Rozwój społeczno-gospodarczy wymaga coraz częściej korygowania interpretacji prawa własności w kierunku ograniczania właściciela w jego wykonywaniu. Własność nie jest bezwzględnym prawem podmiotowym, lecz funkcją społeczną, a granice prawa własności wyznaczają ustawy i zasady współżycia (interesu) społecznego. Prawo własności nieruchomości odgrywa szczególną rolę w odniesieniu do planowania przestrzennego w skali makro oraz w skali pojedynczych inwestycji, stanowi bowiem immanentną część konsekwencji ekonomicznych. Egzekutorami ograniczania prawa własności są organy państwowe i samorządowe, których zadaniem są nie tylko prawnie uzasadnione decyzje wywłaszczenia, lecz również nadzór nad współzależnością wartości strat i rekompensat. Istotną rolę kontrolną w procesie zmian własnościowych pełni tzw. informacja publiczna, umożliwiająca zainteresowanym właścicielom wgląd w zamiary projektowanych przekształceń.
EN
Socio-economic development increasingly calls for revised interpretations of the right of ownership that would impose restraints on the owners in exercising their right. Rather than being an absolute substantive right, the right of ownership is a social function; its boundaries are delimited by legislative acts as well as by the public interest and the standards of communal conduct. Ownership of real property plays a special role with respect to spatial planning, both at the macro level and at the level of individual investment projects, by virtue of being an immanent part of its economic consequences. Restraints on the right of ownership are applied by government agencies and municipal authorities, whose task is not only to issue legally sound compulsory purchase orders, but also to ensure that the compensations paid to owners are commensurate with their losses. In the process of ownership changes, an important controlling role is played by public information programs enabling any concerned owners to inspect the envisaged transformations.
The concept of social responsibility of administration is present in many areas of activity of state organs, especially local government. Social responsibility was initially tied to business only. Currently it is applicable not only to non-governmental organizations, but also directly to public administration, mainly at local and regional level. It has its own legal dimension. Administration does not work to fulfil its own needs. Its mission is to meet the social needs that can be related to individual units or groups of individuals. Public administration is responsible in a social dimension for the execution of tasks resulting from acts or the tasks assigned to them by governmental authorities. Public administration can’t operate in isolation from the surrounding entities, whether they are entrepreneurs, customers of public administration or resource providers. The social responsibility of administration is connected with the natural need to interact with society. The provision of high-quality services by public administration not only improves the body’s
PL
Koncepcja społecznej odpowiedzialności administracji jest obecna w wielu obszarach działalności organów państwa, a zwłaszcza organów samorządu terytorialnego. Społeczna odpowiedzialność początkowo wiązana była wyłącznie z biznesem. Obecnie ma zastosowanie nie tylko do organizacji pozarządowych, ale wprost do organów administracji publicznej, głównie na szczeblu samorządowym. Ma ona swój prawny wymiar. Administracja nie działa po to, aby realizować własne potrzeby. Jej misją jest realizacja potrzeb społecznych, które mogą dotyczyć poszczególnych jednostek albo ich grup. Organy administracji publicznej ponoszą odpowiedzialność w wymiarze społecznym za realizacje zdań wynikających z ustawy lub zadań zleconych im przez organy administracji rządowej. Administracja publiczna nie może działać w oderwaniu od podmiotów ją otaczających, niezależnie od tego, czy są to przedsiębiorcy, klienci organów administracji publicznej czy też dostawcy zasobów. Odpowiedzialność społeczna administracji wiąże się z naturalną potrzebą interakcji ze społeczeństwem. Świadczenie przez administrację publiczną usług odznaczających się wysoką jakością nie tylko poprawia wizerunek organu w oczach obywateli, ale wpływa wprost na budowanie ich zaufania do państwa i funkcjonujących w ramach niego organów.
Social interest and rightful interest of an individual on the basis of the Article 7 in fine of the Polish Code of Administrative Proceedings The following article expands on one of the crucial and basic general principles that lead the administrative proceedings, being at the same time a kind of a guideline in interpretation for the whole system of administrative laws. The aforementioned principle, namely “the principle of accommodating public and private legitimate interests” is included in the article 7 in fine of the Code of the Administrative Proceedings. The rule is of great importance for those proceedings that entail a type of discretion which organs of administration legally possess. That is the time when the two interests must be weighed up and the primacy to one of them must be given. The author also tries to distinguish between the interchangeable terms of “public interest” and “social interest” pointing to their semantic use. The issue of collision of the two interests has been also described in the text. Finally, the legal guarantees of adopting that principle have been touched upon.
