Search results

1

Wehikuł grozy – element transcendencji fantastycznej

100%

Tomalak B.

Świat i Słowo

|

2019

|

vol. 33(2)

1-1

PL

Zgodne przeświadczenie twórców kultury masowej, że ludzie lubią się bać, ma swoje głęboko zakorzenione podstawy. Ich częścią składową jest jednak nie tylko strach, ale i potrzeba doświadczenia czegoś tajemniczego, nieziemskiego. Groza „wehikułów grozy” uwarunkowana bywa dwojako: straszny jest ich wygląd i nadprzyrodzona proweniencja, ale także przerażająca bywa osoba, która nimi podróżuje. Rozpatrywane w artykule przykłady pozwalają wnioskować, że teksty kultury idą tym właśnie śladem: łączą grozę wehikułu z grozą pasażera lub pasażerów. Zwykły pojazd nabywa cech straszności od tych, którzy nim jadą (czy płyną), w pewnym sensie jest też w stanie zarazić się ich nienawiścią, żądzą mordu, agresją czy szaleństwem Na drugim biegunie pojawia się wizja transcendentnej obecności demona, który przyjmuje postać pojazdu. Wszystkie przypadki autonomicznych wehikułów grozy przejawiają ich zastanawiającą antropomorfizację. Nasuwa się wniosek dość oczywisty: proweniencja zjawiska (z wewnątrz czy z zewnątrz psychiki ludzkiej) nie jest ważna, istotny charakter ma jego uczłowieczenie – to samych siebie boimy się w demonicznych maszynach.

2

Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym

100%

Slany K.

Literatura Ludowa

|

2017

|

issue 1

PL

Artykuł zatytułowany "Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym" porusza temat kreacyjnego języka dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnym wieku szkolnym, w którym jako dominanty kompozycyjne pojawiają się absurd, groteska, aluzyjność, turpizm, makabra, niestosowność, obscena, skatologiczny żart, infantylizacje, profanacje, hiperbole oraz ludyczne puenty. Szczegółowej analizie poddany zostaje folklor dziecięcy, czyli spontaniczna, wierszowana aktywność słowna dzieci towarzysząca zabawie. Tego rodzaju improwizowane mikroformy wierszowane wpisane są w kulturę dziecięcą i powstają w grupie rówieśniczej poza oficjalną kulturą językową jako słowny akt buntu dzieci wobec narzucania im przez dorosłych języka sformalizowanego, instrumentalnego, ukierunkowanego na odwzorowanie rzeczywistości. Dzieci mają satysfakcję z łamania tabu językowych i wprowadzania w konsternację starszych od siebie. W wierszach tych obserwować można typowy dla struktury karnawału gest, jakim jest wzniesienie na piedestał najsłabszego w hierarchii społecznej – w zabawie – dziecka, które eksponuje poprzez język karnawałową wizję świata. Analiza obejmuje obecne w obiegu ustnym dzieci wiersze i krótkie formy prozatorskie obrazujące grozę skarnawalizowaną. Karnawałowe ujęcie grozy przez dzieci jest przejawem obalania monolityczności strachu, egzorcyzmowania lęku poprzez śmiech, neutralizowania go i nadawania „strachom” po bachtinowsku rozumianej „gęby”, innymi słowy budowania ludycznej i groteskowej wersji świata – na opak.

EN

The article tackles the topic of creative language developed by children in the kindergarten- and early-primary-school-age. This language is marked by composition dominants of absurdity, grotesque, macabre, impropriety, obscenity, scatological humor, childishness, profanity, hyperboles, and ludic punch lines. The main subject of the analysis is children’s folklore, which is a spontaneous verbal rhymed activity and expression accompanying children’s play. This type of improvised poetic micro-forms is common for children’s culture and is engendered in peer-group environments. They thus occur outside of the official language culture and serve as a verbal form of rebellion, effectuated by children against the imposition of the adults’ language. The latter is conversely characterized by properness, formality, instrumental nature, and its aim to mirror reality. Children gain satisfaction from breaking language taboos and introducing consternation among their elders. In their verbal productions, one can observe a typically carnivalized gesture, which is the elevation of the weakest subject of the social hierarchy. In this sense, a child can instill a different and carnivalized version of the world through play. The analysis encompasses the rhymed and narrative short forms present in the verbal realm of children’s lives and depicting a carnivalized fear. Adopting a carnival lens for looking at children’s use of being afraid is a symptom of rejecting the monolithic nature of fear. Children appear to perform an exorcism on fear through laughter, try to neutralize it and ascribe the fears with that Bakhtin could see as building a ludic and grotesque version of a world upside-down.

3

Nowatorstwo modernistycznej prozy Alfreda Döblina na przykładzie opowiadania "Die Ermordung einer Butterblume" (Mord na kwiecie kaczeńca)

81%

Kołodziejczyk-Mróz B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

vol. 33

|

issue 3

311-320

EN

Alfred Döblin’s short story Die Ermordung einer Butterblume (The Murder of a Buttercup), from the collection Die Ermordung einer Butterblume und andere Erzählungen (1910–1911), is considered a key prose text of early German expressionism. It describes the deconstruction of an individual by nature, the superiority of which must be recognised by a man living in a big city, alienated and “uprooted” from nature. Any attempt to return to the original place of life is bound to fail. Employing a dual (real and surreal) image of the world, Döblin creates an innovative portrayal of the protagonist – Michael Fischer, presenting the reader with the world of his internal and external experience and treating his case as a study of psychosis.

