Search results

1

W obronie rozumu. Uwagi na temat Herberta Schnädelbacha koncepcji „rozumu otwartego"

100%

Torzewski W.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2016

|

issue 22

39-55

PL

Artykuł porusza problematykę związaną z pojęciem rozumu. W szczególności kwestię, jakie czynniki musi wziąć pod uwagę obrońca znaczenia idei rozumu oraz jak może uzasadniać swoją obronę. Ponadto, jakie uwagi można sformułować co do tego uzasadnienia i jaki ono samo ma walor. Przyjrzymy się zatem najpierw próbom obrony rozumu formułowanym na gruncie niemieckiej filozofii współczesnej, kładąc szczególny nacisk na Herberta Schnadelbacha koncepcję „rozumu otwartego”, następnie zapytamy o uzasadnienie samego dążenia do ustanowienia takiej koncepcji, która w zamierzeniu ma być obroną rozumu. W końcu sformułujemy podstawowe uwagi krytyczne.

2

Jaką rolę odgrywa egzegeza w dogmatyce?

88%

Koerner B.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

35-48

PL

Wraz z końcem teologii neoscholastycznej musiała zostać na nowo zdefiniowana relacja między dogmatyką, która jest teraz rozumiana historiozbawczo, a egzegezą, która posługuje się (między innymi) metodą historyczno-krytyczną. Solidne podstawy ku temu stworzyła konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum Soboru Watykańskiego II. Opierając się na niej, niniejszy tekst reprezentuje tezę, że kościelna interpretacja Pisma Świętego przez stulecia, czyli w ramach żywej Tradycji, i interpretacja historyczno-krytyczna stanowią dwa różne podejścia do Biblii, które nie powinny być sobie przeciwstawiane. Tylko w ich wzajemnym oddziaływaniu można czytać i rozumieć Biblię jako Słowo Boże (!) dzisiaj, a nie tylko jako tekst historyczny.

3

„Bracie, gdzie jesteś?” braci Coen – ludyczna gra pozorów czy autorskie wyznanie wiary w potęgę śmiechu?

75%

Skupień I.

Kwartalnik Filmowy

|

2015

|

issue 89-90 Redefinicje klasyki

41-55

PL

Artykuł ukazuje, w jaki sposób teksty postmodernistyczne próbują reinterpretować klasykę filmową. Jednym z takich sposobów jest wprowadzenie przez twórców (braci Coen) w obręb tekstu filmowego kategorii historyczności. Rozumiana jest ona zarówno jako forma rekonstrukcji przeszłości, jak i parawan, za którym toczy się dyskurs dotyczący problemów współczesnego świata. Autor polemizuje z obecnymi w refleksji badawczej tezami negującymi możliwość generowania przez estetykę postmodernistyczną znaczeń wychodzących poza obręb tekstu. W interpretacji filmu „Bracie, gdzie jesteś?” Skupień koncentruje się więc na tych aspektach doświadczania historyczności, które są świadectwem przekroczenia „powierzchniowego” czytania znaczeń w tekście postmodernistycznym. W tym celu autor wybiera takie problemy jak: kwestia fałszywej adaptacji, nawiązania gatunkowe do kina lat 30., rola muzyki jako nośnika wyobrażeń o przeszłości, a także bezpośrednie odniesienie do matrycy, na której są budowane sensy filmu braci Coen, czyli klasycznego obrazu Prestona Sturgesa „Podróże Sullivana”.

EN

The article shows how postmodern works try to reinterpret classic film. One such method is the introduction by the artists (the Coen brothers) into the film text a category of historicity. It is understood as a form of reconstruction of the past, as well as a screen behind which the discourse on the problems of the modern era takes place. The author disagrees with the theses present in contemporary research that negate the possibility of the postmodern aesthetic generating meaning that extends beyond the sphere of the text. In his interpretation of O Brother, Where Art Thou?’ (2000) Skupień focuses on those aspects of experiencing historicity, which extend beyond the surface reading of meanings in a postmodern text. The author examines issues such as: the question of false adaptation, references to 1930s cinema, the role of music as a vehicle for our ideas regarding the past, and a direct reference to the matrix upon which the meaning of Coen brothers’ film is built: i.e. the classic film of Preston Sturges – ‘Sullivan’s Travels’.

4

Hezekiah and the Centralization of Worship (2 Kgs 18:4.22)

63%

Lemański J.

