Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  hyperonym
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Hiperhiponimiczne stosunki w rzeczownikach-zestawieniach w ukraińskiej terminologii

100%
Azarova L. Y., Radomska L. A.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
|
2013
|
vol. 31
EN
In the article the nature of hyper-hyponymic relations is analyzed, their meaning for organizing and systematizing of the terminology vocabulary is found. The features of hyper-hyponymic relationsbetween the components of noun-juxtapositions of Ukrainian terminology are established. The basic terminology of semantic noun-juxtapositions by reference “hyper-hyponymic” is provided.
PL
W tym artykule są rozpatrywane relacje między składnikami semantycznymi rzeczowników, które stanowią część ukraińskiej terminologii. Na podstawie zależności hiponim – hiperonim i hiperonim – hiponim rzeczowniki klasyfikowane są do grup semantycznych, określona zostaje specyfika takich zestawień oraz hierarchia członów tworzących zestawienia.
2

Leksemy nazywające członków stanu chłopskiego w polskiej publicystyce oświeceniowej

71%
Maćkowiak K.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 2
102-113
PL
Artykuł zawiera rozważania na temat wyrazów o charakterze hiperonimicznym nazywających członków warstwy chłopskiej (np. poddany, rolnik, wieśniak, włościanin), które występowały w polskiej prozie publicystycznej w latach 1730–1830. Celem tekstu jest: 1) ustalenie składu rozpatrywanego ciągu leksemów, 2) opis wybranych cech systemowych tych jednostek, 3) określenie ich frekwencji tekstowej. Autor wykorzystuje w analizie elementy teorii pól semantycznych. Zaprezentowane w artykule treści pozwalają stwierdzić, że twórcy oświeceniowej publicystyki używali zaskakująco dużo leksemów o statusie hiperonimów odnoszących się do chłopstwa. Były to głównie jednostki o długiej tradycji literackiej. W XVIII wieku nastąpiła zasadnicza reinterpretacja tego materiału. Tylko niektóre wzmiankowane leksemy pozostały w systemie słownikowym (jak wyrazy chłop czy rolnik). Inne wyszły z użycia (jak wyraz plebeusz) lub zmieniły swój status (jak wyraz gbur, który stał się wyzwiskiem).
EN
The article contains reflections on the words of a hyperonymous character naming members of the peasant layer (e.g. poddany, rolnik, wieśniak, włościanin), which appeared in Polish journalistic prose of the Enlightenment period. The purpose of the text is: 1) to determine the composition of the aforementioned lexemes, 2) description of selected system features of these units, 3) to determine their text frequency. The author uses elements of semantic field theory in the analysis. The content presented in the article allows us to state that the creators of Enlightenment journalism used a surprisingly large number of lexemes with the status of hyperonyms referring to the peasantry. They were mainly individuals with a long literary tradition. In the eighteenth century, there was a fundamental reinterpretation of this material. Only some of the mentioned lexemes remained in the dictionary system (like the words chłop or rolnik). Others have fallen into disuse (as an expression of plebeusz) or changed their status (as the word gbur which became an insult).
3

Parlons cerises : les prédicats et les relations dans les définitions lexicographiques et dans les énoncés définitoires

57%
Śliwa D.
Białostockie Archiwum Językowe
|
2015
|
vol. 15
FR
A partir d’une relecture d’Aristote par les métaphysiciens réalistes (Thomas d’Aquin, Gilson, Maryniarczyk) sur la nature des êtres et des objets du réel nous proposons de redéfinir le sens des mots à partir de la définition du concept en tant que résultat de la participation active du sujet parlant dans la connaissance du monde. Dans la description sémantique et dans la formulation des définitions lexicographiques il faut donc tenir compte des liens entre le réel et le conceptuel et de la cohérence interne des composantes du concept assurée par les liens logiques de cause et de but. Une telle description, à partir de la structure ontologique élaborée selon les bases de la métaphysique réaliste, est réalisée par l’instrument d’analyse que sont les structures prédicatives (phrases-sources) exprimant une propriété de l’entité. L’analyse des dénominations des cerises confirme la nécessité de la description cohérente pour les définitions lexicographiques des noms d’une catégorie des entités. Les prédications sous-jacentes aux dénominations varient en fonction du discours général ou spécialisé des sujets parlants.
EN
The aim of the present paper is to present a semantic analysis of meaning that is based on adequately read Aristotelian concept, and developed within the framework of metaphysical realism. A reflection on the nature of real existence makes one discover an ontic structure of actually existing objects; this internally coherent structure is closely related to the resulting ontological structure that is fundamental to all meaning relations. As opposed to the traditionally adopted division between ontological and logical relations, metaphysical realism explains semantic relations between particular components of an object in question: this is due to the fact that these components are linked under logical relations, where the relation of causality is of superior character. In this account, the units of description are source sentences, i.e. the predications where the predicative expression designates a given component (property) or relation. In lexicographical definitions and definitional statements, such predications are linked together and subject to syntactic and morphological transformations. A review of selected names of cherries in French (cerises) and their lexical definitions indicates that there is a need for ontological structure of certain cherry varieties, and for their respective names within the category to be hierarchically organized by an expert. Particular predications express human cognitive activity that is structured not only by logical reasoning but also by sensual perception. This fundamental concept dates back to Aristotle, who spoke of the essence of things rather than the necessary and sufficient conditions to capture the meaning of a word.
4

