Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  gospodarka cyrkularna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
Circular economy is the answer to the inevitable need to reduce the impact on the environment. Closing production cycles means desisting from the current linear model, which delivers huge amounts of waste. The circular economy model is based not only on eco‑efficiency, but also on the right approach in product design and re‑use. The overriding objective of the circular economy is to minimize the amount of waste produced or to eliminate it completely. The textile and apparel industry is one of the most polluting industries in the world, generating waste mainly in the form of clothes. The problem of huge quantities of unused clothing is further compounded by the idea of fast fashion and excessive consumption. This article outlines the steps that should be taken to implement the basic assumptions of the circular economy in the textile and apparel industry, thus demonstrating the potential for this concept in the garment industry. The author also explains the basic guidelines of closed‑loop economy and points to the specific characteristics of the textile and apparel industry and its environmental impact.
PL
Gospodarka okrężna to odpowiedź na potrzebę zmniejszania oddziaływania na środowisko naturalne. Zamykanie obiegów produkcyjnych to odejście od dotychczasowego modelu linearnego, dostarczającego ogromne ilości odpadów. Model circular economy opiera się nie tylko na ekoefektywności, ale i na odpowiednim podejściu – od etapu projektowania produktu aż po jego ponowne wykorzystanie. Celem nadrzędnym gospodarki okrężnej jest zmniejszenie ilości produkowanych odpadów do minimum lub zupełne ich wyeliminowanie. Przemysł tekstylno‑odzieżowy jest jedną z najbardziej zanieczyszczających branż na świecie, generuje odpady głównie w postaci ubrań. Problem ogromnej ilości produkowanej odzieży jest dodatkowo potęgowany przez ideę fast fashion i nadmierny konsumpcjonizm. Artykuł przedstawia kroki, które powinny być podjęte w celu wdrożenia podstawowych założeń circular economy, jednocześnie pokazując potencjał rozwoju tej koncepcji w branży odzieżowej. Dzięki wnikliwej analizie możliwe było określenie i wskazanie konkretnych rozwiązań będących szansą na rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym w przemyśle tekstylno‑odzieżowym. Autorka wyjaśnia także podstawowe założenia gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wskazuje na specyficzne cechy przemysłu tekstylno‑odzieżowego i jego wpływ na środowisko naturalne.
PL
Celem artykułu jest poddanie analizie procesu ewolucji nowej polityki środowiskowej Unii Europejskiej w kontekście zamierzeń niwelowania negatywnych skutków zmian klimatycznych. W artykule zaprezentowane zostały aktywności podejmowane na poziomie UE ukierunkowane na wdrażanie nowych instrumentów tej polityki, w tym zwłaszcza dotyczących rozwoju technologii niskoemisyjnych, wdrażania instrumentów ukierunkowanych na zarządzanie ograniczonymi surowcami naturalnymi, na rozwój przyjaznego dla środowiska I bardziej efektywnego transportu i in. Wszystkie te działania mają na celu ukierunkowanie rozwoju gospodarki europejskiej na osiągnięcie końcowego efektu, jakim jest gospodarka cyrkularna, ukierunkowana na maksymalizację wydajności zasobów i na minimalizację wydobycia zasobów i powstawania odpadów.
EN
This paper analyses the evolution of the new environmental policy of the European Union in the context of the efforts undertaken to moderate the negative effects of climate change. It describes all the activities in the European Union designed to implement new tools of the EU environmental policy, such as low carbon economy technologies, tools that improve the efficiency of managing the limited natural resources, the environmentally friendly transport package, etc. All of them are aimed at laying the foundations of the circular economy, which may also be referred to as a closed-loop economy, i.e., an economy that does not generate excessive waste and whereby any waste becomes a resource.
