Search results

1

Wpływy czeskie w kształtowaniu się polskich wykładników intensyfikacji

100%

Mitrenga B.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2019

|

vol. 75

111-126

PL

Przedmiotem opisu w niniejszym artykule są polskie wykładniki intensyfikacji o proweniencji czeskiej. Szczegółową analizą objęto intensyfikatory będące odpowiednikami staroczeskiego přieliš, tj. bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz i przylisz, wyrażenie na porząd oraz jednostkę wielmi. W artykule zwrócono uwagę na ich genezę, znaczenie, frekwencję tekstową, zakres użycia w dawnych tekstach oraz funkcjonowanie w historii polszczyzny. Analiza wykazała, że wymienione bohemizmy istniały głównie w staropolszczyźnie i w XVI wieku, czyli w czasie, gdy polskie piśmiennictwo rozwijało się pod wpływem czeszczyzny. Oddziaływanie języka czeskiego na rozwój polskich wykładników intensyfikacji nie było silne, o czym świadczy zazwyczaj niska frekwencja analizowanych form w nielicznych polskich zabytkach językowych tego okresu.

EN

The article describes Polish exponents of intensification of Czech origin. The detailed analysis includes intensifiers which are equivalents of Old Bohemian přieliš, i.e. bezlisz, brzezlisz, przelisz, przezlisz and przylisz, the expression na porząd and the unit wielmi. The paper focuses on their origin, meaning, text frequency, scope of use in ancient texts and functioning in the history of Polish. The analysis shows that the above-mentioned Bohemisms existed mainly in Old Polish and in the 16th century, which was a time when the Polish literature was developing under the Czech influence. The influence of the Czech language on the development of Polish exponents of intensification was not strong. This is evidenced by the low frequency of the analyzed forms in the few monuments of the Polish language of that period.

2

Escape from Etymology? A Corpus Study of Polish Adjectival Intensifiers

100%

Dziwirek K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

Using the Polish National Corpus (NKJP), the author discusses 31 Polish reinforcing adverbs to determine the degree of their semantic specificity and freedom of connection with adjectives. Empowering adverbs express the person’s judgement, attitudes, and emotions. The author shows that most of the reinforcing adverbs have not deviated from their etymology, even though they are considered synonyms of the word “very”: their etymological meanings influence the choice of the adjective. The most frequently reinforced adjectives in NKJP are “difficult”, “important” and “essential”.

PL

Używając Narodowego Korpusu Języka Polskiego (NKJP), autorka omawia 31 polskich przysłówków wzmacniających, aby określić stopień ich specyficzności semantycznej oraz dowolności łączenia się z przymiotnikami. Przysłówki wzmacniające wyrażają sądy, postawy i emocje osoby mówiącej. Autorka pokazuje, że większość przysłówków wzmacniających nie oddaliło się od swojej etymologii, mimo że są uważane za synonimy słowa bardzo: ich etymologiczne znaczenia wpływają na wybór przymiotnika. Najczęściej wzmacniane przymiotniki w NKJP to trudny, ważny i istotny.

3

Slovak housing estates and the accessibility of the key amenities. Case study Banská Bystrica

