Search results

1

Światło z Bezkresu – pochodzenie pleromy według dzieła Ocarot Chaim („Skarbce życia”) rabina Chaima Vitala – wstęp, tłumaczenie, komentarz

100%

Sikora T.

Filozofia Chrześcijańska

|

2020

|

vol. 17

71-94

EN

The presented text contains an introduction, translation and commentary on the stages of the manifestation of the deity and the pleromatic emanation presented in the Ocarot chajim (Treasures of Life) treatise by rabbi Chajim Vital, a disciple of Isaac Luria. This work is the most systematic display of Lurianic metaphysics. In the introduction, the author situates the position of the treaty in the broader context of Lurianic literature. Then he discusses the diff erences and similarities between the ancient Hebrew concept of prophetic spirit transmission, and the Gnostic, Platonic and Neoplatonic understanding of the process of emanation. The translated source text and commentary analyze the act of self-contraction of infi nity and the emergence of a plerome as given in the form of a dialectical game of linear and circular sefi rots until the final emergence of megaanthropos – Adam Qadmon.

2

Kłamstwo podmiotu – kłamstwo transcendencji. Studium opresji w „Pieśniach Maldorora” Comte de Lautréamonta

86%

Grabowski M., Uniwersytet Łódzki W. F., mat.grabovski@gmail.com

|

2015

|

vol. 30

|

issue 4

EN

The "Songs of Maldoror" are one of the most mysterious romantic writings. This Lautreamont’s main work wasn’t at first accepted by critics and readers. It wasn’t until an accidental discovery made by surrealists that the most known Ducasse’s writing began to be studied. The "Songs…" were considered to be the work of a lunatic, an emanation of wild and mad imagination, and the evidence of the author’s mental illness. Recently, however, scientists who had studied this writing, noticed that earlier critical judgements were not objective. The Songs are undoubtedly the kind of writing that teases, disturbs and raises ethical and aesthetic discord. That was the author’s main goal – to create writing of which the brutality and blasphemy snatches readers away from the bourgeois indifference. The "Songs’…" universe is a grotesque portrait of tyranny and power, which converge in the falsehoods of subject and transcendence. By exposing this deception one unveils the horrific truth about reality and the society. A truth in which culture becomes the space of ceaseless oppression – the prison from which there is nowhere to hide or escape.

3

Motywy i motywacje duchowe w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa w polskich źródłach periodycznych i zwartych po roku 1989

81%

Korcz K.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 7

155-169

EN

This article is an attempt to look at Mikhail Bulgakov’s The Master and Margarita from the perspective of the novel’s relationship with the spiritual aspect of human life. The analysis includes press and magazine texts, as well as non-serial publications in which we could find references to the religious life of the writer or the moral status of his most famous work. Differing views of representatives of various scientific fields are also presented; not only those of theologists and scholars of religion, but also those of cultural experts, philologists, literary critics, commentators and journalists. The main goal is to present the new trends in the reception of the book which can be observed in Poland since 1989, and the article has been structured with that aim in mind. The preliminary part of the text focuses on the reception of the novel in the context of Christian ethics in the 1970s and 80s, and the changes introduced by the different socio-historical conditions after the fall of Communism. The following parts analyse the image of Bulgakov himself. At the time, the author was an important role model, seen as a continuation of the image presented by the character-symbols of his novels. The article also presents the problem of the evolution of various interpretations and evaluations of The Master and Margarita that have drifted towards their compatibility with the truth of the Gospel. Attention is also paid to the book as seen from a theological perspective, especially those of the Roman Catholic Church and the Orthodox Church. Its reception was also influenced by other forms of spirituality – Manichaeism, gnosticism and esotericism. All of the above have led to a presentation of its influence on modern human spiritual pursuits, and its importance in the cultural dimension.

