Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 48

first rewind previous Page / 3 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  historia wychowania
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
PL
Józef Miąso, Wybrane prace z historii wychowania XIX-XX w., Warszawa b.d., Wydawnictwo Akademickie „Żak”, ss. 215
PL
Władysława Szulakiewicz, Historia wychowania w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, Warszawa 2007, ss. 47
PL
Myślenie o całożyciowym wychowaniu człowieka i etapach jego rozwoju ma swoje ugruntowane tradycje w nowożytnej europejskiej myśli pedagogicznej, sięgające co najmniej XVII i XVIII wieku – twórczości Jana Amosa Komeńskiego, Jana Jakuba Rousseau i Jana Henryka Pestalozziego. Jednak siedmioletnie okresy w rozwoju człowieka były znane w medycynie, prawie i filozofii od czasów starożytnych i średniowiecza. Wśród kolejnych faz rozwojowych zawsze wyróżniana była dojrzałość, najczęściej wiązana z uzyskaniem dojrzałości płciowej. Jednak zgodnie ze współczesną wiedzą psychopedagogiczną, z kategorią dojrzałości mamy do czynienia na wielu etapach rozwoju człowieka i w różnych obszarach jego funkcjonowania. Tak też jako pierwszy stwierdzał J.J. Rousseau w II księdze Emila z 1762 roku, pisząc, że każdy wiek ma właściwą sobie doskonałość, rodzaj właściwej sobie dojrzałości. W XX wieku to twierdzenie funkcjonowało już coraz powszechniej dzięki badaniom z dziedziny pedologii i psychologii empirycznej.
PL
Artykuł jest poświęcony ideałowi historyka filozofii, jaki nakreślił w swych pracach Stefan Swieżawski (1907-2004). W odniesieniu do tego problemu podjęto przede wszystkim dwie kwestie. Pierwsza z nich to odtworzenie owego ideału. Za podstawę źródłową posłużyły trzy prace autorstwa Swieżawskiego: Czy studia uniwersyteckie umożliwiają zdobycie kultury humanistycznej? (1962), Zagadnienie historii filozofii (1966) oraz Etos historyka filozofii (1988). W oparciu o ich treści przedstawiono określone sprawności intelektualne i wiedzę oraz sprawności moralne, jakie jego zdaniem powinien posiadać historyk filozofii. druga kwestia dotyczy znaczenia i wpływu związków Swieżawskiego ze Szkołą Lwowsko-Warszawską, w szczególności z założycielem tej szkoły, Kazimierzem Twardowskim, oraz Kazimierzem Ajdukiewiczem, na sformułowany przez niego ideał pracy badacza dziejów filozofii.
PL
Zabawki dziecięce w II połowie XIX i na początku XX wieku kształtowały postawy społeczne – patriotyczne, wpływały na rozwój ekonomiczny rodzącego się wówczas rodzimego przemysłu zabawkarskiego, a także przekazywały dzieciom wartości kulturowe swojej epoki. Poprzez odezwy i apele zwracano uwagę zarówno dorosłych, jak i dzieci, aby kupować zabawki produkcji rodzimych rzemieślników, a wręcz bojkotować nabycie zabawek zagranicznych.
PL
Uroczystość Odnowienia Doktoratu Profesor Kamilli Mrozowskiej
PL
Rola historii wychowania w Polsce na początku XXI wieku
EN
Research in the field of history of education in the Warmińsko-Mazurski University in Olsztyn
PL
Badania z zakresu historii wychowania w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie
EN
The beginnings of eminent initiative of bishop Wincenty Tymieniecki, the first parish priest of the St Stanislaus Kostka cathedral parish, are disappearing into the past. It is astonishing that organization which had been running a dozen or so social institutions, operating for two decades and helping many thousand inhabitants of Lodz, had left so few traces. The Association of Shelters of st Stanislaus Kostka was established in autumn 1914. After its re-registration in 1922 it had been operating up to autumn 1936. The Association’s peak of development was reached in 1917. Then the organization had been running eight schelters, two hostels for children, creche, two hostels for the homeless and school for the deaf and dumb. Furthermore, the Association had been running sewing and shoemaker’s workshop and the one producing headgears. Courses for pre-school teachers were finished in the same year as well. In August 1920 the Management of the Association, facing serious problems regarding balancing the budget of the organization, decided to gradually close down schelters and even hostels, on condition that the budget improved. After 1922 only „Sienkiewiczówka” and III schelter remained and after a while the organization lost its importance and was replaced by other social organizations, mainly by Lodz diocesan „Caritas”. The Association’s activity is an interesting example of civil activation of inhabitants of Lodz, an attempt to overcome social issues tormenting this industrial city. History of activity of the organization shows transformation of the social policy of municipal authorities. The initial civil activity was supported by official authorities on the principles of subsidiarity and it concerned German occupation authorities above all. Along with coming a time when the Republic of Poland had been formed, the attention was reallocated to full control of social institutions and with time municipal authorities started to limit its support. Not only did they seize the role of the creating entity but they also operated their own institutions. That way, civil activity taken up to date, was significantly limited.
