Search results

1

ROSJA: CZASY - LUDZIE - IDEE. ZAMIAST WSTĘPU

100%

Brzykcy J., Żejmo B.

Przegląd Rusycystyczny

|

2020

|

vol. 172

|

issue 4

PL

Wstęp do bloku tematycznego "Rosja: czasy - ludzie - idee

2

Ekonomia i historia idei

100%

Kozłowski P.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 3(344)

47-54

EN

The article is not so much about connections as about the affinities of economy with the Warsaw School of the History of Ideas. These affinities do not have to be conscious or 54 Paweł Kozłowski direct. In the Polish economy the ideas became important in particular in the second half of the 1950s and in the 1960s. The discussions on economic model, as well as stimuli and barriers to development in fact concerned ideological decisions. Their distinctiveness was also related to the style of practicing economy and main subjects of interests of economists and economic politicians. The power of connections depends not only on the state of the economy, but also on the actual structure of the history of ideas. Whereas in economy such articulation of affinities had limited range, the history of ideas includes even fewer of them. In fact, only Andrzej Walicki dealt with the issues concerning economy. They refer to the problems of modernization of the peripheral countries (such as Poland or Russia) and their seeking the way of development providing the place for everybody. The way the nineteenth-century England followed, its ideological Manchesterism is then one option and rather a warning than a beacon.

3

O pierwszeństwie faktów z przeszłości w ujęciu Hannah Arendt. Kilka uwag

75%

Polaczuk P.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2016

|

issue 22

239-251

PL

Sposób, w jaki Arendt wplata wydarzenia historyczne w filozofię polityczną, jest bodaj najbardziej oczywistym dowodem oryginalności jej myślenia. Autor dowodzi związku, jaki Arendt ustanawia w swej refleksji pomiędzy faktami a uwarunkowaniami ludzkiej egzystencji. Jego przejawem jest z jednej strony modelowanie rozumienia wspomnianych uwarunkowań poprzez fakty, z drugiej interpretowanie faktów w świetle uwarunkowań ludzkiej egzystencji. Wspomniana relacja kształtuje się od rozprawy doktorskiej pt. Pojęcie miłości u Augustyna. Arendt przeciwstawia sobie uwarunkowania życia i spekulatywne idee, których znaczenie redukuje, uznając za źródło nieprawomocnych twierdzeń dotyczących natury ludzkiej. W ten sposób waloryzuje fakty w analizach uwarunkowań ludzkiego życia. Wydźwięk tej argumentacji pogłębia charakterystyczna dla późniejszego okresu opozycja filozofii i nauki. Wydarzeniom powoływanym do życia logiką totalitarnego panowania Arendt przeciwstawia detaliczne fakty zaczerpnięte z jednostkowego życia uczestników bądź świadków wydarzeń. Wymykają się one wyjaśnieniu w ramach jednej logiki wyda rzeń (absolutnej logiki wydarzeń), mimo że miały miejsce w rzeczywistości, która jest na niej oparta. Arendt dystansuje od siebie odmienne formy spojrzenia na fakty: własne spojrzenie, którego nici zmierzają do uwarunkowań życia, oraz fakty powoływane do życia logiką totalitaryzmu, który pochłania jednostkowe losy.

4

Platońskie idee i Eriugeny przyczyny prymordialne w kontekście ich przyczynowości i poznawalności

63%

Grzegorzyca A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2017

|

vol. 53

|

issue 4

31-47

EN

In Plato’s philosophical system ideas are eternal and constant objects that serve as patterns and causes of the material, changeable world. Things exist because they participate in ideas. In Eriugena’s philosophical system causes are eternal objects created by God that serve as source of order and the excellent creature. In an absolute sense ideas and causes are unknowable, although they are available to the human intellect to a certain extent. This article attempts to compare ideas and causes to understand them as well as to examine their role as causes of the changeable world. It is worth drawing such a comparison, for both Plato and Eriugena are central figures in the European culture and for our civilization.