PL

Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się Mistrzowi i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa z perspektywy związków powieści z duchowym aspektem życia człowieka. Analizie poddane zostały teksty prasowe i czasopiśmiennicze oraz druki zwarte, w których pojawiają się odniesienia do życia religijnego pisarza czy moralnego statusu jego najsłynniejszego dzieła. Zaprezentowane zostały stanowiska przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, nie tylko teologów czy religioznawców, ale także kulturoznawców, filologów, krytyków literackich publicystów i dziennikarzy. Podstawowym celem jest wyróżnienie nowych tendencji w recepcji książki, jakie można zaobserwować w Polsce po roku 1989. Temu właśnie podporządkowano strukturę artykułu. Na wstępie nakreślone zostały sposoby odbioru powieści w kontekście etyki chrześcijańskiej w latach 70. i 80. XX, następnie zaś zmiany spowodowane odmiennością warunków społeczno-historycznych po transformacji ustrojowej. W dalszej części szkicu przeanalizowano wizerunek Bułhakowa, który w okresie wcześniejszym stanowił ważny wzorzec osobowy, będąc niejako przedłużeniem obrazu powieściowych bohaterów-symboli. W szkicu podjęto także kwestię ewoluowania interpretacji i ocen Mistrza i Małgorzaty w kierunku zgodności z literą Ewangelii oraz rozpatrywania dzieła Bułhakowa w perspektywie teologicznej (zwłaszcza w ujęciu Kościoła katolickiego i prawosławnego) Nie mniej istotne dla recepcji książki okazały się także inne formy duchowości – m.in. manicheizm, gnoza czy ezoteryka. Wszystko to pozwoliło na ukazanie jej wpływu na duchowe poszukiwania współczesnego człowieka oraz uchwycenie ich wymiaru kulturowego.

4

Andronice Marii Komornickiej – między kreacją femme fatale a gnostycką transgresją

72%

Bukała M. Z.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2014

|

vol. 32

EN

The subject of this article is an analysis of a fairy tale Andronice by Maria Komornicka. The main axis of interpretation is determined by the opposition between widespread in the nineteenthcenturyliterature femme fatale motif and the broadly defined problem of excess (transgression). Relevant interpretive context is strongly emphasized gnostic awareness in the tale, and entanglementbetween male and female styles of writing.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza baśni Andronice Marii Komornickiej. Główną oś interpretacyjną wyznacza opozycja pomiędzy rozpowszechnioną w literaturze XIX wieku kreacją femme fatale a szeroko pojętą problematyką przekroczenia (transgresji). Ważny kontekst interpretacyjny stanowi silnie zaakcentowana w utworze świadomość gnostycka oraz uwikłanie w tradycje męskiego i kobiecego pisarstwa.

5

Biblioteka Betel

72%

Kuligowski P.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2019

|

issue 9(12) cz.2

127-141

EN

The essay starts with Borges and his unsurpassable account of the Library of Babel, interpreted as an ad hoc allegory of the humanistic erudition and its close affiliation with gnosis or, more precisely, its modern variety. The latter is conceived here as described by Eric Voegelin. The humanistic ideal of knowledge, in a manner of speaking, ‘immanentises the eschaton’ by the sheer fact of lending it a form, ‘visualised’ by Borges as the Library of Babel, a ‘gnostic’, inner-worldly equivalent of the Beyond. In a typically modern fashion, the Library replaces the mystics with aesthetics. The transcendental figure of Christ is reduced to an all-too-human figure of Narcissus. And yet, somehow, there is more to books than just words. By reading Ovid in the light of Plato, the essay penetrates and reflects the dual, ambivalent nature of the humanistic − or, shall we say, humane − pursuit of knowledge, gnostically ‘narcissistic’ and platonically ‘Christian’ at the same time. It is only then, at the close of the essay, that we are back with Borges: “Through this space [the Library] [...] there passes a spiral staircase which winds upward and downward into the remotest distance”. Deep within the periodically infinite Library of Babel, there lurks another one − the Library of Bethel − Jacobean, transcendental, surreal.

6

Zagadnienie zła w polemice Tertuliana z Gnozą

72%

Filipowicz A. M.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2009

|

vol. 7

|

issue 2

39-58

EN

The article presents the views of Tertullian on the causes and origin of evil in the context of his polemic with heretics remaining under the influence of Gnostic thought. The analysis refers to the following treatises of Tertullian: Adversus Hermogenem, Adversus Valentinianos, Against Marcion, De anima, Apologeticum. The subject covers the following points: 1. Introduction. 2. the origin of evil. 3. Free will and choice between good and evil. 4. Responsibility for the evil that is the question of rewards and punishments.

