Search results

1

„Imaginarium” polskie: Norwidowska lektura Anhellego

100%

Stanisz M.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37

91-115

PL

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak Cyprian Norwid rozumiał poemat Juliusza Słowackiego pt. Anhelli (1838). Norwidowska interpretacja Anhellego, którą przedstawił w swoich wykładach O Juliuszu Słowackim (1961) znacznie różniła się od poprzednich. Przed Norwidem krytycy Anhellego podziwiali jego warstwę estetyczną i doceniali wątki dokumentalne, choć nie potrafili zaakceptować jego skrajnie pesymistycznego przekazu. Natomiast Norwid zinterpretował poemat jako alegoryczne odzwierciedlenie tego, co Charles Taylor nazwałby polskim imaginarium społecznym. Podkreślając rolę metaforycznego znaczenia najważniejszych motywów w świecie przedstawionym utworu (zwłaszcza motywu Sybiru jako „bieguna ujemnego” polskiej cywilizacji, a także kreacji bohaterów jako reprezentantów określonych postaw ideowych), Norwid zinterpretował wiersz Słowackiego jako alegorię głębokiego kryzysu polskiej świadomości zbiorowej oraz obraz rozpadu społeczności narodowej. W ten sposób refleksja Norwida na temat Anhellego umożliwiła mu dokonanie krytycznej oceny charakterystycznych cech dziewiętnastowiecznej kultury polskiej i mentalności ówczesnych emigrantów.

EN

The aim of the article is to answer the question how Cyprian Norwid understood Juliusz Słowacki’s poem entitled Anhelli (1838). Norwid’s interpretation of Anhelli, which was put forward in his lectures O Juliuszu Słowackim (1961), was significantly different from the previous ones. Before Norwid, the critics of Anhelli admired its aesthetic layer and appreciated the documentary motifs, but could not make sense of its extremely pessimistic message. Norwid, however, interpreted Anhelli as an allegorical reflection of what Charles Taylor would have called the Polish social imaginary. Emphasising the role of the metaphorical meaning of a few motifs in the world presented (especially the one of Siberia as the „negative pole” of the Polish civilisation and the picture of characters as supporters of particular ethical views), Norwid interpreted Słowacki’s poem as an allegory of a grave crisis of the Polish collective consciousness as well as a picture of the decay of the national community. In this way, Norwid’s reflection on Anhelli gave him the opportunity to criticise the qualities of the 19th-century Polish culture and the mentality of the then emigrants.

2

Polish “imaginarium”: Norwid’s reading of Anhelli

100%

Stanisz M.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37 English Version

97-121

EN

The aim of the article is to answer the question how Cyprian Norwid understood Juliusz Słowacki’s poem entitled Anhelli (1838). Norwid’s interpretation of Anhelli, which was put forward in his lectures O Juliuszu Słowackim (1961), was significantly different from the previous ones. Before Norwid, the critics of Anhelli admired its aesthetic layer and appreciated the documentary motifs, but could not make sense of its extremely pessimistic message. Norwid, however, interpreted Anhelli as an allegorical reflection of what Charles Taylor would have called the Polish social imaginary. Emphasising the role of the metaphorical meaning of a few motifs in the world presented (especially the one of Siberia as the „negative pole” of the Polish civilisation and the picture of characters as supporters of particular ethical views), Norwid interpreted Słowacki’s poem as an allegory of a grave crisis of the Polish collective consciousness as well as a picture of the decay of the national community. In this way, Norwid’s reflection on Anhelli gave him the opportunity to criticise the qualities of the 19th-century Polish culture and the mentality of the then emigrants.

3

Miejsce człowieka we wszechświecie. (Nie)religijne narracje polskich i ukraińskich przyrodników

80%

Rogińska M.

