier during military service should attain comprehensive physical fitness and at the same time be a propagator of physical culture in his environment after his departure from the civilian. The beginning of physical education in the 9th Infantry Division began during the Polish-Bolshevik War of 1919-1920 and the stay of the regiments in Polesie. During the interval between warfare efforts were made to conduct normal garrison life and to best organize the soldiers free time. At the end of the war and the arrival of the regiments at their stationed locations, the work continued on the physical education of the soldiers. Garrison Siedlce was the largest garrison in the Podlasie region, hence the soldiers stationed in it, practiced a lot of sports: shooting, football, athletics, hippies, fencing, tennis, boxing or cycling. The Siedlce divisions were the initiators of the construction of many sports facilities in the city, which were also made available to the civilian population. Military activity in this area has caused great interest in sport among local people.

5

„Waszyngton Polski”. Generał Stanisław Mokronowski – komendant warszawskiego garnizonu w czasie Powstania Kościuszkowskiego 1794 roku

51%

Witkowski C.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2021

|

issue 1(15)

35-48

EN

General Stanisław Mokronowski is one of the key figures of the Warsaw Uprising, which took place during the Kościuszko Uprising. In the discussed period, this little-known in the Polish tradition officer served as the commander of the Capital City Garrison. He was recommended for this position by Hugo Kołłątaj, the leader of the Polish Jacobins. By calling him “the Polish Washington” he made it clear that his high military qualifications can tip the conflict scales in favor of The Republic of Poland. As the garrison commander, gen. Mokronowski became known as an efficient organizer and a relentless guardian of discipline and order in the city threatened by Russian military intervention. His tasks included, among others, defense of Warsaw and Mazovia, fortifying the capital city, recruit training, supervising upon garrison’s duty services, providing weapons and ammunition, providing provisioning, maintenance of hospitals. Merits of gen. Mokronowski contributed – after many years – to recognize him as the patron of the Warsaw garrison.

PL

Generał Stanisław Mokronowski należy do grona kluczowych postaci Insurekcji Warszawskiej, do której doszło w czasie Powstania Kościuszkowskiego. W omawianym okresie ten mało znany w polskiej tradycji oficer był komendantem stołecznego garnizonu. Na to stanowisko rekomendował go lider „polskich jakobinów” Hugo Kołłątaj. Nazywając go „Waszyngtonem Polski”, wyraził przekonanie, że wysokie kwalifikacje wojskowe generała mogą przechylić szalę zwycięstwa w konflikcie na stronę Rzeczypospolitej. Pełniąc funkcję komendanta garnizonu, gen. Mokronowski okazał się sprawnym organizatorem i bezwzględnym stróżem dyscypliny oraz porządku w mieście garnizonowym zagrożonym rosyjską interwencją. Do jego zadań należały między innymi: obrona Warszawy i Mazowsza, fortyfikowanie stolicy, szkolenie rekruta, nadzorowanie służb garnizonowych, zapewnienie uzbrojenia, amunicji i aprowizacji, utrzymanie szpitali. Zasługi gen. Mokronowskiego przyczyniły się – po wielu latach – do uznania go za patrona warszawskiego garnizonu.

6

Grodno podczas Wielkiej Wojny (1914–1918)

45%

Pivavarchyk S., Stasiuk A.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2018

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXII

341-350

PL

W artykule analizowane są wydarzenia, które miały miejsce w Grodnie w latach I wojny światowej. Dokonuje się określenia i opisania okresów uczestnictwa Grodzieńskiego Garnizonu w działaniach wojennych w latach 1914–1915, charakteryzuje się tryb niemieckiej okupacji od września 1915 do kwietnia 1919 r. Zwraca się szczególną uwagę na fakt, że grodzieńska twierdza, pomimo niekompletności budowy fortyfikacji, była dla Rosyjskiej Armii ważną bazą operacyjną, miejscem formacji i szkolenia oddziałów biorących następnie udział w walkach na froncie. Twierdza była także punktem logistycznym wojsk, ale w szczególności miała duże znaczenie moralne dla wojska i lokalnej ludności. Pod koniec 1918 r. i na początku 1919 r., w wyniku działalności polityczno-wojskowej przedstawicieli ruchów narodowych, Grodno zostało przekazane przez dowództwo niemieckie odrodzonemu Państwu Polskiemu.

