Search results

1

Historia historiografii jako historia idei

100%

Stobiecki R.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 3(344)

55-68

EN

This paper attempts to examine the reciprocal relationship between history of historiography, and history of ideas. The author’s purpose is to prove that within each domain in the scope of interest of history of historiography (infrastructure of historical science, theoretical and methodological assumptions, the vision of history) it forms a dialogue with the history of ideas, designed as a separate discipline by Arthur Lovejoy, as well as the ones which expand it and are included in broadly understood intellectual history. This primarily happens because both disciplines are deeply rooted in culture, which, however banal it may appear, has a historical dimension. The relationships mentioned are reflected in the Polish post-war history of historiography, in particular achievements of Marian H. Serejski as well as his students and colleagues.

2

Jak nie uprawiać historii historiografii: uwagi na marginesie artykułu Michała Kozłowskiego

100%

Siewierski T.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2020

|

vol. XXI (LXXII)

|

issue 1 (271)

241-250

PL

Tomasz Siewierski dokonał recenzji publikacji: M. Kozłowski, Historycy wojskowości – uczniowie Stanisława Herbsta, „Przegląd Historyczno- Wojskowy” (PHW) 2019, nr 4 (270), s. 108–155.

3

Korespondencja Feliksa Konecznego z Jaroslavem Bidlo

100%

Biliński P., Ďurčanský M.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2016

|

vol. 66

45-68

PL

W niniejszej edycji zamieszczono listy polskiego historyka Feliksa Konecznego i jego czeskiego kolegi Jaroslava Bidlo z lat 1896–1935 (30 listów). Korespondencja dotyczy przede wszystkim spraw naukowych związanych z zainteresowaniami badawczymi obu uczonych. Ponadto przewijają się tematy dotyczące politycznych i kulturalnych stosunków polsko-czeskich. Znajomość pomiędzy uczonymi została zawarta jeszcze w XIX wieku, podczas studiów Bidla na Uniwersytecie Jagiellońskim. Listy są przechowywane w Bibliotece Narodowej w Warszawie oraz w Instytucie Masaryka – Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Pradze.

EN

The present publication contains an exchange of thirty letters between the Polish historian Feliks Koneczny and his Czech friend Jaroslav Bidlo written in the period 1896–1935. Their correspondence primarily concerns issues connected with the research interests of both scholars. It also touches on the subject of Polish-Bohemian political and cultural relations. Their acquaintance dated back to the nineteenth century, when Bidlo studied at the Jagiellonian University. The letters are held by the National Library in Warsaw and the Masaryk Institute at the Archive of the Academy of Sciences of the Czech Republic in Prague.

4

Władysław Konopczyński w polityce II Rzeczypospolitej

100%

Biliński P.

|

2016

|

vol. 48

|

issue 4

PL

A breakthrough in the political activity of Władysław Konopczyński took place in 1922 and involved winning the seat of a parliamentary deputy from the Popular–National Union ticket. Subsequently, Konopczyński remained in the Sejm of the Republic of Poland during a whole term of office (1922–1927), frequently speaking about education and schools of higher learning, and presenting motions concerning copyright, a statue on the freedom of assembly, and, predominantly, the introduction of the numerus clausus at universities and polytechnics. In 1925–1939 Konopczyński became actively involved in a struggle against the Piłsudskiites and reacted to the May 1926 coup d’état in a series of press articles criticising both the Marshal and his supporters. This uncompromising stance earned him many enemies within the ruling circles. The political career pursued by Konopczyński was not long–lasting; in 1930 he failed in the election to the Senate, and five years later resigned from all political endeavours due to his disapproval of the dictatorial tendency within the National Party. On the eve of the Second World War Konopczyński was an adherent of the Front Morges political alliance.