7

Między gnozą a kabałą. Egzemplifikacje religijności w powieściach o wojnie polsko-krzyżackiej napisanych około roku 2010

72%

Gołuński M.

Świat i Słowo

|

2014

|

vol. 12

|

issue (2)23

197-212

EN

Between gnosis and cabala. Exemplification of religiousness in the novels about the Polish-Teutonic war written about the year 2010

8

Wobec zła. Problem gnozy w polskich filmach Andrzeja Żuławskiego z lat 70.

72%

Maron M.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 117 Kino nieznane/ukryte

50-76

PL

W artykule zostały omówione trzy filmy Andrzeja Żuławskiego z lat 70. – Trzecia część nocy (1971), Diabeł (1972) i Na srebrnym globie (1976-1977/1986-1987) – w kontekście inspiracji i podobieństw z gnozą rozumianą jako nurt doświadczenia i myślenia egzystencjalnego (Hans Jonas), religijnego (Kurt Rudolph) i ideologicznego (Eric Voegelin), a także jako „mit artystyczny” (Hans Blumenberg), umożliwiający opowieść o ambiwalencji kondycji ludzkiej. Zasadniczym tematem twórczości filmowej Żuławskiego, podobnie jak wszelkiej gnozy, jest pytanie o przyczyny zła oraz problem wyobcowania człowieka oraz kwestia poznania siebie i świata. Motywy gnostyczne pojawiają się w filmach reżysera w czterech zasadniczych aspektach: jako wizja świata naznaczonego upadkiem i działaniem zła; w doświadczeniach bohaterów, zazwyczaj nadwrażliwych, przeżywających apokaliptyczne iluminacje; w doświadczeniach miłości i erotyki, będących dla bohaterów przyczyną wstrząsu poznawczego; i wreszcie jako koncepcja sztuki jako buntu.

EN

The article concerns three Polish films directed by Andrzej Żuławski in the 1970s: Trzecia część nocy (The Third Part of Night, 1971), Diabeł (The Devil, 1972) and Na srebrnym globie (On the Silver Globe, 1976-77/1986-87). It discusses them in the context of inspirations and similarities with gnosis, understood as a trend of existential (Hans Jonas), religious (Kurt Rudolph) and ideological (Eric Voegelin) experience and thinking, as well as an “artistic myth” (Hans Blumenberg), making it possible to create a tale about the ambivalences of the human condition. The principal themes of Żuławski’s film works, common to all kinds of gnosis, are the question of the causes of evil and the problem of man’s alienation, as well as the related issues of self-cognition and cognition of the world. Gnostic motifs occur in Żuławski’s films in four basic aspects: as a vision of the world marked by downfall and the workings of evil; in the lives of protagonists, who are usually hyper-sensitive people, experiencing apocalyptical illuminations; in love and eroticism, which cause a cognitive shock in the protagonists, and, finally, on a more general level, in the idea of art as rebellion.

9

Historiozoficzny apokaliptyzm C. G. Junga

72%

Bytniewski J., Łódzki U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2016

|

vol. 35 B (4B)

EN

Critique of culture is one of the biggest parts of philosophy/psychology created by Carl Gustav Jung. Jung was witness of World War I and World War II, his thought was deeply influenced by writings of F. Nietzsche, who assured us that we (modern people) are sentenced to Age of nihilism. Jung seemed to take over this belief, developing it inside his own philosophical system. In Jung’s way of thinking Age of nihilism turned into a monumental discourse about New Age, where overgrown Enlightment’ Reason must abdicate, leaving its position to The Age of new spirituality. In my paper I’m trying to present thought of The Swiss psychologist as an apocalyptical prophecy, but not only apocalyptical. My aim is to find bright beam among this very pessimistic part of his oeuvre.

