Migrations are the phenomenon as old as the history of humanity. For millennia individuals or entire groups are moving in search for the better standard of living, the safety and sheltering from armed conflicts, persecution or natural disasters. The XX age was in this aspect special. He was characterized from one side by two world wars caused by the huge migratory movement, collapse of multinational states, brutal ethnic conflicts, on the other whereas with wave of the economic migration, West Europe directed mainly at richest nations, the USA and Canada. Mass walks cause the long-lasting change of the domicile, i.e. migrations in which human largest groups are participating, even – however rather in exceptional cases – the entire people or them fundamental and usually the most valuable parts. We know at present, that - in practice only a part of the tribe of the nation migrated. On account of „normal” in our climatic conditions and cultural direction of the migration towards the zone of the Mediterranean civilization, the migrating part in general was in favorable terms, if it concerns noticing by world the civilization and letters, and so appears in the historic arena, while the part staying in current registered offices is also in the background of history „, into standing as if of primeval non-existence. Bonds of the blood relationship of many fragments gradually died. A herniation is a typical result of the migration from the visual field of the part not participating in the walk of the tribe.
Literatura historiograficzna funkcjonująca w środowiskach kościelnych, a zwłaszcza zakonnych jest interesującym obszarem analizy znaczenia pisarstwa historycznego dla tych wspólnot. Zakony budowały swoją tożsamość odwołując się zarówno do wartości duchowych, jak i etycznych, prawnych, historycznych. Oparcie na słowie pisanym, tak typowe dla społeczności religijnych, wskazuje na wykorzystanie historiografii w wielu kontekstach, na przykład w piśmiennictwie sakralnym, memoratywnym, kaznodziejskim, historycznym czy hagiograficznym, ale również tekstach pragmatycznych. Modelowym przykładem są dominikanie, zakon posiadający na ziemiach Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego gęstą sieć klasztorną. Wszystkie specyficzne faktory zakonnych tekstów historiograficznych, ich cele i role, omówione zostały na przykładzie walczącej o swoją samodzielność litewskiej prowincji zakonu. Dominikańscy autorzy dzieł historycznych kierowali je zarówno do czytelnika zakonnego, jak i zewnętrznego, wykorzystywali je w pracy kaznodziejskiej nadając im charakter użytkowy, skorelowany z działalnością pastoralną. W twórczości historiograficznej istotne było połączenie pierwiastka historycznego z dydaktycznym, przy czym ten ostatni odgrywał bardzo ważną rolę. Wydaje się, że przywołane egzemplifikacje wyraźnie ilustrują wagę historiografii dla wyznaczania miejsca tego zakonu w świecie oraz ilustrują specyfikę jego istnienia w szerszym kontekście modelu kultury.
U progu XIX wieku, wkrótce po wywalczeniu niepodległości i ustanowieniu niezależnego i suwerennego państwa, Stany Zjednoczone Ameryki stanęły w obliczu wybuchu rewolucyjnych ruchów niepodległościowych w Ameryce Łacińskiej i, w ich konsekwencji, wobec dyplomatycznej konieczności zajęcia stanowiska w zaistniałej sytuacji politycznej. Jak zareagować? Jakie kroki dyplomatyczne podjąć? Jak ustosunkować się wobec działań mocarstw europejskich i uniezależniających się kolonii na południe od własnego terytorium?
The article focuses on the research of Władysław Nehring on Polish Romanticism. It attempts an analysis and assessment of the researcher’s achievements in this field. Polish Romantic literature became an object of Nehring’s interest ever since he worked in schools of Great Poland so before his taking over chair of Slavic philology at the University of Wrocław (1868–1907). Evidence of his fascination with the period of Adam Mickiewicz (this is how Nehring described Polish Romanticism) are substantial passages on this period in his coursebook Kurs literatury polskiej dla użytku szkół (Poznań 1866). Nehring clearly stated there that development of Polish Poetry took place no sooner than in the period of Mickiewicz. In the mature period of his scientific work on literature of Romanticism there are outstanding studies on the most prominent texts by Polish inspired poets. Most important are essays on Grażyna, Konrad Wallenrod and Pan Tadeusz by Adam Mickiewicz, Balladyna and Lilla Weneda by Juliusz Słowacki and Nie-Boska komedia by Zygmunt Krasiński. In his research Nehring particularly paid attention to both cultural background and literary genetics (genre.) He was also the first scholar to systematically research on Mickiewicz’s lectures in Paris (O paryskich prelekcjach Adama Mickiewicza). One of Nehring’s most interesting scientific projects was an attempt to explain the influence of Andrzej Towiański’s texts and personality on Polish Romanticists (Nieznane szczegóły z nauki Andrzeja Towiańskiego).