5

Pomorze Zachodnie (do 1945 roku) jako przedmiot badań regionalnych po roku 1989 w Polsce i Niemczech

100%

Migdalski P.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2016

|

vol. 2

119-144

PL

The aim of the paper is to discuss the post-1989 Polish and German regional research on the history of West Pomerania until the year 1945. The first part – which is an extensive introduction to the subject – characterises the research in both countries, as well as in Pomerania, covering the period from the earliest interest in the past of this country in the Medieval Ages to the political transformations in 1989. Then, the author presents the main trends in the post-1989 regional studies of Pomerania in Poland and Germany – the most signicant publishing initiatives – journals, syntheses of the history and source editions, institutions that are engaged in the regional research in Pomerania, in particular emphasising the importance of the non-governmental organisations (NGO) – associations and funds – in the development of this research locally and regionally. The paper also discusses the most signicant problems in the contemporary research and the inuence of the socio-political transformations on this research. As the author indicates, the most signicant problems include the diculties, in spite of the opening of the boundaries, in the Polish-German cooperation, and the pushing of the regional studies out of the universities in Poland as well as in Germany.

6

Działalność Władysława Konopczyńskiego w Polskim Towarzystwie Historycznym (1913–1939)

88%

Biliński P.

|

2017

|

vol. 124

|

issue 1

PL

Autor niniejszego tekstu skoncentrował się na działalności Władysława Konopczyńskiego w Polskim Towarzystwie Historycznym w okresie dwudziestolecia międzywojennego, którą przedstawił w świetle dziennika uczonego i jego listów. Przez cały ten okres Konopczyński był spiritus movens tej organizacji. Potrafił tchnąć życie w skostniały krakowski oddział PTH i zainspirować członków do zbiorowych wysiłków badawczych. Na konferencji w kwietniu 1920 r. zaprezentował program utworzenia ogólnopolskiej organizacji historyków z centralą we Lwowie. Jego pomysłowi środowisko krakowskie pozostało wierne przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego. Pomimo rozlicznych inicjatyw i niespożytej energii, jego działalność w Towarzystwie nie była wolna od konfliktów. Ich początek datuje się na rok 1928, kiedy to stronnicy sanacji wbrew opinii krakowskiego historyka przegłosowali nadanie Józefowi Piłsudskiemu członkostwa honorowego PTH. Do kolejnego sporu doszło dwa lata później, podczas przygotowań do V Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie. Organizatorzy poprosili o patronat nad zjazdem Piłsudskiego, pełniącego wtedy funkcję prezesa rady ministrów, co doprowadziło do demonstracyjnego opuszczenia kongresu przez Konopczyńskiego. Z kolei za pierwszej prezesury Franciszka Bujaka uczony bronił pozycji ośrodka krakowskiego przed hegemonistycznymi zakusami Warszawy. Zrezygnowawszy za szefostwa Ludwika Kolankowskiego z członkostwa w Zarządzie Głównym i wiceprezesury krakowskiego oddziału, do działalności w Towarzystwie Konopczyński powrócił dopiero po 1945 r. Władysław Konopczyński’s Activity in the Polish Historical Society (1913–1939)The author focused on the activity of Władysław Konopczyński for the Polish Historical Society in the interwar years, presented in the light of the scholar’s diary and letters. Throughout all the interwar period the historian was the spiritus movens of the Society, and was able to breathe new life into the fossilized Cracow branch of the PHS and inspire its members to a collective research effort. At a conference in April 1920 he presented a programme for the formation of a Poland-wide organisation for historians with its centre in Lvov. The Cracow community of scholars remained loyal to his idea throughout the whole interwar period. Despite his numerous initiatives and indefatigable energy, Konopczyński’s activity in the Society was not without tensions and conflicts. Their beginning dates to 1928 when supporters of the Sanacja regime, against the historian’s will, voted for an honorary membership to the PHS for Józef Piłsudski. Two years later, another controversy erupted during the preparations for the Fifth Convention of Polish Historians in Warsaw. The organisers invited Piłsudski, at that time Chairman of the Council of Ministers, to take the patronage of the convention, and this provoked Kopczyński to ostentatiously leave the congress session. Next, under the first presidency of Franciszek Bujak, the historian defended the position of the Cracow branch against hegemonic designs of Warsaw. And it was not until 1945 that Konopczyński, who under the presidency of Ludwik Kolankowski resigned from the General Board and vice-presidency of the Cracow branch, resumed his activities in the Society.

7

Poszukiwanie korzeni polskiej historii wizualnej

75%

Banek D.

