Search results

1

Axiological principles of integrated protection of human and natural environments

100%

Bołoz W.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 5

119-124

PL

W ciągu ostatnich dekad jesteśmy świadkami znaczącej zmiany w mentalności ludzi i ich stosunku do środowiska naturalnego i jego ochrony. Zmianie tej towarzyszą różne zasady aksjologiczne, wśród których można wyróżnić: 1) koncepcję antropocentryczną, która w centrum stawia człowieka i przyznaje mu uprzywilejowane miejsce wśród innych gatunków; 2) koncepcję anty-antropocentryczną, która akcentuje równość gatunków i domaga się odwrócenia orientacji humanistycznej ugruntowanej przez europejskie oświecenie; 3) koncepcję umiarkowanie antropocentryczną, która podkreśla ludzką troskę i odpowiedzialność wobec ekosystemu. Ponieważ zaburzenia równowagi ekologicznej jest skutkiem działania człowieka i znakiem kryzysu kulturowego, konieczne jest uświadomienie sobie potrzeby ochrony środowiska naturalnego. Głosił to papież Jan Paweł II, odwołując się do ekologii integralnej, która łączy ochronę środowiska naturalnego i troskę o jakość duchowego życia człowieka. Ekologia integralna stawia dwa wymagania: 1) wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska powinny być rozumiane jako środki umocnienia szacunku dla godności człowieka; 2) należy porzucić to wszystko, co niszczy środowisko naturalne i zagraża człowiekowi.

EN

Over the last few decades, we have witnessed a significant change in human mentality and attitudes towards the natural environment and its protection. This change is accompanied by different axiological principles within which we can distinguish: 1) the anthropocentric concept which places man in the centre and grants him a privileged place amongst other species; 2) the anti-anthropocentric concept which stresses the equality of all species and demands a reversal in humanistic orientation consolidated by the European Enlightenment; 3) the moderate anthropocentric concept which underlines human’s caring and a responsible role towards the ecosystem. As disturbances of ecological balance are the result of human actions and the sign of the cultural crisis, the necessity to protect the natural environment should be realised. John Paul II was a supporter of the above. He referred to the integrated ecology, which combines the protection of the natural environment with the concern of the quality of human spirituality. Integrated ecology poses two demands: 1) all actions towards environmental protection should be understood as means of confirming the respect of human personal dignity; 2) those actions which harm the natural environment and threaten man should be given up.

2

The Present Situation and the Idea of Personalistic Education

89%

Król J.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 10: Nauki o Rodzinie

021-034

EN

The paper begins with a brief characterization of the situation of modern man with regard to the phenomena of anonymity and loneliness caused by the lack of the traditional values and beliefs without which the question of the meaning of human life cannot be seriously approached, and a truly meaningful future thus cannot be looked forward to. Acknowledging the need for searching for a system of global humanistic ethical principles, it then argues that the fundamental principle of these explorations should be personal dignity and the awareness of the common good. These are personalistic categories, important in the pluralist world and consistent with the Christian vision of man. The paper presents educational premises that, it suggests, should be followed if upbringing and education are to be fully personalistic processes, and describes phenomena inconsistent with the principles of personalism, making reference to the principle of subsidiarity, which in the context of upbringing and education means freedom to choose the good and to implement it, and to the philosophy of rationalism which perceives the human being in terms of a personal being and defines the main manifestation of human nature as the desire to achieve a certain kind of fulfillment.

PL

Punktem wyjścia jest krótka charakterystyka współczesnej sytuacji człowieka w odniesieniu do zjawisk anonimowości i samotności spowodowanych brakiem świata tradycyjnych wartości i przekonań, bez których nie znajdujemy pewnych racji dla tego co nazywamy przyszłością i sensem całości ludzkiego życia. Wychodząc od potrzeby poszukiwania systemu globalnych, humanistycznych zasad etycznych, wskazuję iż fundamentalną zasadą tych poszukiwań winna być godność osoby i świadomość dobra wspólnego. Są to personalistyczne kategorie ważne w pluralistycznej rzeczywistości świata spójne z chrześcijańską wizją człowieka. Wskazuję zarówno przesłanki wychowawcze jakimi należy się kierować aby wychowanie było w pełni wychowaniem personalistycznym, jak i zjawiska niezgodne z zasadami personalizmu. Nawiązuję do zasady pomocniczości, która w wychowaniu jest wolnością wyboru dobra i jego realizacji. Odwołuję się też do filozofii racjonalistycznej, która ujmuje byt ludzki w kategoriach bytu osobowego a główny przejaw ludzkiej natury wiąże z jej dążeniem do pełni, tj. do spotencjalizowania człowieka. Temu celowi także winno służyć wychowanie

3

Aktualność nauczania Jana Pawła II na temat błędu antropologicznego

89%

Pieja W.

