Search results

1

Świadomość, wyobrażenie, percepcja. O Sartre’owskim projekcie psychologii fenomenologicznej

100%

Chojnacka M.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 3

129-139

EN

The author of the review discusses the thesis presented in Philippe Cabestan’s book L’être et la conscience. Recherches sur la psychologie et l’ontophénoménologie sartriennes. The work of the French philosopher can be regarded as an analysis and elaboration of the early philosophical assumptions of Jean-Paul Sartre oscillating around the concept of consciousness. Cabestan shows how Sartre’s critical approach to phenomenology influenced the shape of his ontology, presented primarily in the book Being and Nothingness

PL

Autorka recenzji omawia tezy zaprezentowane w książce L’être et la conscience. Recherches sur la psychologie et l’ontophénoménologie sartriennes autorstwa Philippe’a Cabestana. Pracę francuskiego badacza można potraktować jako analizę i opracowanie wczesnych założeń filozoficznych Jean-Paula Sartre’a oscylujących wokół pojęcia świadomości. Cabestan pokazuje, w jaki sposób Sartre’owskie – krytyczne – podejście do fenomenologii wpłynęło na kształt jego ontologii, wyłożonej przede wszystkim w książce Byt i nicość

2

O interpretacji

100%

Januszkiewicz M.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

219-233

EN

The article entitled “On interpretation” is an attempt to formulate a viewpoint on the issue of textual interpretation. It presents different ideas related to interpretation, including especially those that are concerned with a text’s meaning and with the way in which it is interpreted by the reader. The author proposes another interpretation method which he calls transactional. The primary concern is how to possibly justify the fundamental character of interpretation and interpretative activity while at the same time preserving and respecting the relative autonomy of an interpreted text.

3

Sztuka sprawstwa. Antropologiczny wymiar działania/oddziaływania artystycznego

100%

Kawalec A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2016

|

issue 2

4

Wdzięczność w świetle wybranych koncepcji psychologiczno-społecznych

84%

Szcześniak M.

Roczniki Psychologiczne

|

2007

|

vol. 10

|

issue 1

93-111

PL

Wprawdzie wdzięczność jest jedną z najbardziej „łączących” rzeczywistości, które regulują relacje międzyludzkie, i jako taka od dawna jest wysoce wartościowana w literaturze filozoficznej i teologicznej, to w dziedzinie psychologii przez długi czas nie cieszyła się zainteresowaniem. Status wdzięczności, jako „zapomnianej” i słabej emocji, powoli zaczął być przełamywany dzięki kilku wybitnym teoretykom, którzy zaoferowali wyjaśnienie zjawiska wdzięczności i zwrócili uwagę na istotne mechanizmy jej wzbudzania. Niniejszy artykuł jest przede wszystkim próbą historyczno-przeglądowej prezentacji wdzięczności w świetle wybranych koncepcji psychologiczno-społecznych, które zostały wypracowane przez takich autorów, jak Heider, Weiner, Maslow, Ortony, Emmons, McCullough, Fredrickson, Buck, Wojciszke i Kemper. Część historyczno-przeglądowa poprzedzona jest wstępem przedstawiającym zarys leksykalnych i filozoficznych ujęć wdzięczności.

EN

Although gratitude has privilege to be one of the most bonding realities regulating people’s relations and as such has been highly valued in philosophical and theological literature, in the field of psychological science for a long time it was not considered as a topic worthy of consideration. The status of gratitude as a neglected and weak emotion was gradually overcome thanks to various theorists who explained the phenomenon of gratitude and clarified the essential mechanisms of its development. The present article is primarily an attempt of concise historical presentation of gratitude in the light of chosen social–psychological theories, which were elaborated by such authors as: Heider, Weiner, Maslow, Ortony, Lazarus, Emmons, McCullough, Fredrickson, Buck, Wojciszke and Kemper. Theoretical accomplishments of the above-mentioned authors and other topics related to conceptualization of gratitude explicate complexity and multidimensional character of this construct. Historical presentation is preceded by linguistic and philosophical outline concerning gratitude.

