Search results

1

Function of glossaries in texts of speculative literature

100%

Mirek K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2022

|

vol. 56

405-420

EN

The considerations of this article concern the role of glossaries in the texts of speculative literature. Speculative literature is defined as a super category covering all texts that do not describe reality, and are typologized within such literary genres as: fantasy, science fiction, horror. Because in contemporary communication practice, one can distinguish several ways of understanding the term glossary, this article assumes that the studied texts can be typologies as glossaries, and in speculative literature they take the new variant of the genre pattern. Hence, the tools of linguistic genology will be used for analyzes. The article describes that the examined glossaries are the closest to the model in terms of structure. In the macrostructure dimension, glosaries are a list of entries, arranged alphabetically and placed at the end of the book or in a separate volume, in the microstructure dimension, they contain different volume and graphically distinguished entry articles. The main difference is situated on the pragmatic and cognitive level, which is conditioned by the fact that, placed on the periphery of the text, they occupy a privileged area of the pragmatic dimension of the work. They fulfill both the prescriptive function typical of this type of speech, and the descriptive function resulting from modern communicative practice. Glossaries in the texts of speculative literature fulfill various roles in relation to the main text: from a dictionary defining the nominations of characters entered, toponymic names, terms, etc., to various comments explaining, for example, the nuances of the plot, the cultural or mythological perspective of the presented content. They are often constituted, in a sense, as a second narrative situated next to the main one in the main text.

PL

Rozważania w niniejszym artykule dotyczą roli glosariuszy w tekstach literatury spekulatywnej. Definiuje się ją jako superkategorię obejmującą wszystkie teksty, które nie opisują rzeczywistości i typologizowane są w obrębie takich konwencji literackich, jak: fantasy, science fiction, horror. Perspektywą dla analiz jest teza, że we współczesnej praktyce komunikacyjnej wyraźnie wyodrębnia się kilka odmiennych sposobów rozumienia pojęcia glosariusz niż w tradycyjnym ujęciu, co ma swoje odzwierciedlenie w tekstach literatury spekulatywnej. Glosariusze przyjmują tutaj postać wariantu wzorca gatunkowego, stąd do analiz wykorzystuje się narzędzia genologii lingwistycznej. Badane glosariusze najbliższe wzorcowi są w aspekcie strukturalnym. W wymiarze makrostruktury stanowią wykaz haseł ułożonych alfabetycznie i umieszczonych na końcu książki lub w osobnym woluminie, w wymiarze mikrostruktury zawierają różne objętościowo i graficznie wyróżnione artykuły hasłowe. Ich odmienność sytuuje się na poziomie pragmatycznym i poznawczym, co jest uwarunkowane tym, że umieszczone na peryferiach tekstu, zajmują uprzywilejowany obszar pragmatycznego wymiaru dzieła, czyli jego oddziaływania na czytelnika. Pełnią one zarówno typową dla tego gatunku mowy funkcję preskryptywną, jak i wynikającą ze współczesnej praktyki komunikacyjnej funkcję deskryptywną. Glosariusze w tekstach literatury spekulatywnej wobec tekstu głównego odgrywają różnorodne role: od słowniczka definiującego wprowadzane nominacje bohaterów, nazwy toponimiczne, terminy itp., po różnorodne komentarze wyjaśniające na przykład niuanse fabuły, perspektywę kulturową czy mitologiczną przedstawianych treści. Często stanowią w pewnym sensie drugą narrację obok tej zasadniczej w tekście głównym.

2

Hoe de term wordt vertaald: Vertaalopties buiten het kader van de termfiche

67%

Kerremans K.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny

65-79

PL

Tłumacze tekstów specjalistycznych korzystają często z wielojęzycznych baz terminologicznych w celu znalezienia właściwego odpowiednika tłumaczonych terminów. Takie bazy danych składają się z haseł terminologicznych. Każde hasło terminologiczne składa się z kolei z terminów (w różnych językach), które odnoszą się do tego samego konceptu. Przykłady zaczerpnięte ze studium porównawczego terminów i ich tłumaczenia w europejskich tekstach źródłowych i docelowych oraz z europejskiej bazy terminologicznej ,,IATE” (,,InterActive Terminology for Europe”) wykazały, że tłumacze w niektórych przypadkach wybierają ekwiwalenty, które nie pojawiają się w ogóle w hasłach terminologicznych. Na podstawie powyższych obserwacji, jak również w oparciu o kontrastywne badania korpusowe została sformułowana propozycja zmian, które w przyszłości mogłyby ulepszyć funkcjonowanie terminologicznych baz danych dla tłumaczy.

EN

Translators of specialised texts often consult multilingual terminology databases to find suitable equivalents for terms that they need to translate. Such databases are comprised of concept-oriented terminological records. Each terminological record consists of terms (in several languages) that refer to the same concept. We will illustrate on the basis of examples taken from a comparative study of terms and their translations in European source and target texts and in the European terminology database ‘IATE’ that translators sometimes propose translations that do not appear on concept-oriented terminological records. Starting from this observation, we will reflect on how future terminology databases for translators could be structured and enriched with results from contrastive corpus-based research.

NL

Vertalers van gespecialiseerde teksten raadplegen vaak meertalige terminologiedatabases om geschikte equivalenten te vinden voor de te vertalen termen. Dergelijke databases bestaan uit conceptgeoriënteerde terminologische fiches. Elk terminologisch fiche bestaat uit termen (in verschillende talen) die verwijzen naar hetzelfde concept. We zullen aan de hand van voorbeelden uit een vergelijkende studie van termen en hun vertalingen in Europese bron- en doelteksten en in de Europese terminologiedatabase ‘IATE’ illustreren dat vertalers soms vertalingen voorstellen die niet verschijnen in conceptgeoriënteerde terminologische fiches. Uitgaande van deze observatie zullen we nadenken over hoe toekomstige terminologiedatabases voor vertalers kunnen worden gestructureerd en verrijkt met resultaten uit contrastief corpusgebaseerd onderzoek.

3

Zapisy polskie w słownikach i glosariuszach XV w. - terminy, źródła, perspektywy badawcze

59%

Leńczuk M.

Polonica

|

2015

|

vol. 35

103-114

EN

The article describes the history of the European lexicographic tradition from the 8th to the 15th century with the particular attention devoted to those vocabularia and glossaria which contain Polish glosses. The author discusses the terms such as: dictionarium, vocabularium, granarium, rosarium and glossarium. All the locations of the 15thcentury Latin lexicographic sources which include Polish words are enumerated and new research perspectives are shown, in particular those concerning the problems which are awaiting further examination.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

1 Polonica

1 Roczniki Humanistyczne

1 2022

1 2018

1 2015

1 Kerremans K.

1 Leńczuk M.

1 Mirek K.

Function of glossaries in texts of speculative literature

Hoe de term wordt vertaald: Vertaalopties buiten het kader van de termfiche

Zapisy polskie w słownikach i glosariuszach XV w. - terminy, źródła, perspektywy badawcze