10

G(n)o(s)tycyzm Female queer gothic, gnoza i dyskurs o kobiecej potworności (o „Almie” Izabeli Filipiak)

72%

Sobolczyk P., Instytut Badań Literackich PAN P. P. H., Piotr Sobolczyk – dr p. I. P. O. b. l. p. i. h. X. i. X. w. t. q. g. k. p. t. r. a. d. N. p. T. M. p. d. H., piotr_sobolczyk@op.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2015

|

vol. 04

PL

Artykuł proponuje interpretacje słabo opisanej powieści Izabeli Filipiak „Alma” (2003) w kontekście queer female gothic i dyskursu o „kobiecej potworności” zaini-cjowanego przez „Frankensteina” Mary Shelley. Autor dystansuje się wobec meta-tematycznej uwagi genologicznej Filipiak, że jej powieść reprezentuje cyberpunk, wskazuje natomiast na liczne zbieżności z książką „Skin shows” Judith Halberstam. W drugiej części artykułu analizowane są odniesienia gnostyckie powieści Filipiak, trawestującej „Hymn o perle” w feministycznym ujęciu. Osobny akapit poświęcony został teoretycznemu ustaleniu ogólnych relacji między gotycyzmem a gnozą.

EN

The article proposes an interpretations of Izabela Filipiak’s little-known novel Alma (2003) in the context of queer female gothic and the “feminine monstrosity” discourse inspired by Mary Shelley’s “Frankenstein”. The author disagrees with Filipiak’s metathematic genological remark that the novel represents cyberpunk, while pointing to numerous points of convergence with the book “Skin Shows” by Judith Halberstam. The second part of the article analyses gnostic references in Filipiak’s novel, which is a feminist rewriting of “Hymn of the Pearl”. A separate paragraph is devoted to theoretical determination of the general relationship between the gothic and gnosis.

11

Wróg w politycznych narracjach antagonizmu manichejskiego

58%

Ziółkowski J.

Wrocławskie Studia Politologiczne

|

2017

|

vol. 22

92-107

EN

The text is an attempt to draw the reader attention to the importance of mechanisms and potential effects of political narrations of Manichaean antagonism. The author assesses that these type of narrations, particularly when they grow to the status of the official political propaganda, constitute the significant threat to liberal democracy. An axiological antagonism is determining the creation of a state of political war, makes impossible the dialogue and the cooperation between political groups. The rival is taken as the enemy, and political arche is an aspiration to destroy him. Such a scheme is a great challenge for the political pluralism. Antagonistic narrations, especially marked with Gnostic and Manichaean elements most often apply manipulative reductions in complex reality, relying on such public instructions as: low political competence, mistrust, authoritarian and paranoid tendencies.

12

„Humanizm ateistyczny” - zjawisko areligijne, antyreligijne czy religijne?

58%

Posacki A.

Roczniki Teologii Duchowości

|

2013

|

vol. 5(60)

127-149

XX

The aim of the article is to pose the multi-dimensional problem of atheism, which in various forms is opposed to faith and evangelization in the world. The author suggests that atheism is also a form of religion, from which a different possibility of polemics with atheism follows than in the case when it is only understood as a negation of God. Then a religious key is necessary to understand the multidimensional issue of atheism, which enables one to more efficiently oppose this ideology, as a tool of anti-evangelization in the world.

13

Maryja i współczesny problem ciała

58%

Królikowski J.

Sympozjum

|

2021

|

vol. 1(40)

39-54

PL

Problematyka dotycząca ciała na pewno należy do najbardziej aktualnych we współczesnej kulturze, a tym samym także teologia musi ją uwzględniać w swoich poszukiwaniach, jeśli ma uczestniczyć w tym, co najbardziej zasadnicze dla człowieka. Tradycja teologiczna zwraca uwagę, że także postać Maryi, szczególnie Jej dziewictwo, zawsze wpływała na pogłębione rozumienie ciała i jego przeznaczenia, a tym samym na osobowe i moralne odniesienie do niego. Wobec współczesnej, pilnej potrzeby odbudowania godności ciała zachodzi m.in. wyraźna potrzeba powrotu do kultu maryjnego i do naśladowania cnót Maryi, ponieważ w tej perspektywie można uchwycić i właściwie kształtować relacje między duchem i ciałem, między mężczyzną i kobietą, a tym samym oddziaływać na kulturę, czyniąc ją bardziej przyjazną człowiekowi.