Res Historica

|

2020

|

issue 50

EN

Contemporary humanities, succumbing to fashions, sometimes forget about their past achievements. In Polish historiography, the author seeks reflection on visuality as a subject of research, as a form of presenting the past, as a means of documentation and, lastly, as an epistemological issue, bringing up the sensual nature of historical cognition in Lelewel. It is precisely in Lelewel’s works that he still finds references to earlier traditions. Following the works of Mieczysław Porębski, he describes numerous strands of Polish thought devoted to reflection on the significance of images for historiography, from visual arts to photography to film, tracking the manner of thinking about the past which we now call visual, in historians’ and sometimes artists’ writings.

PL

Współczesna humanistyka, ulegając modom, zapomina niekiedy o dawniejszym dorobku. Autor poszukuje w polskiej historiografii refleksji nad wizualnością i to zarówno jako przedmiotem badań, jako formą przedstawiania przeszłości, dokumentacją, jak i jako kwestią epistemologiczną, przywołując na początku zmysłowy charakter poznania historycznego u Lelewela. U Lelewela właśnie znajduje jeszcze odwołania do tradycji dawniejszych. Podążając za pracami Mieczysława Porębskiego opisuje w polskiej myśli szerokie pola refleksji nad znaczeniem obrazów dla historiografii, od sztuk plastycznych przez fotografię po film, tropiąc u historyków, a niekiedy także artystów, myślenie o przeszłości, które dziś nazywamy wizualnym.

8

Gerard Labuda - szkic do portretu uczonego

75%

Dobosz J.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 3 (30)

11-33

EN

One of the most outstanding Polish historians, Gerard Labuda (1916-2010) was connected with the University of Adam Mickiewicz in Poznań and the Polish Academy of Sciences for many years. The article presents his scholarly profile and provides an overview of the fields of his research and activities for science.

9

Szkoła erudytów i początki warsztatu naukowego w historiografii Danii-Norwegii w XVIII wieku

75%

Szelągowska K.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2017

|

vol. 47

10

Nation and History

75%

Stobiecki R.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

11

„Czy więc byliśmy i jesteśmy naiwni…?” Jeszcze jeden głos w debacie nad wykorzystaniem relacji ustnych w badaniach najnowszej historii Polski

71%

Stasiak M. M.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2018

|

vol. 8

29-61

EN

This article addresses the issue of the use of oral accounts in research on very recent history. In particular, the topic of interest is the question of whether oral history in its current form (i.e., given its theoretical, practical, and institutional settings) has a realistic chance of playing a significant role in the shaping of the practice of historical research in Poland. The starting point for addressing this problem is the increasing rate of debate in the academic community, in particular in the field of historiography and the perspectives for its development as a component of academic reflexion. This text contains an attempt at both the identification of the key factors hindering the use of oral accounts in historical research and the formulation of a proposal to deal with impasses.

PL

W artykule podęty zostaje problem wykorzystania relacji ustnych w badaniach historii najnowszej. W szczególności przedmiotem zainteresowania jest pytanie o to, czy historia mówiona, w swojej obecnej postaci (tzn. biorąc pod uwagę jej teoretyczne, praktyczne oraz instytucjonalne usytuowanie) ma realną szansę na odegranie znaczącej roli w kształtowaniu praktyki badań historycznych w Polsce. Punkt wyjścia do tak postawionego problemu stanowi nabierająca tempa debata usytuowania w ramach akademii, w szczególności w ramach historiografii i perspektyw jej rozwoju jako składnika naukowej refleksji. W tekście podjęta zostaje próba zidentyfikowania kluczowych elementów utrudniających wykorzystanie relacji ustnych w badaniach historycznych, a także sformułowania propozycji wyjścia z patowej sytuacji.

12

Owce, rekruci i machorka. Wokół „Zbioru prac i materiałów” Mychajła Zubryckiego

63%

Morawiec N.

Orientalia Christiana Cracoviensia

|

2015

|

vol. 7

EN

In 2013, Lvov publishing company “Litopis” published the first volume of Mykhailo Zubryts’kyi collected works (1856–1919) who was both a Ukrainian historian and etnographer of Bojkowszczyzna region and a Greek Catholic priest. The publication not only arouse an interest in Zubrycki himself and his legacy, but also whetted, existing for some time in intellectual circles, scientific discourse concerning the relation between a historian and feelings connected with places close to him (“mała ojczyzna”). The aim of the article is not only to introduce the issue to a Polish reader but also ask about a possibility of using it in historical and historigraphic‑methodological thoughts.