EN

The article examines the events that took place in Grodno during the World War I. It establishes and describes the periods of the Grodno garrison's participation in the military operations of 1914–1915. It elaborates on the regime of German occupation from September 1915 until April 1919. It is emphasized that the Grodno Fortress, despite the incompleteness of its fortification construction, was an important operational base for the Russian army. It served as the place of formation and training for military units that later fought in the warfare at the front. While it was used as the point of material and technical support for troops, it served as a strong moral beacon for the army and the local population. In the late 1918 and early 1919, as a result of political and military activity of national movements’ representatives, Grodno was transferred to the revived Polish State by the German command.

7

Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939

45%

Kucharski S.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2016

|

vol. XVII (LXVIII)

|

issue 2-3 (256-257)

145-200

EN

The article describes the organization, transformations and functioning of a unique military territorial administration entity, i.e. the Command of the Fortified Area “Wilno” (Vilnius), focusing especially on its infrastructure – the complexes of barracks, warehouses, communication routes and fortifications. In 1923 fortification works were initiated around Wilno, the largest Polish garrison, aiming at making the city capable of all-round defence for several weeks. For financial and organizational reasons these works have never been finished and their results were quite modest – only 4 combat bunkers and not nearly 100 ammunition warehouses were built. These objects were not destined to be tested in combat – the fortress units, specially formed in Wilno, were used in 1939 on other sectors of the front. However, a considerable part of the military buildings in Wilno has survived until today and consitutes a unique legacy of the pioneer period of military engineering of the Second Polish Republic.

RU

В статье описывается организация, эволюция и функционирование уникального органа территориального военного управления, которым являлся штаб укрепленной области „Вильнюс”, в особенности его инфраструктуры – казарм, складов, транспортных путей и оборонительных сооружений. Вокруг Вильнюса, крупнейшего польского гарнизона, уже в 1923 г. было начато фортификационное строительство с целью обеспечить круговую оборону города в течение нескольких недель. Ввиду финансовых и организационных причин эти работы не были окончены, а их результат оказался весьма скромным – были построено всего 4 бункера и менее 100 складов боеприпасов. Этим объектам не суждено было участвовать в войне – специально сформированные в Вильнюсе воинские части были использованы в 1939 г. на других участках фронта. Значительная часть военных построек в Вильнюсе, однако, сохранилась до наших дней и представляет собой уникальное свидетельство новаторского этапа в развитии военной инженерии 2-й Полской Республики.

PL

Artykuł opisuje organizację, przemiany i funkcjonowanie unikatowego organu wojskowej administracji terenowej, jakim było Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”, ze szczególnym uwzględnieniem jego infrastruktury – zespołów koszarowych, magazynów, szlaków komunikacyjnych i fortyfikacji. Wokół Wilna, będącego największym polskim garnizonem, rozpoczęto bowiem w 1923 r. prace fortyfikacyjne, mające na celu uczynić miasto zdolnym do obrony okrężnej przez kilka tygodni. Z przyczyn finansowych i organizacyjnych prace te nie zostały jednak nigdy ukończone, a ich rezultat był bardzo skromny – wzniesiono zaledwie 4 schrony bojowe i niecałe 100 magazynów amunicji. Obiektom tym nie dane było sprawdzić się w walce – specjalnie sformowane w Wilnie oddziały forteczne użyto w 1939 r. na innych odcinkach frontu. Znaczna część budowli wojskowych w Wilnie przetrwała jednak do dziś i jest unikatowym świadectwem pionierskiego okresu inżynierii wojskowej II Rzeczypospolitej.