EN

The question concerning human body certainly can be counted among the most urgent issues in the modern culture. Therefore theology as well has to include it among the fields of its research if it wants to participate in a most vital discussion for contemporary man. Theological tradition focuses upon the figure of Mary, and especially on Her virginity, emphasising that She has always ameliorated the profound understanding of the body and its destiny and concurrently its personal and moral context. In the face of contemporary, urgent need for the restoration of the dignity of the bodythe return to Marian devotion and following Her virtues is definitely required. Only in this perspective it is possible to grsap and properly cultivate the relation between the body and the soul and further between man and woman, and by the same token to influence the culture making it more friendly for people.

14

Karl Marx as an anti-theistic and anti-political gnostic

58%

Bartyzel J., Bartyzel J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 4

15

The memory of Intermarium culture in Jerzy Stempowski's ‘Rubis d’Orient’

58%

Zemła M., Zemła M.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 1

16

Misja i monastycyzm manichejski w dolinie Nilu i jego wpływ na tamtejsze chrześcijaństwo na przełomie III/IV wieku

58%

Scholz P. O.

Vox Patrum

|

2015

|

vol. 64

361-378

EN

Since the discovery of the substantial corpus of Manichaean writings, especially the Kephalaia (editio princeps Polotsky-Böhlig, 1934-1940), the Cologne Mani Codex (= CMC), and the hitherto incompletely published library from Dachla (Ian Gardner, 2000), there can be no doubt as to the activities of the missionaries of the great Persian gnostic Mani in the Southern Nile Valley and Red Sea regions. This fact not only confirms the views of J. Helderman “that the Manichaean missionaries entered Egypt from the South-East, i.e. initially to Upper Egypt” (‘Manichäische Züge im Thomasevangelium’, 483f., note 42), but also the historical observations concerning the origins and development of monasticism. The latter was not without Manichaean influence, not merely in Egypt, but also in Nubia and Ethiopia. A mosaic, seemingly depicting Mani (from the collection of Elie Borowski), testifies to the pictorial needs of the Manichaeans as do the mural paintings from Pachoras/Faras depicting the likeness of Onophrios. These demonstrate the popularity of the crinite ascetic”, a figure also found in the CMC. It is imperative to recall the decisive importance of the southern kingdoms along the Red Sea during the Axial Age (Karl Jaspers), in order to kindle historical awareness in Europe of this currently overlooked region on the eve of its islamicisation – something which for decades I have noted the importance of in numerous publications (cf. foot-note 40). Here, local Christianity (viewed anachronistically) was marked by a heretical-gnostic diversity from the very beginning, which in turn weakened the spread of Christian teaching in the region. Islam was initially seen here by some as a Christian heresy (as pointed out by A. v. Harnack) and which even became accepted (e.g. in Ethiopia or Nubia, as noted by H. Jansen, Muhammed [German ed.: Münich 2008], 141). Thus, the local doctrinal pluriformity of Christianity during the jāhiliyya prepared the way for the later Islamic expansion. Manichaeism belongs unequivocally to the “periphery cultures of the Christian world” (Pogranicza chrześcijaństwa) as well as constituting a part of expanding Christianity in the Late Antique world. Manichaeism still holds many secrets, but at the same time their answers, as illustrated by this article. Hence, the gnostic element of Early Christianity is worthy of continued intensive study, something which unfortunately in Poland is still quite inadequate.