5

Status nauki wychodzącej z subiektywności i intencjonalności – refleksje (fenomenologie jako teoretyczna ariergarda podmiotu a problem naukowości analiz)

84%

Kowalski M.

Rocznik Lubuski

|

2018

|

vol. 44

|

issue 2

54-68

EN

The aim of the article is to present problem areas in a synthetic way and to indicate the issues that arise when determining the status of science in terms of subjectivity and intentionality of experience and analysis. The research question was as follows: what issues should be considered in the socio-humanistic (incl. pedagogical) reflection around the triad: science - subjectivity - intentionality. The article attempts to define an analytical and critical framework of the discussion about the subject and the directions of theoretical analyzes. The author’s aim is also to outline practical references of contemporary research issues.

PL

Celem artykułu jest próba syntetycznego przedstawienia obszarów problemowych i wskazania zagadnień, jakie pojawiają się na horyzoncie określania statusu nauki w aspekcie subiektywności i intencjonalności doświadczania oraz analiz. Pytanie problemowe sformułowano następująco: jakie zagadnienia powinny być uwzględniane w społecznohumanistycznym (w tym pedagogicznym) namyśle wokół triady: nauka – subiektywność – intencjonalność? W artykule podjęto probę określenia ram analityczno-krytycznych dyskursów o podmiocie oraz kierunków analiz (kontekstów) teoretycznych i zarysowania praktycznych odniesień we współczesnej problematyce z zakresu badań naukowych.

6

Funkcja i struktura – dwie koncepcje języka w filozofii Wilfrida Sellarsa

84%

Matuszkiewicz M., Warszawski U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2016

|

vol. 35 (4)

EN

Wilfrid Sellars’ presented two parallel conceptions of language: functional role semantics and theory of picturing. The aim of my paper is to consider how these two views fit together and what roles they play in his overall philosophical project. First I show philosophical motivations for adopting these conceptions. Functional role semantics contributes to explanation of mental phenomena, it is consistent with Sellar’s critique of the given, it provides a nominalistic account of abstract terms. The picturing theory explains how language can be about the world. The question I also address in this paper is to what extent both of these conceptions are marked by what is the key problem for Sellars - the indispensability of both naturalistic and normative perspective for an adequate account of cognition, intentionality and language. I try to trace the limits of naturalistic explanation in both of his conceptions.

7

Mózg i umysł zwierząt

84%

Dyk W.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2014

|

issue 2

91-108

PL

W strukturze ludzkiego mózgu można wyróżnić kolejno warstwowo ułożone: mózg jaszczurki (umożliwia oddychanie, spożywanie posiłków i sen), mózg psa (zdolność do tworzenia hierarchicznego społeczeństwa) i nowość ewolucyjną – mózg człowieka (zdolność do abstrakcyjnego myślenia). Kora nowa u ludzi jest grubsza niż u zwierząt, a także bardziej pomarszczona. Inną różnicą na korzyść mózgu ludzkiego jest wielkość i doskonałość rozwiniętych płatów czołowych, które przyczyniają się do uzyskania większej pamięci operacyjnej. Płaty czołowe ułatwiają ludziom koncentrowanie się na ogólnych obrazach, tworzenie ogólnych koncepcji i schematów, ale pomniejszają zdolności postrzegania detali, szczegółowych i niepowtarzalnych danych, czystych bodźców zmysłowych. Postrzeganie detali jest właściwe dla świata zwierzęcego. EEG zwierząt nie różni się od ludzkiego, co stanowi podstawę przyjęcia tezy, że zwierzęta odznaczają się świadomymi myślami w kontekście zapachów, dotyku i smaku. Zwierzęta także myślą obrazowo, ale u człowieka występuje wyższy poziom inteligencji ogólnej. Powoduje to, że człowiek, zamiast działać, szuka najpierw nadmiernych uogólnień, zasad, norm działania. Ludzkie myślenie opiera się na języku, a zwierzęce wspiera się mową fonetyczną – muzyką wydawanych głosów. Za język słowny i muzyczny odpowiada część w mózgu zwana ośrodkiem Broki. Rozwinięcie się języka słownego umożliwiła ewolucja płatów czołowych. Dokładniej to lewa półkula odpowiada za język słowny. Wśród filozofów toczy się dyskusja na temat świadomości nie tylko w zależności od struktury mózgu, ale także poszukiwania bardziej szczegółowego uwarunkowania funkcji mózgu. Istotne miejsce w tych poszukiwaniach znajduje „intencjonalność”, czyli odniesienie między umysłem a rzeczywistym światem. Między umysłem i przedmiotami wyróżnia się także treść stanowiącą podmiot odnoszenia. Tak zatem intencjonalność i treść odniesienia stanowią podstawy poszukiwania świadomości wśród zwierząt. Te dwa składniki u ludzi i u zwierząt są przyczyną automatycznych reakcji i działania.U człowieka język wypowiedzi i język myśli różni się znacznie. Ludzie podporządkowują zewnętrzny świat pod swe pojęcia, czego nie czynią zwierzęta. Bez względu na powstające różnice przyjmuje się, że intencjonalność jest podstawą świadomości zarówno u zwierząt, jak i u człowieka. Jednakże wśród zwierząt intencjonalność i świadomość są spójne, w środowisku ludzkim ta spójność występuje tylko we śnie. Ze względu na zbieżność ewolucyjną kształtowania się mózgów zwierzęcych i ludzkich będących podstawą zachowania proponuję, by zamiast „przedmiotowości moralnej” przyjąć tezę o „partycypacji zwierząt w moralności”. Zasady moralne człowiek poznaje, kształtuje w system pojęć, ale ich nie ustala. Wiele pisano na temat możliwości ewolucji duszy ludzkiej ze zmysłowej duszy zwierzęcej. W niniejszym artykule podaję, że dyskurs na temat duchowości duszy przekracza sferę przyrodniczą.