The authors of the paper focused upon the general clause of social interest in the general administrative proceedings, as well as the proceedings before administrative courts and the administrative executive proceedings. Thus we got a comprehensive – although limited, considering the framework of the study – analysis of the function of this clause in the three main sets of proceedings constituting the system of administrative procedure. The paper discusses a complicated concept of social interest and its relationship to a concept of public interest. It must be emphasized that both of the terms mentioned above are used, among other things, in the regulations of the Code of Administrative Proceedings. The authors also analyze the questions regarding possibilities of a conflict between a social interest and an individual interest.
PL
Autorzy opracowania skupili swe rozważania na klauzuli generalnej interesu społecznego w ogólnym postępowaniu administracyjnym, postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W ten sposób otrzymali kompleksową, aczkolwiek ograniczoną ze względu na ramy opracowania, analizę funkcji tej klauzuli w podstawowych postępowaniach systemu procedury administracyjnej. Artykuł wyjaśnia skomplikowane pojęcie interesu społecznego oraz jego stosunek do pojęcia interesu publicznego. Podkreślenia wymaga, że oba pojęcia występują choćby w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego. Przedmiotem rozważań autorzy uczynili również kwestie dotyczące możliwości zaistnienia kolizji między interesem społecznym a interesem indywidualnym.
The material aspect of disciplinary responsibility regulated in the new act that came into force on 4th March 2016 is described in this short essay. The most interesting thing to deliberate on is the article 137 § 2 which says that the prosecutor is not disciplinary liable if they acted only in general interest. This clause is really controversial not only because of its wide content but also ambiguous character (analysed from the perspecitve of the five – element structure of a delict). It is not an easy task to prejudge if the prosecutor does not commit the delict or is not subjected to the penalty if acting in the general interest. More arguments against the first statement are found. The terminologial disorder included in the Penal Code and the consequences for an individual (eg. the possibility to self – defence, civil responsibility of the state) lead to propose this thesis.
Sukcesy gospodarki rynkowej przyczyniły się do ukształtowania rynkowej ideologii, według której zasady rynkowe są najlepszym sposobem regulowania tak gospodarki, jak innych dziedzin, takich jak edukacja, nauka, służba zdrowia itp. Ideologia ta opiera się na psychologicznym założeniu, że źródłem sukcesu wolnego rynku jest jego zdolność do mobilizowania ludzkiej motywacji i twórczych sił człowieka. Źródłem tej mobilizacji jest osobisty interes pobudzany przez rywalizację o kontrolę nad zasobami. Artykuł pokazuje, że aktywność kierowana wyłącznie przez własny interes może deformować działalność rynkową. Psychologowie dowodzą, że ludzie są zdolni do generowania motywów nastawionych na dobro własne, lecz również na dobro innych osób i na dobro społeczne w różnych jego formach. Te dwa rodzaje motywacji nieraz ze sobą konkurują, ale też mogą współdziałać. Uaktywnienie danej motywacji zależy od społecznych definicji znaczenia sytuacji, z którymi człowiek ma do czynienia. Ideologia rynkowa, stanowiąc jedno ze źródeł takich definicji, sprzyja dominacji własnego interesu jako podstawy rynkowej działalności.
EN
The success of the market economy has inspired the market ideology, which affirms that free market mechanisms are the best form of regulation of economy and other activities, such as education, health care, science etc. This ideology is based on the psychological assumption that the underlaying sourcesofthefree-marketsuccessisitscapability for mobilization of human motivation and activation of human creative potential. This mobilization is an effect of rivalry over control of resources. The paper shows that self- interest as the sole source of market motivation may lead to the distortion of economic functioning. Psychological research indicates that human motivation may originate from the concern about self-interest as well as from the concern for other people and society. While these two types of motives may instigate discrepant action tendencies, they may also direct action to a common goal. Activation of motives depends on the social definition of a given situation. Being one of the sources of such definitions, the market ideology fosters the dominant role of the self-interest in economic activities.
