Search results

1

Chromatická harfa z pozůstalosti Marie Zunové-Skalské ve sbírce Českého muzea hudby

100%

Kotašová D.

Hudební věda (Musicology)

|

2014

|

vol. 51

|

issue 3-4

365-383

XX

Organologická studie se zabývá nástrojem, který byl v držení harfenistky, pedagožky a hudební publicistky Marie Zunové-Skalské a dnes je uložen ve sbírkovém fondu NM-ČMH.

2

Václav Klička's harp in the collection of the czech museum of music

80%

Kotašová D., Vomáčka I.

Hudební věda (Musicology)

|

2019

|

vol. 56

|

issue 4

366-385

EN

The current collection of the National Museum – Czech Museum of Music includes five harps made by Erard, whose original owners were prominent figures of Czech musical life during the period from the first third of the 19th century to the 1950s. One of them was the Czech harpist, educator and composer Václav Klička (1882–1953). His biography is reconstructed here in association with his musical instrument, and is supplemented by information drawn from surviving photographic documentation, press of the period, and Klička´s own written memories. The research takes in economic aspects, with findings available from newly obtained data from Erard ledger books. Their detailed study revealed that notwithstanding the considerable cost of one of the most expensive musical instruments, the noted Paris manufacturer proved ready and willing to adjust this specimen´s retail price to the economic situation in this country. Sébastien Erard, who had worked his way up in the course of the 19th century to the status of the most successful producer of double-action pedal harps with fourchette mechanism, influenced other instrument makers across Europe. His Czech competitor was Alois Červenka, arguably the only professional harp builder in the Austro-Hungarian Empire at the turn of the 20th century. Despite the presence of a local supplier, the ownership of an instrument made by the French firm was believed to enhance the prestige of a Czech artist who was well established on the European concert circuit. The Erard harp No. 2284, dating from 1892, which was donated to the Museum by Václav Klička´s daughters, today serves as a lasting memento of not only an eminent artist and creative partner of world-famous musicians, but also a Czech patriot who warmly loved his country.

CS

V současné sbírce Národního muzea – Českého muzea hudby se nachází pět harf značky Erard, jejichž původní majitelé pochází z řad významných osobností českého kulturně hudebního života od první třetiny devatenáctého do padesátých let století dvacátého. Patřil mezi ně také český harfista, pedagog i skladatel Václav Klička (1882–1953). Jeho biografie je rekonstruována ve spojení s hudebním nástrojem, doplněna o informace z dochované fotografické dokumentace, dobového tisku a písemně zaznamenaných vzpomínek hudebníka. Do předmětu bádání byl zahrnut rovněž ekonomický aspekt, a to díky nově získaným údajům z Erardových zákaznických knih. Z výsledků výzkumu vyplynulo, že navzdory finančně náročnému pořízení jednoho z nejdražších hudebních nástrojů se proslulý pařížský výrobce při jeho prodeji cenou obratně přizpůsobil dobovým hospodářským poměrům na našem území. Sébastien Erard, který se v průběhu 19. století doby stal nejúspěšnějším producentem dvouzářezové pedálové harfy s vidličkovou mechanikou, ovlivnil také další nástrojaře po celé Evropě. Jeho konkurenci u nás reprezentoval Alois Červenka, pravděpodobně jediný profesionální harfař v rakousko-uherské monarchii na přelomu 19. a 20. století. Přesto vlastnictví nástroje francouzského výrobce znamenalo určitou společenskou prestiž českého výkonného umělce, působícího zejména na evropských koncertních pódiích. Erardova harfa No. 2284 z roku 1892, kterou naší národní instituci darovaly dcery Václava Kličky, tvoří dnes trvalou památku nejen na našeho umělce, partnera světoznámých hudebníků, ale také na českého patriota, jenž miloval svou zemi.

3

Aniołowie fanfarzyści i poena sensus. Garść refleksji nad Ołtarzem Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha z Groeningemuseum w Brugii