17

Wątki gnostyckie w myśli genezyjskiej Juliusz Słowackiego

58%

Koprowski P.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

261-274

EN

So-called “Genesian works” written in the second half of the 1840s by Juliusz Słowacki, as well as his correspondence from this period, have been a subject of interest of Romanticism literature researchers for many years. They analyse this part of the creative heritage of the poet in dependence on the ideological and artistic “key”. Therefore, many different opinions about a given motif or the wri- ter’s thoughts are often proposed. This article is an attempt to understand Slowacki’s legacy, above all “The Genesis of the Spirit”, “The Spirit-King” and some letters, from the Gnostic perspective. His universe of ideas in that particular period can be seen in the context of Gnosticism; however, this kind of interpretative is certainly open to criticism. The Gnostic cognitive process or, precisely speaking, the theistic mystical Gnosis is an expression of experience of the poet himself. It is a description of the psychic structure and existence. On the other hand, in the ontological order, the psychic existence appears as a “copied” structure and existence of the Spirit or even the Divinity. It turns out to be a world of manifestations of the same Spirit. One should not rationalise that “whole” as the given content exceeds – due to its form and its object – the capacity of a philosophical discourse.

PL

Powstałe w drugiej połowie lat czterdziestych XIX wieku tzw. genezyjskie dzieła Juliusza Słowackiego, a także pochodząca z tego okresu korespondencja, są od wielu lat przedmiotem zainteresowania badaczy literatury i myśli doby romantyzmu. Analizują oni i interpretują tę część spuścizny twórczej poety, myśli- ciela, w zależności od przyjętego „klucza” ideowo-artystycznego. Powstają więc nierzadko diametralnie odmienne oceny danego motywu czy wątku myśli twórcy. Niniejszy artykuł jest próbą spojrzenia na rzeczoną spuściznę, przede wszystkim na Genezis z Ducha, Króla-Ducha i niektóre listy, poprzez pryzmat gnostycyzmu. Świat idei Słowackiego w okresie genezyjskim można postrzegać w kontekście gnostycyzmu, ale tego rodzaju ujęcie z pewnością nie jest ujęciem bezalternatywnym. W porządku poznawczym, jako gnoza, czy precyzyjniej rzecz ujmując – jako teistyczna gnoza mistyczna, stanowi on wyraz doświadczenia przez poetę samego siebie, jest opisem struktur i życia psychiki. Z kolei w porządku ontologicznym ta ostatnia jawi się jako „ściągnięta” struktura i egzystencja Ducha, czy szerzej – boskości, okazuje się światem przejawień tegoż Ducha. Należy wystrzegać się pokusy racjonalizacji owej „całości”, nie można zapominać o tym, iż dana treść przekracza – ze względu na formę i swój przedmiot – możliwości dyskursu filozoficznego.

18

Choroby euroatlantyckiej kultury/cywilizacji. Diagnoza J. Ratzingera/Benedykta XVI

51%

Szymik J.

Studia Paradyskie

|

2017

|

issue 27

139-156

PL

Kształt antropologii zależy od kształtu teologii. Antropologia bezbożna wypacza obraz człowieka; zerwanie relacji z Bogiem sprawia, że wszelkie dziedziny życia i ludzkiej aktywności ulegają deformacji i degradacji. Człowiek, wyrzekając się swojego Stwórcy i zależności od Niego, traci poczucie sensu i smaku życia. Neurotycznie po-szukując ich w innych przestrzeniach, zastępuje prawdziwe wartości substytutami, a prawdziwą rzeczywistość samodzielnie wykreowanymi rekwizytami. Ratzinger pokazuje, że utrata Boga i źle pojęta autonomia człowieka generuje smutek, pustkę i w efekcie bunt; wszystko w życiu staje się chore. Neognostycka mentalność, będąca mieszaniną antropologicznej frustracji, ślepej wiary w naukę oraz snobizmu elit; modne fascynacje zachodnimi wersjami dalekowschodnich religii wspierającymi w sumie nihilistyczne zapędy ponowoczesności; narcystycznie kreatywna kultura oraz relatywistyczna twórczość sytuowana – w imię tolerancji i pluralizmu – poza dobrem i złem stanowią, zdaniem J. Ratzingera/Benedykta XVI, najgroźniejsze dziś choroby kultury i duchowości. Lekarstwem może być tylko poznanie prawdziwego Boga i rozpoznanie w Nim źródła nadziei i miłości. Tylko z niego czerpiąc człowiek jest zdolny współtworzyć świat, w którym ostatnie słowo nie należy do śmierci.