Among proposed by youth – independent organizations of new forms of the social resistance in years 80 of XX century was found also the happening. The article talks over coming into being of this occurrence in the region of Gdańsk, where this form of youth opposal was developed mostly in years 1988–1990. The happenings were organized by different youth organizations and independent environments. Mostly saw about this in Gdańsk the Federation of Militant Youth and pacifist and anarchist formations like: „Freedom and Peace” and “Movement of the Alternative Society”.
This paper discusses the history of the almost seventy-year-old War Studies University Main Library. The anniversary provides not only the opportunity to remind the Library’s history, but it also allows a brief discussion on enhancing its mission in the future as a result of the forthcoming digitization of its resources. The article emphasizes the uniqueness of the Library’s resources, which reflects the scientific achievements of the university’s personnel and academics, mainly in the field of security and defence. Moreover, the author also discusses the structure of the Library’s resources.
Sylwetka naukowa dr hab. Marii Konopki. Z tekstu: ... Maria Konopka, doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Pedagogicznego towieloletni nauczyciel akademicki oraz pracownik naukowy tej uczelni. Niemal od samego początku swojej kariery była związana z Instytutem Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa.W środowisku bibliologów jest znana jako badacz konsekwentniepodejmujący studia dotyczące XIX-wiecznego lwowskiego rynku wydawniczego...
W niniejszej pracy przedstawiona została problematyka programów wychowania fizycznego i ich realizacja w państwowym szkolnictwie średnim ogólnokształcącym Krakowa w latach 1918–1932. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. wychowanie fizyczne w krakowskich szkołach średnich odbywało się przede wszystkim w formie gimnastyki. Nie była to jedyna forma zajęć. Poza nią w czasie przerw młodzież urządzała zabawy na podwórzach gimnazjalnych, chodziła na piesze wycieczki, uczęszczała na ślizgawki czy urządzała zabawy między lekcjami. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego dla potrzeb szkoły średniej opracowało programy wychowania fizycznego dla gimnazjum niższego w 1919 r., a dla gimnazjum wyższego w 1922 r. Mimo że w latach tych obowiązywał już program ministerialny, realia wf. w krakowskich szkołach średnich nie były zbyt korzystne. Podstawową formą była gimnastyka, ale warunki lokalowe oraz kadrowe nie wszędzie pozwalały na jej wprowadzenie. Dlatego w szkołach z problemami uciekano się do obowiązkowych gier i zabaw, wycieczek, a nawet nauki strzelania. Dopiero w roku szkolnym 1925/1926 wf. obowiązkowo objęło wszystkich uczniów. Prowadzone było jak do tej pory systemem Linga z uwzględnieniem gier i zabaw. Oprócz tego uprawiano lekką atletykę i inne sporty. Początek roku 1929 przyniósł spore zmiany. W styczniu tegoż roku Ministerstwo WRiOP wprowadziło 3 godziny ćwiczeń cielesnych, nie licząc gier i zabaw. Krakowskie państwowe gimnazja bardzo ściśle dostosowały się do tych rozporządzeń. We wszystkich sprawozdaniach szkolnych z tego okresu podkreślano jego przestrzeganie. W roku 1931 MWRiOP wydało okólnik zalecający wykonywanie ćwiczeń śródlekcyjnych. Niestety, z jego realizacją było bardzo źle. Do roku 1932 nie znaleziono żadnej informacji o takich ćwiczeniach.