PL

W systemie filozoficznym Platona idee to wieczne i niezmienne byty, które są wzorami i przyczynami dla świata fenomenów. Rzeczy są tym czym są, ponieważ uczestniczą w ideach. W systemie filozoficznym Jana Szkota Eriugeny przyczyny prymordialne to stworzone przez Boga wieczne byty, które stanowią źródło porządku i doskonałą formę stworzenia. W sensie absolutnym idee i przyczyny prymordialne wymykają się ludzkiemu poznaniu, choć w pewnej mierze pozostają dostępne dla intelektu. Artykuł jest próbą ukazania idei i przyczyn w kontekście ich przyczynowości i poznawalności. Warto, zdaniem autora, podjąć próbę takiego porównania, ponieważ Platon i Eriugena to postacie znaczące dla europejskiej kultury i naszej cywilizacji.

5

Ideas as an Explanatory Factor in Political Analysis

63%

Burgoński P.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2020

|

vol. 68

72-85

PL

Celem artykułu jest wykazanie, że idee mogą być traktowane jako czynnik wyjaśniający polityczną stabilność i zmianę. Przeprowadzone analizy pokazały, że idee odznaczają się własną dynamiką, w wyniku której powodują specyficzny efekt wpływający na zmianę polityki lub jej stabilność. Artykuł pokazuje, że wpływ idei na proces polityczny jest uwarunkowany sposobem rozumienia zachowań człowieka w sferze polityki. W artykule poddano analizie wymiar ideacyjny w odniesieniu do zachowań, o jakich jest mowa w teorii racjonalnego wyboru, historycznym, socjologicznym i dyskursywnym instytucjonalizmie oraz konstruktywizmie. W rezultacie analiz ujawniono różnice pomiędzy tymi podejściami w zakresie rozumienia wpływu idei. Tym, co je łączy, jest ścisły związek idei z aktorami politycznymi. Artykuł dotyczy kwestii teoretycznych, nie uwzględnia problematyki metodologicznej. Opiera się na rezultatach badań przeprowadzonych przez autorów zaliczanych do tzw. szkoły idei, która powstała w naukach politycznych po „ideacyjnym zwrocie” w latach 90. ubiegłego wieku i również dzisiaj podejmuje refleksję nad wymiarem ideacyjnym polityki.

EN

The purpose of the article is to demonstrate that ideas can be treated as a factor explaining political stability and change. Based on the completed analytical tasks, it has been found that ideas have their own dynamics and therefore they deliver unique effects, influencing change or stability of policies. The article demonstrates that the impact ideas have on the political process depends on the understanding of human behaviour in the field of politics. The article reviews the ideational dimension with reference to behaviours covered by the rational choice theory, by historical, sociological and discoursive institutionalism and constructivism. As a result of the analytic tasks, certain differences have been revealed between the above mentioned approaches in terms of understanding the impact of ideas. What the approaches have in common is a close link between ideas and political actors. The article covers theoretical issues without considering methodology aspects. It is based on the outcomes of study projects carried out by authors recognized in the so-called school of ideas, formed in political science following the “ideational shift” during the 1990s and reflecting until the present day on the ideational dimension of politics.

6

Kuchnia jako sztuka przekazywania tradycji kulturowej. Idee, wartości, rozwiązania praktyczne

51%

Kondrat K.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2015

|

issue 1(15)

5-15

PL

W trakcie spożywania posiłku, picia napoju, trunku, zjadania deseru konsumenci z reguły nie zadają pytań dotyczących związanych z nimi idei. Delektują się smakiem potrawy, jej kompozycją, wyglądem, zapachem, estetyką podania. Zmysłami dotykają bogactwa treści zawartych w tym, co podane. Refleksja umysłu na temat idei i historii tego, co spożywają, nie jest pierwszoplanowa. Celem artykułu jest, po pierwsze, przedstawienie ideologicznego podłoża kuchni tradycyjnej jako sztuki przekazywania wartości kulturowych, na wybranych przykładach. Po drugie, krótka charakterystyka ideologii współczesnych sieci gastronomicznych nastawionych na konsumpcję masową. Po trzecie, charakterystyka zjawiska tzw. adaptacji kulinarnej.

EN

The article aims at presenting cuisine as the art of transmission of cultural tradition. To investigate the problem the author starts with description of ideas, beliefs, values and culinary customs as the ground of traditional cuisine. Three chosen examples are discussed: jewish kosher cuisine, japanese washoku and chinese ,,At the round table”. Afterwards the question of the ideology of modern gastronomic chains, focused on mass consumption, are briefly characterized. The fact of culinary adaptation is taken into consideration. Finally, some conclusions as open problems are formulated to further exploration.