EN
Plastic is one of the world’s most-used materials. Unfortunately, its widespread use is also connected with a large amount of waste. The main challenge of modern economies, including Poland, is the transition into a circular economy, which aims to minimize the amount of waste generated and the use of unavoidable waste as resources through recycling processes. The aim of the article is to indicate the degree of Poland’s transformation in the area of plastic waste recycling. Poland produces less plastic waste than the EU15, but the level of recycling is lower than the EU average. The recycling of plastic waste is largely based on easy-to-collect waste from commercial networks and transport. A further increase in the recycling rate will be possible when the selective collection and recycling of household waste is intensified. Both campaigns promoting the ecological awareness of inhabitants and systemic actions aimed at increasing the degree of use of recyclable materials are necessary.
PL
Plastik to jeden z najpowszechniej używanych materiałów na świecie. Niestety jego popularność wiąże się również z generowaniem dużej ilości odpadów. Głównym wyzwaniem współczesnych gospodarek, także Polski, jest zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów plastikowych oraz odzyskanie podstawowych surowców w procesie recyklingu. Celem artykułu jest ukazanie zmian w tym obszarze w Polsce. Analiza statystyczna wskazuje, co prawda, że Polska generuje mniej odpadów z tworzyw sztucznych niż większość krajów UE 15, ale poziom recyklingu sytuuje się znacznie poniżej średniej UE. Recykling odpadów z tworzyw sztucznych w Polsce opiera się w dużej mierze na łatwozbieralnych odpadach z sieci handlowych i transportu. Warunkiem poprawy w tym zakresie jest zintensyfikowanie selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów z gospodarstw domowych. Niezbędne są zarówno kampanie podnoszące świadomość ekologiczną mieszkańców, jak i systemowe działania mające na celu zwiększenie stopnia wykorzystania surowców wtórnych.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie efektów wybranych działań realizowanych na poziomie globalnym, europejskim oraz regionalnym realizowanych w ramach idei zrównoważonego rozwoju. Szczególnie istotna jest tu prezentacja działań podejmowanych na szczeblu regionu łódzkiego (jednego z centralnych regionów Polski) w którym to regionie omówionych zostało 6 specjalizacji regionalnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na innowacyjne rolnictwo ekologiczne oraz na przemysł tekstylny oparty na modzie i innowacyjnym wzornictwie. Wszystkie 6 specjalizacji w regionie łódzkim, w tym medycyna, farmacja i przemysł kosmetyczny, zaawansowane materiały budowlane; wytwarzanie energii elektrycznej (w tym odnawialne źródła energii), informatyka i telekomunikacja zostały ukierunkowane na realizację nadrzędnego programu bio‑gospodarki zmierzającego w kierunku osiągnięcia głównych założeń gospodarki cyrkularnej opartej na zasadzie 3xr: reduce, reuse, recycle. Oznacza to zredukuj ilość odpadów a jeśli już je wyprodukowałeś, użyj ponownie lub oddaj do recyklingu.
EN
The aim of the article is to present the effects of selected activities implemented at the global, European and regional levels within the idea of sustainable development. Of particular importance here is the presentation of activities undertaken at the level of the Lodz region (one of the central regions of Poland) in which among 6 regional specializations, particular attention was paid to innovative organic farming and to the textile industry based on modern fashion and innovative design. All 6 specializations in the Lodz region, including medicine, pharmacy and the cosmetics industry, advanced building materials, electricity generation (including renewable energy sources), IT and telecommunications were directed to the implementation of the overarching bio‑economy program aiming at achieving the main assumptions of the circular economy based on the 3Rs, i.e., “reduce, reuse, and recycle.”