EN
In the following thesis the topic of physical education programmes and their implementation in state high schools of Krakow during years 1918–1932. After Poland regained its independence in 1918, physical education in Krakow's high schools was carried out in most cases in a form of gymnastics. It was however not the only form of classes. Aside of it, the adolescents used it initiate organised play on school yards during breaks, hiked and attended ice rinks. The Ministry of Religious Communions and Public Enlightenment (MRCPE) created a program of physical education classes for Lower Gymnasium in 1919 and for Higher Gymnasium in 1922. Despite of the existence of a Ministry's program, the physical education reality was not favourable. The most common form was gymnastics, but the facility and staffing conditions did not allow allow its implementation in all of the schools. In schools with such problems, obligatory organised play, excursions or even shooting classes were organised. It was only from the school year 1925/1926, the official physical education program became mandatory to all of the adolescents attending to high schools. It was led as until that time with Ling's system, but with incorporating of organised play. The new program also included, athletics and other sports to the high school physical education curriculum. The beginning of 1929 brought major changes to the program, the MRCPE introduced 3 hours of physical exercises excluding games and organised play. The state high schools in Krakow adjusted very strictly to these regulations. In all of the school reports, its observance was emphasised. In 1931, MRCPE issued a circular letter advising mid-class physical exercises. It was not properly executed however. Until 1932, there was no information about such activities.
W artykule przedstawiono zachowane tytuły polskich, młodzieżowych inicjatyw prasowo – wydawniczych w W. M. Gdańsku, będących segmentem miejscowej, polskiej prasy organizacyjnej. Z racji zdekompletowania zbiorów tychże pisemek, w ograniczonym stopniu przeprowadzono ich analizę jakościową i ilościową. Podstawowym zadaniem gdańskiej, polonijnej prasy młodzieżowej było wzbudzanie i utrwalanie patriotyzmu oraz przeciwstawianie się germanizatorskim usiłowaniom gdańskich władz. Tymczasem wewnątrz redakcyjne spory, a także nie wystarczające opieka merytoryczna ze strony inceptorów owych wydawnictw osłabiały pożądane oddziaływanie na adresatów – czytelników. Ostatecznie charakteryzowane pisemka przejęły funkcje kronik i częściowo „raptularzy” życia organizacyjnego
EN
The article presents the preserved titles of the Polish youth press publishing initiatives from the Free City of Gdansk, being a segment of local, Polish organizational press. Due to the incompletion of the series of these magazines, their qualitative and quantitative analysis has been done on a limited scale. The main task of the Gdansk Polish youth press was to inspire and uphold patriotism and to oppose the germainsation attempts of the Gdansk authorities. Meanwhile, the inter-editorial arguments, as well as insufficient thematic care from the inceptors of these publishings weakened the desired influence on the addressees – readers. Finally, the magazines took the form of chronicles and partially „diaries” of the organisational life of the Polish youth in the Free City of Gdansk
W okresie PRL cechą charakterystyczną dla sportu była masowość. Ówczesne władze stosowały różnorakie zabiegi zmierzające do upowszechniania tej dziedziny wśród społeczeństwa. Pomimo wielu odgórnych rozporządzeń, czy też powszechnie głoszonych haseł, motywujących do uprawiania szeroko pojętej aktywności fizycznej, stawiano na sport wyczynowy, który stanowił doskonały nośnik dla informacji propagandowej, starającej się zakłamać ówczesną rzeczywistość. Osiągane rezultaty miały świadczyć o powszechnym uprawianiu kultury fizycznej. W celu upowszechniania sportu, turystyki i rekreacji stosowano wiele zabiegów zmierzających do propagowania tych dziedzin wśród całej populacji, niezależnie od wieku. Wydaje się, że najskuteczniejszym sposobem było organizowanie i werbowanie do uczestnictwa w imprezach sportowo-rekreacyjnych. Spośród wielu zawodów o charakterze lokalnym i ogólnopolskim czołowe miejsce zajmowały spartakiady. Stanowiły one największe masowe imprezy sportowe w Polsce. Według ówczesnych czołowych działaczy sportowych, spartakiada była ukoronowaniem rywalizacji w trzyletnim cyklu, nosząc miano „fundamentu sportu masowego”. Wiodącą ideą było usportowienie młodzieży na drodze rozwijania masowego ruchu spartakiadowego w różnych dyscyplinach. Program ruchu spartakiadowego obejmował następujące działania: działalność masową, sport kwalifikowany, szkolenie kadr, społeczne budownictwo infrastruktury sportowej. Szybko okazało się, że ruch spartakiadowy stał się podstawową formą upowszechniania kultury fizycznej nie tylko w szkołach, wyższych uczelniach, ale także w zakładach pracy.