Hiponimia i meronimia w słownictwie agrarnym XVII-wiecznych dzieł Jakuba Kazimierza Haura

50%
Galilej C.
|
2016
|
vol. 64
|
issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka
75-96
EN
This article presents a section of seventeenth-century Polish lexis, excerpted from three prominent guidance and encyclopedic opuses of Jakub Kazimierz Haur (author of agrarian treatises widely-read over two centuries), included in hyponymy and meronymy relations. Studies have shown that it is impossible to cover all agricultural terms with one hyponymic or meronymic pattern – even with very generalized one. Such patterns need to be constructed separately for each type of vocabulary (from a category of people, plants, animals, artifacts, measures etc.), although some lexical-semantic fields from a given category may have similar and convergent structure in some places, especially at the upper levels of the hierarchy, e.g. in the hyponymic set: gadzina (farm animal) – bydło (cattle); drób (poultry) – kogut (rooster), kura (hen); koń (horse), krowa (cow); baran (ram), owca (sheep) or the meronymic one: budynek (building) – dach (roof), węgieł (quoin); izba (chamber), pokój (room); okół (cattle yard) – chlew (pigpen), obora (cowshed); piwnica (cellar), loch (dungeon). Holonymy and Meronymy share a common component, ie. an element of concluding the meaning, and on the other hand, they differ in the structure of the hierarchy which each of them form. Both analyzed semantic relations organize the lexical resource collected from the texts of Haur in terms of seventeenth-century agricultural terminology. Hyponymy, seeking for the element of similarity, and meronymy, trying to integrate the part and the whole, contributed to the separation of internally coherent and externally differentiated groups of vocabulary which sometimes have complex semantic relations.
PL
Niniejszy artykuł prezentuje wycinek polskiej leksyki XVII-wiecznej, wyekscerpowanej z trzech popularnych dzieł poradnikowo-encyklopedycznych Jakuba Kazimierza Haura (autora poczytnych przez dwa stulecia traktatów o tematyce agrarnej), ujętej w relacje hiponimii i meronimii. Badania wykazały, że nie da się objąć jednym schematem hiponimicznym lub meronimicznym – nawet bardzo uogólnionym – wszystkich terminów rolniczych. Takie układy trzeba konstruować osobno dla poszczególnych typów słownictwa (z kategorii ludzi, roślin, zwierząt, artefaktów, miar itd.), choć niektóre pola leksykalno-semantyczne z danej kategorii mogą mieć podobną, zbieżną w niektórych miejscach strukturę, zwłaszcza na górnych poziomach hierarchii, np. w układzie hiponimicznym: gadzina – bydło; drób – kogut, kura; koń, krowa; baran, owca lub meronimicznym: budynek – dach, węgieł; izba, pokój; okół – chlew, obora; piwnica, loch. Holonimię i meronimię łączy wspólny składnik, tj. element zawierania się znaczenia, różni je natomiast struktura hierarchii, jakie każda z nich tworzy. Obie analizowane relacje semantyczne porządkują zebrany z tekstów Haura zasób leksykalny w zakresie XVII-wiecznej terminologii rolniczej. Hiponimia w wyniku poszukiwania elementu podobieństwa, meronimia zaś przez próby zintegrowania części i całości przyczyniły się do wydzielenia wewnętrznie spójnych i zewnętrznie odróżnianych grup słownictwa o niekiedy skomplikowanych związkach znaczeniowych.
FR
Cet article présente une fraction du lexique polonais du XVIIe siècle, issue de trois œuvres populaires de caractère conseillant et encyclopédique de Jakub Kazimierz Haur (l’auteur des dissertations agraires largement lues pendant deux siècles) et incluse dans les relations d’hyponymie et de méronymie. Des études montrent qu'il est impossible de trouver un modèle hyponymique ou méronymique – même un modèle très général – pour tous les termes agricoles. Tels systèmes doivent être construits séparément pour chaque type de vocabulaire (selon les catégories tels que: personnes, plantes, animaux, artefacts, mesures etc.), bien que certains champs lexicaux et sémantiques de la catégorie particulière puissent avoir une structure similaire et convergente dans certains points, en particulier aux niveaux supérieurs de la hiérarchie, par exemple, dans un système hyponymique: gadzina (animaux de ferme) – bydło (bovins) ; drób (volaille) – kogut (coq), kura (poule); koń (cheval), krowa (vache); baran (mouton), owca (brebis) ou méronymique : budynek (bâtiment) – dach (toit), węgieł (coin de bâtiment); izba (pièce), pokój (chambre) ; okół (ferme) – chlew (porcherie), obora (étable); piwnica (cave), loch (cachot). L’holonymie et la méronymie possèdent un composant commun: un élément de contenir le sens, et ils diffèrent dans la structure de leurs hiérarchies. Les deux relations sémantiques analysées organisent le matériau lexical trouvé dans les textes de Hair dans le cadre de la terminologie agricole du XVIIe siècle. L’hyponymie, à la suite de la recherche d’un élément de similitude, et la méronymie, en essayant d’intégrer les fragments et l’ensemble, ont contribué à la séparation des groupes de vocabulaire qui ont parfois des relations sémantiques complexes et qui sont cohérents à l’intérieur et différents à l’extérieur.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.