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie przeglądu regulacji transnarodowych (globalnych i europejskich w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki cyrkularnej. W artykule omówione zostały regulacje zaproponowane w publikacjach i raportach przygotowanych przez takie organizacje globalne i Agendy ONZ jak: Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (UNEP); Konferencja ONZ do spraw Handlu i Rozwoju (UNCTAD), Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), jak również przez Światową Organizacja Handlu (WTO), oraz przez Komisję Europejską jako ciało wykonawcze Unii Europejskiej. W odniesieniu do WTO regulacje te dotyczą efektów liberalizacji handlu towarami i usługami środowiskowymi oraz technologiami przyjaznymi środowisku. Zrównoważony rozwój polega głównie na ochronie środowiska naturalnego oraz ograniczaniu w sektorze gospodarki nadmiernego uzależnienia od wyczerpujących się zasobów naturalnych w tym przede wszystkim od surowców pierwotnych. W tym znaczeniu proponowany jest od kilku lat nowy bardziej zasobooszczędny model rozwoju, bazujący na zasadach gospodarki cyrkularnej. W ramach tego modelu wykorzystanie zasobów jest zminimalizowane, a gdy produkt osiąga koniec okresu użytkowania, jest ponownie wykorzystywany do tworzenia dodatkowej nowej wartości. Może to generować znaczne korzyści ekonomiczne, przyczyniając się do tworzenia nowych metod produkcji i nowych innowacyjnych produktów, wzrostu oraz tworzenia miejsc pracy.
EN
The aim of the paper is to present a review of transnational regulations (global and European) in the field of environmental protection and the circular economy. The paper discusses the regulations proposed in publications and reports of such global organizations and UN Agencies as the United Nations Environmental Program (UNEP), the United Nations Conference for Trade and Development (UNCTAD), the Food and Agriculture Organization (FAO), as well as the World Trade Organization (WTO), and the European Commission as the Executive Body of the European Union. With regard to the WTO, these regulations concern the effects of liberalizing trade in environmental goods and services and environmentally sound technologies. Sustainable development means, above all, protecting the natural environment and reducing excessive dependence on depleting natural resources, including primary raw materials, in the economic sector. This implies the need to implement a new resource‑efficient development model, based on the principles of the circular economy (CE), which has been proposed for several years by transnational organizations. In the CE model, the use of natural resources is minimized, and when a product reaches the end of its useful life, it is reused to create additional new value. This can bring significant economic benefits, contributing to new production methods and new innovative products, growth, and job creation. The topics mentioned above are the main subject of consideration in the presented paper.
PL
W artykule podjęto zagadnienie współczesnych wyzwań środowiskowych wynikających z działalności gospodarczej człowieka oraz gospodarki o obiegu zamkniętym jako odpowiedzi na te problemy. Celem artykułu jest porównanie wysiłków krajów UE we wdrażaniu modelu gospodarki zamkniętej, a także wskazanie strategicznych celów UE w tym obszarze. Ponadto, artykuł wskazuje argumenty za pilną zmianą paradygmatu opartego na modelu liniowym w celu osiągnięcia bardziej sprawiedliwego podziału dóbr w granicach możliwości Ziemi. Artykuł oparto na analizie źródeł wtórnych – literatury przedmiotu, aktów prawnych i licznych raportów. Dane statystyczne wykorzystane w pracy pochodzą głównie z baz danych Eurostatu i PlasticsEurope. Analiza prowadzi do jednoznacznych wniosków, że w dzisiejszym świecie zanieczyszczonym do granic możliwości, z ograniczonymi zasobami, z szybko rosnącymi liczbą ludności i wskaźnikiem urbanizacji, dalsze wykorzystanie modelu liniowego nie jest już możliwe. Model gospodarki zamkniętej dostarcza też ekonomicznych argumentów – przejście na CE pociąga za sobą nowe inwestycje (np. innowacyjne modele produkcji i wykorzystania surowców wtórnych, zaawansowane sortowanie lub recykling chemiczny) i przyczynia się do redukcji kosztów (oszczędność surowców). Gospodarka o obiegu zamkniętym stała się strategicznym celem na poziomie UE, podobnie jak w poszczególnych krajach UE, które już wcześniej dostrzegły potrzebę zmiany modelu swoich gospodarek i korzyści z tego wynikających.