Polonia Sacra

|

2020

|

vol. 24

|

issue 2

EN

Correctly built ethics is possible to be established only on the foundation of integral anthropology. Integral anthropology presupposes the dignity of the human being, that is, it shows a vision of a man, with his soul and his body, and a man redeemed by Jesus Christ. Such premises do not always accompany human anthropology. Then, the so-called “anthropological error” appears, which is an attempt to mistaken thinking about a man. John Paul II was the first to use the concept of the anthropological error. He mentioned this topic in many aspects of his teaching. The message of my publication is a multifaceted discussion of the anthropological error in philosophical, social and cultural contexts, presented by John Paul II, and its update.

PL

Poprawnie zbudowana etyka jest możliwa jedynie na fundamencie integralnej antropologii. Integralna antropologia zakłada godność osoby ludzkiej, czyli proponuje wizję człowieka wraz z duszą i ciałem, oraz człowieka odkupionego przez Jezusa Chrystusa. Nie zawsze takie przesłanki towarzyszą antropologii ludzkiej. Pojawia się wtedy tzw. błąd antropologiczny, który jest błędnym myśleniem o człowieku. Jan Paweł II jako pierwszy posługuje się pojęciem błędu antropologicznego. Czyni to w wielu miejscach swego nauczania. Celem naszej publikacji jest ukazanie błędu antropologicznego w kontekście filozoficznym, społecznym i kulturowym, ukazanym przez Jana Pawła II, oraz aktualizacja jego interpretacji. Byłoby rzeczą wskazaną, aby podjętą przez Jana Pawła II kwestię błędu antropologicznego prześledzić w publikacjach jego następców – papieża Benedykta XVI i papieża Franciszka.

4

Miłosierdzie chrześcijańskie wobec wyzwań medycyny współczesnej (Konwersatorium: Medycyna na miarę człowieka)

89%

Szałata K.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2009

|

vol. 7

|

issue 1

280-290

5

Ateizm – zagrożeniem dla osoby ludzkiej

89%

Zdybicka Z.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 1

15-36

PL

Istotnym rysem kultury europejskiej jest personalistyczna koncepcja człowieka przyjmowana zarówno przez chrześcijaństwo jak i kształtowana przez wieki przez filozofię. Już w średniowieczu wypracowano niezależnie od Objawienia koncepcję człowieka jako osoby, czyli istniejącego podmiotu i sprawcy działań świadomych i wolnych (natury rozumnej) transcendującego świat przyrody i społeczności, strukturalnie związanego z Osobowym Bogiem – Bóg jest ostateczną racją istnienia, natury rozumnej i dynamizmu ludzkiego. W wyniku filozoficznych zawirowań i przemian kulturowych w kulturze europejskiej pojawiły się zwłaszcza w XIX i XX wieku błędne koncepcje człowieka negujące związek człowieka z Bogiem. W drugiej połowie XX wieku w nowym kontekście myślowym i w dyskusji z rozwiązaniami współczesnymi wypracowano nowe filozoficzne wizje człowieka jako osoby (M. A. Krąpiec, K. Wojtyła), ukazując ścisłą więź ludzkiego bytu osobowego z Bogiem. Jasno z nich wynika, że negacja Boga rodzi się z negacji obiektywnej prawdy. Odrzucenie istnienia Boga jako źródła istnienia i struktury bytowej osoby ludzkiej, jej godności i jej dynamizmu – prowadzi do absurdalnych konsekwencji. Ateizm pozbawia osobę ludzką duchowego, transcendentnego wymiaru, ograniczając ludzką wolność i dynamizm. Zamyka człowieka w świecie wartości zmiennych, przemijających, narzędnych i przyporządkowuje go do nich. Prowadzi to do permisywizmu, utylitaryzmu, konsumeryzmu, „duchowej pustki”. Ateizm pozbawia życie ludzkie ostatecznego fundamentu oraz ostatecznego celu (więź z Bogiem przez poznanie i miłowanie). Życie ludzkie staje się bezsensowne, człowiek umierałby nie spełniwszy swych wpisanych w naturę naturalnych inklinacji i dążeń. Odrzucenie Boga (wiary, religii) – to przekreślenie człowieczeństwa człowieka, niszczenie podstaw europejskiej kultury. By „ocalić człowieka” trzeba „ocalić Boga”.