8

Garnizon księcia Bogusława Radziwiłła w Słucku 1654–1668. Struktura i finansowanie

45%

Kossarzecki K.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2022

|

vol. 29

|

issue 29

7-46

EN

The article discusses the history of Prince Bogusław Radziwiłł’s German infantry regiment. The unit served as a garrison in Sluck, the prince's private city, during the period of the Commonwealth's wars against the Muscovite State and the Cossacks. The text focuses on two issues, specifically the structure of the garrison and the ways it was financed. The article explains the reasons for a Crown army regiment appearing in the prince's private city, provides information about the officers team, their backgrounds, military experience, history and careers, as well as the course of their service in Sluck. Attention was also given to the background of the soldiers and to fluctuating numbers of the garrison depending on war developments. The problem of financing the garrison, which was no longer paid from the Crown or Lithuanian treasuries after the defeat of the Commonwealth in 1655 and Prince Bogusław's shift to Swedish and subsequently Prussian service, is explained as well. The paper sheds light on the prince's efforts to secure funding and provisions for the regiment. These efforts initially (in 1655–1658) amounted to placing the burden on the townspeople of Sluck and subjects from the prince's villages in the Nowogródek Voivodship. Subsequently (in 1659-1668), after obtaining the consent of the king and the Sejm to incorporate the regiment into the Lithuanian Complement (komput), the prince tried to bolster the efforts of his subjects with money obtained from the treasury. The fate of the garrison depended on military situation developments and the degree of safety of Sluck and the Sluck Duchy domains, as well as the state of the Duke's finances. All this combined had an impact on the size of the garrison, and after the wars had ended, its gradual reduction from more than 1,000 to 150 soldiers. Gradually, the regiment turned from a combat unit into a magnate's private garrison serving as a policing force. In the magnate's service, its officers increasingly came to resemble administrative officials.

PL

Artykuł omawia dzieje regimentu piechoty niemieckiej księcia Bogusława Radziwiłła. Oddział pełnił funkcję garnizonu w Słucku, prywatnym mieście księcia, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim i Kozakami. Tekst koncentruje się wokół struktury garnizonu i sposobów jego finansowania. Wyjaśniono przyczyny pojawienia się w prywatnym mieście księcia regimentu wojsk koronnych, podano informacje o kadrze oficerskiej, pochodzeniu oficerów, ich doświadczeniu wojskowym, losach i karierze oraz przebiegu służby w Słucku. Poświęcono też uwagę pochodzeniu żołnierzy oraz sprawom związanym ze zmieniającą się liczebnością garnizonu w zależności od rozwoju sytuacji wojennej. Wyjaśniono problem finansowania garnizonu, który wraz z klęską Rzeczypospolitej w 1655 r. i przejściem księcia Bogusława na służbę szwedzką, a potem pruską, przestał być opłacany ze skarbu koronnego czy litewskiego. Tekst naświetla wysiłki księcia zmierzające do zapewnienia finansowania i zaopatrzenia regimentu polegające najpierw (w latach 1655–1658) na obarczeniu tym ciężarem mieszczan słuckich i poddanych ze wsi książęcych w województwie nowogródzkim, a w latach 1659–1668, gdy po uzyskaniu zgody króla i sejmu i wprowadzeniu regimentu do komputu litewskiego, wysiłek swoich poddanych książę starał się wesprzeć pieniędzmi uzyskiwanymi ze skarbu. Losy garnizonu zależały od rozwoju sytuacji militarnej i stopnia bezpieczeństwa Słucka i włości Księstwa Słuckiego oraz stanu finansów książęcych. Wszystko to wpływało na liczebność garnizonu, a po ustaniu wojen, na stopniową jego redukcję z ponad 1000 do 150 żołnierzy. Stopniowo regiment zamieniał się z jednostki w pełni bojowej w prywatny garnizon magnacki pełniący rolę porządkową. Jego oficerowie coraz bardziej upodabniali się do urzędników administracyjnych w służbie magnata.

Refine search results

2 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

1 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Radzyński Rocznik Humanistyczny

1 Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

1 Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

1 Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

1 2022

2 2021

1 2019

2 2018

1 2016

1 2012

1 Borek P.

1 Cholewiński Ł.

1 Kossarzecki K.

1 Kucharski S.

1 Pivavarchyk S.

1 Siwiec-Cielebon M.

1 Stasiuk A.

1 Witkowski C.

1 Włodarczyk Z.