Search results

1

Początki kształtowania literackiej legendy Jakuba Jasińskiego w twórczości Adama Mickiewicza

100%

Tomicka A.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

vol. 2

109-121

EN

Adam Mickiewicz immortalized Jakub Jasinski’s image in Polish people mind through introducing him to some of his literary works. Sketch discusses the general’s effigy in Sir Thaddeus [Pan Tadeusz] and unfinished drama Jakub Jasinski, two Poland [Jakub Jasiński, czyli dwie Polski]. The beginning of the nineteenth century was the time of looking for outstanding patriotic national heroes, famous for courage and sacrifice for the homeland. Jasinski worked secretly as a soldier, through which he managed to organize a conspiracy in Vilnius in 1794. His political and social program, based on revolutionary France, earned him many enemies. The conflict between him and Kosciuszko probably had personal background. Jasinski’s last decision to take the fight with an army of Suvorov and his death on the ramparts of Warsaw Prague contributed to consolidate its image in the memory of future generations as a national leader, the soldier inspired to heroic battle, the defender of the homeland obsessed with patriotic elation. The purpose of this article is an attempt to show the shaping of Jakub Jasinski’s literary legend, whose forming is contributed to Mickiewicz.

PL

Adam Mickiewicz utrwalił w świadomości Polaków obraz Jakuba Jasińskiego, wprowadzając jego postać do kilku swoich utworów literackich. Szkic omawia wizerunek generała w Panu Tadeuszu i w niedokończonym dramacie Jakub Jasiński, czyli dwie Polski. Początek XIX wieku był czasem poszukiwania bohaterów narodowych wyróżniających się głębokim patriotyzmem, odwagą i poświęceniem dla ojczyzny. Jasiński jako żołnierz działał w konspiracji, dzięki której udało mu się zorganizować sprzysiężenie wileńskie w 1794 roku. Jego program politycznospołeczny, biorący za przykład rewolucyjną Francję, przysporzył mu wielu wrogów. Konflikt między nim a Kościuszką miał zapewne podłoże personalne. Ostatnia decyzja Jasińskiego o podjęciu walki z armią Suworowa i jego zgon na szańcach Pragi przyczyniły się do utrwalenia jego obrazu w pamięci potomnych jako przewodnika narodu, żołnierza zagrzewającego do heroicznej walki, obrońcy ojczyzny opętanego wręcz patriotycznym uniesieniem. Celem artykułu jest próba ukazania kształtowania się początków literackiej legendy Jakuba Jasińskiego, do której ukształtowania przyczynił się Mickiewicz.

2

Mgławica rebelii. Terroryzm w społeczeństwie informacyjnym na przykładzie insurekcjonizmu

100%

tomasiewicz j.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2016

|

vol. 10

|

issue 2

51-66

EN

In the article the author characterizes the phenomenon of terrorism based on insurrection, which is the example of unsteered resistance. Moreover, it presents the role andimportance of communication for insurrection activity. Communication is used in intelligence work, for training, information transfer (information services), aid organization for insurrectionists and financing of the movement.

PL

Autor w artykule charakteryzuje zjawisko terrorryzmu na przykładzie insurekcjonizmu, będącego przykładem oporu niekierowanego. Ponadto przedstawia rolę i znaczenie komunikacji dla działalności insurekcjonistycznej. Komunikacja jest wykorzystywana do pracy wywiadowczej, szkolenia, przekazywania informacji (serwisy informacyjne), organizacji pomocy dla insurekcjonistów i finansowania ruchu.

3

Upadek u szczytu kariery. Ostatnie lata Józefa Kazimierza Kossakowskiego (1792-1794)

100%

Kamil M.

Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne

|

2017

|

vol. 13

|

issue 2

28-48

PL

Okres od roku 1792 do śmierci (1794) był dynamicznym czasem w karierze Józefa Kazimierza Kossakowskiego. Odegrał on ważną rolę w organizacji konfederacji na Litwie. Razem z bratem Szymonem zaprowadził na Litwie rządy terroru, które przerodziły się w grabież majątku przeciwników. Kossakowscy przyczynili się do zatwierdzenia przez sejm III rozbioru Polski (1793). Nie mając odwrotu, Józef Kazimierz wiedział, że polegać może tylko na rosyjskich protektorach. Próbował więc zrobić wszystko, by spacyfikować Warszawę, gdzie dało się już odczuć przyspieszenie prac konspiracyjnych. Rady biskupa, by w razie problemów wystąpić zbrojnie przeciwko ludności stolicy, pogrążyły go. Wybuch powstania zastał Kossakowskiego w Warszawie. Po krótkim pobycie w więzieniu i pod wpływem warszawskich mieszczan został skazany na śmierć i powieszony – podobnie jak jego brat Szymon, stracony wcześniej w Wilnie. Tragiczny koniec nie może jednak przesłonić wielowymiarowości postaci Józefa Kazimierza Kossakowskiego, oświeconego sarmaty, którego karierę należy rozpatrywać w szerszym kontekście.