EN

An essential characteristic of European culture is the personalistic conception of man both adopted by Christianity and been developed in philosophy over the centuries. As early as the middle ages, the conception of man as a person was developed, independent of revelation, a conception of an existing subject and agent of conscious and free (rational in nature) acts, transcending the natural and social world, structurally connected with personal God – God is the ultimate reason of existence, of rational nature and of the human dynamism As a result of numerous philosophical and cultural disturbances and changes, particularly in the 19th and 20th century, there appeared in European culture some incorrect conceptions of man negating his connection with God. In the second half of the 20th century new visions of man as a person were developed in a new intelletual context and in discussion with other contemporary solutions (M. A. Krąpiec, K. Wojtyła). These new visions showed the close relation of human personal being to God. It clearly follows from them that the negation of God arises from the negation of objective truth. The rejection of God’s existence as the source of the existence and ontological structure of the human person, of his dignity and dynamism, leads to absurd conclusions. Atheism deprives the human person of his spiritual, transcendental dimension, constraining human freedom and dynamism. Atheism shuts man up in a world of variable, momentary and “tool-like” values, and it makes him the slave of these values. It leads to permissiveness, consumerism, utilitarianism and “spiritual emptiness”. Atheism deprives human life of its ultimate foundation and purpose (the bond with God realized in knowing and love). Thus human life becomes a nonsense; man would die without realizing the inclinations and desires written into his nature. Rejection of God (of faith and religion) means rejection of humanity and the destruction of the foundations of European culture. In order to save the human being, we have to “save” God.

6

Godność jako podstawa (aksjologiczno–normatywna) relacji międzyosobowych w ujęciu księdza Tadeusza Ślipki

89%

Podrez E.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

vol. 48

|

issue 4

35-53

EN

The article is aimed at analyzing one of the crucial questions in contemporary moral philosophy: What is the ethical basis of interpersonal relations? Answers to this question usually point to one of the two extremes: personal dignity and personal autonomy. Which of them is appropriate for Christian ethics? The author refers to philosophical papers by Tadeusz Ślipko in order to find an answer to this question. In the first part, the main assumptions of his ethics are put forward. In the second part, the significance and functions of dignity are analyzed. This approach allows the application of Ślipko’s concept of personal dignity to interpersonal relations (above all: love and justice). From a Christian point of view, personal dignity is an ethical basis of all “person to person” relations, together with other moral categories like the good of the person, natural goals norms and obligations.

PL

Celem artykułu jest analiza etycznej podstawy relacji międzyosobowej, jako jednej z najważniejszych kwestii stawianych dzisiaj w filozofii. Istnieją dwa „ekstremalne” stanowiska w odniesieniu do tego zagadnienia: jedno wskazuje na godność osobową, a drugie na autonomię osobową. Które z nich jest właściwe dla etyki chrześcijańskiej? Szukając właściwej odpowiedzi na to pytanie, odwołano się do tekstów ks. Tadeusza Ślipki: w pierwszej części przedstawione zostały główne założenia jego etyki, w drugiej rozważania skupiły się wokół takich zagadnień, jak znaczenie, miejsce oraz funkcje godności osobowej. Rozważania te pozwoliły na określenie, jak z punktu widzenia etyki chrześcijańskiej godność wiąże się z relacjami interpersonalnymi (a przede wszystkim z miłością i sprawiedliwością). Stanowi ona postawę dla tych relacji, razem z innymi kategoriami moralnymi, takimi jak dobro osoby, naturalny cel, normy i obowiązki.

7

Ku sądowemu stosowaniu praw człowieka

89%

Andrzejczuk R.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2013

|

vol. 23

|

issue 4

7-24

EN

The article constitutes an attempt at describing the evolution of human rights, a process that began when the idea was born and culminated when a binding decision concerning an individual was made by a competent body. We deal, then, with a process that led to a presentation of human rights in terms of values that are protected much as subjective law.