Studia Socjologiczne

|

2019

|

issue 1(232)

167-191

PL

Artykuł stanowi próbę wglądu socjologicznego w problematykę imaginarium społecznego na przecięciu nauki i religii, jest głosem w dyskusji na temat roli nauki w procesach sekularyzacji. Kontynuując tradycję socjologiczną zgłębiającą rozumienie kulturowej roli nauki poprzez badania akademii, Autorka opiera analizę na materiale 100 wywiadów pogłębionych z fizykami oraz biologami z Polski i Ukrainy. Poświęca uwagę w szczególności imaginarium dotyczącemu miejsca człowieka we wszechświecie. Celem artykułu jest pokazanie istotnego zróżnicowania w tym zakresie między populacjami uczonych z Polski i Ukrainy oraz ustalenie konsekwencji, jakie ma ono dla utraty lub zachowania ich religijności. Uzyskane dane pozwalają dostrzec, że wpływ nauki jako wiedzy obiektywnej na religijność uczonych nie jest uniwersalny, lecz silnie zapośredniczony kulturowo. Zamiast poszukiwania jednej formuły tego wpływu warto zatem mówić o wielu jego kulturowo zależnych konfiguracjach.

EN

This article aims at investigating the social imaginary emerging at the intersection of science and religion, and contributes to the discussion on the role of science in secularization processes. It focuses in particular on the imaginary related to the place of humans in the universe. The article continues the sociological tradition which tries to explore the cultural role of science through studying academics. Based on 100 in-depth interviews with Polish and Ukrainian physicists and biologists, it intends to not only show the significant differences between the two populations, but the impact these differences have on the loss or preservation of the scholars’ religiosity. The data suggests that influence of science on religion is not universal but strongly culturally mediated. Therefore, instead of searching for a single formula to describe this influence, it is worth considering its many culture-dependent configurations.

4

„Bramy uniwersytetu otwarte dla klas pracujących!” Powojenna przebudowa imaginarium społecznego i projekt uniwersytetu socjalistycznego

80%

Zysiak A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2016

|

issue 1(47)

53-86

EN

Mobilization is a key for any modernization attempt. It was true also for rebuilding of Poland after 1945 and designing a new socialist university. Taking as a starting point the social revolution argument, interpreting the WWII and postwar time as a period of profound change of Polish society, I assume that this change brought a deep reconstruction of social imaginary and creation of educational desires among working classes. A conceptual horizon undergone irreversible shift. A common understating, personal expectations, ideal types as well as knowledge about our relation towards the world and other social groups went trough a profound revisions in a result of both the war and the postwar reconstruction. What was a role of universities in this new constellation of meanings? What duties and privileges were assigned to professors, students, working classes in daily press? The article offers an analysis of postwar media not as a propaganda tool, but a medium which reconstructed meanings. Educational desires evoked, horizons of expectations widened for those who never before could imagine enrolling to university.

PL

Każdy zryw modernizacyjny musi zakładać mobilizację do jego realizacji. Tak też było podczas odbudowy kraju po 1945 r. i budowaniu nowego socjalistycznego uniwersytetu. Przyjmując tezę o rewolucji społecznej, mającej miejsce w Polsce po 1939 r., zakładałam, że zmiana ta miała przynieść konsekwencje w przebudowie imaginarium społecznego oraz wykreowania pragnień edukacyjnych wśród klas pracujących. Horyzont pojęciowy uległ nieodwracalnej zmianie. Wspólne rozumienie spraw, zestaw horyzontów oczekiwań, typów idealnych i wiedza o naszej relacji do świata i innych grup uległy daleko idącym przekształceniom, tak w wyniku wojny, jak i powojennej odbudowy. Jaką rolę w nowej konstelacji pojęć odgrywały uniwersytety? Jakie obowiązki i przywileje przypisywano w prasie codziennej profesorom, studentom, ale także klasom pracującym i ogółowi społeczeństwa? Artykuł przedstawia analizę powojennej prasy codziennej nie jako narzędzie propagandy, ale język rekonstrukcji znaczeń. Rozbudzano pragnienia edukacyjne i poszerzano horyzont oczekiwań tych, dla których wcześniej edukacja, szczególnie na wyższym poziomie, była niewyobrażalna.

Refine search results

2 Studia Norwidiana

1 Nauka i Szkolnictwo Wyższe

1 Studia Socjologiczne

1 2021

2 2019

1 2016

2 Stanisz M.

1 Rogińska M.

1 Zysiak A.

„Imaginarium” polskie: Norwidowska lektura Anhellego

Polish “imaginarium”: Norwid’s reading of Anhelli

Miejsce człowieka we wszechświecie. (Nie)religijne narracje polskich i ukraińskich przyrodników

„Bramy uniwersytetu otwarte dla klas pracujących!” Powojenna przebudowa imaginarium społecznego i projekt uniwersytetu socjalistycznego