Search results

1

Święcenia duchowieństwa przez biskupa krakowskiego Jana Rzeszowskiego (†1488)

100%

Kaczmarek K.

Folia Historica Cracoviensia

|

2012

|

vol. 18

EN

The study presents Holy Orders of the Clergy given by Jan Rzeszowski the bishop of Cracow. Two registers of acolytes ordained by the Cracow ordinary between the years 1473 and 1473 in Kunow and Bodzentyn were used as the source of the study. The registers were included in the bishop’s book of duties, presently kept in the Archives of Metropolitan Curia in Cracow.The registers contain data of 21 persons who were ordained acolytes by the Cracow bishop. It is interesting that both ceremonies took place on Sunday. In 1473 as well as in 1475 the bishop ordained the presented clergy in places which were the capitals of groups of land estates of the Cracow bishoprics holding prominent places in the structure of the diocese.The registers of persons ordained by Jan Rzeszowski from 1473 and 1475 are the oldest relics of that kind, coming from the lands belonging to Poland and described in the subject literature so far.

2

Cztery świadectwa święceń duchownych z diecezji krakowskiej z XV i XVI wieku

84%

Kaczmarek K.

Folia Historica Cracoviensia

|

2018

|

vol. 24

|

issue 1

EN

There are few records showing the practice of the holy orders taken by local clergy in medieval Krakow diocese. With the exception of two short lists of acolytes ordained by bishop Jan Rzeszowski, we do not have any name lists of clergymen ordained by local ordinaries and suffragans. Consequently, studies on the holy orders of clergy from the diocese should refer to certificates of the holy orders bestowed upon individual clerics identified in studies to date. The archival search, performed in bishops’ files and consistory books from several dioceses belonging to late medieval Polish church organization, led to the retrieval of certificates of three clergymen from the Krakow diocese from the years 1460–1531: Andrzej (probably from MęcinaMała), Grzegorz from Olkusz and Jan from Jakimowice. The content of the certificates is of significance for studies on the prosopography of the Krakow clergy in 15th and mid-16th century.

PL

Z terenu średniowiecznej diecezji krakowskiej posiadamy niewiele materiałów pokazujących praktykę święceń tamtejszego duchowieństwa. Z wyjatkiem dwóch krótkich wykazów akolitów ordynowanych przez bp. Jana Rzeszowskiego nie znamy też żadnych imiennych wykazów duchownych wyświęconych przez tamtejszych ordynariuszy i sufraganów. Z tego względu w badaniach nad święceniami kleru w tej diecezji warto sięgać do zapoznanych w dotychczasowych badaniach świadectw święceń poszczególnych duchownych. Kwerenda przeprowadzona w aktach biskupich i księgach konsystorskich kilku diecezji należących do polskiej organizacji kościelnej późnego średniowiecza pozwoliła na odnalezienie świadectw trzech duchownych z diecezji krakowskiej z lat 1460–1531: Andrzeja (prawdopodobnie z Męciny Małej), Grzegorza z Olkusza oraz Jana z Jakimowic. Zawartość tych materiałów ma znaczenie dla studiów nad prozopografią krakowskiego kleru w XV i pierwszej połowie XVI wieku.

3

[Recenzja]: Księga egzaminów do święceń w diecezji gnieźnieńskiej z lat 1563-1603, wstęp i opracowanie Zdzisław Pietrzyk (Bibliotheca Iagellonica. Fontes et Studia, t. 16), Kraków 2009

84%

Prokop K. R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2013

|

vol. 99

365-378

4

Święcenia zakonników w diecezji kujawskiej w pierwszej połowie XVI wieku

84%

Kaczmarek K.

|

2014

|

vol. 62

|

issue 2: Historia

005-027

PL

Niniejsza praca nawiązuje do ogłoszonych wcześniej wyników badań nad zjawiskiem święceń duchowieństwa zakonnego przez biskupów w diecezjach gnieźnieńskiej oraz płockiej w XV i XVI wieku. Analiza zawartości ksiąg czynności pontyfikalnych biskupów kujawskich z pierwszej połowy XVI wieku, a także kwerenda przeprowadzona w wybranych księgach włocławskiego konsystorza pozwoliła zidentyfikować ponad 100 nieznanych wcześniej przedstawicieli kleru zakonnego, pochodzących głównie z klasztorów położonych na terenie diecezji kujawskiej, którzy odebrali zrąk tamtejszych ordynariuszy i sufraganów niższe oraz wyższe święcenia.

EN

The present paper follows the already published results of research on ordaining monastic clergy by bishops in the Gniezno and Płock Dioceses in the 15th and 16th centuries. Analysis of the contents of the Books of Pontifical Acts of the Kujawy Bishops of the first half of the 16th century as well as a survey of selected books of the Włocławek Consistory has allowed identification of over 100 earlier unknown representatives of monastery clergy coming mainly from monasteries situated in the area of the Kujawy Diocese, who took minor and major holy orders from their Ordinaries and Suffragans.