EN

The structure of the human brain can be divided successively stacked layers: the lizard brain (it is possible to breathing, eating and sleeping), dog brain (the ability to create a hierarchical society) and evolutionary novelty as the human brain (the ability to abstract thinking). Human neocortex is thicker than in animals. In addition to the thickness of the neocortex, in humans it is more wrinkled than in animals. Another difference in favor of the human brain is the size and perfection of the developed frontal lobes, which contribute to a larger memory. The frontal lobes make people’s focus on general images, creating general concepts and schemes, but reduce the capacity to perceive details, detailed and unique data, pure sensory stimuli. The perception of detail is appropriate for the animal world. Therefore, the animal EEG is not different from the human, so this is a basis for the adoption thesis that the animals have a conscious thoughts in the context of fragrances, touch and taste. Animals also think fi guratively, but in man there is a higher level of general intelligence. This results in human life, that instead of looking for work fi rst over-generalizations, principles and operating standards. Human thinking relies on language, thinking and animal assisted the (phonetic speech) music issued votes. For verbal and musical language corresponds to part of thebrain called Broca’s center. Development of verbal language has enabled the evolution of the frontal lobes. More specifi cally, the left hemisphere is responsible for language word. Among philosophers, there is discussion on the issue of consciousness is not only depending on the structure of the brain, but also in search of a more detailed conditions. Important place in this quest is “intentionality”, which is a reference between the mind and the real world. Between the mind and objects stand out as constituting an entity referencing content. Thus intentionality and content references form the basis of the search for consciousness in animals. These two components in humans and animals are the cause of automatic response and action. In humans, language expression and language of thought varies greatly. People abide by the outside world into their idea of what you do not do animals. Regardless of the resulting differences is assumed that is the basis of raising intentionality in both animals and humans. However, among animals intentionality and consciousness are consistent, in a human environment, this consistency is only a dream. Due to the convergence of the evolutionary development of the brains of animal and human behavior as the basis, I suggest that instead of “moral objectivity” to accept the thesis “participation animal morality” in morality. Recognize moral principles, forms a system of concepts, but does not set a man. Much has been written about the possibility of the evolution of the human soul with a sensual animal soul. In this article, I give it a discourse on the spirituality of the soul transcends natural.

8

Twórczość i dynamizm contra idealizm. Wyobraźnia w fenomenologii życia Anny Teresy Tymienieckiej

84%

Mruszczyk M.