EN
This article discusses contemporary environmental challenges resulting from human economic activity and the idea of the circular economy (CE) as a response to these problems. The aim is to compare EU countries in terms of the efforts they are making to implement the CE model and to indicate EU strategic goals in this area. Furthermore, the article looks at arguments for an urgent change of the paradigm based on a linear model to achieve more equitable prosperity within planetary boundaries. The article was written on the basis of a secondary sources review, including relevant literature, legal regulations and reports. Statistical data come mainly from Eurostat and PlasticsEurope databases. The analysis leads to the clear conclusion that in today’s resource-constrained world of rapid population growth, urbanisation and pollution, the linear model is no longer fit-for-purpose. The CE is also attractive economically. The transition will entail new investment (e.g. better design of production and recyclable materials, advanced sorting and chemical recycling) and contribute to cost reduction (saving of raw materials). For these reasons, the CE has become a strategic goal at the EU level as individual member countries have already acknowledged the need to modify their economies and grown aware of the benefits of the new model.
EN
The article describes the potential of the circular economy as a new field of activity for social enterprises. It presents the concept of the circular economy, which is based on the principle of minimizing waste by reusing, remanufacturing, and recycling products. The purpose of the study presented in the article became to show how social enterprises engage in the circular economy in business practice in Poland. This goal was achieved based on intrinsic case study of a successful social enterprise in this field. The conclusions of the presented analysis indicate that the circular economy is an important area of activity for social enterprises, enabling them to simultaneously achieve social and economic goals, and foster sustainable development. Moreover, the circular economy can benefit both social enterprises and society as a whole by stimulating sustainable development, creating jobs and reducing negative environmental impacts.
PL
Artykuł opisuje potencjał gospodarki cyrkularnej jako nowy obszar działalności dla przedsiębiorstw społecznych. Przedstawiono w nim koncepcję gospodarki cyrkularnej, która opiera się na zasadzie minimalizacji odpadów poprzez powtórne wykorzystanie, regenerację i recykling produktów. Celem badania zaprezentowanego w artykule stało się pokazanie, jak w praktyce gospodarczej w Polsce przedsiębiorstwa społeczne angażują się w gospodarkę cyrkularną. Cel ten został osiągnięty z wykorzystaniem autotelicznego studium przypadku przedsiębiorstwa społecznego, które odnosi sukcesy na tym polu. Wnioski z przedstawionej analizy wskazują, że gospodarka cyrkularna stanowi ważny obszar działalności dla przedsiębiorstw społecznych, umożliwiający jednoczesne osiągnięcie celów społecznych i ekonomicznych oraz sprzyjający zrównoważonemu rozwojowi. Co więcej, gospodarka cyrkularna może przynieść korzyści zarówno dla przedsiębiorstw społecznych, jak i dla społeczeństwa jako całości poprzez stymulowanie zrównoważonego rozwoju, tworzenie miejsc pracy i zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
EN
The aim of the article is to highlight the growing importance of reverse logistics in the era of highly developed consumerism, and to draw attention to the aspect concerning the reuse of packaging in terms of the functioning of the deposit system. The research carried out within the framework of the article was aimed at gaining information on the habits and level of knowledge of consumers regarding the deposit system of returnable glass bottles in Poland, as well as identifying possible shortcomings present in it. The research part of the article was based on a social survey conducted by a diagnostic survey method. The survey showed no correlation between the age of respondents and their choice of beverages in returnable glass bottles. No significant correlations were also observed for the frequency of returnable bottle donation and such variables as place of residence or respondents’ declared earnings. Respondents’ responses to the introduction of bottle machines strongly supported the measure, and considered it to improve the operation of the deposit system and encourage participation in it. The article is an original study showing the importance of the deposit-refund system in waste management in the context of the implementation of the assumptions of the circular economy.