7

Talent „umniczy” Leszka Dunina Borkowskiego — perspektywa autorska i czytelnicza.

51%

Półchłopek T.

Prace Polonistyczne

|

2014

|

vol. 69

21-33

EN

Leszek Dunin Borkowski in his creative practice, artistic programmes and criticism preached the postulate of “umnictwo”. This was the term used for censorship reasons and meant the art that pursued the cultural discourse with the social and political environment. Therefore, an artist should be a priest of divine ideas and as a prophet should promote democratic and freedom-inspiring programmes.

8

Realism in the philosophy of mathematics: Gödel and Ingarden

51%

Skowron B., Wójtowicz K., Skowron B., Wójtowicz K.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 4

9

Wymiar ideacyjny Europejskiego Zielonego Ładu. Stare idee w nowych szatach?

51%

Burgoński P.

Przegląd Europejski

|

2023

|

issue 1(67)

9-27

PL

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie ogłoszony w 2019 r. przez Komisję Europejską (KE) pakiet inicjatyw zwany Europejskim Zielonym Ładem (EZŁ) stanowi nowe podejście w stosunku do paradygmatów: mechanistycznego, zrównoważonego rozwoju i ekologicznego. Pierwsze dwa z nich stanowiły fundament ideacyjny wielu działań podjętych w przeszłości, w tym polityk Unii Europejskiej (UE), zaś ostatni ma charakter intelektualnej konstrukcji proponowanej do wcielenia w życie. Niniejsze badanie zostało skoncentrowane na wymiarze ideacyjnym i polegało na porównaniu EZŁ ze wspomnianymi paradygmatami w czterech aspektach: a) w sposobie rozumienia relacji człowieka z przyrodą, b) w sposobie ujmowania rozwoju cywilizacyjnego, c) w stosunku do wiedzy, nauki i techniki oraz d) w przyjętej aksjologii. W badaniu wykorzystano literaturę przedmiotu i 27 dokumentów UE z lat 2019–2022 tworzących EZŁ, które badano metodą jakościowej analizy zawartości. Badanie pokazało, że we wszystkich analizowanych wymiarach EZŁ nastąpiła zmiana, przy czym najmniej podatne na nią są obszary, w których rolę odgrywają interesy materialne.

EN

The aim of this article is to answer the question of whether, and if so to what extent, the package of initiatives announced by the European Commission in 2019, called the European Green Deal (EGD), represents a new approach to the mechanistic, sustainability and environmental paradigms. The former two paradigms have provided the ideological foundations for many past actions, including European Union policies, while the latter one is in its nature an intellectual construct proposed for enactment. This study is focused on the ideational dimension and consisted of comparing the EGD with the aforementioned paradigms in four aspects: a) the way it understands human's relationship with nature, b) the way it views civilisational development, c) its attitude towards knowledge, science and technology, and d) in the axiology adopted. The study is based on the literature on the subject and the 27 EU documents from 2019–2022 constituting the EGD, which were examined using a qualitative content analysis method. The study demonstrated that there has been a change in all analysed aspects of the EGD, with the areas where material interests play a role being the least susceptible to it.

10

O spostrzeżeniach zmysłowych i ideach nabytych w filozofii Kartezjusza

51%

Wawrzonkowski K.

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1

49-64

PL

Artykuł ma na celu przedstawienie poglądów Kartezjusza dotyczących związków między postrzeżeniami zmysłowymi a ideami nabytymi. W związku z tym, że zagadnienia te były przez autora Medytacji opracowywane przez wiele lat i ujmowane z odmiennych perspektyw, zestawiam tutaj poszczególne ich ujęcia z najważniejszych pism. Analizy przeprowadzone są zgodnie z chronologią powstawania dzieł, dlatego autor rozpoczyna je od pism fizykalnych, przez metafizyczne i dotyczące anatomii człowieka, by skończyć na psychologicznych. Takie ujęcie tematu pozwala ukazać zmianę podejścia Kartezjusza do omawianego problemu od jego naturalistycznego stanowiska do immanentyzmu. A jednocześnie umożliwia zasygnalizowanie istnienia nieusuwalnego na gruncie jego filozofii rozdarcia między opisywanym przezeń rozciągłym fizykalnym światem a treścią umysłu.