Folia Philosophica

|

2017

|

vol. 38

EN

Anna Teresa Tymieniecka’s (1923-2014) concept of phenomenology of life appears as a cosmological perspective of the development of phenomenology in general. Although Polish philosopher elaborated this conception in polemic with Edmund Husserl’s phenomenological view and in co-operation with the natural sciences, she tried to keep all the gains of classical phenomenology. Ultimately, she subjected the transcendental consciousness to verification, pointing its stability as a result of the intentionality of cognition, which Husserl considered as the constitutive function of the subject. By changing the perspective, Tymieniecka was striving to demonstrate that the subject - the living human being - gives the world the sense of meaning and knows it as originally inspired and motivated by his imagination. Therefore, thecreative imagination - Imaginatuio Creatrix - should be established as a dynamic source of the constitution of the human world.

PL

Fenomenologia życia autorstwa Anny Teresy Tymienieckiej (1923–2014), to kosmologiczna perspektywa rozwoju fenomenologii. Chociaż polska filozof opracowywała ją w polemice ze stanowiskiem Edmunda Husserla, a we współpracy z naukami przyrodniczymi, starała się zachować wszystkie zdobycze klasycznej fenomenologii. Ostatecznie jednak poddała weryfikacji transcendentalną świadomość, wskazując na jej statyczność wynikającą z intencjonalności poznania, które Husserl uznał za konstytutywną funkcję podmiotu. Zmieniając perspektywę, Tymieniecka dążyła do wykazania, że podmiot – żywy człowiek – obdarza świat sensem i poznaje go, pierwotnie inspirowany i motywowany wyobraźnią. Dlatego wyobraźnię twórczą – imaginatio creatrix – należy uczynić dynamicznym źródłem konstytucji ludzkiego świata.

9

Geneza i główne funkcje religii w ujęciu Robina Dunbara

84%

Łoś P.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 68

123-152

PL

Dunbar reprezentuje nurt ewolucyjnych badaczy religii, którzy sądzą, że religia pełni funkcje adaptacyjne u człowieka. W artykule prezentuje się jego argumenty na rzecz tezy, że zachowania religijne (religia) w szczególności sprzyjają tworzeniu wspólnot społecznych i pozytywnie wpływają na zdrowie psychiczne jednostek (m.in. koją ból po śmierci bliskich). Dunbar przeanalizował główne funkcje religii szamanistycznej, stanowiącej zaczątek późniejszych religii (w tym hiperdoktrynalnych, jak np. judaizm, katolicyzm, protestantyzm i islam). Rytualne tańce transowe hipotetycznie wpływały na produkcję endorfin w mózgu, co w efekcie sprzyjało spajaniu grup i poświęcaniu się innym, czyli sprzyjało przetrwaniu danej społeczności. Te same funkcje, choć przy odmiennych cechach rytuału, pełnią także wszystkie religie współczesne. W artykule są poruszone też inne zagadnienia: problem określenia momentu pojawienia się religii w dziejach człowieka, kwestia podobieństw oraz różnic w religiach szamanistycznych i hiperdoktrynalnych (ponadto przyczyny przejścia jednej formy religijności w drugą), domniemany początek wiary w życie pozagrobowe, podział religii z uwagi na stopień intencjonalności, problem istnienia języka w świetle wyewoluowania religii, artefakty religijne jako świadectwa religijności człowieka. Dunbar – jako nieformalny religiolog ewolucyjny – wzbogaca coraz liczniejsze badania nad istotą, genezą i funkcją religii, które są podejmowane przez neodarwinowskich teoretyków (biologów, antropologów, psychologów i kognitywistów).