EN

The shape of anthropology depends on the shape of theology. Godless anthropology distorts the image of a man; a broken relationship with God makes all spheres of life and human activity become distorted and degraded. While rejecting his Creator and the dependence on Him, a man loses his sense of meaning and taste of life. He neurotically tries to find them in other areas, replacing real values with substitutes and true reality with independently created requisites. Ratzinger shows that the loss of God and misplaced human autonomy generate sorrow, emptiness and, consequently, protest; everything in life becomes ill. According to J. Ratzinger/Benedict XVI, the most dangerous contemporary diseases of culture and spirituality are: neo-gnostic mentality which is a mixture of anthropological frustration, blind faith in science and snobbery of elites; trendy fascinations with the West versions of Far Eastern religions generally supporting nihilistic inclinations of postmodernity; narcissistically creative culture and relativistic output placed beyond good and evil – in the name of tolerance and pluralism. The only cure can be cognition of real God and recognition of a source of hope and love in Him. Only by drawing from Him, a man is able to cocreate the world where the final word does not belong to death.

19

Właściwa choroba człowieka. J. Ratzinger/Benedykt XVI o źródłach, skutkach i przeciwieństwie pychy

51%

Szymik J.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 2: Teologia Dogmatyczna

31-50

EN

J. Ratzinger/Benedict XVI reveals both theological and anthropological aspects of pride, resulting in further moral consequences. In reality, pride equals sin: undermining the created order of the world and challenging the dependent nature of man. Thus, Godlessness reaches here the ontic sphere and that is why it is so destructive for both men and the world. Though the sin of pride is mentioned on the first pages of the Bible, Benedict XVI seeks the source of its contemporary tempting nature and exceptional expansion in Nietzsche philosophy and similar anti-Christian trends, deluding one with the belief in self-sufficiency of the mind and absolute independence of human freedom. Humility is the opposite of pride. Church also should take care of it internally, drawing the example from the kenosis of God Himself, revealed in Jesus Christ. The first step towards humility is obedience, ability to obey.

PL

J. Ratzinger/Benedykt XVI odsłania teologiczną i antropologiczną warstwę postawy pychy, z których wynikają jej dalsze skutki moralne. W istocie pycha jest kłamstwem: podważeniem stworzonego porządku świata i zakwestionowaniem zależnej natury człowieka. Bezbożność sięga wiec tu sfery ontycznej i z tego powodu jest dla człowieka i świata tak destrukcyjna. Choć grzech pychy sięga pierwszych stron Biblii, to źródło współczesnego jej kuszącego oblicza i wyjątkowej dziś ekspansji upatruje Benedykt XVI w filozofii nietzscheanizmu i nurtach jej pokrewnych, antychrześcijańskich, uwodzących przekonaniem o samowystarczalności rozumu oraz absolutnej suwerenności ludzkiej wolności. Przeciwieństwem pychy jest pokora, o którą należy troszczyć się także we wnętrzu Kościoła, czerpiąc wzór z kenozy samego Boga, objawionej w Jezusie Chrystusie. Pierwszym krokiem do pokory jest posłuszeństwo, zdolność słuchania.

20

Acedia, neognoza, popreligia et consortes. Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI teologiczne diagnozy kryzysów współczesności kształt

51%

Szymik J.