Collectanea Theologica

|

2022

|

vol. 92

|

issue 1

29-62

PL

Czy Ezechiasz przeprowadził reformy religijne, których celem była centralizacja kultu w Jerozolimie? Na to pytanie trudno dać jednoznaczną odpowiedź. Opis reform jest lakoniczny i stereotypowy (2 Krl 18,4.22). Okoliczności historyczne wydają się jednak sprzyjać uznaniu go za historyczny. Również badania archeologiczne, choć jednoznacznie nie potwierdzają, to nie pozwalają też zdecydowanie zaprzeczyć takiej możliwości, choć wielu badaczy uważa, że nie było żadnego masowego napływu migrantów z północy, a wzrost populacji pod koniec VIII w. przed Chr. był naturalnym procesem demograficznym. Teksty poświęcone monarchii (1–2 Sm; 1–2 Krl) oraz samej centralizacji kultu (Pwt 12) lepiej wpisują się w sytuację z końca VII w. (czasy Jozjasza), zarówno gdy patrzymy na nie od strony analizy krytycznoliterackiej, jak i od strony analizy sytuacji polityczno-społecznej. Postać Ezechiasza mogła być jednak uznana przez autorów z VII w. przed Chr. za prekursora reform z czasów Jozjasza ze względu na „historyczną” informację o zniszczeniu przez niego kultu węża Nechusztana.

EN

Did Hezekiah carry out religious reforms aimed at centralizing worship in Jerusalem? It is difficult to give an unequivocal answer to this question. The description of reforms is laconic and stereotypical (2 Kgs 18:4.22). The historical circumstances, however, seem to favor its recognition as historical. Also archaeological research, although not confirming unequivocally, does not allow to deny such a possibility either, even if many researchers believe that there was no massive influx of migrants from the north and that the population growth towards the end of 8th c. BCE was a natural demographic process. Texts devoted to the monarchy (1–2 Sam; 1–2 Kgs) and to the centralization of worship (Deut 12) fit better with the situation at the end of the 7th c. BCE (time of Josiah), both when we look at them from the point of view of literary criticism and from the perspective of political and social situation. However, the figure of Hezekiah could be considered by the authors of the 7th c. BCE as a precursor of the reforms of Josiah’s time due to the “historical” information about his destruction of the serpent cult of Nehushtan.

5

„Przeciw-ciała”: historyczność taneczności

63%

Klimczyk W.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2020

|

vol. 111

|

issue 4

12-25

EN

This article seeks to propose a preliminary methodology of dance research to explore dance as a historically changing impulse for a physical activity that occurs in respect of the culturally defined forms collectively known as ‘dance’ (or its equivalents in other languages). Referring to Alain Badiou’s concept of event and Judith Butler’s theory of materiality, the author suggests including in historical research what he calls ‘anti-bodies’, i.e. kinetic events that ontologically precede the activity of the body formalised as dancing. If a specific dance is the formalisation of the primeval act of dancing, the body is a result of the ‘anti-body’ materialised. Such ‘anti-bodies’ reveal themselves when the dancer, either consciously or by mistake, transgresses the chosen form. In this context, the author proposes writing a story that will concentrate on the dance emergence process rather than on its form. Practice as research constitutes a vital aspect of this approach whereby a text must establish its theoretical grounds. What results is the politics of counter-hegemony with ‘anti-bodies’ challenging the rigid identities of both individuals and aesthetic forms.

6

Jaką rolę odgrywa egzegeza w dogmatyce?

63%

Körner B.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

35-48

EN

With the end of neoscholastic theology, there was a necessity of new definition of relation between dogmatics, which is now understood from the perspective of history of salvation, and exegesis which, among other methods, uses a historicocritical method. Fundamentals of that new understanding have been given by the constitution Dei Verbum of Vaticanum II. Reffering to this document, the article presents the thesis that the interpretation of the Holy Scripture by the Church through the ages, that is in the living Tradition, and historicocritical interpretation are two different approaches which, nevertheless, should not be contradicted. What is more, we can read the Bible and understand it not just as a historical text but as the Word of God for today, only when we take into account the mutual influence of these two approaches.

PL

Wraz z końcem teologii neoscholastycznej musiała zostać na nowo zdefiniowana relacja między dogmatyką, która jest teraz rozumiana historiozbawczo, a egzegezą, która posługuje się (między innymi) metodą historyczno-krytyczną. Solidne podstawy ku temu stworzyła konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum Soboru Watykańskiego II. Opierając się na niej, niniejszy tekst reprezentuje tezę, że kościelna interpretacja Pisma Świętego przez stulecia, czyli w ramach żywej Tradycji, i interpretacja historyczno-krytyczna stanowią dwa różne podejścia do Biblii, które nie powinny być sobie przeciwstawiane. Tylko w ich wzajemnym oddziaływaniu można czytać i rozumieć Biblię jako Słowo Boże (!) dzisiaj, a nie tylko jako tekst historyczny.

7

Znowu dom, dom mimo wszystko

51%

Zduniak-Wiktorowicz M.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2011

|

issue 2

199-218

EN

The article constitutes a comparative analysis of Hanna Krall's Wyjątkowo długa linia and Jenny Erpenbeck's Klucz do ogrodu. Introducing the motif of the home, often-exploited in Polish and German literature, both writers infuse the subject with a "fresh" energy of social communication, especially in the field of the so-called historical grand narratives, both writers working within their particular socio-cultural spaces. The analysis of their writings shows that the meaningful topos merely exacerbates the complexity – if not the state of a certain clinch of space – of time and place, and their accumulation, which invariably appears in the newest prose when it enters into close relationship with historicity.

8

The Idea of World and Human of Józef Kazimierz Plebański (1831–1897)

51%

Swakoń R.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2018

|

vol. 48

9

Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza

51%

Bogusławski M. M.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

vol. 46

|

issue 3

1-39

EN

My article aims at showing that posthumanism is an ideology that finds its extension in research perspective called posthumanities. The notion of ideology I apply is not a negative one. Ideology is an intrinsic element of social life, and its illusive character essentially means that it serves as a tool for man to orientate in the world. It also gives an account of the current challenges faced by society and of the contradictions related to them. In my opinion, the contradiction embedded in posthumanism is that it excludes in a principled way all kinds of humanism/anthropocentrism, but is virtually unable to escape some form of humanism and anthropocentrism. They are necessary to do justice to the worlds of other animal species, to substantiate the ethical order that posthumanists feel close to, or to be able to use the notion of agency.

PL

Celem mojego artykułu jest próba pokazania, że posthumanizm jest ideologią, która znajduje swoje przedłużenie w perspektywie badawczej nazywanej posthumanistyką. Stosowane przeze mnie pojęcie ideologii nie jest nacechowane negatywnie. Ideologia jest nieodłącznym elementem towarzyszącym życiu społecznemu, a jej iluzoryczny charakter oznacza w gruncie rzeczy tyle, że służy ona człowiekowi jako narzędzie orientowania się w świecie. Ideologia zdaje również sprawę z aktualnych wyzwań, przed którymi stoi społeczeństwo oraz ze sprzeczności, które związane są z tymi problemami. Sprzeczność obecna w posthumanizmie polega w mojej ocenie na tym, że pryncypialnie wyklucza on wszelkie formy humanizmu/antropocentryzmu, ale w praktyce nie może uciec od jakiejś postaci humanizmu i antropocentryzmu. Są one niezbędne, by oddać sprawiedliwość światom innych gatunków zwierząt, uzasadnić porządek etyczny bliski posthumanistom czy móc posługiwać się pojęciem sprawczości.

10

Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza

51%

Bogusławski M. M.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

issue 46 (3)

1-39

EN

My article aims at showing that posthumanism is an ideology that finds its extension in research perspective called posthumanities. The notion of ideology I apply is not a negative one. Ideology is an intrinsic element of social life, and its illusive character essentially means that it serves as a tool for man to orientate in the world. It also gives an account of the current challenges faced by society and of the contradictions related to them. In my opinion, the contradiction embedded in posthumanism is that it excludes in a principled way all kinds of humanism/anthropocentrism, but is virtually unable to escape some form of humanism and anthropocentrism. They are necessary to do justice to the worlds of other animal species, to substantiate the ethical order that posthumanists feel close to, or to be able to use the notion of agency.

PL

Celem mojego artykułu jest próba pokazania, że posthumanizm jest ideologią, która znajduje swoje przedłużenie w perspektywie badawczej nazywanej posthumanistyką. Stosowane przeze mnie pojęcie ideologii nie jest nacechowane negatywnie. Ideologia jest nieodłącznym elementem towarzyszącym życiu społecznemu, a jej iluzoryczny charakter oznacza w gruncie rzeczy tyle, że służy ona człowiekowi jako narzędzie orientowania się w świecie. Ideologia zdaje również sprawę z aktualnych wyzwań, przed którymi stoi społeczeństwo oraz ze sprzeczności, które związane są z tymi problemami. Sprzeczność obecna w posthumanizmie polega w mojej ocenie na tym, że pryncypialnie wyklucza on wszelkie formy humanizmu/antropocentryzmu, ale w praktyce nie może uciec od jakiejś postaci humanizmu i antropocentryzmu. Są one niezbędne, by oddać sprawiedliwość światom innych gatunków zwierząt, uzasadnić porządek etyczny bliski posthumanistom czy móc posługiwać się pojęciem sprawczości.