EN
During PRL (Polish People’s Republic) period the distinctive feature of sport was its massive scale. The authorities of that time undertook various measures with the aim to spread this field within society. Despite many authoritative decrees or common slogans which motivated to take up broadly understood physical activity, competitive sport was a priority and it constituted a perfect carrier for propaganda information distorting the reality of that time. Achieved results were supposed to give evidence of physical education being practiced. In order to spread sport, tourism and recreation many measures were undertaken so as to promote these fields among the whole population regardless of age. It seems that the most effective way was organizing and urging people to participate in sports and recreation events. From among many jobs of local or nationwide character, Spartakiads (athletic meetings) enjoyed the leading position. They were the biggest mass sports events in Poland. According to prominent sports activists of that time, Spartakiad was the crowning of rivalry in a three-year cycle, bearing the name of „mass sport foundation”. The leading idea was to develop sporting activities among the youth by means of developing mass Spartakiad movement in various fields. The programme of Spartakiad movement for the nationwide competition within this scope included the following activities: activities on massive scale, qualified sport, personnel training, the construction of sports infrastructure. Soon enough it turned out that Spartakiad movement became the main way of physical education promotion not only in schools, universities but also at workplace.
Historiografia polska do 1945 roku wykazywała zainteresowanie tylko znakomitymi postaciami, głównie Warmii. Liczne artykuły i publikacje książkowe pojawiły się na temat Igancego Krasickiego, Stanisława Hozjusza i Marcina Kromera. Dopiero w latach sześćdziesiatych, gdy w Olsztynie zawiązało się instytucjonalne środowisko humanistyczne pojawiły się poważne biograficzne artykuły odnoszące się głównie ludzi związanych z działaniami na rzecz Polski. Niewątpliwym dorobkiem biografistyki polskiej dotoczącej Warmii i Mazur są słowniki biograficzne Tadeusza Orackiego, które były odpowiedzią na podobny słownik wschodniopruski wydany w pierwszej połowie XX wieku. Gdy powstała oficyna wydawnicza Pojezierze i Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego zaczęły pojawiać się serie biograficzne znakomitych ludzi ale działajacych na rzecz kultury i nauki polskiej na ziemiach pruskich. Nie brakowało wówczas też biografii związanych z kulturą niemiecką, pojawiły się książki o Herderze czy Ernście Wiechercie. Dorobek powojennej biografistyki historycznej jest spory a nawet duży jeżeli go porównanmy z innym regionami Polski. Biografie znakomitych ludzi żyjacych na ziemiach też byłych Prus Wschodnich zaczęto publikowac w licznych regionalnych czasopsimach a także monografiach miast i powiatów wydanych po 1990 roku. Zaczęto wówczas traktować owe dziedzictwo kulturalne jako wspólne europejskie. Nie sposób wyliczyć ile biograficznych publikacji powstało wskutek inicjatyw działaczy regionalnych a wpływały one wszystkie na kształtowanie się świadomości regionalnej.
Wśród licznych sekretów historii odnaleźć można i ten, dotyczący zjazdu monarchów w Łucku w roku 1429. Czy w powitalnych uroczystościach uczestniczyli również przedstawiciele łuckiej gminy? Józef Ignacy Kraszewski był zdania, że tak. Skąd mógł to wiedzieć?
The purpose of this paper is to present a historical outline of defence against air assets and its development over the years. The authors discuss the goal and tasks that anti-aircraft defence performs in the protection of a country’s airspace. An important present aspect is that anti-aircraft defence systems support Armed Forces in protecting territories of their countries. It is in the United States that the use of modern solutions in this field was initiated, with their rocket systems fulfilling the task. The purchase and implementation of the Patriot system in Poland is currently one of the most frequently discussed topics in the Ministry of Naional Defence. The paper presents the configuration of the ordered system, the benefits of deploying the system in the Republic of Poland, and the costs of its implementation.