PL

W 2013 roku lwowskie wydawnictwo „Litopis” opublikowało pierwszy tom dzieł zebranych ukraińskiego historyka i etnografa Bojkowszczyzny, jednocześnie księdza greckokatolickiego – Mychajła Zubryckiego (1856–1919). Publikacja wzbudziła zainteresowanie osobą Zubryckiego i jego spuścizną, ale także podsyciła – istniejący od pewnego czasu w środowisku intelektualnym – dyskurs badawczy dotyczący relacji historyk – „mała ojczyzna”. Artykuł ma za zadanie zapoznać polskiego czytelnika z powyższym wydawnictwem, ale także zapytać o możliwość jego wykorzystania w namysłach historycznych i historiograficzno‑metodologicznych.

13

Praca przymusowa Polakowi w III Rzeszy w świetle najnowszej polsko-niemieckiej publikacji o „Utraconej młodości”

63%

Stępiński W., Ślepowroński T., Wichert W.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2017

|

issue 4

131-152

EN

The phenomenon of forced labour of Poles in the period of the Second World War in the area of West Pomerania already has some historiography. The authors attempt to present a new publication created in Polish and German cooperation, Miejsca pracy przymusowej Polaków w Stralsrundzie i Stargardzie (The areas of forced labour of Poles in Stralsrund and Stargard) in the context of the existing literature on the subject. The paper discusses the contents of the publication, and accentuates on its ground-breaking character through, hitherto unknown to the Polish historiography, a topographically precise image of the micro-world of forced labour, combining like never before the topics of history, sociology, psychology and cultural anthropology. The book is characterised by its powerful imagery and equally suggestive narration which, along with the apt choice of iconography, allows the reader to follow the authors along the path of foreigners subjected to forced labour.

PL

Zjawisko pracy przymusowej Polaków w okresie II wojny światowej na obszarze Pomorza doczekało się już wielu opracowań historycznych. Autorzy artykułu omawiają nową publikację, powstałą we współpracy polskiej i niemieckiej, pt. Miejsca pracy przymusowej Polaków w Stralsundzie i Stargardzie, ukazując ją na tle dotychczasowej literatury przedmiotu. Omówiono treść niniejszej publikacji oraz uwypuklono jej przełomowy charakter, polegający na – nieznanym dotychczas w historiografii polskiej – ukazaniu dokładnego topograficznie obrazu mikroświata pracy przymusowej i łączeniu, jak nigdy dotąd, wątków historii, socjologii, psychologii i antropologii kulturowej. Książkę cechuje wielka siła wyrazu i sugestywna narracja, która wraz z odpowiednim doborem ikonografii pozwala czytelnikowi wraz z autorami wędrować trasą losu obcokrajowców-robotników przymusowych.

14

Reformy Mariusza, czyli długie trwanie historiograficznego mitu

63%

Faszcza M. N.

Res Historica

|

2021

|

issue 51

EN

Most authors writing about the so-called Marian reforms do not try to trace the process of shaping the discourse devoted to their course. Meanwhile, drawing attention to the way this issue was presented by nineteenth-century scholars provides additional arguments to support the belief that the traditional vision is misguided. Considering the fact that none of the ancient authors had mentioned the Marian reforms, the theory is based on the creative interpretation of several fragments of preserved ancient literary sources. After some years the suggestive vision had presented once by C. C. L. Lange was raised to the rank of dogma by his epigones (Wilhelm Rüstow, Hans Delbrück, Georg Veith) and recognized as finally proven, although he was fully aware of its speculative nature. The worsening knowledge of German language additionally contributed to the marginalization of views created by scholars from the turn of 19th and 20th centuries. After the end of World War II, deconstruction of the existence of Marian reforms was carried out, although the arguments presented by its critics seem to be incomplete without taking into account one of the most important arguments resulting from a historiographic analysis: how the conviction about the existence of Marian reforms became widely accepted by the authors of books devoted to the history of ancient Rome.