5

Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych

43%

Tracz S.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/2

427-463

PL

Wyjątkowe miejsce wśród tkanin liturgicznych przechowywanych w skarbcu katedry na Wawelu zajmuje garnitur składający się z ornatu i dwóch dalmatyk, określany jako tzw. komplet żywiecki (ornat — nr inw. KKK tk/334, dalmatyka ze sceną Komunii świętej — KKK tk/334A, dalmatyka ze sceną Spowiedzi — KKK 334B). Paramenty uszyto z włoskiego altembasu ok. 1525 r. we Flandrii i bogato ozdobiono haftami figuralnymi według projektu atrybuowanego Lucasowi van Leyden (zm. 1533). Źródła archiwalne jednoznacznie wiążą komplet żywiecki od 1598 r. z kościołem parafialnym Narodzenia NMP w Żywcu (obecnie konkatedra diecezji bielsko-żywieckiej), co wyklucza możliwość jego późniejszego przekazania lub też ewentualnego odkupienia. Wyjątkowość paramentów z Żywca podkreśla program ideowy nawiązujący do udzielania sakramentów świętych. Z terenu Europy zachowało się tylko kilka przykładów dekorowania tkanin liturgicznych przedstawieniami siedmiu sakramentów — np. w kolegiacie St. Vincent w Soignies (Zinnik) z końca XV w., na borcie z niezachowanej kapy z około 1470 r. fundacji hrabiego Giacoma de Savoia-Romont (Berno, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), na haftach z flandryjskiej kapy z koń. XV w. (Detrorit, Institute of Arts), mimo iż spotykamy realizacje takich przedstawień w innych sztukach plastycznych, zwłaszcza w kręgu piętnastowiecznej sztuki niderlandzkiej — malarstwie ściennym, witrażowym, książkowym, rzeźbie (głównie w dekoracji chrzcielnic) czy też licznie zachowanych rzeźbionych lub malowanych retabulach ołtarzowych oraz na tapiseriach. Na omawianym komplecie cykl sakramentalny rozdzielono pomiędzy trzy obiekty — ornat i dwie dalmatyki, dzięki czemu był on widoczny w całości tylko wtedy, gdy używało go podczas liturgii trzech duchownych — kapłan i dwóch diakonów. Pod względem ikonograficznym przedstawione sceny udzielania sakramentów czerpią z bogatej tradycji określającej sposób ukazywania kolejnego sakramentu w oparciu o wcześniej wpracowany typ ikonograficzny, który następnie był rozbudowywany przez dodawanie dodatkowych postaci lub też za pomocą wprowadzania charakterystycznych szczegółów czerpanych z codziennej obserwacji życia liturgiczno-religijnego. Punktem wyjścia do budowania poszczególnych kompozycji jest łatwo rozpoznawalny „widzialny znak", konstytuujący kolejną scenę, za którym kryje się treść odnosząca się do „niewidzialnej łaski" właściwej dla poszczególnych sakramentów. Powstanie tak bogatego w treści ideowe zespołu haftowanych przedstawień należy wiązać z żywym piętnastowiecznym nurtem określanym jako devotio moderna oraz treściami apologetycznymi w kontekście ruchu reformacyjnego Marcina Lutra po roku 1517, negującego naukę o siedmiu sakramentach Kościoła.

EN

An exceptional place among liturgical vestments in the Treasury of the Wawel Cathedral occupies an ensemble consisting of a chasuble and two dalmatics, referred to as the ‘Żywiec ensemble' (Treasury of the Wawel Cathedral, chasuble — inv. no. KKK tk/334, a dalmatic depicting the Holy Communion — KKK tk/334A, a dalmatic depicting the Confession — KKK 334B). The vestments were sewn from Italian brocade around 1525 in Flan- ders and ornately decorated with figurative embroidery according to a design attributed to Lucas van Leyden (d. 1533). Since 1598 archival sources explicitly link the Żywiec ensemble to the parish church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Żywiec (currently the co-cathedral of the Bielsko-Biała/Żywiec diocese), which precludes the possibility of a later transfer or any purchase of the ensemble. The exceptional character of the vestments from Żywiec is emphasized by implementation of an ideological programme referring to the administra- tion of the holy sacraments. Only a few examples of European liturgical vestments decorated with images of the seven sacraments are extant — e.g. in St. Vincent Collegiate Church in Soignies (Zinnik) from late 15th centu- ry, on the band of a no longer extant cope of 1470 founded by count Giacomo de Savoia-Romont (Bern, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), on embroideries of a Flanders cope from the end of the 15th century (Detroit, Institute of Arts), although we may encounter instances of such images in other fine arts, in particular in 15th century Dutch art: wall paintings, stained-glass paintings, book illustrations, sculptures (esp. font decora- tions) or many surviving sculpted or painted altarpieces and tapestries. The ensemble features a sacramental cycle split between three items, i.e. the chasuble and the two dalmatics. Due to the split, its entirety was vis- ible only when used during the liturgy by three clerics: a priest and two deacons. In terms of iconography, the images depicting the administration of sacraments derive from a wealth of iconographic tradition determining the manner in which the subsequent sacrament is shown, based on a pre- viously developed iconographic type, which was then expanded by the in- clusion of additional characters or by introducing unique details taken from everyday observation of liturgical and religious life. The departure point for constructing individual compositions is an easily recognisable ‘visible sign' constituting the next scene, behind which hides the content referring to ‘invisible grace' specific to each sacrament. The fact that such set of em- broidered images, rich in ideological content, was created must be linked to a vivid 15th century trend referred to as devotio moderna and apologetic content in the context of Martin Luther's reformation movement after 1517, which renounced the Churche's teachings of the seven sacraments.

Refine search results

3 Folia Historica Cracoviensia

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Roczniki Humanistyczne

1 2018

1 2017

1 2014

1 2013

1 2012

3 Kaczmarek K.

1 Prokop K. R.

1 Tracz S.

Święcenia duchowieństwa przez biskupa krakowskiego Jana Rzeszowskiego (†1488)

Cztery świadectwa święceń duchownych z diecezji krakowskiej z XV i XVI wieku

[Recenzja]: Księga egzaminów do święceń w diecezji gnieźnieńskiej z lat 1563-1603, wstęp i opracowanie Zdzisław Pietrzyk (Bibliotheca Iagellonica. Fontes et Studia, t. 16), Kraków 2009

Święcenia zakonników w diecezji kujawskiej w pierwszej połowie XVI wieku

Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych