Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  instrumental rationality
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Idea społecznej odpowiedzialności biznesu w kontekście racjonalności instrumentalnej i koherencyjnej

100%
Litwiński M.
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
|
2017
|
vol. 79
|
issue 3
205-212
EN
The growing competition among enterprises makes them realise two basic values: economic (profit maximisation) and social (satisfying of stakeholders’ needs). The idea of Corporate Social Responsibility (CSR) is also spreading. However, not all organisations that engage in such activities do this selflessly. The aim of the article is to verify the assumption that the activity in CSR is often instrumental. To achieve this goal the author carried out a complex analysis of the literature and in the activity of companies that engage in the social sphere. The deliberations were based on two models of rationality: instrumental and coherent. The results indicate that CSR instrumentalisation is an expression of tendency, observed in western culture, that regards the increase in instrumental rationality at the expense of a coherent model. The consequence is a gradual termination of development opportunities in the western civilisation.
PL
Idea społecznej odpowiedzialności biznesu zyskuje współcześnie coraz większą popularność. Wskazuje się jednak, że nie wszystkie organizacje, których działania wpisują się w ten nurt, kierują się chęcią realizacji wartości społecznej w sposób bezinteresowny. Dlatego też autor opracowania podejmuje problem prawdziwych motywacji przedsiębiorstw, które promują się jako społecznie odpowiedzialne. Celem artykułu jest uzasadnienie tezy, że działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są w coraz większym stopniu instrumentalizowane. Osiągnięciu celu opracowania służy analiza literatury przedmiotu oraz przegląd badań odnoszących się do działań społecznie zaangażowanych współczesnych przedsiębiorstw. Rozważania zostały przy tym osadzone w kontekście dwóch modeli racjonalności: instrumentalnego i koherencyjnego. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, że instrumentalizacja idei CSR (ang. corporate social responsiblity) stanowi coraz częstsze zjawisko. W kontekście stosowania idei CSR jest to równoznaczne z jej porzuceniem ze względu na zmniejszenie jej skuteczności jako narzędzia budowy przewagi konkurencyjnej (z uwagi na coraz częstsze wykorzystanie).
2

The Paradigmatic Change in the Media-Mediated Communication after the Onset of Online Media Technologies

85%
Sámelová A.
Communication Today
|
2021
|
vol. 12
|
issue 2
20-31
EN
The study provides an overview of the basic characteristics of media-mediated communication in three historical stages – the printing age, the broadcasting age, and the current online media technology age. The rupture (discontinuity) between offline and online media-mediated communication established qualitatively new entities and relationships in society in which a wide variety of technologies are in common use – in the field of subject and its normative regulation as well as in the field of cognitive habits and skills of the individual and society as a whole. The consequences are evident in both the technological (cognitive) and technical (habitual) processes of human action, and they can be observed and examined in the field of ontology as well as epistemology and axiology. Thus, the aim of the study is to describe this peculiar environment following media logic in the development of media technologies.
3
Publication available in full text mode
Content available

Legal Positivism Social Source Thesis and Metaphysical Grounding: Employing Metaphysical Grounding based on Metaphysical Laws

71%
Mazurkiewicz S.
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
|
2019
|
vol. 2(20)
5-19
EN
The core of legal positivism is the so-called social source thesis, which claims that legal facts are determined only by social facts. I examine an interpretation of this thesis that uses metaphysical grounding as an exact relation between legal facts and social facts. I argue that the current interpretation of the social source thesis in terms of metaphysical grounding has significant drawbacks that stem from it being based on the view that metaphysical grounding is a primitive relation. For that reason, the current interpretation is unintelligible and poses problems with explaining the normativity of legal facts. I present two other views on metaphysical grounding: that it holds due to essences of facts and that it holds due to metaphysical laws. I apply the notion that metaphysical grounding holds due to metaphysical laws and argue that in the case of grounding of legal facts in social facts, this metaphysical law is constituted by instrumental rationality. It provides intelligibility to this grounding relation, is able to explain the normative character of legal facts, and is compatible with the general form of explanation.
PL
Rdzeniem pozytywizmu prawnego jest tzw. teza o społecznych źródłach prawa, która stanowi, że fakty prawne są zdeterminowane jedynie przez fakty społeczne. W niniejszym artykule badam interpretację tej tezy, która korzysta z relacji metafizycznego ugruntowania jako dokładnej relacji zachodzącej pomiędzy faktami prawnymi a faktami społecznymi. Twierdzę, że dotychczasowa interpretacja tezy o społecznych źródłach prawa korzystająca z relacji metafizycznego ugruntowania posiada znaczące wady z powodu bycia opartą na poglądzie, że metafizyczne ugruntowanie jest relacją pierwotną. Z tego względu, obecna interpretacja jest nieprzejrzysta i ma problem z wyjaśnieniem normatywności faktów prawnych. Przedstawiam dwa inne poglądy na metafizyczne ugruntowanie: że zachodzi ze względu na istoty faktów oraz, że zachodzi ze względu na prawa metafizyczne. Korzystam z ujęcia metafizycznego ugruntowania zachodzącego ze względu na prawa metafizyczne i argumentuję, że dla sytuacji ugruntowania faktów prawnych w faktach społecznych tym metafizycznym ugruntowaniem jest racjonalność instrumentalna. Dostarcza to przejrzystości dla tej relacji ugruntowania, jest w stanie wyjaśnić normatywny charakter faktów prawnych oraz jest spójna z ogólną formą wyjaśnienia.
4
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia jako dydaktyka, dydaktyka jako filozofia. Od racjonalności instrumentalnej do „oświecenia”?