PL

Większość autorów piszących o tzw. reformach Mariusza nie zadaje sobie trudu, aby prześledzić proces kształtowania się poświęconego im dyskursu. Tymczasem zwrócenie uwagi na sposób prezentowania tego zagadnienia przez dziewiętnastowiecznych badaczy dostarcza dodatkowych argumentów służących poparciu przekonania o błędności wizji zakorzenionej w literaturze tematu. Zważywszy na fakt, że żaden z antycznych autorów nie wspomniał o przeprowadzeniu reform przez Mariusza, teoria ta opiera się na twórczej interpretacji kilku passusów zaczerpniętych z zachowanych przekazów antycznych. Z czasem sugestywna wizja przedstawiona przez C.C.L. Langego została podniesiona dzięki autorytetowi jego epigonów (Wilhelm Rüstow, Hans Delbrück, Georg Veith) do rangi dogmatu i uznana za ostatecznie dowiedzioną, choć jej autor w pełni zdawał sobie sprawę ze spekulatywności własnych rozważań. Postępujący zanik znajomości języka niemieckiego dodatkowo przyczynił się do marginalizacji poglądów badaczy tworzących na przełomie XIX i XX w. Po zakończeniu II wojny światowej dokonano dekonstrukcji przekonania o istnieniu reform Mariusza, choć argumenty przedstawione przez jego krytyków wydają się dalece niepełne bez uwzględnienia jednej z najważniejszych przesłanek wynikającej z analizy historiograficznej, a mianowicie drogi prowadzącej do pojawienia się przekonania o istnieniu reform Mariusza w dziełach poświęconych dziejom starożytnego Rzymu.

15

Das mittelalterliche Livland in polnischer Forschung

63%

Czaja R.

Zapiski Historyczne

|

2011

|

vol. 76

|

issue 4

107-113

PL

Celem artykułu jest przedstawienie badań polskich historyków na historią Inflant w średniowieczu. W II połowie XIX w. polska mediewistyka traktowała tematykę inflancką bardzo marginalnie, podejmowano ją tylko w związku z badaniami nad stosunkami Polski i Litwy z zakonem krzyżackim oraz w kontekście badań nad polityką Jagiellonów. Sytuacji tej nie zmieniło odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Dopiero po zawarciu w 1934 r. traktatu między Polską a Niemcami pojawiły się w polskiej historiografii postulaty podjęcia badań nad historią Inflant. Ich realizację podjęli młodzi historycy z Warszawy (Marian Małowist) i Poznania (Leon Koczy), którzy prowadzili badaniach nad kontaktami handlowymi Rygi i Gdańska oraz nad porównawczą historią obu miasta. Bezpośrednie kontakty między historykami polskimi a łotewskimi zostały nawiązane w czasie zjazdu historyków bałtyckich w Rydze w 1937 r. Przy końcu lat 30. XX w. zaczęto także formułować postulat wyjścia poza badania porównawcze i podjęcia badań skoncentrowanych na historii Łotwy. Urzeczywistnieniu tych planów przeszkodził jednak wybuch II wojny światowej. Wprawdzie przy końcu lat 40. XX w. Karol Górski krytycznie ocenił dorobek polskiej mediewistyki w zakresie historii Inflant, jednak tematyka inflancka pojawiła się w pracach polskich historyków dopiero w latach 70. XX w. Marian Biskup postulował podjęcie badań porównawczych nad państwem zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach. Pierwszym polskim mediewistą zajmującym się historią Inflant był Jan Kostrzak, który badał inflanckie zgromadzenia stanowe w średniowieczu. We współczesnej polskiej mediewistyce Autor wyróżnia trzy kierunki badań nad historią Inflant: badania porównawcze nad władztwem terytorialnym zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach, badania nad historią miast inflanckich i pruskich prowadzone na tle historii Hanzy oraz badania poświęcone problemom początków misji w Inflantach oraz historii kościelnej miast inflanckich.

16

Kanonik sandomierski Marcin z Urzędowa i jego Herbarz Polski w historiografii

63%

Suchecka A.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2021

|

vol. 28

5-26

EN

The Polish Herbal, published in 1595 by the canon of Sandomierz, Marcin of Urzędów, was the first original Polish herbarium. It is given the greatest value among all works on plants published in Krakow in the 16th century. Research on the biography of Marcin of Urzędów and the herbarium content has been going on for almost two centuries within various sciences: history of botany, pharmacy, medicine, history of culture, or historical bibliology, as well as linguistics in the field of nature nomenclature. Despite the accumulation of factual information about the work of Marcin of Urzędów, the state of knowledge is still unsatisfactory due to the dispersion of sources. The aim of the article is to present and analyze the state of research, its weaknesses and unquestionable achievements, which may be the starting point for a monographic approach to the herbarium and a full biography of the clergyman.

