Search results

1

Grypsera na szklanym ekranie ("Symetria" Konrada Niewolskiego)

100%

Rak M.

Język Polski

|

2022

|

vol. 102

|

issue 2

54-65

PL

Artykuł dotyczy filmowej stylizacji na grypserę w filmie fabularnym Symetria z 2003 r., którego reżyserem i jednocześnie scenarzystą był Konrad Niewolski. Grypsera jest tu pojmowana jako 1) zbiór zasad, system wartości i norm zachowań, które obowiązują w więzieniu, 2) gwara więźniów. Autor skupił się przede wszystkim na aspekcie językowym, omawiając 80 leksemów i konstrukcji składniowych. Poza tym scharakteryzował podstawowe zasady i normy zachowań, które są nazywane i wyrażane tymi jednostkami. Analiza polegała na zaszeregowaniu zgromadzonego zasobu leksykalnego do 9 kategorii semantycznych. Omawiane wyrazy i związki frazeologiczne zostały zestawione z zawartością Słownika tajemnych gwar przestępczych Klemensa Stępniaka. W wyniku tego okazało się, że w filmie w pełni zadbano o realia więzienne w aspekcie językowym. Co więcej, grypsera w tej stylizacji realizuje wszystkie cechy przypisywane socjolektom, czyli tajność, zawodowość oraz ekspresywność.

EN

The article is about the film stylisation of grypsera in the 2003 feature film Symetria, directed and scripted by Konrad Niewolski. Grypsera is understood here as (1) a set of rules, a system of values and norms of behavior which exists in prison, (2) the slang of prisoners. The author focused primarily on the linguistic aspect, discussing 80 lexemes and syntactic constructions. In addition, he characterized the basic rules and norms of behavior that are expressed by these lexemes. The analysis included classifying the lexical resource into 9 semantic categories. The discussed words and phraseological units have been juxtaposed with the content of Klemens Stępniak’s Słownik tajemnych gwar przestępczych (Dictionary of Secret Criminal Slangs). As a result, it turned out that the film meticulously reflected the prison reality in the linguistic aspect. What’s more, grypsera in this stylisation contains all the features attributed to sociolects, i.e. secrecy, professionalism and expressiveness.

2

Słownictwo przestępcze za murami polskich zakładów karnych dla kobiet. Rekonesans badawczy na podstawie badań ankietowych

84%

Niepytalska-Osiecka A.

Socjolingwistyka

|

2021

|

vol. 35

373-390

EN

The article deals with the subject of criminal and prison vocabulary used behind the walls of prisons for women in Poland. The author used the survey method to collect the material. The main aim of the study, the results of which are presented in the article, was to find the elements of a specific language used by inmates in female prisons, and in particular to check: 1) To what extent do elements of criminal and prison vocabulary function in the communication of female prisoners? 2) Do women imprisoned in Polish prisons develop specific vocabulary about the situation in which they find themselves and the realities that are their common experience? 3) Does their communication contain vocabulary not previously recorded in studies on the “male” variant of prison communication? The paper presents the results of a survey conducted in five Polish prisons for women – the custodial remand in Warsaw-Grochów, prisons in Nowa Huta, Czersk, Grudziądz and Krzywaniec. The study was conducted in 2019 and it was attended by 336 women sentenced to imprisonment for various crimes. These women came from different backgrounds and levels of educa- tion, some were recidivists, while others were serving their sentences for the first time. The questionnaire presented to them by the researcher contained closed and open-ended questions. Closed-end questions checked whether the elements described in the literature on the subject as criminal vocabulary were used by women in prisons. In open-ended questions, the inmates shared their own examples of elements specific to the environment in which they found themselves. The article is an attempt to reach the authentic linguistic material. The text is part of the trend of empirical research and has the character of a research reconnais- sance. The survey results showed that most of the specific vocabulary used by female inmates comes from the general crime resource. The lexicon of female realities, created by the community of female prisoners, is a very small group.

