Search results

1

Relacje między emigracją a drugim obiegiem wydawniczym w PRL w latach 1976-1989/1990

100%

Kuta C.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 39

|

issue 1

408-431

PL

Tekst stanowi syntezę najważniejszych aspektów relacji na linii emigracja–kraj w kontekście niezależnej działalności wydawniczej prowadzonej w Polsce w latach 1976–1989/1990. Opisano, jak kształtowały się te kontakty przed powstaniem drugiego obiegu wydawniczego, w jaki sposób przy wsparciu emigracji budowano zręby niezależnej poligrafii w kraju oraz jak wyglądał dobór prac publikowanych w drugim obiegu. Szczególną uwagę zwrócono na rolę emigracji i jej wpływ na podziemie wydawnicze w Polsce. Ośrodki emigracyjne, utrzymujące łączność z krajem, nie tylko były poinformowane o jego aktualnej sytuacji politycznej, społecznej i kulturalnej, lecz także w pewnym stopniu uczestniczyły w krajowej konspiracji. Na łamach pism emigracyjnych komentowano zachodzące wydarzenia, zamieszczano dokumenty programowe ugrupowań opozycyjnych działających w Polsce, przedrukowywano listy protestacyjne, apele, oświadczenia, uchwały czy deklaracje, a jednocześnie periodyki te wywierały wpływ na kształtowanie się myśli politycznej opozycji w kraju.

2

The Operational Strategy of the Security Service (SB) towards the Second Circulation in the Polish People’s Republic from 1980 to 1990

100%

Kuta C.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

175-208

PL

Zagadnienie drugiego obiegu wydawniczego w PRL w ostatnim czasie cieszyło się sporym zainteresowaniem badaczy, powstało jednak niewiele publikacji opisujących działania komunistycznego aparatu represji w stosunku do niezależnego ruchu wydawniczego bądź ten wątek uwzględniających. Przez wiele lat dominowało przeświadczenie, że Służbie Bezpieczeństwa nie udało się przeniknąć do jego struktur i że niewiele wiedziała o ich działalności. Najnowsze badania z pewnością zmieniły sposób postrzegania tej formy aktywności opozycji antykomunistycznej. Odnajdywane sukcesywnie źródła pozwoliły wyjaśnić niektóre wątpliwości i uzupełnić luki w dotychczasowej wiedzy. Świadczą m.in. o tym, że funkcjonariusze bezpieki wiedzieli znacznie więcej, niż do tej pory sądzono. Niniejszy tekst ma charakter syntetyczny. Stanowi podsumowanie dotychczasowych badań nad tym aspektem funkcjonowania komunistycznego aparatu represji w latach 1980–1990, jakim były jego działania podejmowane wobec niezależnego obiegu wydawniczego, oraz próbę wskazania luk i problemów badawczych. Jego celem jest również zwrócenie uwagi czytelnika anglojęzycznego na złożoność tego tematu, który w publikacjach anglojęzycznych jest przestawiany w dużym uproszczeniu, bez odwoływania się do źródeł, i nie zawsze właściwie interpretowany.

EN

The issue of second circulation publishing in the Polish People’s Republic has recently attracted considerable interest among researchers, although there have been few publications describing the activities of the communist repression apparatus in relation to the independent publishing movement or taking this theme into account. For many years, the prevailing perception was that the Security Service had failed to penetrate its structures and that it knew little about their activities. Recent research has certainly changed the perception of this form of anti-communist opposition activity. Sources have been successively found the have made it possible to clarify some doubts and fill in the gaps in previous knowledge. Among other things, they testify to the fact that Security Service officials knew much more than has so far been believed. The present text is synthetic in nature. It summarises previous research on this aspect of the functioning of the communist repressive apparatus between 1980 and 1990, namely its actions against the independent publishing circulation, and attempts to identify gaps and research problems. It also aims to draw the attention of English-speaking readers to the complexity of this issue, which is presented in a highly simplified manner in English-language publications, without reference to sources, and not always interpreted correctly.

3

Parables of Un-freedom: Novels about the Spanish Inquisition in post-1956 People’s Poland

100%

Bates J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2017

|

vol. 45

|

issue 7

171-195

EN

The article examines three post-1956 novels ostensibly about the Spanish Inquisition’s activities in Spain at the end of the fifteenth century: Jerzy Andrzejewski’s Ciemności kryją ziemię (The Inquisitors, 1957), Julian Stryjkowski’s Przybysz z Narbony (1978), and Jozef Cepik’s Torquemada (1986). These works are placed in a number of broader contexts: the uses of the historical novel in Poland; post-war Polish censorship discourse about the use of historical analogy to address current social and political problems, a practice which the political authorities sought to restrict; the contemporary critical reception where reviews of each novel are seen as articulating the novels’ fundamental concerns albeit subject to the same censorship restrictions; and ultimately the longestablished tradition of Aesopian writing within Polish literature. The analysis demonstrates the expansion of the space for critical public expression particularly in the Thaw years of 1956-57, and its contraction over time up to the mid-1970s. The rise of an independent publishing network at that point paradoxically both facilitates a more open discussion of the potential meanings of literary texts but equally has to observe censorship proprieties to avoid exposing officially published authors to political sanctions. With the growth of underground publishing, the Spanish Inquisition theme gradually declines in relevance, reflected by the critical marginalisation of Cepik’s novel. Ultimately, the article positions the trend within Macherey’s theory of significant silences within literary works, which permits a refinement of the historically contingent screen and marker that have typically defined Aesopian works. The article presents, with their English translations, hitherto unpublished documents from the Polish Party and Censorship archives, including examples of work confiscated by the censors.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

1 Pamięć i Sprawiedliwość

2 Kuta C.

1 Bates J.

2 2022

1 2017

Relacje między emigracją a drugim obiegiem wydawniczym w PRL w latach 1976-1989/1990

The Operational Strategy of the Security Service (SB) towards the Second Circulation in the Polish People’s Republic from 1980 to 1990

Parables of Un-freedom: Novels about the Spanish Inquisition in post-1956 People’s Poland