PL
Artykuł jest poświęcony młodzieży, która na przełomie XIX i XX w. korzystała z placówek opiekuńczo-wychowawczych – domów dla dzieci osieroconych, sal zajęciowych, zakładów o charakterze resocjalizacyjnym, internatów. W ostatnim trzydziestoleciu XIX w. zdecydowanie wzrosła liczba tego rodzaju instytucji. Instytucjonalizacja wychowania i socjalizacji młodego pokolenia, zwłaszcza młodzieży z ubogich środowisk, była cechą charakterystyczną życia społecznego w epoce nowoczesnej. Celem artykułu jest opisanie tego, jakie kwestie związane z dorastaniem podopiecznych placówek były obecne w źródłach historycznych, jakie natomiast były przemilczane lub tabuizowane. Analizie poddano źródła instytucjonalne, czasopiśmiennictwo oraz literaturę piękną. Zwrócono także uwagę na możliwości analizy źródeł z wykorzystaniem nowych koncepcji teoretycznych z zakresu pedagogiki i socjologii.
PL
Antonina z Chłapowskich Górska, autorka niepublikowanych Wspomnień z lat 1870–1939, jeden z rozdziałów zapisków poświęca wychowaniu. Czyni to z perspektywy matki, której, po śmierci męża, przyszło samodzielnie zatroszczyć się o dorastających synów. Zachowując ostrożność wobec obowiązujących wzorców wychowawczych, poszukuje inspiracji wśród zwolenniczek nowoczesnych idei pedagogicznych. Szczególnie bliska staje się, osobiście poznana, Stefania Marciszewska-Posadzowa. Celem artykułu jest ukazanie wyzwań, przed którymi stawała matka samotnie wychowująca dzieci na początku XX wieku. Podjęta, na podstawie analizy Wspomnień Antoniny z Chłapowskich Górskiej, rekonstrukcja ówczesnej rzeczywistości to także próba odpowiedzi na pytanie, na ile doświadczenia autorki mogą inspirować współczesnych pedagogów, a przede wszystkim rodziców.
PL
CEL NAUKOWY: Artykuł jest rozwinięciem tezy, iż narastanie wiedzy o rodzinie w cywilizacji zachodnioeuropejskiej trwa od XVI w., od epoki odrodzenia. Pojawiły się wówczas bowiem pierwszeporadniki wychowawcze kierowane do ojców i nieliczne do matek. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęty problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: jak przebiegał proces kształtowania pedagogiki rodziny i szerzej w ogóle orientacji familiologicznej w nauce? Podstawową metodą wykorzystaną do przybliżenia podjętych rozważań będzie metoda analizy dokumentu – materiału źródłowego oraz literatury przedmiotu. PROCES WYWODU: Z czasem, w XVIII i XIX w., ważna stała się kategoria miłości i wyrażania uczuć w rodzinie oraz postulat poznawania środowiska domowego dziecka. Powstawały charakterystyki dziecięce. Pod koniec XIX w. ukształtowała się odrębna dziedzina wiedzy – pedologia – jako nauka o dziecku. Duże możliwości popularyzowania wiedzy na tematy wychowawcze miały w tym czasie także pisma o charakterze rodzinnym. W okresie II Rzeczypospolitej rodzina stawała się przedmiotem badań empirycznych psychologów, socjologów i pedagogów, dlatego wiedza na ten temat rozwijała się wielokierunkowo. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Stopniowy rozwój zainteresowania rodziną doprowadził ostatecznie do tego, że pod koniec XX w. wykreowano w naukach społecznych orientację familiologiczną, zaś w naukach pedagogicznych zainicjowano pedagogikę rodziny, z podstawową dla niej kategorią wychowania rodzinnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Rodzina i wychowanie rodzinne powinny nadal być obiektem nie tylko praktycznych opisów i porad, ale także przedmiotem badań empirycznych. Powszechnie podzielane przekonanie o doniosłym znaczeniu rodziny czy wychowania dzieci w sposób naturalny wywołuje potrzebę badania tego środowiska w celu ustalenia jego stanu i wydolności wychowawczej, zwłaszcza że od czasów I wojny światowej coraz częściej podnoszona była (i nadal jest) problematyka kryzysu kultury i rodziny.