PL

Artykuł podejmuje temat słownictwa przestępczego i więziennego używanego za murami polskich zakładów karnych dla kobiet. Do zgromadzenia materiału autorka zastosowała metodę ankietową. Głównym celem badania stało się dotarcie do elementów swoistego języka, którym posługują się osadzone w kobiecych zakładach karnych, a zwłaszcza sprawdzenie: 1) W jakim stopniu w komunikacji osadzonych kobiet funkcjonują elementy słownictwa przestępczego i więziennego? 2) Czy kobiety osadzone w polskich więzieniach wytwarzają specyficzne słownictwo dotyczące sytuacji, w której się znalazły i realiów, które są ich wspólnym doświadczeniem? 3) Czy w ich komunikacji pojawia się słownictwo nierejestrowane wcześniej w opracowaniach dotyczących „męskiego” wariantu komunikacji więziennej? Tekst przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej wpięciu polskich zakładach karnych dla kobiet: w areszcie śledczym w Warszawie-Grochowie oraz w zakładach karnych w Nowej Hucie, Czersku, Grudziądzu i Krzywańcu. Badanie przeprowadzono w 2019 roku. Wzięło w nim udział 336 kobiet skazanych na karę pozbawienia wolności za różne przestępstwa. Te osoby pochodziły z różnych środowisk, miały zróżnicowany poziom wykształcenia, niektóre były recydywistkami, inne odbywały karę po raz pierwszy. Kwestionariusz, który przedstawiła im badaczka, zawierał pytania zamknięte i otwarte. Pytania zamknięte sprawdzały, czy zasób opisany w literaturze przedmiotu jako słownictwo przestępcze jest używany przez kobiety w zakładach karnych. W pytaniach otwartych osadzone dzieliły się własnymi przykładami elementów swoistych dla środowiska, w którym się znalazły. Artykuł jest próbą dotarcia do autentycznego materiału językowego. Tekst wpisuje się w nurt badań empirycznych i ma charakter rekonesansu badawczego. Wyniki ankiet pokazały, że większość swoistego słownictwa, którym posługują się osadzone kobiety, pochodzi z zasobu ogólnoprzestępczego. Leksyka dotycząca kobiecych realiów, tworzona przez społeczność osadzonych kobiet, stanowi bardzo niewielki podzbiór.

3

Elementy słownictwa przestępczego w wypowiedziach bohaterek książek Katarzyny Bondy “Polskie morderczynie” i Marii Nurowskiej “Drzwi do piekła”

84%

Niepytalska-Osiecka A.

Socjolingwistyka

|

2015

|

issue 29

313-323

PL

Artykuł omawia elementy słownictwa przestępczego, które pojawiły się w wypowiedziach bohaterek książki dokumentalnej Polskie morderczynie Katarzyny Bondy i powieści Drzwi do piekła Marii Nurowskiej. Przedstawiam w nim znaczenia wyekscerpowanych wyrazów i połączeń, ilustrując je kontekstami, w jakich wystąpiły w tekstach wypowiadających się kobiet, oraz klasyfikuję je pod względem tematyki.

EN

The paper presents the elements of prison argot, which has occurred in the documentary book called Polskie morderczynie by Katarzyna Bonda and in the novel Drzwi do piekła by Maria Nurowska. I attempt to describe the meanings of excerpted words and word combinations, as well as illustrate them with quotations. I also divide these elements into individual categories.

Refine search results

2 Socjolingwistyka

1 Język Polski

2 Niepytalska-Osiecka A.

1 Rak M.

1 2022

1 2021

1 2015

Grypsera na szklanym ekranie ("Symetria" Konrada Niewolskiego)

Słownictwo przestępcze za murami polskich zakładów karnych dla kobiet. Rekonesans badawczy na podstawie badań ankietowych

Elementy słownictwa przestępczego w wypowiedziach bohaterek książek Katarzyny Bondy “Polskie morderczynie” i Marii Nurowskiej “Drzwi do piekła”