8

Metafizyka osoby ludzkiej w ujęciu Czesława Stanisława Bartnika

71%

Kozłowski R. J.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

vol. 39

|

issue 3

51-63

EN

Philosophical trends referring to the concept of person are characterized by a certain dissonance. The presented article makes an attempt at answering the question about the reality of person. The personal perspective adopted by the author, is a kind of novelty, thus showing that it is impossible to make a specific reflection on the existence of man or his nature without proper reflection on the category of person. This analysis, presented in the spirit of personalism, puts the person in the center, showing its wealth and antinomies. Thus, it attempts to indicate the basic personalist categories such as dignity, freedom, sanctity, etc. Being a person means that we ought to treat everyone as having their unconditional, transcendental value.

PL

Istnieje pewien dysonans w nurtach filozoficznych odnoszących się do pojęcia osoby. W prezentowanym artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o realność osoby. Osobowa perspektywa podjęta przez autora jest swoistym novum i tym samym unaocznia, iż bez właściwego namysłu nad kategorią osoby nie można podejmować konkretnej refleksji nad egzystencją człowieka, jego natury. Analiza przedstawiona w duchu personalizmu stawia osobę w centrum, ukazując jej bogactwo, antynomie. Tym samym podjęto próbę wskazania podstawowych kategorii personalistycznych takich jak godność, wolność, świętość etc.

9

Kościół a ekologia ludzka

71%

Dziedzic J.

Polonia Sacra

|

2019

|

vol. 23

|

issue 1(55)

103-126

EN

The article discusses the problem of human ecology in the context of the Catholic Church teaching. The term “human ecology” puts a strong emphasis on the fact that man has his own nature which needs to be respected and which must never be manipulated according to his own wishes and desires. Therefore, when one says it is our duty to protect the natural environment, one must not forget that this responsibility also includes protecting human rights and needs. In other words, man is responsible for all creation, both nature and people. The main principle of this philosophy is to respect and protect human dignity, which, in turn, indicates that human life has to be protected from the moment of its conception till the moment of its natural death. Everyone’s dignity has to be recognized, accepted and never marginalized. All people, regardless of their health, social status or age, deserve respect. Pope Francis appeals to everyone to respect others with no exceptions: the poor, the sick, the disabled, immigrants and the old. To work out such an ecological ethos requires education: it is important to emphasize the importance of achieving harmony within one’s own self and solidarity with others. It is essential to adopt a life-style of simplicity, moderation and discipline, which will help to live according to the paradigm: “more to be than to have”. Moreover, it is absolutely paramount to forge a sensitive conscience, which helps to respect and protect both the natural and human environments.

PL

Artykuł omawia problematykę ekologii ludzkiej w kontekście nauczania Kościoła. Samo sformułowanie „ekologia ludzka” podkreśla, że człowiek ma naturę, którą winien szanować, i którą nie może manipulować według swego uznania. Kiedy mówimy więc o obowiązkach wobec przyrody, to musimy pamiętać, że są one związane z powinnościami wobec osoby ludzkiej. Człowiek jest bowiem odpowiedzialny za środowisko życia. Chodzi zasadniczo o poszanowanie godności osoby ludzkiej, która zakłada szacunek do życia od momentu poczęcia do naturalnej śmierci. Należy więc uznać godność wszystkich ludzi bez możliwości ich marginalizacji. Na szacunek zasługują wszyscy, niezależnie od zdrowia, pozycji społecznej czy wieku. Papież Franciszek apeluje więc o szacunek wobec ubogich, chorych i niepełnosprawnych, migrantów i osób starszych. Wypracowanie etosu ekologicznego wymaga edukacji. Należy w niej zwrócić uwagę na harmonię wewnętrzną z samym sobą oraz solidarność z innymi. Istotna jest tu postawa wstrzemięźliwości pomagająca żyć według paradygmatu „bardziej być”, niż „mieć”. W wychowaniu nieodzowne jest też formowanie wrażliwego sumienia pomagającego otaczać szacunkiem zarówno środowisko przyrodnicze, jak i środowisko ludzkie.

10

Czy eutanazja to „dobra śmierć”? Orędzie listu Samaritanus bonus w świetle doświadczeń doktor Elizabeth Kübler-Ross

71%

Skiba P.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2021

|

issue 28

197-209

EN

An issue that constantly raises questions and doubts is death and the process of the person’s dying preceding it. Everyone wants to die “well”, that is, happily, calmly and with dignity. This human desire was expressed by the ancient Greek term “euthanasia”. In today’s times of dehumanization and technicization of good and dignified medicine, death is understood differently. Above the principle of the sanctity of life, what counts is its quality and the freedom to decide about it. Faced with these challenges, the Church reminds in the published letter Samaritanus bonus that contemporary moral problems related to the end of human life must be looked at in the spirit of the Gospel, in terms of personalism and traditional Hippocratic ethics, emphasizing and protecting the value of every human person. An example of a Samaritan ser¬vice to the dying is Dr. Elisabeth Kübler-Ross. Her experience shows that today it is necessary to return to the original understanding of the concept of “euthanasia” that can be achieved through palliative care, for “mercy killing”, in which showing mercy involves deliberately killing patients, does not solve the problem of “good” dying.