57%
Wieczerzyński M., Wrocławski U.
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
|
2017
|
vol. 36 (1)
EN
The aim of this article is to look at philosophy as a didactic practice in which didactic is seen as critique. Both are immanent to philosophical reflection as a whole. I would like to start with an analysis whether the structure of philosophical thought determines the didactic results (e.g. the Socratic method, philosophy as linguistic competence) and using critical theory I will analyze the possible ways of overcoming instrumental rationality. I will mainly contribute to the works of M. C. Nussbaum. I will then look at the relations between theory and practice, between instrumental and involved, between subjective and objective reason with contributions to M. Horkheimer and T. W. Adorno. The case to consider would be whether teaching philosophy should remain a shallow discipline with only historical approach or can it be presented as a problem-solving device thanks to introducing critical thought. Can it be a remedy to the enlightenment that results in a goal – oriented formal rationality?
5
Publication available in full text mode
Content available

Lifelong learning i poradoznawstwo w perspektywie krytycznej: pedagogie konformizmu i rządomyślności

57%
Kruszelnicki W.
Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
|
2015
|
vol. 18
|
issue 1(69)
21-43
EN
The pedagogical idea of lifelong learning is currently partaking the lamentable fate of all the other sub-systems of education: it is increasingly being subsumed under the neoliberal ideology of market fundamentalism which sees learning as a vehicle to economic progress and to consumptionist participation in the economy and thus strips learning it of its public, ethical and emancipatory significance. The main precondition of this participation is, simply, acceptance – the individual’s ability to conform to the existing state of things. In my paper, I use Foucault’s critical concepts of discourse, knowledge/power and bio-power to analyze the mainstream discourses of lifelong learning and counseling and to illuminate the part they play in reinforcing and reproducing the neoliberal philosophy of education: a philosophy of social conformism and “governmentality”. I demonstrate within the andragogical and “counsellogical” reflection on education the overwhelming presence of instrumental rationality, rampant both in its axiological and interpretive assumptions. I further argue that adopting such a perspective makes educators characteristically uncritical of pre-understandings originating in their own social environment and thus governing their thought, and ultimately renders their pedagogies a grossly conformist, antiintellectual, let alone anti-pedagogical enterprise.
PL
Kształcenie ustawiczne, wraz z wyrosłą na jego gruncie ideą całożyciowego uczenia się, podziela dziś los każdego innego podsystemu oświaty: w coraz większym stopniu zagarniane jest przez dominującą ideologię neoliberalną, która w uczeniu się dostrzega narzędzie rozwoju ekonomicznego, otwierającego drogę do konsumpcyjnego uczestnictwa w gospodarce. Warunkiem wstępnym tego uczestnictwa jest akceptacja – dostosowywanie się do istniejącego porządku rzeczy. W artykule tym rozpatruję dyskurs całożyciowego uczenia się i poradoznawstwa z punktu widzenia udziału, jaki bierze on we wzmacnianiu i w reprodukowaniu neoliberalnej filozofii edukacji. Na przykładach wypowiedzi wybranych badaczy pokazuję obecność w ramach andragogicznej i poradoznawczej refleksji nad edukacją aksjologicznej i interpretacyjnej perspektywy racjonalności instrumentalnej. Nieświadome przyjmowanie tej perspektywy przez badaczy jest powodem charakterystycznego dla nich braku krytycznej postawy wobec przedrozumienia pochodzącego z ich własnego społecznego otoczenia, ostatecznie zaś nadaje ściśle konformistyczny charakter postulowanym przez nich oddziaływaniom edukacyjnym.
6
Publication available in full text mode
Content available