11

Problem (a)czasowości Boga

45%

Łagosz M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2020

|

vol. 56

|

issue 1

79-102

EN

This paper considers the problem of the (a)temporality (un-changeability) of God, which is analysed from a dialectical point of view – especially from an Hegelian perspective. The conclusion we argue for is that the temporality (changeability) of God is very different from the temporality of the physical world because the former is not determined by the principle of causality. ------------- Received: 30/11/2019. Reviewed: 10/01/2020. Accepted: 19/01/2020

PL

W artykule tym rozważana jest kwestia (nie)zmienności Boga, której „pochodną” – biorąc pod uwagę stwierdzenie Arystotelesa, że „substratem” czasu jest ruch – jest tytułowy problem (a)czasowości Boga. Aby uwyraźnić i uchwycić wiążące się z tymi zagadnieniami trudności i dylematy, odwołano się do teologii chrześcijańskiej, a w szczególności do problematyki stworzenia, objawienia, a także – co się z tym wiąże – wcielenia oraz zbawienia. Wyprowadzono wniosek, że należy przyjąć, iż w Bogu realizuje się zupełnie inna niż kauzalna zasada ruchu, stąd też i struktura Jego zmienności („Boski czas”) musi być radykalnie odmienna. Ten domniemany rodzaj Boskiej czasowości można nazwać czasem absolutnym i uznać, że przypomina on coś, co z naszej ludzkiej perspektywy da się za Heglem określić teraźniejszą obecnością. ------------- Zgłoszono: 30/11/2019. Zrecenzowano: 10/01/2020. Zaakceptowano do publikacji: 19/01/2020

12

Historia naturalna a historia społeczna. Szkic porównawczy

45%

Łagosz M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2015

|

vol. 3

335-344

PL

W artykule rozważam problem ontycznej różnicy między historią naturalną a historią społeczną. Zagadnienie analizuję w kontekście pięciu kwestii szczegółowych: problemu tempa zmian jakościowych oraz jednorodności czasu, problemu (an)izotropowości czasu, kwestii „końca historii”, zagadnienia całościowości (totalności) dziejów oraz problemu różnicy między historycznością a czasowością. Dochodzę do wniosku, że w aspekcie kategorii czasu (pod względem struktury zmienności) trudno znaleźć istotne różnice między tymi dwoma rodzajami procesów historycznych.

EN

In this paper I undertake the question of differences between natural and social history. I consider five detailed issues: the pace of qualitative changes and homogeneity of time, the arrow of time, the end of history, the totality of history, and the difference between historic nature and temporality. I emphasize that the differences between natural and social history are not ontologically essential.

13

Ontologia kulturowa: Kulturowość bycia

38%

Tuchańska B.

Diametros

|

2014

|

issue 42

262-289

PL

Budując ontologię kulturową odrzucam Heideggerowską pierwotność codzienności, by móc przypisać kulturowość wszelkim sposobom indywidualnego i wspólnotowego bycia. Podstawą analizy kulturowości jest pokazanie znaczeń (odniesień i sensów oraz szczególnego rodzaju sensów, którymi są wartości) jako ustrukturowania wszelkich sposobów bycia. W dalszej analizie rozważam kulturowość w jej ontologicznych powiązaniach wzajemnych ze wspólnotowością, czasowością i historycznością.

EN

Constructing a cultural ontology I reject the primordiality of everydayness, presupposed by Heidegger, in order to reveal the cultural constitution of all ways of being, from everyday life to the most unusual activities of individuals and communities. The cultural constitution of being is displayed with the help of the idea that meanings, i.e., references, senses and values (that are a special type of senses), are structures of all ways of being. In the following exposition the cultural constitution of being is analyzed in its interrelations with the commonality of being, its temporality, and historicity.

Refine search results

W obronie rozumu. Uwagi na temat Herberta Schnädelbacha koncepcji „rozumu otwartego"

Jaką rolę odgrywa egzegeza w dogmatyce?

„Bracie, gdzie jesteś?” braci Coen – ludyczna gra pozorów czy autorskie wyznanie wiary w potęgę śmiechu?

Hezekiah and the Centralization of Worship (2 Kgs 18:4.22)

„Przeciw-ciała”: historyczność taneczności

Jaką rolę odgrywa egzegeza w dogmatyce?

Znowu dom, dom mimo wszystko

The Idea of World and Human of Józef Kazimierz Plebański (1831–1897)

Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza

Posthumanizm jako ideologia i perspektywa badawcza

Problem (a)czasowości Boga

Historia naturalna a historia społeczna. Szkic porównawczy

Ontologia kulturowa: Kulturowość bycia