DE

Das Thema, das ständig Fragen und Zweifel aufwirft, ist der Tod und der ihm vorausgehende Sterbeprozess. Jeder möchte "gut" sterben, das heißt glücklich, ruhig und in Würde. Dieser menschliche Wunsch wurde durch den altgriechischen Begriff „Euthanasie“ ausgedrückt. In der heutigen Zeit der Entmenschlichung und Technisierung guter und würdevoller Medizin wird der Tod anders verstanden. Über dem Prinzip der Heiligkeit des Lebens zählt seine Qualität und die Freiheit, darüber zu entscheiden. Angesichts dieser Herausforderungen erinnert die Kirche in dem veröffentlichten Brief Samaritanus bonus daran, dass die heutigen moralischen Probleme im Zusammenhang mit dem Ende des menschlichen Lebens im Geiste des Evangeliums im Sinne des Personalismus und der traditionellen hippokratischen Ethik gesehen werden müssen, wobei der Wert jedes einzelnen betont und geschützt wird menschliche Person. Ein Beispiel für einen Samariterdienst für Sterbende ist Dr. Elisabeth Kübler-Ross. Ihre Erfahrung zeigt, dass es heute notwendig ist, zum ursprünglichen Verständnis des Begriffs „Euthanasie“ zurückzukehren, das durch Palliativmedizin erreicht werden kann, denn „Gnadentötung“, bei der Barmherzigkeit die vorsätzliche Tötung von Patienten beinhaltet, löst das Problem nicht Problem des "guten" Sterbens.

PL

Zagadnieniem, które ciągle rodzi pytania i wątpliwości, jest śmierć oraz poprzedzający ją proces umierania osoby. Każdy chce umrzeć „dobrze”, czyli szczęśliwie, spokojnie i godnie. To pragnienie człowieka wyrażał starożytny, grecki termin „eutanazja”. W dzisiejszych czasach dehumanizacji i technicyzacji medycyny dobra i godna śmierć jest rozumiana inaczej. Ponad zasadą świętości życia liczy się jego jakość i wolność decydowania o nim. Stojąc wobec tych wyzwań, Kościół przypomina w opublikowanym liście Samaritanus bonus, że na współczesne problemy moralne, związane z końcem życia ludzkiego, trzeba spojrzeć w duchu Ewangelii, w ujęciu personalizmu i tradycyjnej etyki hipokratejskiej, akcentując i chroniąc wartość każdej ludzkiej osoby. Przykładem samarytańskiej posługi wobec umierających jest doktor Elisabeth Kübler-Ross. Jej doświadczenie ukazuje, że konieczny jest dziś powrót do pierwotnego rozumienia pojęcia „eutanazji”, które można osiągnąć przez opiekę paliatywną, albowiem „zabójstwo z litości”, w którym okazanie miłosierdzia wiąże się z rozmyślnym uśmiercaniem pacjentów, nie rozwiązuje problemu „dobrego” umierania.

11

Modlitwa jako narzędzie budowania nowej kultury życia

71%

Derdziuk A.

Teologia i Moralność

|

2017

|

vol. 12

|

issue 2(22)

69-78

EN

Protecting of human life from conception until to natural death is part of the ongoing spiritual struggle between the culture of death and the civilization of love. The destruction of life is the fruit of the negation of God and the attempt to take over the work of creation. The tool in the hands of believers is the prayer that brings man to God and contemplates his work of creation and salvation in Christ and elevating the human person to the dignity of the child of God. The exhortation of the Gospel of life promoted by St John Paul II in the encyclical Evangelium vitae leads to perception of its value and prevents the banishment of human behavior in the face of suffering.

12

Quelle anthropologie pour la protection de la vie?