PL
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole wkracza w zupełnie nowy etap swojego życia. Aby mogło sprostać stawianym przed nim wymaganiom, niezbędne jest osiągnięcie przez nie gotowości szkolnej. Celem niniejszej analizy jest ukazanie ewolucji zaleceń kierowanych do rodziców w zakresie przygotowania dziecka do rozpoczęcia edukacji szkolnej. Przedmiotem badania są cechy oraz umiejętności, jakie twórcy poradników uznawali za niezbędne dziecku w chwili podjęcia przez nie nauki w szkole. Materiał źródłowy podjętych analiz stanowią poradniki dla rodziców wydane w latach 1918-1989.
PL
Celem podjętych badań przez autorkę artykułu była odpowiedź na pytanie, jakie oddziaływania podjęło Krakowskie Towarzystwo Dobroczynności, aby ukształtować u podopiecznych, zwłaszcza dzieci, postawę dojrzałości społecznej. Towarzystwo zostało utworzone w 1816 r., a zlikwidowane w 1951 r. Opieką otaczało starców, kaleki oraz sieroty. Badaniami objęto lata 1816-1918. W artykule zastosowano analizę dokumentów źródłowych i literatury. Materiałami źródłowymi były rękopisy i źródła drukowane zgromadzone w Archiwum Narodowym w Krakowie. Jak wynika z przeprowadzonych badań, organizatorzy pomocy dobroczynnej dążyli do tego, aby podopieczni starali się być użytecznymi członkami społeczeństwa, żyli zgodnie z obowiązującymi normami moralnymi, akceptowali normy, zasady i przepisy, podejmowali pracę nieprzekraczającą ich możliwości, dbali o otoczenie i wzajemne relacje. Można więc przyjąć, że dążono do ukształtowania postawy dojrzałości społecznej.
PL
Zagadnienie perspektyw badań nad historią edukacji, oświaty i wychowania w Królestwie Polskim na początku XX wieku jako problemu badawczego stwarza szerokie możliwości do naukowych dociekań. Jest to kwestia istotna dla szeroko rozumianych nauk pedagogicznych, systemu oświatowego i kwestii wychowania. Na podstawie pogłębionych badań bibliologicznych i prasoznawczych można rozpoznać, zanalizować i opisać tę tematykę, dążąc do naukowych podsumowań i wniosków. Jako bazę źródłową należy wziąć pod uwagę materiały znajdujące się w archiwach państwowych, przede wszystkim w miastach, które w czasach Królestwa Polskiego były siedzibami gubernatorów. Inne źródło stanowi ówczesna prasa, zarówno ukierunkowana na kwestie oświaty i wychowania, jak i o tematyce społeczno-kulturalnej, bowiem na jej łamach pojawiały się zagadnienia związane z tą tematyką. Należy się również zapoznać z ważniejszymi opracowaniami, omawiającymi zagadnienia w syntetyczny sposób, jak i tymi, które zawierają efekty badań nad szeroko rozumianym życiem społecznym w poszczególnych guberniach Kongresówki w latach 1905-1918. W artykule zastosowana została metoda przeglądowa.
EN
The issue of the perspectives of the research on the history of the education, education and upbringing in the Kingdom of Poland at the beginning of the 20th century as a research problem creates the wide possibilities for the scientific investigation. This is an important issue for broadly understood pedagogical sciences, educational system and upbringing issues. On the basis of the in-depth bibliological and press studies, it is possible to recognize, analyze and describe this subject, striving for the scientific summaries and conclusions. As a source base, one should take into an account the materials found in the state archives, mainly in the cities that were the seats of the governors during the Kingdom of Poland. Another source is the press at that time, both focused on the issues of the education and upbringing as well as on the socio-cultural issues, because the issues related to this subject appeared on its pages. One should also get acquainted with the important studies, discussing issues in a synthetic way, as well as those that contain the effects of the research on the broadly understood social life in the particular Kongresówka governors in the years 1905- 1918. The article uses the review method.