10

Przekorne nawiązania do Sienkiewiczowskiego wzorca powieści historycznej w "Bohunie" Jacka Komudy

84%

Szagun D., Uniwersytet Zielonogórski Z. H. i. P. J. P., d.szagun@ifp.uz.zgora.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

|

2015

|

vol. 049

EN

This article concerns the nature of the pattern and extent of referring to the convention in opposition to the originality of the creator being part of a trend of historical novels. The basis of this article is a historical novel by Jacek Komuda entitled “Bohun” (Lublin 2012) juxtaposed with “Trilogy” by Henryk Sienkiewicz. The comparative analysis is based on text linguistics tools, and above all on two criteria of textuality: intentionality and intertextuality. The combination of the writing workshops of two novelists is motivated by the genre (historical novel), setting in the reality of Sarmatian Poland and source base. However, a very clear division between both texts is the understanding of literary elements in historical novel, and thus the approach to historical truth. The irony mentioned in the title can be seen in conscious opposition to the proposed by Sienkiewicz and strongly rooted in Polish readership tradition pattern of historical novel written for “spirit lifting” and thus in a negative reflection of the ideological concept of Sienkiewicz. This is done by selecting the main themes of the novel – natural history of the Polish army, a negative image of the Polish gentry and ennobling image of the Cossack. The similarity between the two texts is reflected in the language realisation. In the novel by Komuda linguistic elements common in Sienkiewicz are present, specific and reproducible, obtaining the status of so-called “winged words” repeatedly documented by lexicographers by quotes from Sienkiewicz.

11

Wybór intencjonalny. Refleksje augustyńskie.

84%

Sipiński B.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

131-147

EN

In this essay we will try to undercover some aspects of freedom and free will of person, which are hidden in the philosophy of St. Augustine of Hippo. As we know, this great philosopher, early Christian theologian, has influenced European Philosophy very much, and a lot of his apposite thesis are present in philosophy even today. Using the phenomenological method of Max Scheler, Karol Wojtyła, and Jean-Luc Marion we will try to present some aspects, discovered and described by Saint Augustin of Hippo, which are necessary for such ideas like subjective Ego.

12

Transhumanizm, cognitive science i wyzwania dla nauk społecznych

84%

Bobryk J.

Studia Socjologiczne

|

2014

|

issue 3(214)

9–27

PL

W pierwszej części tekstu ruch „transhumanistyczny” pokazany jest jako następstwo nierozwiązanych problemów współczesnej kognitywistyki (cognitive science). Część druga jest próbą odpowiedzi na pytanie: Czy współczesne nauki społeczne są w stanie sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nimi rozwój technologii informatycznej i jej rosnący wpływ na jednostki i relacje społeczne. Całość jest przedstawiona z użyciem aparatury pojęciowej teorii czynności wypracowanej przede wszystkim w szkole lwowsko-warszawskiej.

EN

The first part of the paper presents the transhumanistic philosophy as a result of unsolved problems of cognitive science. The second part of the paper considers the issue of whether current social and behavioral sciences are in a position to cope with the challenges, which are placed before them by the development of current electronic technology. The theory of intentionality (Franz Brentano, John Searle) together with the theory of human actions and products (Kazimierz Twardowski – Lvov-Warsaw School) provide the conceptual framework of the undertaken analysis.

13

Experimental Theatre of the 1960’s – Challenges of the Performance. Performativity and Intentionality: Kennedy and Baraka

84%

Chrzan M.

humanistica 21

|

2017

|

vol. 1

169-192

EN

“Experimental Theatre of the 1960’s – Challenges of the Perfor-mance: Performativity and Intentionality – Kennedy and Baraka” explores the nature of the borderline experience of interpreting a drama in the process of stage production. The text discusses two aspects, namely the intention of the playwright as reflected in the play script and the intention of the director manifested in the theatre performance. This borderline experience, albeit foreign to other literary genres, has been inherently inscribed into every play known in history. The playwright’s intention embodied in the script is evaluated and subsequently trans¬formed by the director. The level of transformation, though, depends on the nature of stage directions. In order to explain the mechanism which underlies the differentiated levels of produc¬tion-based transformation, the paper refers to Richard Court¬ney’s idea of a play as a skeletal literary form, as well as to Beards¬ley’s, Ingarden’s and Stanislavski’s theories of intentional author/playwright. There are two in-depth case studies, of Adrienne Kennedy’s Funnyhouse of a Negro and Amiri Baraka’s Slave Ship, which exemplify the theory that the directors may in fact be restricted in their freedom of script interpretation. The paper provides an insight into the mode of playwright’s intentional seizing the control of stage production with the facilitated stage directions.

PL

“Experimental Theatre of the 1960’s – Challenges of the Performance: Performativity and Intentionality – Kennedy and Baraka” opisuje kwestię doświadczenia granicznego, jakim jest interpretacja tekstu dramatycznego w procesie produkcji scenicznej. Tekst koncentruje się na dwóch aspektach, tj. intencji autora odzwierciedlonej w skrypcie oraz intencji reżysera zawartej w przedstawieniu teatralnym. To doświadczenie graniczne, nieznane innym gatunkom literackim, jest wpisane w byt każdej sztuki teatralnej. Intencje autora zawarte w skrypcie podlegają ewaluacji oraz transfrormacji ze strony reżysera. Jednakowoż, poziom transformacji wizji sztuki, jaki dokonuje się w procesie produkcji scenicznej, jest w swoisty sposób uzależniony od natury didaskaliów. Niniejsza praca opisuje mechanizmy różnicowania poziomów interpretacyjnej transformacji dramatu w odniesieniu do idei sztuki, jako szkieletowej formy literackiej Richarda Courtney’a, a także teorii intencjonalnego dramatopisarza wysuwanych przez Beardsley’a, Ingardena oraz Stanisławskiego. Niniejszy esej zawiera także, jako przykładowe zastosowanie teorii, która mówi o tym, że reżyser może być ograniczony w procesie interpretacji poprzez intencjonalne działania autora, także dwa studia przypadku, opisujące sztuki Funnyhouse of a Negro autorstwa Adrienne Kennedy i Slave Ship autorstwa Amiri Baraka. Oba przykłady pomagają zrozumieć mechanizmy intencjonalnego użycia didaskaliów przez autora w celu moderowania interpretacji sztuki oraz wpływania na jej produkcję sceniczną.

14

Superfluum i nadwyżki znaczeniowe jako przykłady redundancji tekstu prawnego

84%

Kłodawski M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2013

|

vol. 2(7)

38-51

PL

The subject of the paper is the notion of redundancy, which in the text of law may be perceived both from systemic point of view and linguistic perspective. Within systemic standpoint, the paper focuses on superfluum issue, which occurs when one provision is repeated by another legal provision (full superfluum) and when part of one provision becomes „new” provision (or its part) in the same or another legal text (partial superfluum). These manifestations of systemic redundancy are not always results of legislative mistakes (as might be noticed during analysis of selected examples of superfluum derived from Polish legal texts), but the evaluation of each case of superfluum depends on criterions, which in Polish legal system are incomplete and imprecise. In the second part, the paper discusses one kind of linguistic redundancy – semantic redundancy, which appears in pleonasms, tautologies and pleonastic analytisms. It is argued here, in contrary to majority of previous descriptions of semantic redundancy phenomenon presented in linguistics and legal theory, that some redundant expressions may be useful during interpretation of legal provisions, because in certain circumstances they may have pragmatic values. These values are: enhancing meaning, specifying meaning and explicating meaning. Furthermore, in some cases aforementioned pragmatic values may be reached by context-independent redundant expressions, what has been shown basing on examples from Polish legal texts.

15

Typ jako dynamiczna struktura doświadczenia z perspektywy fenomenologii genetycznej

84%

Brudzińska J.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2016

|

vol. 4

335-347

PL

Artykuł odwołuje się do fenomenologicznej filozofii Edmunda Husserla jako intencjonalno- genetycznej teorii doświadczenia. Jego celem jest analiza elementarnych form i zasad organizacji podmiotowego doświadczenia oraz charakterystyka pojęcia typu i typizującej apercepcji jako kluczowych pojęć fenomenologii genetycznej. W tym kontekście typ jako struktura powstająca i kształtująca się w doświadczeniu prezentuje się jako nadrzędna, konkretna i indywidualna zasada podmiotowa odpowiedzialna za organizację tendencji oczekujących w procesie intencjonalnej konstytucji. Jako taki typ określa momenty podmiotowych pobudzeń na prerefleksyjnych i prelogicznych poziomach doświadczenia w decydujący sposób warunkując procesy typizującej apercepcji.