EN

The period between 1792 and the hanging of Józef Kazimierz Kossakowski in 1794 was dynamic in his career. He played an important role in fast organisation of the confederation in Lithuania. Later, along with his brother Szymon, they established the rule of political terror which due to the emergency acts turned into looting of their enemies’ properties. Kossakowski brothers became problematic to the point that a new Russian envoy Jakob Sievers decided to finish their ruling. It was a partial success though, because the brothers were needed to legitimize the partition of Poland on the Grodno Sejm. They had contributed to it a lot, evoking even more hatred towards them. Having no possibility to turn back, Józef Kazimierz knew that he could rely only on Russian protectors. He tried then to do everything to pacify Warsaw, where one could feel the acceleration of conspiratorial work. The advices given by the Bishop to, in case of problems, use armed forces against the citizens of the capital city, finally plunged him. The uprising’s breakout found Kossakowski in Warsaw. After a short time in prison, under the pressure of citizens, he was sentenced to death and hanged, along with his brother, who had been killed in Wilno. However, this tragic ending cannot overshadow many dimensions of the character of Józef Kazimierz Kossakowski, an enlightened Sarmatian, whose career should be considered in a broader context.

4

Militarne aspekty Insurekcji Kościuszkowskiej

80%

Odziemkowski J.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2021

|

issue 1(15)

7-18

EN

The insurrection of 1794 headed by Tadeusz Kościuszko, the hero of American Independence War, was an attempt to save Polish statehood. As a result of the second partition of Poland in 1793, most of the country was seized by Russia and Prussia. Majority of the military equipment was lost. In 1794 the insurgents lacked weapons, ammunition, experienced commanders. Polish industry was unable to provide the insurgents with the necessary supplies. Many volunteer formations were armed with scythes and pikes. Both the Russian and Prussian armies were vastly superior in numbersand better equipped. Despite such difficult conditions the insurgents initially achieved several successes (the Battle of Racławice, the defense of Warsaw, the capture of Vilnius). The insurrection collapsed after eight months of fighting. The aftermath of the defeat was the third partition of Poland. The insurgents’ determination, motivated by great desire for freedom and independence, showed that Poland found the strength for its rebirth and marked the beginning of over hundred years long struggle for the restitution of Polish statehood.

PL

Insurekcja 1794 roku, na której czele stanął Tadeusz Kościuszko, bohater amerykańskiej wojny o niepodległość, była próbą ratowania państwowości polskiej. W wyniku drugiego rozbioru Polski w 1793 roku ponad połowę terytorium kraju zagarnęły Rosja i Prusy. Utracono dużą część wyposażenia wojska. Powstańcom 1794 roku brakowało broni, amunicji, doświadczonych dowódców. Polski przemysł nie był w stanie zapewnić walczącym niezbędnego zaopatrzenia. Wiele oddziałów ochotniczych było uzbrojonych w piki i kosy. Armie rosyjska i pruska dysponowały zdecydowaną przewagą liczebną, były też lepiej wyposażone. Mimo tak trudnych warunków powstańcy początkowo odnieśli szereg sukcesów (bitwa pod Racławicami, obrona Warszawy, zdobycie Wilna). Insurekcja upadła po ośmiu miesiącach, a następstwem klęski był trzeci rozbiór Polski. Determinacja powstańców, płynąca z głębokiego pragnienia wolności i niepodległości, dowiodła, że Polska znalazła siły do swego odrodzenia i zapoczątkowała trwającą ponad sto lat walkę o odbudowę Państwa Polskiego.

5

Weterani Insurekcji Kościuszkowskiej w powstaniu 1806 roku w Wielkopolsce

51%

Dudziński P.