PL
Celem artykułu jest podkreślenie wzrastającego znaczenia logistyki zwrotnej w dobie mocno rozwiniętego konsumpcjonizmu oraz zwrócenie uwagi na ponowne wykorzystanie opakowań w aspekcie funkcjonowania systemu kaucyjnego. Badanie zrealizowane w ramach artykułu miało na celu zdobycie informacji na temat nawyków i poziomu wiedzy konsumentów w zakresie systemu kaucyjnego szklanych butelek zwrotnych w Polsce, a także zidentyfikowanie obecnych w nim ewentualnych mankamentów. Część badawcza artykułu została oparta na badaniach społecznych przeprowadzonych metodą sondażu diagnostycznego. Badanie nie wykazało korelacji między wiekiem respondentów a wybieraniem przez nich napojów w szklanych butelkach zwrotnych. Nie zaobserwowano również istotnych korelacji w przypadku częstotliwości oddawania butelek zwrotnych i takich zmiennych, jak miejsce zamieszkania czy deklarowane przez badanego zarobki. Odpowiedzi ankietowanych na temat wprowadzenia butelkomatów zdecydowanie popierały to działanie, a także uznawały je za usprawniające działanie systemu kaucyjnego oraz zachęcające do uczestnictwa w nim. Artykuł stanowi oryginalne opracowanie ukazujące znaczenie systemu kaucyjnego w zarządzaniu gospodarką odpadami w kontekście realizacji założeń gospodarki o obiegu zamkniętym.
9
59%
PL
Celem artykułu jest teoretyczna i empiryczna analiza oraz ocena roli i znaczenia branży wodno‑ściekowo‑osadowej w realizacji założeń koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym. Dla realizacji postawionego celu dokonano przeglądu literatury oraz unijnych dokumentów strategicznych z zakresu tematu opracowania. Zastosowana metoda badawcza to analiza opisowa na podstawie dostępnych materiałów źródłowych i danych statystycznych (Eurostat, EEA, EIO i GUS). W części teoretycznej pracy przedstawiono istotę gospodarki cyrkularnej oraz ogólną charakterystykę badanego sektora, zwracając szczególną uwagę na możliwości odnowy wody ze ścieków i wtórnego wykorzystania ścieków, a także odzysku energii i surowców (głównie fosforu) z procesów oczyszczania ścieków oraz przeróbki i unieszkodliwiania osadów ściekowych. Wyniki badań wskazują na: (1) istotne związki między celami rozwoju branży wodno‑ściekowo‑osadową a koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym. (2) konieczne wydaje się poszukiwanie i wdrażanie nowych rozwiązań i technologii prowadzących do wzrostu odzysku energii i fosforu z osadów ściekowych. (3) występuje wciąż wiele barier w zakresie wdrażania procesów recyklingu wody szarej, a także wtórnego wykorzystania ścieków. (4) gospodarka obiegowa stwarza nowe szanse dla rozwoju sektora wodno‑ściekowo‑osadowego na poziomie lokalnym i regionalnym.
EN
The objective of this paper is a theoretical and empirical analysis and evaluation of the role, importance and opportunities of the water‑sewage‑sludge industry in the implementation of the circular economy. To realize this objective, a review of both the literature and the EU strategic documents concerning the subject of the study was conducted. The applied research method is a descriptive analysis based on available statistical data (Eurostat, EEA, EIO and the Polish Central Statistical Office) as well as on source materials. The theoretical part of the work presents the essence of the circular economy and the general characteristics of the analyzed sector, with a particular focus on the potential for the recovery of water from sewage and the reuse of wastewater, as well as the recovery of phosphorus from the wastewater treatment, processing and disposal of sewage sludge. The results of the study show that: (1) there are significant links between the development goals of the water‑sewage‑sludge sector and the circular economy. (2) it is necessary to seek and implement new solutions and technologies leading to the increased recovery of energy and biogens from sewage sludge. (3) there are still many barriers to the recycling of rainwater and graywater as well as to the reuse of wastewater. (4) the circular economy creates new opportunities for water‑sewage and sludge management at the local and national level.