85%

Görner K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2017

|

issue 30

51-63

PL

Osiedla, które powstały po II wojnie światowej stały się istotną częścią miejskiej struktury wielu miast bloku wschodniego. W słowackich miastach nadal stanowią one znaczną część kompleksów mieszkalnych. Osiedla te zazwyczaj ignorowały pierwotną strukturę miejską i izolowały się od niej, deklarując niezależność od reszty miasta. Paradoksalnie, dążąc do ścisłej segregacji funkcjonalnej, osiedla stały się zależne od tradycyjnej struktury miejskiej. Pierwotne plany osiedli mieszkaniowych najczęściej zakładały lokalne centra o stosunkowo szerokiej dostępności usług; jednakże w praktyce planowane inwestycje o charakterze usługowym były realizowane w mniejszym wymiarze lub niedokończone, ponieważ w pierwszej kolejności rozwiązywano problemy mieszkaniowe. Aby tereny mieszkaniowe były przyjazne dla mieszkańców, ich struktura funkcjonalna powinna być zróżnicowana, zapewniając dostęp do usług. Zatem można postawić następujące pytania: W jakim stopniu osiedla zapewniają dostęp do podstawowych usług niezbędnych do codziennego życia ich mieszkańców? Czy w tym względzie osiedla są naprawdę samowystarczalne? Odpowiedź na te pytania jest ważna nie tylko pod względem oceny ich jakości, ale także w celu ustalenia strategii dalszego rozwoju osiedli mieszkaniowych (na przykład intensyfikacji). Celem artykułu było zbadanie aktualnej struktury słowackich osiedli pod kątem dostępności do usług oraz ocena perspektyw przyszłego rozwoju osiedli. Badania przeprowadzono w 18 wybranych osiedlach o różnej wielkości, charakterze i lokalizacji w mieście Bańska Bystrzyca (miasto powiatowe w środkowej Słowacji). Dostępność do podstawowych usług i optymalne odległości piesze (promień dostępności) zostały określone na podstawie porównania istniejących badań i zaleceń. Ocenie poddano ogólną dostępność według podstawowych usług (odsetek terenu pojedynczego osiedla z dostępem do wszystkich podstawowych usług w odległości spaceru), średni odsetek pokrycia podstawowymi usługami i procent pokrycia wybranymi usługami. Wyniki badań wskazują na dużą różnorodność osiedli pod względem dostępności usług i ich związku z innymi cechami osiedli mieszkaniowych.

EN

Housing estates, which have emerged during the post-war mass housing development, became the significant part of an urban structure of many cities across the eastern bloc. In Slovak cities, they still represent the major part of residential complexes. Housing estates usually ignored the original urban structure and isolated themselves declaring their independence from the rest of the city. In an effort to a strict functional segregation housing estates paradoxically became dependent on the traditional urban structure. The original plans of the housing estates mostly proposed the local centers with a relatively broad spectrum of amenities; however, these were often greatly reduced or unfinished under the pressure of solving housing problems. Since the functional mixing with an emphasis on the walking accessibility of the key amenities from the place of a residence is one of the important aspects of livable and sustainable neighborhoods, the questions arises: To what extent do housing estates provide the key amenities necessary for the everyday life of their inhabitants? Are they in this respect truly self-sufficient or fail to fulfill their original ambition? Answering these questions is important not only in terms of the evaluation of their quality but also for setting strategies for the further development of housing estates (for example, intensification). The goal of the paper was to examine the current structure of Slovak housing estates in terms of accessibility of the key amenities and the evaluation of the results from the perspective of the future development of housing estates. The research was carried out within 18 selected housing estates of varying size, nature and location within the city of Banská Bystrica (county city in Central Slovakia). The key amenities and optimal walking distances (radius of accessibility) were defined based on a comparison of existing researches and recommendations. Within the territory of housing estates, the percentage of overall coverage by key amenities (percentage of the territory of the individual housing estate with access to all key amenities in walking distance), the average percentage of coverage of the key amenities and the percentage of coverage of the selected key amenities were assessed. The results of the research demonstrate a large diversity of housing estates in terms of accessibility of the key amenities and their relation to other features of housing estates.

4

Linguistic notes: on iota and comma

80%

Korpysz T.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37 English Version

215-226

EN

In Norwid’s writings, the nouns koma [comma] and jota [iota] that literally mean respectively: ‘comma’ and ‘the ninth letter of the Greek alphabet’ or ‘the Polish letter and consonant j’, in the vast majority of cases have secondary, figurative meanings – in particular, when they are elements of phraseological units, but also in some other contexts they usually refer to some small elements of a text. It is symptomatic that a large part of Norwid’s usages more or less directly refer to the well-known biblical quotation from the Gospel of Matthew, which in King James Version reads: “For verily I say unto you, till heaven and earth pass, one jot or one tittle shall in no wise pass from the law, till all be fulfilled.” Norwid’s use of comma and iota analysed in this article indirectly confirms the importance that the poet attached not only to the graphic layout and punctuation, or more generally to the formal aspects of the texts, but also to their proper, profound understanding.

5

Profilaktyka społeczna jako działalność intensyfikująca odporność psychiczną

80%

Łukowski K.