80%

Kubies G.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4: Historia sztuki

33-53

PL

Ołtarz Sądu Ostatecznego z brugijskiego muzeum (0000.GRO.0208.I) uważany jest obecnie przez członków Bosch Research and Conservation Project (BRCP) za niekwestionowane dzieło w oeuvre Jheronimusa Boscha (ok. 1450-1516). Ołtarz, wykonany zapewne dla humanistycznie wyedukowanego odbiorcy wywodzącego się z arystokratycznego lub patrycjuszowskiego środowiska, jest datowany (BRCP) na lata ok. 1495-1505. W niniejszym artykule podjęto próbę wykazania związku (i zarazem jego interpretacji), u podstaw którego leżą kategorie inventio i fantasia, pomiędzy wyobrażeniami aniołów fanfarzystów flankujących Chrystusa a potępionymi powiązanymi z dwoma instrumentami muzycznymi – harfą i dzwonem, poddawanymi karom zmysłów (poena sensus); zostali oni ukazani w części środkowej Ołtarza. Artykuł porusza także zagadnienia funkcji i zadań trębaczy, komentarzem opatrzono instrumenty muzyczne, uwzględniając ich kontekst ikonograficzny oraz muzyczny. Aniołowie, jak ukazał malarz (kierują swe instrumenty w stronę harfy i dzwonu), zdają się stać za wyrafinowanymi torturami dla skazańców. Hipoteza, w ramach której zidentyfikowano niekonwencjonalne zadania owych istot duchowych, zasadza się na fundamencie biblijnym (Rdz 19,13.24-25; 2 Krl 19,35; 2 Mch 3,26-27; Ap, 8,1-11,19; 15, 1-16,21). Aniołowie fanfarzyści posługujący się długimi, prostymi trąbkami, z których zwisają chorągwie ze znakiem krzyża, występują zarazem w funkcji trębaczy heraldycznych – anonsują przybycie Chrystusa na sąd powszechny, obwieszczają Jego obecność. Malarz w ramach swoistej gry z ikonografią Sądu Ostatecznego zerwał z tradycyjnym toposem anioła fanfarzysty, a sięgając po motywy instrumentów łączonych z królem Dawidem (harfa) i Kościołem (dzwon), wyszedł poza krąg odniesień o pozytywnych konotacjach.

EN

The Last Judgement triptych from the Groeningemuseum in Bruges is currently considered by members of the Bosch Research and Conservation Project as an undisputed work in the oeuvre of Hieronymus Bosch (c. 1450-1516). The triptych is dated c. 1495-1505. In the article I demonstrate the connection (and thus the interpretation), based on two categories – inventio and fantasia, between the images of trumpet-playing angels and two musical instruments: a harp and bell, fulfilling the function of penitentiary tools. Two damned linked to them undergo punishment of senses (poena sensus). The driving force behind this refined form of torture, in response to amoral living seen in the light of Christian ethics, would be the angels. They play with their instruments turned in the direction of the harp and bell. In the context of the main contents of the Bruges Last Judgement I perceive the trumpet-playing angels using long, straight aerophones with banners as heraldic trumpeters. The painter, within the context of his own iconographical game, departed from the traditional topos of an angel eschatological trumpeter and in reaching for motifs of instruments connected to King David (harp) and the Church (bell), went beyond positive connotations related to them.

4

Originality and Influence: Charles Gröll’s Role in the Invention of the Double-Action Harp

80%

Adelson R.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 1

3-21

PL

Sébastien Erard (1752–1831) jest powszechnie uważany za ojca współczesnej harfy, częściowo z powodu wynalezienia (ok. 1786 r.) widełek, które skracają struny o pół tonu, ale przede wszystkim z powodu stworzenia w 1810 r. harfy pedałowej o podwójnym wcięciu, która pozwoliła harfistom grać we wszystkich tonacjach i jest w użyciu we wszystkich koncertowych harfach pedałowych od ostatnich dwustu lat. Jednak model harfy Erarda był podobny do tego opracowanego przez urodzonego w Warszawie Karola Grölla (1770–1857), który złożył swój patent w 1807 r., a więc prawie trzy lata wcześniej niż Erard. Co więcej, Erard kupił prawa do patentu Grölla przed sfinalizowaniem swojego własnego projektu. Z tych powodów już w XIX w. niektórzy krytycy kwestionowali jego prawa do podwójnego systemu zmiany wysokości dźwięku struny, sugerując, że jego prawdziwym wynalazcą był Gröll. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie roli Grölla przez umieszczenie go w kontekście kształtowania się idei Erarda, co stało się możliwe dzięki licznym źródłom, które niedawno ujrzały światło dzienne. Gröll zawdzięcza więcej wynalazkom Erarda, niż Erard – Gröllowi. Faktycznie jedynym elementem od Grölla, który pozostał w patencie Erarda z 1810 r., są detale, które w zasadzie zostały wynalezione przez Erarda: pedały i widełki. Połączenie między pedałami i widełkami było najsłabszą częścią patentu Grölla, który ewidentnie nie został przejęty przez Erarda, niewątpliwie z powodu nadmiernego tarcia związanego z jego konstrukcją. Patent Erarda z 1810 r. przetrwał, ponieważ okazał się pierwszym satysfakcjonującym, funkcjonalnym systemem. Jednak podwojenie widełek przez Grölla może być postrzegane jako milowy krok w ewolucji systemu podwójnego wcięcia (nie zapominając jednakże, że na wynalazek Grölla złożyły się poszczególne części wymyślone przez innych: podwójny mechanizm przez Cousineau i podstawa z pedałami i widełki Erarda). Podsumowując, jeśli nadal będziemy uważać Erarda za ojca harfy pedałowej o podwójnym wcięciu, możemy przynajmniej pozwolić, by Georges Cousineau był jego duchowym ojcem chrzestnym, a Karol Gröll – jego polskim wujem.

