Search results

1

MARGINALIA W „ROZMYŚLANIACH DOMINIKAŃSKICH”. PROLEGOMENA

100%

Ziółkowska O.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

issue 5

433-441

PL

W artykule przedstawiono różne typy marginaliów znajdujących się w Rozmyślaniach dominikańskich – średniowiecznej narracji biblijno-apokryficznej, którą w 1958 r. odnalazł Karol Górski. Zarysowano podstawowe problemy badawcze, charakterystyczne dla każdej z wydzielonych grup glos: glosy informujące o dziejach kodeksu; glosy zawierające modlitwy; glosy lokalizujące, odsyłające do Pisma Świętego; glosy komentujące. W artykule zasygnalizowano także zagadnienie wymagające odrębnej analizy – obecność różnego rodzaju dopisków na miniaturach i obok nich.

EN

This paper presents the various types of marginal notes found in the Rozmyślania Dominikańskie - a medieval biblical and apocryphal narrative which was discovered by Karol Górski in 1958. The fundamental research issues specific to each group of marginal notes are presented - those concerning the history of the codex; those which contain prayers; those which refer to the Bible; and those which commentate. The article also indicates an issue requiring separate analysis - different types of annotations in and around the illustrations.

2

Skarbnica leksyki staropolskiej

100%

Deptuchowa E., Frodyma M., Szelachowska-Winiarzowa L., Wanicowa Z., Wysocka F.

Język Polski

|

2014

|

vol. 94

|

issue 3

250-264

PL

Artykuł jest informacją o wykonywanym w latach 20092012 w Instytucie Języka Polskiego PAN pod kierownictwem Ewy Deptuchowej projekcie grantowym pt. Skarbnica leksyki staropolskiej. Uczestnicy projektu, L. Szelachowska–Winiarzowa, Z. Wanicowa, F. Wysocka, W. Twardzik i M. Frodyma zajmowali się opracowaniem wybranych kategorii semantycznych (słownictwo przyrodnicze, prawne, religijne) i funkcji składniowych wyrazów synsemantycznych oraz odczytaniem kontekstów z rękopisów łacińskich zawierających polskie glosy. Po przedstawieniu przez E. Deptuchową informacji na temat założeń i celu projektu oraz zasad jego realizacji i wyników poszczególni uczestnicy omawiają najważniejsze problemy wykonywanego zadania. M. Frodyma przedstawia wyrazy z zakresu religii i teologii, które zostały zanotowane po raz pierwszy lub są znane ze Słownika staropolskiego, ich nowe warianty fonetyczne czy nowe formy fleksyjne, znaczenia, frazeologizmy i poświadczenia starsze od zarejestrowanych w Słowniku. L. Szelachowska–Winiarzowa, zajmująca się nazwami przyrodniczymi, opisuje drogę dochodzenia do ustalenia właściwej postaci hasła i znaczenia kilku spośród wielu wyrazów. Z. Wanicowa przybliża metodę opracowywania materiału z zakresu słownictwa prawnego, podkreślając dużą liczbę hapaksów i zapożyczeń, zwłaszcza z języka niemieckiego. F. Wysocka pisze o trudnościach w pracy paleografa i znaczeniu właściwego odczytania polskich glos w łacińskich rękopisach. Niektóre z przedstawianych przez wykonawców przykłady zostały zilustrowane fotografiami rękopisów.

EN

The paper provides information about the grant project titled “Treasury of the Old Polish Lexis” directed by Ewa Deptuchowa in the Institute of Polish Language of the Polish Academy of Sciences in years 2009-2012. Contractors in the project: L. Szelachowska-Winiarzowa, Z. Wanicowa, F. Wysocka, W. Twardzik i M. Frodyma worked on selected semantic categories (natural sciences, legal, religious vocabulary) and on syntactical function of synsemantic words and on interpretations of contexts from Latin manuscripts that include Polish glosses. After presentation of goals of the project, of the methodology of their accomplishment and of the results by Ewa Deptuchowa, individual participants provide descriptions of major issues in the realized project tasks. M. Frodyma presents words in the field of religion and theology, which were noted for the first time and those that were known from the Old Polish Dictionary, but were characterized by new phonetical variants or new inflexion forms, meanings, idioms and proofs older from registered in the Old Polish Dictionary. L. Szelachowska-Winiarzowa, who is specializing in natural sciences names, describes the methodology to establish correct forms of dictionary articles and meanings of several among many words. Z. Wanicowa introduces the methodology of working on the material in the field of legal language, highlighting a large number of hapax legomena and borrowings, especially from German. F. Wysocka writes about the difficulties of the work of a palaeographist and meanings of the correct interpretation of Polish glosses in Latin manuscripts. Some of the presented examples have been illustrated with photographs of the manuscripts.

3

Glosy jako podstawa polskich badań historycznojęzykowych

100%

Leńczuk M.

Polonica

|

2020

|

vol. 40

EN

Polish glosses contained in 15th- century manuscripts are one of the basic elements of Polish historicallinguistic research. They are the largest and most diverse group of medieval monuments of the Polish language. Although they reflect almost all areas of life of the 15th-century inhabitants of Poland, they remain separated from the mainstream of historical and linguistic research. The author summarizes the history of research on Polish glosses and refers to the discussion on the term ‘gloss’, tools for describing glosses, and source research.

PL

Polskie glosy zapisane w XV-wiecznych rękopisach są jednym z elementów podstawy badań historycznojęzykowych. Należą do najliczniejszej grupy zachowanych średniowiecznych zabytków języka polskiego i są najbardziej zróżnicowane. Choć odzwierciedlają prawie wszystkie dziedziny życia XV-wiecznych mieszkańców Polski, to jednak pozostają na uboczu głównego nurtu badań historycznojęzykowych. Autor artykułu przypomina historię badań nad polskimi glosami oraz odnosi się do dyskusji dotyczącej terminu glosa, narzędzi opisu glos oraz badań źródłowych.

Refine search results

1 Język Polski

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Polonica

1 2020

1 2015

1 2014

1 Deptuchowa E.

1 Frodyma M.

1 Leńczuk M.

1 Szelachowska-Winiarzowa L.

1 Wanicowa Z.

1 Wysocka F.

1 Ziółkowska O.

MARGINALIA W „ROZMYŚLANIACH DOMINIKAŃSKICH”. PROLEGOMENA

Skarbnica leksyki staropolskiej

Glosy jako podstawa polskich badań historycznojęzykowych