EN

The article focuses on Husserl’s phenomenological philosophy as an intentionalgenetic theory of experience. I inquire into the elementary forms and principle of the organisation of subjective experiences and investigate the concepts of type and typizing apperception in the context of pre-predicative constitution. I attempt to show how far type, conceived as a concrete and acquired coherence of homogenous experiences, determines the process of interest-awakening even before higher predicative procedures, such as discursive and reflexive thinking, take place. Following such a path, phenomenology comes closer to the philosophy of life, as well as to the Gestalt theory.

16

Intentional apes behavior

67%

Olejniczak I.

Filozofia i Nauka

|

2019

|

vol. 7

17

Searle, Putnam i natura stanów mentalnych

67%

Paleczny P.

Diametros

|

2015

|

issue Diametros 46

74-91

EN

The paper deals with the controversy between internalism and externalism on the nature of mental states, and its relevance to the philosophy of perception. In particular, the controversy between Hilary Putnam's natural realism and John Searle's direct realism is discussed. It is argued that Searle's defense of internalism fails to meet Putnam’s objections. Putnam’s case is even strengthened and the very source of the internalism vs. externalism controversy is identified in their shared assumptions. The rejection of these assumptions, together with the underlying myth of Cartesian Theater, makes the controversy meaningless. Finally, the relations of Searle’s and Putnam’s views to the Cartesian framework in the philosophy of perception are discussed.

PL

Głównym tematem pracy jest spór pomiędzy internalizmem a eksternalizmem w kwestii stanów mentalnych oraz jego znaczenie dla filozofii percepcji. W szczególności praca przedstawia spór pomiędzy realizmem naturalnym Hilarego Putnama a realizmem bezpośrednim Johna Searle'a. Podjęta zostaje próba wykazania, że argumenty Searle'a nie oddalają krytyki internalizmu, którą wysunął Putnam. Postawiona zostaje teza, że spór pomiędzy internalizmem a eksternalizmem oparty jest na wspólnych dla obu stanowisk przesłankach, których podważenie prowadzi do zakwestionowania sensowności samego sporu. Przesłanki te zostają umieszczone w kontekście mitu „teatru Kartezjańskiego”. Przedstawione zostają relacje, w jakich stanowiska Searle'a i Putnama pozostają do założeń uznanych w tej pracy za konstytutywne dla kartezjańskiego schematu myślenia w filozofii percepcji.

18

Intencjonalne zachowania małp człekokształtnych

67%

Olejniczak I.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2019

|

vol. 7/2

161-172

PL

Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule będą intencjonalne zachowania małp człekokształtnych. Poprzez analizę obserwacji terenowych spróbuję odpowiedzieć na pytanie czy zachowania intencjonalne są zachowaniami czysto ludzkimi, czy może występują również w świecie zwierząt. Przedstawię koncepcję Michaela Tomasello, w której dzieli on intencjonalność na kilka poziomów i przyporządkuję zachowania małp do poziomów zaproponowanych przez tego autora.

EN

The main topic of this article is apes’ intentional behaviour. I consider the Michael Tomasello’s concept of intentionality. I outline how different levels of intentionality presented by Tomasello could be applied to apes’ behaviour. To do so I examine few experiments and observations (in natural conditions) of apes’ behaviour and try to apply Tomasello’s intentionality concepts. My main concern is the possibility of group and shared intentionality in ape communities, which could suggest that there is some kind of culture oriented behaviour in non-human animals.

19

Fenomenologiczny paradygmat psychoterapii Gestalt

67%

JAWOR M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2021

|

vol. 18

111-128

EN

This article examines the influence of the assumptions of the phenomenological method on the shape of Gestalt psychotherapy. Therefore, a comparative analysis of the main ideas of Edmund Husserl’s philosophy and the basic assumptions of Gestalt psychotherapy was performer. The strenght and importance of the underlying connections are indicated by both research methods used in Gestalt therapy: the directness of experiencem „suspedding” one’s own beliefs, horizontal description, and categories related to awareness: contact intentionality and „here and now” experience.

20

Podmiot i przedmiot poznania jako efekt syntezy transcendentalnej jedności apercepcji w sformułowaniu neopragmatycznym. Stanowisko Roberta B. Brandoma

67%

Żuromski D.