EN

Sébastien Erard (1752–1831) is widely considered the father of the modern harp, in part because of his invention (c. 1786) of the forked discs that shorten the vibrating length of the strings by a semitone, but above all for his 1810 invention of the double action, a mechanical system that allows the harpist to play in all keys and which has been used on virtually all concert pedal harps for the past two centuries. However, Erard’s double-action harp model was similar to that of the Warsaw-born artist and inventor Charles Gröll (1770–1857), who had submitted his patent in 1807, almost three years before Erard. Moreover, Erard bought the rights to Gröll’s patent prior to finalising his own. For these reasons, some critics since the nineteenth century have called into question Erard’s claim to authorship of the double-action harp, suggesting that Gröll was its true inventor. The purpose of the present article is to clarify Gröll’s role by placing it in the context of the evolution of Erard’s ideas, established by a number of sources that have recently come to light. Gröll’s patent is more heavily indebted to Erard’s inventions than Erard’s patent is to Gröll’s. Indeed, the only elements from Gröll’s patent that remained in Erard’s 1810 patent were elements that had in fact been invented by Erard: the double-notched pedal box and the forked discs. The linkage between the pedals and the forked discs was the weakest part of Gröll’s patent, one that was conspicuously not adopted by Erard, undoubtedly due to the excessive friction inherent in its construction. Erard’s 1810 patent has endured because it proved itself to be the first satisfyingly functional double-action system. However, Gröll’s doubling of the forked discs can be seen as a crucial step in the evolution of the double action, as long as one keeps in mind that Gröll’s is a composite invention whose individual parts had all been invented by others: the double mechanism by Cousineau, and the double-notched pedal box and forked disc by Erard. In conclusion, if we continue to consider Erard the father of the double-action harp, we might at least allow for Georges Cousineau to be its spiritual godfather, and for Charles Gröll to be its Polish uncle.

5

Rerum patris Pii Hancke. O muzykaliach nyskiego dominikanina

61%

Hauptmn-Fischer E.

Hereditas Monasteriorium

|

2013

|

vol. 2

81-93

EN

The collection of Pius Hancke’s works includes numerous pieces written for the harp. Its outstanding repertoire and provenance distinguishes it from other monastic collections. The collection belonged to the monk who developed it during his whole life and carried it with him when changing places he lived in. Last 30 years of his life Pius Hancke spent in Dominican monastery in Nysa. Notes used during the liturgy (masses, litanies) certainly were used there and currently are the only testimony of the music culture of this monastery. Next to liturgical pieces Hancke’s collection includes a number of instrumental pieces for the harp with the accompaniment of other instruments and contrafacta of opera arias. The latter often include arrangements of harp parts, most probably made by Hancke himself. Scriptors’ names relate this collection to the unique manuscript containing Antonio Vivaldi’s Credo.

Refine search results

2 Hudební věda (Musicology)

1 Hereditas Monasteriorium

1 Muzyka

1 Roczniki Humanistyczne

2 2019

1 2018

1 2014

1 2013

2 Kotašová D.

1 Adelson R.

1 Hauptmn-Fischer E.

1 Kubies G.

1 Vomáčka I.

Chromatická harfa z pozůstalosti Marie Zunové-Skalské ve sbírce Českého muzea hudby

Václav Klička's harp in the collection of the czech museum of music

Aniołowie fanfarzyści i poena sensus. Garść refleksji nad Ołtarzem Sądu Ostatecznego Jheronimusa Boscha z Groeningemuseum w Brugii

Originality and Influence: Charles Gröll’s Role in the Invention of the Double-Action Harp

Rerum patris Pii Hancke. O muzykaliach nyskiego dominikanina