PL
Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie działalności Stefanii Sempołowskiej (1869-1944) jako inicjatorki i organizatorki publicystyki dla młodzieży w Królestwie Polskim oraz omówienie założonego przez nią periodyku Z Bliska i z Daleka. Rezultatem analiz jest wskazanie głównych obszarów tematycznych periodyku oraz określenie i omówienie walorów wychowawczych pisma dla młodzieży. Analiza pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków. Poprzez aktywność publicystyczno-redakcyjną Sempołowska prowadziła działania, które miały na celu wychowanie młodzieży w warunkach braku polskiej państwowości. W czasopiśmie akcentowano wartości patriotyczne, przywiązanie do polskiej kultury, tradycji i języka, co sprzyjało zachowaniu polskiej tożsamości młodych czytelników. Periodyk Z Bliska i z Daleka wyróżniał się starannym doborem tekstów publicystycznych, dzięki którym zapoznawano młodzież z tematyką polityczną, społeczną i naukową. Metodą badawczą zastosowaną w niniejszym artykule jest metoda jakościowa, w tym analiza zawartości prasy.
EN
The aim of this article is to present the activities of Stefania Sempołowska (1869-1944) as the initiator and organizer of journalism for youth in the Kingdom of Poland, as well as to discuss the periodical she created called Z Bliska i z Daleka. The result of the analyises is an indication of the main theme areas of the periodical for young people and describe the educational values of the youth magazine. The analysis allowed to formulate the following conclusions. Through journalistic and editorial activity Sempołowska, brought up the youth under par itions. The magazine emphasizes patriotic values, attachment to Polish culture, tradition and language, which favored maintaining the Polish identity of young readers. The periodical Z Bliska i z Daleka was distinguished by careful selection of journalistic texts, thanks to which young people were acquainted with political, social and scientific themes. The research method used in this article is the qualitative method, including press content analysis.
EN
The 19th century was named the century of a child. The knowledge of a child, his developmental phases, needs, and interests was expanded together with the increase in the knowledge of biology and human psychology. The child was understood as a value itself who has a right to have basic needs fulfilled as well as to get appropriate conditions of development and health care provided. In connection with it, various initiatives were undertaken in a lot of European states aiming at the creation of optimal conditions of physical and psychological development for children. Controlling children’s health condition and hygienic as well as health education became popular. New ideas also reached the territory of Galicia. The hygienic movement developed in its area, which doctors, hygienists, and teachers were involved in. They widely popularised health issues and different forms of health education of children and the youth among the Galician society. As a consequence, the children’s mortality and a morbidity rate decreased and the sanitary and hygienic conditions at schools improved.
PL
Wiek XIX zdobył miano wieku dziecka. Wraz ze wzrostem wiedzy biologicznej i psychologicznej o człowieku rozszerzyła się wiedza o dziecku, jego fazach rozwojowych, potrzebach i zainteresowaniach. Dziecko pojmowano jako wartość samą w sobie, przysługiwało mu prawo do zaspokajania podstawowych potrzeb oraz zapewnienia odpowiednich warunków rozwoju i ochrony zdrowia. W związku z tym w wielu krajach europejskich zaczęto podejmować różne inicjatywy mające na celu stworzenie dzieciom optymalnych warunków rozwoju fizycznego i psychicznego. Popularne stało się kontrolowanie stanu zdrowia dzieci oraz wychowanie higieniczno-zdrowotne. Nowe idee dotarły również do Galicji. Na jej terenie rozwinął się ruch higieniczny, w który byli zaangażowani lekarze, higieniści i pedagodzy. Prowadzili oni szeroko zakrojoną akcję popularyzatorską wśród społeczeństwa galicyjskiego na temat różnych form wychowania zdrowotnego dzieci i młodzieży. W ich efekcie zmniejszyła się śmiertelność dzieci i zachorowalność na różne choroby oraz poprawiły się warunki sanitarno-higieniczne w szkołach.