EN

The article presents Descartes’ views on connection between sensible perceptions and adventitious ideas. The author of Meditations worked on this issue for many years and conceived it from different perspectives, therefore the author of the article tries to compare its various de pictions presented in his most important works. The analysis is held according to the chronology of works’ origin and this is why the author begins it from physical works, trough metaphysical and concerning human anatomy, to finish with psychological writings. Such a perspective allows presenting how Descartes’ approach to the issue developed from naturalistic to immanent standpoint. And at the same time it enables to indicate that there is irremovable dilemma in his philosophy between described by him physical extensive world and content of mind. And at the same time it enables to indicate the dilemma of his philosophy: the existence of the irremovable gap between physical extensive world and the contents of human mind.

11

Etyczne aspekty marketingu idei w pozamilitarnej strukturze bezpieczeństwa narodowego

51%

Adamkiewicz M.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2019

|

issue 6

147-168

PL

Artykuł jest supozycją na temat możliwości marketingu idei, który jest rozpatrywany z punktu widzenia etyki normatywnej oraz opisowej, zajmujących się oceną i charakterystyką zachowań ludzkich w sferze życia społecznego (publicznego). W materiale zaprezentowano zatem kwestie moralne mające zastosowanie przy ocenie marketingu jako metody promocji lub zniewalania idei przydatnych w polityce czy ideologii. Refleksja etyczna sięga zatem ustalenia wpływu planowania zasięgu idei moralnych wpływających na postawy społeczne, które są możliwe do ukazania w zróżnicowanej ofercie marketingowej, w public relations czy reklamie. Z tego tła wyrasta podjęta próba ukazania koneksji etyki z marketingiem zarówno w konwencji normatywnej, jak i etologicznej tudzież kreowanej moralnej refleksji marketingu idei. W tekście ukazano więc relacje zachodzące pomiędzy etyką normatywną, opisową a marketingową strategią promocji idei moralnych. W związku z tym wskazano tu spodziewany konterfekt nieistniejącej jeszcze etyki marketingu idei, którą z jednej strony można rozumieć jako ogół ocen i norm moralnych, a z drugiej zaś naukę o moralności rynkowej cenności idei obrazowanych w systemie oczekiwań społecznych związanych z pozamilitarnym poczuciem bezpieczeństwa. W końcowej części artykułu zademonstrowano skategoryzowane idee moralne mogące mieć znaczenie w refleksji marketingowej związanej z zachętą do ich poszanowania i wyboru.

EN

The article constitutes a conjecture about the possibility of idea marketing from the viewpoint of normative and descriptive ethics which evaluate and characterize the behavior of people in the public (social) domain. Therefore, presented are moral questions applicable to the evaluation of marketing as a method to promote or suppress ideas useful in politics or ideology. An ethical reflection determines the influence of the planning of the extent of moral ideas influencing social attitudes which can be revealed in a diversified marketing offer, public relations or advertising. On this background, an attempt is made to show the connections between ethics and marketing in both the normative and the ethological perspective, and in the created moral reflection on idea marketing. Hence, the article presents the relations between normative and descriptive ethics, and the marketing strategy of promoting moral ideas. In this context, indicated is the anticipated shape of the not yet existing ethics of idea marketing. This ethics can be understood, on the one hand, as the general set of moral evaluations and norms, and on the other hand, as the knowledge of the morality of the market preciousness of ideas depicted in the system of social expectations related to the sense of nonmilitary security. The final part of the article categorizes moral ideas that may be significant in marketing considerations about respecting and choosing them.

12

Perspektywistyczny świat José Ortegi y Gasseta

38%

Jacorzynski W.

Kultura i Wartości

|

2019

|

issue 28

DE

Der Artikel analysiert einen der bedeutendsten Begriffe in der Philosophie von José Ortega y Gasset, d. h. den „Perspektivismus“. Die Analyse beginnt mit der Rekonstruktion einer der frühesten Formen dieses Begriffs, die zuerst in der Schrift Meditationen von Quijote [Meditaciones del Quijote] aus dem Jahre 1914 erschienen ist (dann in Espectador aus dem Jahre 1916 und in späteren Texten des Autors). Die Begründung für den Entwurf des Perspektivismus finden wir in späteren Texten von Ortega, die die philosophische Anthropologie betreffen, und seine reifste Form in Espectador. Anschliessend begründe ich, dass Ortegas Entwurf des Perspektivismus eine radikale Evolution erfahren hat. Er ging von der ontologischen und individualistischen Version aus, in der die Perspektive als eine Beziehung zwischen dem Ich und den Umständen wahrgenommen wurde, und endete mit epistemologischen und kulturellen Versionen, in denen sich der Begriff der Perspektive nach einigen geringen Umwandlungen vom kollektivistischen Charakter als ein brauchbares Analyseinstrument erweist, und zwar nicht nur im Bereich der philosophischen Wissenschaften, aber auch in jenem der Sozialwissenschaften.