PL
W niniejszym artykule przeanalizowano wpływ otoczenia gospodarczego na rozwój otoczenia podatkowego w kontekście rozwoju alterglobalnego. Uznano, że globalizacja gospodarcza oddziałuje negatywnie na środowisko, ponieważ jest ona pociąga ona za sobą stały wzrost konsumpcji towarowej, zwiększenie wykorzystania zasobów i wzrost ilości odpadów zanieczyszczających oceany, ziemię i powietrze. Dlatego zaproponowano przeanalizowanie i rozważenie wdrożenia alterglobalizacji jako procesu zorientowanego na samostanowienie ludzi, społeczności i narodów. W tym kontekście opracowano koncepcję reformy podatkowej w dziedzinie środowiska, w tym zwiększenia zielonego opodatkowania i wycofywania dotacji działań szkodliwych dla środowiska, a także wprowadzenia zachęt finansowych, obniżki podatku VAT oraz ulg podatkowych dla inicjatyw ekologicznych – zapewniających idealne warunki do przejścia do gospodarki cyrkularnej. Ponieważ nowe sektory gospodarki rozwijają się obecnie w szybkim tempie, wynoszącym 10% rocznie, co stanowi więcej niż trzykrotność globalnego tempa wzrostu gospodarczego, mają one znaczący wpływ na konkurencyjność.
EN
In this article, we analyzed economic surroundings as a precondition for the development of the tax environment in the context of alterglobal development. We admitted that economic globalization is harmful to the environment because it depends on its own viability: the constant increase in commodity consumption, the increased use of resources and the growing disposition to pollute waste in the ocean, on the ground, and in the air. So, we proposed considering and analyzing alterglobalization as a process oriented towards self‑determination for peoples, communities and nations. In this context, we developed the idea about Environmental Fiscal Reform, including increasing green taxation and the phase‑out of environmentally harmful subsidies as well as financial incentives, VAT reductions and tax breaks for green initiatives – providing the perfect conditions for the transition to a circular economy. As the new economy is developing at a rapid pace today – 10% per year, more than three times the global economic growth rate – it has a significant impact on competitiveness.
PL
Celem artykułu jest przegląd zmian dokonujących się w europejskim i światowym sektorze TCLF (włókienniczym, odzieżowym, skórzanym i obuwniczym) na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia z punktu widzenia nowych wymogów dążenia do gospodarki cyrkularnej a w ostatnich latach do gospodarki cyfrowej. W artykule przeprowadzono charakterystykę zmian w częściach składowych tego przemysłu (nazywanego w przeszłości przemysłem lekkim), w Unii Europejskiej oraz w gospodarce światowej w kontekście wymogów zrównoważonego rozwoju oraz niwelowania skutków niekorzystnych zmian klimatycznych. W ostatnich programach europejskich i światowych chodzi bowiem głównie o osiągnięcie surowych wymogów gospodarki cyrkularnej, w tym zwłaszcza na zmniejszenie presji na zasoby naturalne o osiągnięcie celu neutralności klimatycznej do końca 2050 r. Tym pozytywnym dla naszej planety zmianom, sprzyja również dążenie do rozwoju gospodarki cyfrowej.
EN
The article aims to review the changes that have taken place in the European and global TCLF (Textiles‑Clothing‑Leather‑Footwear) sector over the last decade from the perspective of new requirements of pursuing a circular and, especially in recent years, a digital economy. The paper describes the changes in the components of this industry (formerly called the light industry) in the European Union and the world economy in the context of sustainable development requirements and the effects of climate change. Recent European and global programs mainly aim to achieve the circular economy’s strict requirements, including reducing pressure on natural resources, to achieve climate neutrality by the end of 2050. This positive change for our planet is also supported by the pursuit of the development of the digital economy.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.