EN
At the turn of the 19th and 20th centuries, in Europe, there was a heated discussion about the concept of teaching and upbringing. Pedagogy of this period was dominated by the ideas of naturalism and individualism, which in turn contributed to the changes in the education system. A wide range of people involved in educational issues discussed the shape of the school at that time. On Polish soil, pedagogical journals became an extremely important forum for the exchange of views on education, culture and education. This was the place where the views of the representatives of the “new education” and the traditional school clashed. The Galician magazine „Museum” joined the ongoing discussion about the school. It was a monthly magazine that was published in Lviv between 1885 and 1939 as an organ of the Society of Teachers of Higher Education and was addressed to people connected with secondary education. The article contains conclusions from the analysis of the content of articles concerning the educational tasks of the school, which appeared in the whole period of publishing the „Museum”. The discussion in the magazine focused on a few thematic areas. Most frequently, issues related to the organizational model of schools were raised, innovative concepts of education were discussed and the role of teachers in the process of teaching and education was discussed. The analysis carried out allows us to conclude that the authors of the texts published in the „Museum” magazine have joined in the discussion about the school with great involvement. It can also be said that the „Museum” acted as a representative of innovative concepts of upbringing. It inspired to undertake modernization of the teaching and upbringing process, with reference to foreign models. It played an enormous role in the popularization and adaptation of Western European pedagogical thought to the Polish conditions. It acquainted Polish teachers with its achievements and directions of development, contributing to a better understanding of the role of education in the development of societies.
PL
Na przełomie XIX i XX wieku w Europie rozgorzała burzliwa dyskusja dotycząca koncepcji nauczania i wychowania. Pedagogika tego okresu została zdominowana przez idee naturalizmu i indywidualizmu, co w konsekwencji przyczyniło się do przemian w systemie edukacji. Szerokie grono osób zaangażowanych w sprawy oświaty dyskutowało o kształcie ówczesnej szkoły. Na ziemiach polskich niezmiernie istotnym forum wymiany poglądów na temat edukacji, kultury i oświaty stały się czasopisma pedagogiczne. Ścierały się tu przede wszystkim poglądy przedstawicieli nowego wychowania i szkoły tradycyjnej. Do toczącej się dyskusji o szkole żywo włączyło się galicyjskie czasopismo „Muzeum”. Był to miesięcznik, który ukazywał się we Lwowie w latach 1885–1939 jako organ Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych i adresowany był do osób związanych ze szkolnictwem średnim. W artykule zawarto wnioski z analizy treści artykułów dotyczących zadań wychowawczych szkoły, ukazujących się w całym okresie wydawania „Muzeum”. Tocząca się na łamach czasopisma dyskusja koncentrowała się wokół kilku obszarów tematycznych. Najczęściej poruszano kwestie związane z modelem organizacyjnym szkół, omawiano nowatorskie koncepcje wychowania oraz dyskutowano o roli nauczyciela w procesie nauczania i wychowania. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że autorzy tekstów publikowanych na łamach „Muzeum” włączyli się z dużym zaangażowaniem w dyskusję o szkole. Można uznać również, że „Muzeum” występowało jako reprezentant nowatorskich koncepcji wychowania. Inspirowało do podejmowania unowocześniania procesu nauczania i wychowania, z odwołaniem się do wzorów zagranicznych. Odegrało ogromną rolę w popularyzacji i adaptacji do polskich warunków zachodnioeuropejskiej myśli pedagogicznej. Zapoznawało polskich nauczycieli z jej dorobkiem i kierunkami rozwoju, przyczyniając się do lepszego zrozumienia roli wychowania w rozwoju społeczeństw.
EN
The history of the development of music (artistic) education in Poland is little known. The literature in this field is also scarce. Therefore, it is worth enriching pedagogy with problems related to educating young people through art, including music. It is also necessary - as I think - through pedagogical and historical research, to create a growing knowledge of the history of music education, its tasks, goals and didactics. The whole process of the development of music education is located in the educational policy of Poland and used, particularly after 1945, to satisfy and reduce social tensions. The problems formulated in this way will be also presented in the further research cycle.
PL
Historia rozwoju szkolnictwa muzycznego (artystycznego) w Polsce jest mało znana. Skąpa jest też literatura z tego zakresu. Dlatego warto wzbogacać pedagogikę o problemy związane z wychowaniem młodzieży przez sztukę artystyczną, w tym muzyczną. Należy również – jak sądzę – poprzez badania pedagogiczne i historyczne tworzyć narastającą wiedzę o historii rozwoju szkolnictwa muzycznego, jego zadaniach, celach oraz dydaktyce. Cały proces rozwoju edukacji muzycznej usytuowany jest w polityce oświatowej państwa polskiego i wykorzystywany, w szczególności po 1945 roku, do zaspokajania i wyciszania napięć społecznych. Tak sformułowana problematyka przedstawiana będzie również w dalszym cyklu badań.
first rewind previous Page / 3 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.