Racjonalność komunikacyjna jako podstawa legitymizacji good governance

57%
Żak M.
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
|
2017
|
vol. 2(15)
98-114
PL
Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że koncepcja governance, oparta na teoretycznym opisie i metodologii z zakresu nauk o organizacji, nauki administracji i zarządzania publicznego, posiada wymiar kognitywny, odwołujący się do praktycznego (moralnego) rozumowania jednostek. Dzięki podporządkowaniu konkretnych strategii działań zbiorowych racjonalności komunikacyjnej, w zależności od kontekstu normatywnego, różne sposoby zarządzania sektorami mogą być dobierane przez agencje administracji publicznej do określonej dziedziny stosunków społecznych, ze względu na racjonalny konsensus zawarty pomiędzy interesariuszami a tzw. depozytariuszami prawa, przez co rozumie się podmioty decydujące o prawie. Artykuł ukazuje zastosowanie teorii etyki dyskursu w postaci uniwersalnej pragmatyki J. Habermasa oraz transcendentalnej pragmatyki K-O. Apla w sferze eksplikacji oraz uzasadnienia modelu good governance.
EN
The main aim of this paper is to demonstrate that the concept of good governance, based on the theoretical description and methodology of the sciences of organization, public management and economy, auxiliary extending to other reconstructive sciences (political science, sociology, psychology), has the cognitive dimension, referring to the practical reasoning of individuals. Through subjection of specific strategies to the communicative rationality, depending on the normative context, the different ways of public sector management may be selected by the public agencies to a specific area of social relations. This choice is made based on the rational consensus, concluded between the stakeholders and the so-called depositary of the law, by which is meant the professionals associated with the performance of the public service: the politicians, the lawyers and the law-applying officials. The article shows the application of the theory of the communicative ethics: the universal pragmatics of J. Habermas and the transcendental pragmatics of K.-O. Apel in order to explain and justify good governance model.
7
Publication available in full text mode
Content available

From Violence to Terror: Beyond Instrumental Violence in Hannah Arendt´s Political Thought

50%
Varela M. A.
Społeczeństwo. Edukacja. Język
|
2017
|
vol. 1(5)
29-38
EN
Hannah Arendt, victim and witness of totalitarian violence, confronted the glorification of violence with her philosophical and political theory. However, she was not a pacifist, because she was aware that “under certain circumstances violence is the only way to set the scales of justice right again” [Arendt, 1970, p. 64]. This ambivalence reveals the boundless character of violence in any attempt to conceptualize it. When she defines violence, she does it in instrumental terms in two complementary ways: violence requires instruments, and it is instrumental in itself. Meansend rationality crosses the phenomenon of violence, and this is why the question about decency of means appears to be essential. However, Arendt knew that the own dynamic of violence tends to go beyond its own limits in which it would remain enclosed. This paper aims to recover those tools provided by her work to analyze the overwhelming and generative character of violence which, abandoned to its own logic, loses the distinction between means and aims. This is a type of violence that it is not a means, but an end in itself, and, in Arendtian terms, is no more instrumental violence because it turns into “total terror”: an indiscriminate violence which becomes its own purpose.
PL
Hannah Arendt, ofiara i świadek totalitarnej przemocy, skonfrontowała gloryfikację przemocy z własnymi teoriami filozoficznymi i politycznymi. Nie była wszakże pacyfistką, mając świadomość, że “w pewnych okolicznościach przemoc jest jedyną metodą, która pozwala ponownie ustawić szalę sprawiedliwości we właściwym położeniu” [Arendt, 1970, p. 64]. Owa ambiwalencja ujawnia bezgraniczną naturę przemocy podczas wszelkich prób jej konceptualizacji. Arendt definiuje przemoc w kategoriach instrumentalnych na dwa dopełniające się sposoby: przemoc wymaga stosownych instrumentów i jest zarazem narzędziem sama w sobie. Skupiona jedynie na celu racjonalność wykracza poza zjawisko przemocy, prowokując zasadne pytanie o moralnoć stosowanych dla osiągnięcia celu środków. Arendt wiedziała jednakże, że naturalna dynamika przemocy oznacza przekraczanie przypisanych jej ograniczeń. Niniejszy artykuł jest próbą ponownego wykorzystania narzędzi zdefiniowanych w dziełach Arendt do analizy totalnego, a zarazem twórczego charakteru przemocy, która, poddana wyłącznie działaniu mechanizmów własnej logiki, traci zdolność rozróżnienia środków i celów. Ten typ przemocy nie jest środkiem, lecz celem samym w sobie i, wedle rozumienia Arendt, przestaje być instrumentalną przemocą, zmieniając się w “totalny terror” – bezrefleksyjną przemoc, której celem staje się ona sama.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.