EN

In this essay it is examined one of the most important notions in the Ortega y Gassets philosophy namely “perspectivism”. In the first place, it is reconstructed the first formulation of this doctrine as it was outlined in “Meditaciones del Quijote” from 1914, and then in “Espectador” from 1916. This proyect of the “perspectivism was justified in the latter essays of Ortega in terms of the philosophical anthropology and a figure of the Spectator. In the second place it is argued that the perspectivism in Ortega has passed through a radical evolution: from its ontological version where perspective was seen as an individualistic relationship between I and the circunstance, to the later, epistemological and culturalist formulations of the more collectivist sort, which results a methodologically useful tool not only to the philosophical disciplines but also to the social sciences.

ES

Este artículo examina uno de los conceptos más acuciantes en la filosofía de José Ortega y Gasset, a saber, el perspectivismo. En primer lugar, se reconstruye la formulación temprana de esta doctrina en el texto “Meditaciones del Quijote” de 1914, a través de “Espectador” de 1916 y varios textos posteriores. El proyecto de perspectivismo queda justificado en los ensayos posteriores de Ortega en términos de la antropología filosófica y la figura del Espectador. En segundo lugar, se argumenta que el perspectivismo de Ortega ha pasado por una evolución radical: desde la versión ontológica e individualista en la que la perspectiva era vista como una relación entre el yo y la circunstancia hasta las versiones epistemológicas y culturales posteriores de tintes colectivistas en las cuales el concepto de “perspectiva” resulta una herramienta útil no sólo para las disciplinas filosófica sino también ciencias sociales.

PL

Artykuł analizuje jedno z najbardziej istotnych pojęć filozofii José Ortegi y Gasseta, a mianowicie pojęcie „perspektywizmu”. Analizę rozpoczyna rekonstrukcja najwcześniejszej postaci tego pojęcia, którą zawiera tekst „Medytacje Quijota” [Meditaciones del Quijote] z roku 1914, a następnie „Espectador” z roku 1916 oraz teksty późniejsze. Uzasadnienie koncepcji perspektywizmu znajdujemy w późniejszych tekstach Ortegi dotyczących antropologii filozoficznej, a jej najbardziej dojrzałą formę w „Espectador”. Następnie uzasadniam, że koncepcja perspektywizmu Ortegi przeszła radykalną ewolucję: zaczynając od wersji ontologicznej i indywidualistycznej, w której perspektywa postrzegana była jako relacja pomiędzy ja i okolicznościami, a kończąc na wersjach epistemologicznych i kulturowych, w których pojęcie „perspektywy”, po pewnych nieznacznych przekształceniach o charakterze kolektywistycznym, okazuje się użytecznym narzędziem analiz nie tylko w obszarze dyscyplin filozoficznych, ale także nauk społecznych.

Refine search results

ROSJA: CZASY - LUDZIE - IDEE. ZAMIAST WSTĘPU

Ekonomia i historia idei

O pierwszeństwie faktów z przeszłości w ujęciu Hannah Arendt. Kilka uwag

Platońskie idee i Eriugeny przyczyny prymordialne w kontekście ich przyczynowości i poznawalności

Ideas as an Explanatory Factor in Political Analysis

Kuchnia jako sztuka przekazywania tradycji kulturowej. Idee, wartości, rozwiązania praktyczne

Talent „umniczy” Leszka Dunina Borkowskiego — perspektywa autorska i czytelnicza.

Realism in the philosophy of mathematics: Gödel and Ingarden

Wymiar ideacyjny Europejskiego Zielonego Ładu. Stare idee w nowych szatach?

O spostrzeżeniach zmysłowych i ideach nabytych w filozofii Kartezjusza

Etyczne aspekty marketingu idei w pozamilitarnej strukturze bezpieczeństwa narodowego

Perspektywistyczny świat José Ortegi y Gasseta