Teologia w Polsce

|

2016

|

vol. 10

|

issue 2

5-21

PL

Kształt antropologii zależy od kształtu teologii. Antropologia bezbożna wypacza obraz człowieka; zerwanie relacji z Bogiem sprawia, że wszelkie dziedziny życia i ludzkiej aktywności ulegają deformacji i degradacji. Człowiek, wyrzekając się swojego Stwórcy i zależności od Niego, traci poczucie sensu i smaku życia. Neurotycznie poszukując ich w innych przestrzeniach, zastępuje prawdziwe wartości substytutami, a prawdziwą rzeczywistość samodzielnie wykreowanymi rekwizytami. Ratzinger pokazuje, że utrata Boga i źle pojęta autonomia człowieka generuje smutek, pustkę i w efekcie bunt; wszystko w życiu staje się chore. Neognostycka mentalność, będąca mieszaniną antropologicznej frustracji, ślepej wiary w naukę oraz snobizmu elit; modne fascynacje zachodnimi wersjami dalekowschodnich religii, wspierającymi w sumie nihilistyczne zapędy ponowoczesności; narcystycznie kreatywna kultura oraz relatywistyczna twórczość sytuowana – w imię tolerancji i pluralizmu – poza dobrem i złem stanowią zdaniem J. Ratzingera/ Benedykta XVI najgroźniejsze dziś choroby kultury i duchowości. Lekarstwem może być tylko poznanie prawdziwego Boga i rozpoznanie w Nim źródła nadziei i miłości. Tylko z niego czerpiąc, człowiekjest zdolny współtworzyć świat, w którym ostatnie słowo nie należy do śmierci.

EN

The shape of anthropology depends on the shape of theology. Godless anthropology distorts the image of a man; a broken relationship with God makes all spheres of life and human activity become distorted and degraded. While rejecting his Creator and the dependence on Him, a man loses his sense of meaning and taste of life. He neurotically tries to fi nd them in other areas, replacing real values with substitutes and true reality with independently created requisites. Ratzinger shows that the loss of God and misplaced human autonomy generate sorrow, emptiness and, consequently, protest; everything in life becomes ill. According to J. Ratzinger/ Benedict XVI, the most dangerous contemporary diseases of culture and spirituality are: neo-gnostic mentality which is a mixture of anthropological frustration, blind faith in science and snobbery of elites; trendy fascinations with the West versions of Far Eastern religions generally supporting nihilistic inclinations of postmodernity; narcissistically creative culture and relativistic output placed beyond good and evil - in the name of tolerance and pluralism. The only cure can be cognition of real God and recognition of a source of hope and love in Him. Only by drawing from Him, a man is able to co-create the world where the fi nal word does not belong to death.

Refine search results

Światło z Bezkresu – pochodzenie pleromy według dzieła Ocarot Chaim („Skarbce życia”) rabina Chaima Vitala – wstęp, tłumaczenie, komentarz

Kłamstwo podmiotu – kłamstwo transcendencji. Studium opresji w „Pieśniach Maldorora” Comte de Lautréamonta

Motywy i motywacje duchowe w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa w polskich źródłach periodycznych i zwartych po roku 1989

Andronice Marii Komornickiej – między kreacją femme fatale a gnostycką transgresją

Biblioteka Betel

Zagadnienie zła w polemice Tertuliana z Gnozą

Między gnozą a kabałą. Egzemplifikacje religijności w powieściach o wojnie polsko-krzyżackiej napisanych około roku 2010

Wobec zła. Problem gnozy w polskich filmach Andrzeja Żuławskiego z lat 70.

Historiozoficzny apokaliptyzm C. G. Junga

G(n)o(s)tycyzm Female queer gothic, gnoza i dyskurs o kobiecej potworności (o „Almie” Izabeli Filipiak)

Wróg w politycznych narracjach antagonizmu manichejskiego

„Humanizm ateistyczny” - zjawisko areligijne, antyreligijne czy religijne?

Maryja i współczesny problem ciała

Karl Marx as an anti-theistic and anti-political gnostic

The memory of Intermarium culture in Jerzy Stempowski's ‘Rubis d’Orient’

Misja i monastycyzm manichejski w dolinie Nilu i jego wpływ na tamtejsze chrześcijaństwo na przełomie III/IV wieku

Wątki gnostyckie w myśli genezyjskiej Juliusz Słowackiego

Choroby euroatlantyckiej kultury/cywilizacji. Diagnoza J. Ratzingera/Benedykta XVI

Właściwa choroba człowieka. J. Ratzinger/Benedykt XVI o źródłach, skutkach i przeciwieństwie pychy

Acedia, neognoza, popreligia et consortes. Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI teologiczne diagnozy kryzysów współczesności kształt