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

|

2021

|

issue 1(15)

49-60

EN

The fall of the Polish-Lithuanian Commonwealth after the uprising of 1794 did not mean that Poles abandoned their independence efforts. In most political circles, there was a growing awareness that the hopes for regaining sovereignty should be tied to the political actions of France and the victorious Napoleon Bonaparte. After the victories on the fields of Jena and Auerstädt on October 14, 1806, the French army was tired and could not cope with the Prussian-Russian offensive. The remnants of the Prussian army remained on the former Polish territories, which made the French think of the possibility of an armed engagement of the Poles against them, in exchange for a vague promise of restoring Poland’s political existence. General Jan Henryk Dąbrowski, founder of the Polish Legions in Italy, was chosen to organize a diversion in the enemy’s rear. In Greater Poland (Wielkopolska) the general was highly respected as a hero of the Kościuszko insurrection of 1794. Napoleon, wanting to win Poles over to his own political goals, decided to use the authority of Tadeusz Kościuszko, who turned out to be sceptical of French promises. The instrumental attitude towards the Polish leaders was confirmed both by the dishonest actions of French diplomacy and by Napoleon’s preserved correspondence. The announcement of the uprising in Greater Poland, which was enthusiastically welcomed by the urban population, was met with distrust by part of the society. The institution of the nobility’s mass mobilisation and conscription in the cantonal system were reactivated. The command of the created formations was often entrusted to officers with insurrection past, who in addition to moral authority, represented the continuity of tradition. Although there are many unknowns connected with the 1806 uprising, not only with regard to the attitude of the society, but also as far as the actions of French diplomacy are concerned, the scale of involvement of the Kościuszko Insurrection veterans in the next chance to rebuild the Republic of Poland has become a permanent part of historical memory.

PL

Upadek Rzeczypospolitej po powstaniu z 1794 roku nie przesądził o zaniechaniu dążeń niepodległościowych przez uczestników Insurekcji Kościuszkowskiej. Po zwycięstwach na polach Jeny i Auerstädt 14 października 1806 roku armia francuska była zmęczona i mogła nie sprostać ofensywie prusko-rosyjskiej. Na dawnych ziemiach polskich wciąż znajdowały się resztki armii pruskiej, co wysuwało na pierwszy plan kwestię zaangażowania Polaków przeciwko Prusom oraz wspierającej je Rosji w zamian za niejasną obietnicę przywrócenia Polakom bytu politycznego. Do zorganizowania dywersji na tyłach przeciwnika wybrano pełniącego funkcję generalnego inspektora kawalerii włoskiej generała Jana Henryka Dąbrowskiego, twórcę Legionów Polskich we Włoszech. W Wielkopolsce generał był otaczany szacunkiem, który zdobył podczas Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 roku. Chcąc pozyskać Polaków do realizacji własnych celów politycznych, Napoleon postanowił wykorzystać autorytet Tadeusza Kościuszki, silnie związanego z tradycją francuskiego i amerykańskiego Oświecenia. Kościuszko nie ufał deklaracjom Napoleona, nie stanął na czele Legionów Polskich, choć często występował w roli mentora wobec władz francuskich. Zdecydowanie odmówił także firmowania działań w Wielkopolsce. Jego sceptycyzm wzmacniało stanowisko dyplomacji francuskiej względem insurekcji z 1794 roku. Instrumentalne traktowanie polskich przywódców potwierdzają zarówno nieuczciwe działania dyplomacji francuskiej, jak i zachowana korespondencja Napoleona. Ogłoszenie powstania w Wielkopolsce, entuzjastycznie przyjęte przez mieszkańców miast, spotykało się z nieufnością części społeczeństwa. Reaktywowano instytucję pospolitego ruszenia szlachty, wzorem insurekcji przeprowadzono pobór w systemie kantonalnym. Dowództwo tworzonych formacji często powierzano oficerom z przeszłością insurekcyjną, którzy oprócz autorytetu moralnego reprezentowali ciągłość tradycji. Mimo że w epizodzie z 1806 roku pozostaje dostatecznie wiele niewiadomych, nie tylko w odniesieniu do postawy polskiego społeczeństwa, ale i działań dyplomacji francuskiej, skala zaangażowania weteranów Insurekcji Kościuszkowskiej w kolejną szansę odbudowy Rzeczypospolitej wpisuje się na trwałe do pamięci historycznej.

Refine search results

2 Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

1 Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

1 Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

1 Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne

2 2021

1 2017

2 2016

1 Dudziński P.

1 Kamil M.

1 Odziemkowski J.

1 Tomicka A.

1 tomasiewicz j.

Początki kształtowania literackiej legendy Jakuba Jasińskiego w twórczości Adama Mickiewicza

Mgławica rebelii. Terroryzm w społeczeństwie informacyjnym na przykładzie insurekcjonizmu

Upadek u szczytu kariery. Ostatnie lata Józefa Kazimierza Kossakowskiego (1792-1794)

Militarne aspekty Insurekcji Kościuszkowskiej

Weterani Insurekcji Kościuszkowskiej w powstaniu 1806 roku w Wielkopolsce