71%

Szałata K.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2009

|

vol. 7

|

issue 1

107-117

PL

Jeśli w samym centrum nauczania społecznego kościoła znajduje się człowiek, to rzeczą niesłychanie ważną staje się problem ochrony życia ludzkiego. Jak zauważa autor artykułu przygotowanego z okazji międzynarodowego Kolokwium Naukowego w Papieskiej Radzie Justitia et Pax przewartościowania, jakie obserwujemy w naszej kulturze sprawiły, że człowiek znalazł się w niebezpieczeństwie i to zwłaszcza wtedy, gdy jest słaby i zależny od innych. By podjąć problemy moralne związane z pokusą manipulacji, genetycznych, aborcji czy eutanazji potrzebna jest solidna baza filozoficzna. Autor idąc za sugestią Papieża Leona XIII, który wobec dominującego pozytywizmu wskazał na konieczność powrotu do klasycznej filozofii bytu w wersji arystotelesowsko-tomistycznej uzasadnia nieustanną aktualność papieskiej sugestii. Wobec dominacji przyrodniczych ujęć człowieka, w których nie da się wyraźnie zdefiniować początku i końca życia, potrzebna jest jasna, realistyczna filozofia personalistyczna zdolna do ukazania pełnej prawdy o człowieku, jako realnym bycie osobowym realizującym się poprzez duchowo cielesną strukturę.

13

Recognition and restraint: Relocating a just peace in Christian ethics

71%

Tyler A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 2

159-172

EN

John Paul II’s encyclical Veritatis Splendor continues to proffer a dynamic and relevant contribution to the ethical discourse surrounding just peacemaking. Concerning the human phenomena of organized violent conflict, this article explores the textual and philosophical resources advocating restraint and recognition within Veritatis Splendor. It investigates how these two concepts might be understood within an integrative moral framework of freedom and truth, and how they locate intrinsic meaning within a variety of cultural contexts. Moreover, this article demonstrate how these two faith-informed concepts, espoused within the main conceptual tenets of the encyclical, might be harnessed in a more deliberate way in the field of moral philosophy to help facilitate more inclusive and germane strategies for normative judgments in the praxis of just peacemaking.

14

Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego

71%

Bołoz W.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

113-120

EN

Over the last few decades, we have witnessed a significant change in human mentality and attitudes towards the natural environment and its protection. This change is accompanied by different axiological principles within which we can distinguish: 1) the anthropocentric concept which places man in the centre and grants him a privileged place amongst other species; 2) the anti-anthropocentric concept which stresses the equality of all species and demands a reversal in humanistic orientation consolidated by the European Enlightenment; 3) the moderate anthropocentric concept which underlines human’s caring and a responsible role towards the ecosystem. As disturbances of ecological balance are the result of human actions and the sign of the cultural crisis, the necessity to protect the natural environment should be realised. John Paul II was a supporter of the above. He referred to the integrated ecology, which combines the protection of the natural environment with the concern of the quality of human spirituality. Integrated ecology poses two demands: 1) all actions towards environmental protection should be understood as means of confirming the respect of human personal dignity; 2) those actions which harm the natural environment and threaten man should be given up.

PL

OW ciągu ostatnich dekad jesteśmy świadkami znaczącej zmiany w mentalności ludzi i ich stosunku do środowiska naturalnego i jego ochrony. Zmianie tej towarzyszą różne zasady aksjologiczne, wśród których można wyróżnić: 1) koncepcję antropocentryczną, która w centrum stawia człowieka i przyznaje mu uprzywilejowane miejsce wśród innych gatunków; 2) koncepcję anty-antropocentryczną, która akcentuje równość gatunków i domaga się odwrócenia orientacji humanistycznej ugruntowanej przez europejskie oświecenie; 3) koncepcję umiarkowanie antropocentryczną, która podkreśla ludzką troskę i odpowiedzialność wobec ekosystemu. Ponieważ zaburzenia równowagi ekologicznej jest skutkiem działania człowieka i znakiem kryzysu kulturowego, konieczne jest uświadomienie sobie potrzeby ochrony środowiska naturalnego. Głosił to papież Jan Paweł II, odwołując się do ekologii integralnej, która łączy ochronę środowiska naturalnego i troskę o jakość duchowego życia człowieka. Ekologia integralna stawia dwa wymagania: 1) wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska powinny być rozumiane jako środki umocnienia szacunku dla godności człowieka; 2) należy porzucić to wszystko, co niszczy środowisko naturalne i zagraża człowiekowi.