PL

Wydany w 1595 r. Herbarz polski autorstwa kanonika sandomierskiego Marcina z Urzędowa był pierwszym oryginalnym zielnikiem napisanym po polsku. Wśród wszystkich prac o roślinach wydanych drukiem w Krakowie w XVI w. przyznaje mu się wartość największą. Badania nad biografią Marcina z Urzędowa i treścią zielnika prowadzi się już od prawie dwóch wieków w obrębie różnych nauk: historii botaniki, farmacji, medycyny, dziejów kultury czy bibliologii historycznej, a także językoznawstwa w zakresie nomenklatury przyrodniczej. Pomimo nawarstwiania się informacji faktograficznych na temat dzieła Marcina z Urzędowa stan wiedzy jest ciągle niezadowalający ze względu na rozproszenie źródeł. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza stanu badań, ich słabości oraz niekwestionowanych osiągnięć, co może być punktem wyjścia do ujęcia monograficznego zielnika i pełnej biografii duchownego.

17

Giovanni Levis Conception of Microhistory

63%

Górzan K.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

18

Golden Book of Lviv Historiography

63%

Śreniowska K.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

19

Dzieje Ukrainy w myśli historycznej Osypa Nazaruka

63%

Kolano R., Pezda J., Pisuliński J.

Prace Historyczno-Archiwalne

|

2021

|

issue Tom XXX

147-169

EN

The aim of this article is to present historical thought of Osip Nazaruk, particularly his views on the history of Ukraine. It has been depicted, how he, as a politician and a participant of the Ukrainian national revolution in 1914–1921 imagined the history of Ukraine. The motifs of the history of Ukraine often run through his numerous political pamphlets. His most interesting piece is an otherwise unpublished booktitled “Istoriya Ukrayini” (The History of Ukraine), which was a kind of a coursebook for the Ukrainian soldiers in Austro-Hungarian Army in World War I. To begin with,he was not a professional historian, but an amateur with a passion. Therefore, in the article, it is rather necessary to show if, or, to what degree, his historical thoughts were the reflection of the political sentiment amongst the Ukrainian politicians in 1914–1939. Therefore, an analysis of the complete political works of Nazaruk has been conducted, with the focus on his historical textbook about the history of Ukraine.In his writings, Nazaruk mostly wrote about the history of his homeland, but from time to time he expressed his reflections on the philosophy of history and Ukrainian historiography, especially on authors who collated and reconstructed the Ukrainian history. A conclusion can be drawn that he favored the political history more than any other disciplines of history (social history, economic history etc.), focusing most intently on the fate of outstanding individuals in the history of Ukraine. All hishistorical thoughts were characterized with Ukraine in mind, with lingering presentism,and faith that Providence intervenes in human history. This last thought was present in his later, mature works, written after approximately 1925.

PL

W artykule scharakteryzowano myśl historyczną Osypa Nazaruka (1883–1940), ze szczególnym uwzględnieniem jego zapatrywań na dzieje Ukrainy. Ukazano, jak wyobrażana była historia Ukrainy w pismach ukraińskiego polityka, uczestnika ukraińskiej irredenty w latach 1914–1921, który był historykiem nie z zawodu, a jedynie z zamiłowania. W związku z tym nie starano się doszukiwać oryginalnych pomysłów czy ustaleń w jego tekstach, lecz raczej pokazać, czy lub do jakiego stopnia jego poglądy historyczne były odzwierciedleniem nastrojów panujących w okresie 1914–1939 wśród polityków ukraińskich, należących do ukraińskiego ruchu niepodległościowego w Galicji, a potem w Polsce. Analizowano głównie jego broszury publicystyczne, jakkolwiek nacisk badawczy położono na jego pracę Istorija Ukrajiny – pozostającą do tej pory w rękopisie, a używaną jako skrypt do prowadzonych w latach 1915–1919 wykładów dla ukraińskich żołnierzy. Jego myśl historyczna cechowała się rozpatrywaniem biegu wydarzeń historycznych z perspektywy ukraińskiej, prezentyzmem, przyznawaniem prymatu roli wybitnych jednostek w historii, faworyzowaniem dziejów politycznych. W jego późniejszych, dojrzałych pismach powstałych po 1925 r. wybrzmiewała wiara w ingerencję Opatrzności w dzieje ludzkości. Częściej niż poprzednio wypowiadał się w nich na tematy historiozoficzne, poddawał ocenie historiografię ukraińską, szczególnie autorów syntez dziejów Ukrainy, z myślą o napisaniu, a potem o zainspirowaniu kogoś do napisania jej nowatorskiej wersji.