Diametros

|

2013

|

issue 37

169-192

PL

Jedną z charakterystycznych tez dla klasycznego amerykańskiego pragmatyzmu (w skrócie TP) oraz współczesnego neopragmatyzmu (w skrócie TNP), w odniesieniu do zagadnienia: „Jak umysł i język odnoszą się do świata?” jest ta, że idee podmiotu i przedmiotu poznania nie mają charakteru pierwotnego i autonomicznego. Owe idee były raczej traktowane przez przedstawicieli pragmatyzmu jako efekt pewnego procesu, który w porządku pojęciowym, reprezentowanym na przykład w analizie pojęciowej, lub ontologiczno-redukcyjnym był uznawany jako bardziej podstawowy. Współcześnie jednym z najbardziej oryginalnych i szeroko dyskutowanych neopragmatystów drugiego pokolenia, któremu można zasadnie przypisać TNP, jest amerykański filozof Robert B. Brandom. Zaskakującą rzeczą w jego koncepcji jest to, że formułuje on TNP odwołując się w swojej semantyczno-pragmatycznej wykładni do interpretacji słynnej tezy Kanta o transcendentalnej jedności apercepcji. Celem artykułu jest po pierwsze przedstawienie tezy pragmatyzmu w ramach koncepcji Brandoma oraz po drugie interpretacja, zgodnie z którą istnieją podstawy, aby stanowisko Brandoma określić mianem transcendentalizmu.

EN

One of the characteristic theses of the classical American pragmatism (in short TP) and contemporary neopragmatism (in short TNP) with regard to the question: "How do the mind and language relate to the world?" is that the concepts of the subject and object of knowledge are not primitive and autonomus. Rather, these concepts were construed by the pragmatists and the neo-pragmatists as a result of a process which, in the order of philosophical explanation, reflected e.g. in conceptual analysis or ontological reduction, was considered to be more basic. Today, one of the most original and widely discussed neopragmatists, who can reasonably be recognized as belonging to TNP, is an American philosopher Robert B. Brandom. What is surprising in Brandom’s theory is that it is formulated against the background of a semantic-pragmatic interpretation of Kant's famous thesis about the transcendental unity of apperception. The purpose of this article is, firstly, to present Robert Brandom’s theory as a version of TNP and, secondly, to provide an interpretation, according to which there is a reason to describe Brandom’s neopragmatism as transcendentalism.

Refine search results

Świadomość, wyobrażenie, percepcja. O Sartre’owskim projekcie psychologii fenomenologicznej

O interpretacji

Sztuka sprawstwa. Antropologiczny wymiar działania/oddziaływania artystycznego

Wdzięczność w świetle wybranych koncepcji psychologiczno-społecznych

Status nauki wychodzącej z subiektywności i intencjonalności – refleksje (fenomenologie jako teoretyczna ariergarda podmiotu a problem naukowości analiz)

Funkcja i struktura – dwie koncepcje języka w filozofii Wilfrida Sellarsa

Mózg i umysł zwierząt

Twórczość i dynamizm contra idealizm. Wyobraźnia w fenomenologii życia Anny Teresy Tymienieckiej

Geneza i główne funkcje religii w ujęciu Robina Dunbara

Przekorne nawiązania do Sienkiewiczowskiego wzorca powieści historycznej w "Bohunie" Jacka Komudy

Wybór intencjonalny. Refleksje augustyńskie.

Transhumanizm, cognitive science i wyzwania dla nauk społecznych

Experimental Theatre of the 1960’s – Challenges of the Performance. Performativity and Intentionality: Kennedy and Baraka

Superfluum i nadwyżki znaczeniowe jako przykłady redundancji tekstu prawnego

Typ jako dynamiczna struktura doświadczenia z perspektywy fenomenologii genetycznej

Intentional apes behavior

Searle, Putnam i natura stanów mentalnych

Intencjonalne zachowania małp człekokształtnych

Fenomenologiczny paradygmat psychoterapii Gestalt

Podmiot i przedmiot poznania jako efekt syntezy transcendentalnej jedności apercepcji w sformułowaniu neopragmatycznym. Stanowisko Roberta B. Brandoma