15

Personalistyczna etyka Karola Wojtyły wobec zarzutów współczesnego antypersonalizmu

71%

Czachorowski M.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 53

|

issue 1

97-117

EN

The article presents contemporary accusations against ethical personalism, whose special representative is the ethics of Karol Wojtyła. It reveals erroneous assumptions behind these accusations and the way to answer them, which we find in the works of Karol Wojtyła. Contemporary criticism of ethical personalism comes from the position of positivism, which reduces valuable knowledge to specific sciences, and which excludes the essence of morality. This positivist reductionism also underlies the accusation of a naturalistic fallacy against Wojtyła’s personalism. His “personalistic norm” which excludes only the instrumental treatment of a person is justified on the basis of axiological experience, among other things, present in the experience of shame, which reveals directly the essential nature of the human person and the value of the human person.

PL

W artykule prezentuje się współczesne zarzuty wobec personalizmu etycznego, którego szczególnym przykładem jest etyka Karola Wojtyły. Odsłania się błędne założenia kryjące się za tymi zarzutami i sposób udzielenia na nie odpowiedzi, które znajdujemy w pracach Wojtyły. Współczesna krytyka personalizmu etycznego wychodzi z pozycji pozytywizmu sprowadzającego wartościową wiedzę do nauk szczegółowych, a wykluczającego ujęcie istoty moralności. Ten pozytywistyczny redukcjonizm stoi też u podstaw formułowania zarzutu błędu naturalistycznego wobec personalizmu Wojtyły. Jego „norma personalistyczna”, która wyklucza tylko instrumentalne traktowanie osoby z racji jej szczególnej wartości, jest uzasadniona w oparciu o doświadczenie aksjologiczne, między innymi obecne w doświadczeniu wstydu, który ujawnia bezpośrednio istotę i wartość osoby ludzkiej.

16

SOME REMARKS ON THE PHILOSOPHY OF LOVE IN DIETRICH VON HILDEBRAND AND KAROL WOJTYLA

71%

Merecki J.

|

2012

|

vol. 60

|

issue 3

5-13

EN

Tematem artykułu jest filozofia miłości rozwijana przez dwóch wybitnych fenomenologów wymienionych w tytule: Dietricha von Hildebranda i Karola Wojtyłę. Obydwaj korzystali w swoich badaniach z metody fenomenologicznej; celem artykułu jest pokazanie, że w obydwu wypadkach metoda ta prowadziła do podobnych rezultatów. Autor czyni to w trzech krokach. Po pierwsze, pokazuje, że miłość pojętą w sensie ogólnym obydwaj autorzy rozumieją jako odpowiedź na wartość osoby. W Lubelskiej Szkole Personalizmu zasada miłości została wyrażona w formule: persona est affirmanda propter seipsam, a treścią afirmacji, która jest należna osobie, jest miłość. W kategoriach von Hildebranda zasada ta wyrażona jest w sposób następujący: dobro osoby afirmowane jest poprzez obiektywne dobra dla osoby, które stanowią właściwą treść miłości. Po drugie, obydwaj autorzy wiele uwagi poświęcają tej specyficznej formie miłości, jaką jest miłość małżeńska. Podczas gdy miłość w sensie ogólnym stanowi odpowiedź na wyjątkową wartość osoby w stosunku do świata pozaosobowego, to miłość małżeńska jest odpowiedzią na wyjątkową wartość jednej osoby pośród wszystkich innych osób doświadczaną przez osobę płci przeciwnej. W tym sensie miłość małżeńska jest również specyficzną odpowiedzią na wartość. Po trzecie, doświadczenie miłości małżeńskiej pokazuje, że nie istnieje sprzeczność między wolnością a wzajemną przynależnością, co von Hildebrand wyraził w pojęciu intentio unionis.

XX

The paper investigates the specific contribution to the philosophy of love which was offered by the two thinkers mentioned in the title: Dietrich von Hildebrand and Karol Wojtyła. Both made use of the phenomenological method and it is interesting to see how this method yields similar results in their respective philosophies of love. The paper show sit in three steps. First, it shows thet love understood in its most general sense is the proper answer to the value of the person, which i salso called personal dignity. In terms of the Lublin Personalism: persona est affirmanda propter seipsam and the content of the affirmation that the value of the person calls for is love. In terms of von Hildebrand the good of the person is affirmed through the objective goods for the person, which constitute the proper contet of love. Secondly, the paper focuses on the specific form of love, which is spousal love. Whereas love in its most general sense responds to the unique value of the person among all other things in the world, spousal love is the answer to the unique value of this particular person among all other persons. In this sense spousal love constitutes a specific kind of value answer. Thirdly, the experience of spousal love shows that there is no contradiction between freedom and mutual belonging, which von Hildebrand expressed in the concept of intentio unionis.