4

Brutalizacja świata przedstawionego w polskiej literaturze fantasy w perspektywie kulturowej teorii literatury. Konteksty i propozycje badawcze

72%

Płoszaj J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2021

|

vol. 9

234-257

EN

This article attempts to analyze the brutalization of Polish fantasy literature using cultural literary theory. This article shows cultural contexts that influence the brutalization of Polish fantasy literature and the worlds it creates: isolation from English literature influences the beginnings, especially the taboo of natural death in the public space, resulting in very graphic, almost pornographic images, and the cultural aspect of literary descriptions of bodies experiencing violence. Emphasizing the relationship between literature and its non-literary contexts leads to the conclusion that Polish fantasy literature in part took over some functions of horror works, which are marginalized in Polish culture.

PL

Artykuł przedstawia próbę rozpatrzenia zagadnień związanych z brutalizacją polskiej literatury fantasy oraz prezentowanych w niej światów z punktu widzenia kulturowej teorii literatury. W tekście przeanalizowane zostały kulturowe konteksty tego zjawiska, takie jak izolacja polskiej fantasy w początkach jej istnienia od wzorców rozwijanych na gruncie anglosaskim, tabuizacja śmierci naturalnej w przestrzeni publicznej, prowadząca do pornografizacji przedstawień przemocy oraz śmierci w kulturze popularnej, czy kulturowy aspekt opisów ciała doświadczającego przemocy. Podkreślenie relacji literatury z kontekstami pozaliterackimi pozwala zauważyć, że polska literatura fantasy częściowo przejęła funkcję marginalizowanych w polskiej kulturze tekstów grozy.

5

Nowatorstwo modernistycznej prozy Alfreda Döblina na przykładzie opowiadania "Die Ermordung einer Butterblume" (Mord na kwiecie kaczeńca)

72%

Kołodziejczyk-Mróz B., Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie W. F., beatakol@poczta.onet.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

vol. 33

|

issue 3

EN

Alfred Döblin’s short story Die Ermordung einer Butterblume (The Murder of a Buttercup), from the collection Die Ermordung einer Butterblume und andere Erzählungen (1910–1911), is considered a key prose text of early German expressionism. It describes the deconstruction of an individual by nature, the superiority of which must be recognised by a man living in a big city, alienated and “uprooted” from nature. Any attempt to return to the original place of life is bound to fail. Employing a dual (real and surreal) image of the world, Döblin creates an innovative portrayal of the protagonist – Michael Fischer, presenting the reader with the world of his internal and external experience and treating his case as a study of psychosis.

6

Postapokalipsa, baśń i groza w "Pikniku na skraju drogi" braci Strugackich

44%

Wieliczko-Paluch K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2016

|

vol. 34

|

issue 2

EN

The article is devoted to Roadside Picnic by Arkady and Boris Strugatsky – a post-apocalyptic vision of the world after an extraterrestrial event called Visitation. The first part deals with a short comparison of two science fiction novels about the failed contact between humans and aliens. The second part of this paper describes a post-apocalyptic town with a Visitation Zone and interprets some motifs from fantastic horrors. The third part presents a protagonist and one of the artefacts in the Zone representing a type of a character and an item known from fairy tales, legends and myths. The next part focuses on a utopian motif in the final part of the novel, which illustrate protagonist’s transformation on the background of existentialism. The analysis leads to the conclusion that the Strugatsky’s Roadside Picnic contains the disapprobation of the modern consumerist society.

PL

Artykuł został poświęcony Piknikowi na skraju drogi Arkadija i Borysa Strugackich – wizji postapokaliptycznego świata po wydarzeniu zwanym Lądowaniem. Pierwsza część tekstu dotyczy krótkiego porównania dwóch powieści science fiction, w których poruszono temat nieudanej próby kontaktu pomiędzy ludźmi i istotami pozaziemskimi. Następnie opisano postapokaliptyczne miasto ze znajdującą się w nim Strefą oraz zinterpretowano niektóre motywy zaczerpnięte z fantastyki grozy. W dalszej części szkicu przedstawiono protagonistę oraz jeden z artefaktów znajdujących się w Strefie, reprezentujących pewien typ postaci i rekwizytów znanych z baśni, legend oraz mitów. Kolejna część tekstu koncentruje się wokół motywu utopijnego, pojawiającego się w finale powieści i jednocześnie stanowiącego ilustrację przemiany głównego bohatera, ujętej na tle filozofii egzystencjalizmu. Analizy prowadzą do wniosku, iż Piknik na skraju drogi stanowi wyraz krytycznego stosunku Strugackich do nowoczesnego społeczeństwa konsumpcyjnego.

Refine search results

2 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Literatura Ludowa

1 Świat i Słowo

1 2021

1 2020

1 2017

3 2016

2 Kołodziejczyk-Mróz B.

1 Płoszaj J.

1 Slany K.

1 Tomalak B.

1 Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie W. F.

1 Wieliczko-Paluch K.

1 beatakol@poczta.onet.pl

Wehikuł grozy – element transcendencji fantastycznej

Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym

Nowatorstwo modernistycznej prozy Alfreda Döblina na przykładzie opowiadania "Die Ermordung einer Butterblume" (Mord na kwiecie kaczeńca)

Brutalizacja świata przedstawionego w polskiej literaturze fantasy w perspektywie kulturowej teorii literatury. Konteksty i propozycje badawcze

Nowatorstwo modernistycznej prozy Alfreda Döblina na przykładzie opowiadania "Die Ermordung einer Butterblume" (Mord na kwiecie kaczeńca)

Postapokalipsa, baśń i groza w "Pikniku na skraju drogi" braci Strugackich