Kultura i Edukacja

|

2021

|

issue 3(133)

211-225

PL

Działania profilaktyczne zapobiegają pojawiającym się problemom społecznym, przy wykorzystaniu różnych metod i narzędzi do pracy. Niniejszy artykuł przybliży pomysł na prowadzenie profilaktyki społecznej, przy pomocy paintballu i survivalu, jako narzędzi do pracy terapeutycznej. Profilaktyka społeczna oparta na elementach przetrwania ma charakter zajęć rekreacyjnych, które przygotowują uczestników do podejmowania działań w trudnych warunkach i do poszukiwania dróg radzenia sobie z własnymi słabościami. W badaniach nad wzmocnieniem odporności psychicznej przyjmuję koncepcję teorii ugruntowanej, opartej na przeprowadzonych wywiadach i obserwacji uczestniczącej. Profilaktyka społeczna z elementami paintballu i sztuki przetrwania posiada w sobie takie cechy, które wzmacniają odporność psychiczną, uczą pewności siebie i wytrwałości. Profilaktyka ruchowa posługuje się ludzkim potencjałem, energią i werwą, po to, aby w jak najlepszy sposób wykorzystać te elementy w praktycznym doświadczaniu życia. Aktywność fizyczna wywołuje pozytywne zmiany w funkcjonowaniu człowieka i uczy sposobów reagowania na trudne sytuacje. Celem artykułu jest dostarczenie wiedzy badawczej, dotyczącej natężenia odporności psychicznej, od graczy paintballowych, którzy są organizatorami działań profilaktycznych. Opracowane materiały posłużą do budowania alternatywnej wizji spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży oraz ich rodziców.

EN

Preventive activities prevent emerging social problems, using various methods and tools for work. This article will introduce the idea of conducting social prevention using paintball and survival, as tools for therapeutic work. Social prevention based on the elements of survival has the nature of recreational activities that prepare participants to take action in difficult conditions and to look for ways to deal with their own weaknesses. In research on strengthening mental resilience, I adopt the concept of grounded theory, based on interviews and participant observation. Social prophylaxis with elements of paintball and the art of survival has features that strengthen mental resilience, teach self-confidence and persistence. Movement prophylaxis uses human potential, energy, and verve to make the best use of these elements in the practical experience of life. Physical activity causes positive changes in human functioning and teaches how to react to difficult situations. The aim of the article is to provide research knowledge on the strength of mental resilience from paintball players who organize preventive measures. The developed materials will be used to build an alternative vision of spending free time for children, adolescents, and their parents.

6

Эволюция оценочной антропонимики в русском языке XVII-XIX веков

71%

Mirzoeva /Мирзоева L. Л. Ю.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

issue 1

21-37

RU

В статье рассматриваются проблемы восприятия и понимания специфического разряда собственных имен, требующих знания закрепленных за ними оценочных смыслов (позитивных или негативных). Данные имена, ориентированные на квазистереотип, несут в себе заряд лингвокультурологической информации, поэтому очевидна необходимость анализа их в аспекте эволюции, в системе координат «пространство – время». В ходе исторического развития, как это показано в данной работе, существенно меняется и спектр этих оценочных средств, и принципы их использования.

EN

The article deals with a wide range of problems related to perception and interpretation of emotive proper names which existed in the Russian Language of 17–19 centuries. This type of language units requires special background knowledge in the sphere of emotive meanings which can be positive, negative or ambivalent. Emotive proper names are based on national stereotypes; that is why they are capable to render lingua-cultural information containing typical evaluations. In order to understand the evaluative system represented in Russian language, linguists should analyze emotive proper names from the aspects of space and time, and these principles of analysis enable us to expose evolutionary processes both in the range of emotive proper names and in the manner of their use.

PL

Artykuł omawia problematykę percepcji i interpretacji antroponimiki nacechowanej (pozytywnie, negatywnie bądź ambiwalentnie), funkcjonującej w języku rosyjskim w XVII-XIX w. Imiona własne są zorientowane na quasi-stereotypy, zawierają ładunek informacji lingwokulturologicznej. Autorka postuluje lingwostylistyczną analizę w aspekcie ewolucji, w modelu czasoprzestrzeni. Udowadnia, iż w toku rozwoju historycznego zmieniają się zarówno spektrum narzędzi oceny lingwistycznej, jak i zasady ich zastosowania.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

1 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

1 Kultura i Edukacja

1 Studia Norwidiana

1 Studia Rossica Gedanensia

1 Dziwirek K.

1 Görner K.

1 Korpysz T.

1 Mirzoeva /Мирзоева L. Л. Ю.

1 Mitrenga B.

1 Łukowski K.

2 2021

1 2020

1 2019