17

Od zniszczonych butów do antropologii daru. Duszpasterska geneza personalizmu św. Jana Pawła II

71%

Gryz K.

Analecta Cracoviensia

|

2019

|

vol. 51

65-84

EN

One of the main themes of the rich magisterium of St. John Paul II is an anthropological theme. The question about man, his nature, his existential ethos and the ultimate vocation he finds in God was the subject of the first, program encyclical Redemptor hominis. However, the genesis of his interest in the topic of man was much earlier and dates back to the beginnings of the intellectual and spiritual formation of Karol Wojtyła, as well as his priestly work. A significant element of this story is the pastoral care of the university students in Krakow. It has become not only a practical field of the experience of every human being, but also an inspiration for the scientific philosophical and theological reflection. Its fruit were two works in which Wojtyła formulates an outline of his integral personalism: Love and responsibility, and Person and act. The analysis of the human subjectivity contained in them will later become the foundation of his teaching on the dignity of the human person, whose deepest foundation is being created in the image and likeness of God, redemption by Christ and man’s vocation to communion with God in eternity. The article presents the main lines of this development starting from the first conferences on the topic of man addressed to students in Krakow to the theology of the body, developed during the Wednesday audiences in the Vatican.

PL

Jednym z głównych wątków bogatego magisterium św. Jana Pawła II jest tematyka antropologiczna. Pytanie o człowieka, o jego naturę, jego egzystencjalny etos i ostateczne powołanie, które odnajduje w Bogu, było tematem pierwszej, programowej encykliki Redemptor hominis. Jednak geneza zainteresowania tematem człowieka była wcześniejsza i sięga początków formacji intelektualnej i duchowej Karola Wojtyły, a także jego pracy kapłańskiej. Znaczącym elementem tej historii jest duszpasterstwo młodzieży akademickiej w Krakowie. Stało się ono nie tylko praktycznym polem doświadczenia człowieka, ale i inspiracją do naukowej refleksji filozoficzno-teologicznej. Jej owocem były dwa dzieła, w których Wojtyła formułuje zarys swojego personalizmu integralnego: Miłość i odpowiedzialność oraz Osoba i czyn. Zawarta w nich analiza podmiotowości człowieka będzie później fundamentem jego nauczania o godności osoby ludzkiej, której najgłębszy fundament znajduje się w stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boga, w odkupieniu dokonanemu przez Chrystusa i powołaniu człowieka do wspólnoty miłości z Bogiem w wieczności. Artykuł przedstawia zasadnicze linie tego rozwoju, począwszy od pierwszych konferencji na temat człowieka skierowanych do krakowskich studentów, aż po teologię ciała, rozwijaną w trakcie środowych audiencji w Watykanie.

Refine search results

Axiological principles of integrated protection of human and natural environments

The Present Situation and the Idea of Personalistic Education

Aktualność nauczania Jana Pawła II na temat błędu antropologicznego

Miłosierdzie chrześcijańskie wobec wyzwań medycyny współczesnej (Konwersatorium: Medycyna na miarę człowieka)

Ateizm – zagrożeniem dla osoby ludzkiej

Godność jako podstawa (aksjologiczno–normatywna) relacji międzyosobowych w ujęciu księdza Tadeusza Ślipki

Ku sądowemu stosowaniu praw człowieka

Metafizyka osoby ludzkiej w ujęciu Czesława Stanisława Bartnika

Kościół a ekologia ludzka

Czy eutanazja to „dobra śmierć”? Orędzie listu Samaritanus bonus w świetle doświadczeń doktor Elizabeth Kübler-Ross

Modlitwa jako narzędzie budowania nowej kultury życia

Quelle anthropologie pour la protection de la vie?

Recognition and restraint: Relocating a just peace in Christian ethics

Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego

Personalistyczna etyka Karola Wojtyły wobec zarzutów współczesnego antypersonalizmu

SOME REMARKS ON THE PHILOSOPHY OF LOVE IN DIETRICH VON HILDEBRAND AND KAROL WOJTYLA

Od zniszczonych butów do antropologii daru. Duszpasterska geneza personalizmu św. Jana Pawła II