20

Niemieckie inspiracje w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie Wacława Sobieskiego i Szymona Askenazego)

63%

Kolbuszewska J.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2016

|

issue 8

EN

This article explores the impact that German models of historical writing had on the development of Polish historiography in the late nineteenth century and early twentieth century to 1918. As means of defining this impact, the author analyses the work of two distinguished Polish historians, focusing both on their theoretical enunciations and research practice. These scholars were part of the generation of neoromantics to whom Polish historiography owed its modernisation at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. Although representing different historiographical traditions, both scholars sought inspiration in German scholarship. While Sobieski’s thought is indebted to Karl Lamprecht’s historico-cultural method, Askenazy was drawn to Max Lehmann, trying to develop the neoRankean model of practising history. These leading Polish historians of the neoromantic era proved that, regardless of the conflicting interests of national historiographies, it was possible for their respective representatives to inspire each other and build a mutual understanding. This article is based on the historians’ theoretical writings and on the books they published before 1918. The author also analysed Sobieski’s text written in memory of Lehmann and published in the 1930s.

PL

Autorka niniejszego tekstu skoncentrowała się na wpływie niemieckich wzorców uprawiania historii na polskie dziejopisarstwo przełomu XIX i XX stulecia (po rok 1918). Wspomniane zjawisko zaprezentowano, przybliżając teoretyczne deklaracje i praktykę dziejopisarską dwóch wybitnych dziejopisów, zaliczanych przez Jerzego Maternickiego do generacji neoromantyków (przez autorkę zaś wiązanych z mutacją modernistyczną) – Szymona Askenazego i Wacława Sobieskiego. W warstwie egzemplifikacyjnej uwzględniono najbardziej reprezentatywne deklaracje o charakterze teoretycznym oraz prace opublikowane przez bohaterów do 1918 r.

Refine search results

Historia historiografii jako historia idei

Jak nie uprawiać historii historiografii: uwagi na marginesie artykułu Michała Kozłowskiego

Korespondencja Feliksa Konecznego z Jaroslavem Bidlo

Władysław Konopczyński w polityce II Rzeczypospolitej

Pomorze Zachodnie (do 1945 roku) jako przedmiot badań regionalnych po roku 1989 w Polsce i Niemczech

Działalność Władysława Konopczyńskiego w Polskim Towarzystwie Historycznym (1913–1939)

Poszukiwanie korzeni polskiej historii wizualnej

Gerard Labuda - szkic do portretu uczonego

Szkoła erudytów i początki warsztatu naukowego w historiografii Danii-Norwegii w XVIII wieku

Nation and History

„Czy więc byliśmy i jesteśmy naiwni…?” Jeszcze jeden głos w debacie nad wykorzystaniem relacji ustnych w badaniach najnowszej historii Polski

Owce, rekruci i machorka. Wokół „Zbioru prac i materiałów” Mychajła Zubryckiego

Praca przymusowa Polakowi w III Rzeszy w świetle najnowszej polsko-niemieckiej publikacji o „Utraconej młodości”

Reformy Mariusza, czyli długie trwanie historiograficznego mitu

Das mittelalterliche Livland in polnischer Forschung

Kanonik sandomierski Marcin z Urzędowa i jego Herbarz Polski w historiografii

Giovanni Levis Conception of Microhistory

Golden Book of Lviv Historiography

Dzieje Ukrainy w myśli historycznej Osypa Nazaruka

Niemieckie inspiracje w historiografii polskiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie Wacława Sobieskiego i Szymona Askenazego)