Celem artykułu jest przyjrzenie się zasadom odpowiedzialności ex delicto w polskim i amerykańskim porządku prawnym pod kątem analizy ich ekonomicznej efektywności. Badanie to jest oparte o narzędzia wypracowane przez ekonomiczną analizę prawa. Punktem wyjścia jest wskazanie interesu społecznego w racjonalnym ukształtowaniu zasad odpowiedzialności za czyny niedozwolone. We wprowadzeniu, zaprezentowane zostały podstawowe terminy i zasady ekonomicznej analizy prawa oraz polskie i amerykańskie spojrzenie na prawo czynów niedozwolonych in genere. Artykuł kolejno omawia sytuacje braku odpowiedzialności sprawcy szkody lub odpowiedzialność jedynie na zasadzie winy umyślnej, odpowiedzialność na zasadzie winy (ze szczególnym uwzględnieniem formuły Learneda Handa), odpowiedzialność na zasadzie ryzyka oraz instytucji przyczynienia się poszkodowanego. Przytoczone zostają poglądy zarówno polskiej, jak i amerykańskiej doktryny na poszczególne rodzaje odpowiedzialności oraz autorska analiza prezentowanych w tym temacie argumentów. Rozważania poparte są wykładnią tekstu prawnego oraz orzecznictwem sądowym. Podstawowym celem artykułu jest wykazanie, które zasady odpowiedzialności – i w jakich sytuacjach – wywołują pożądane skutki, przede wszystkim w zakresie minimalizowania społecznych kosztów szkód.
EN
The purpose of this paper is the examination of liability rules in tort law both in the Polish and American legal system with respect to the economic efficiency. This study is based on tools created by Law & Economics. The starting point of this paper is identifying the social interest in rational formation of liability rules for torts. The introduction presents fundamental rules and terms of law & economics along with Polish and American perspective on tort law in genere. The paper consecutively elaborates on cases of lack of liability or liability solely for willful misconduct, negligence (with particular consideration of Learned Hand formula), strict liability and the institution of contributory negligence. Views and opinions of both Polish and Americans scholars are cited and their arguments are discussed and analyzed by the author. The deliberations are based on interpretation of statutes and case law. The main aim of the paper is to prove which liability rules - and in what particular situations - provide desired results, especially in the area of minimizing social costs of damage.
Problematyka wzajemnej relacji pomiędzy interesem indywidualnym a społecznym jest przedmiotem dociekań w nauce prawa już od długiego czasu. W doktrynie brak jest jednak szerszych rozważań na temat prawno-procesowych aspektów towarzyszących stosowaniu prawa przez organy administracji publicznej, przy uwzględnieniu konieczności wyważania wspomnianych interesów – o czym stanowi art. 7 kodeksu postępowania administracyjnego. W ramach artykułu nie da się rzecz jasna rozstrzygnąć wszystkich problemów, niemniej jednak w niniejszym opracowaniu zasygnalizowano przynajmniej niektóre z nich, zwracając uwagę na niektóre aspekty tego złożonego zagadnienia. Zasadnicza uwaga została skoncentrowana na wyjaśnieniu niektórych pojęć, których wykładnia może doprowadzić do różnorakich rezultatów, jak również na kwestiach dotyczących znaczenia przepisu art. 7 k.p.a. dla działań organu w postępowaniu administracyjnym.
EN
The issue of the mutual relation between individual and social interests has been the subject of inquiry in the legal sciences for a long time. However, the doctrine lacks a broader consideration of the legal and procedural aspects accompanying the application of the law by public administration bodies, taking into account the need to balance the aforementioned interests - as stipulated by Article 7 of the Code of Administrative Procedure. Within the framework of the article, it is obviously impossible to resolve all the problems, nevertheless, this study has signaled at least some of them, highlighting some aspects of this complex issue. The main attention focused on the clarification of certain concepts whose interpretation can lead to different results as well as on issues concerning the relevance of the provision of Article 7 of the Code of Administrative Procedure to the actions of the authority in administrative proceedings.
Currently, the ideas of social responsibility are widely used in business management, and became important criteria of their assessment, at the same time there is a cognitive gap in area of the impact of CSR on the financial results of companies. The purpose of this article is to try to answer the following questions: is the pursuit of companies’ policies focused on corporate social responsibility CSR (Corporate Social Responsibility) influences the financial results CFP (Corporate Financial Performance)? Attempting realization of taken assumption, the following hypothesis is taken, there is a statistically significant relationship between the use of CSR and financial results of enterprises. In the article special attention is given to the impact of CSR on the net result, return on assets and return on sales, because those are the basic indicators identifying the company’s financial condition. The results of the study indicate opublikowathat statistically CSR does not have a significant impact on the value of the financial result, as well as on return on assets and return on sales.
PL
Idee odpowiedzialności społecznej są obecnie powszechnie wykorzystywane w zarządzaniu przedsiębiorstwami i stają się istotnym kryterium ich oceny. Jednocześnie istnieje luka poznawcza w zakresie oceny wpływu CSR na wyniki finansowe firm. Celem niniejszego artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy prowadzenie przez spółki polityki ukierunkowanej na społeczną odpowiedzialność, tzw. CSR (ang. Corporate Social Responsibility), ma wpływ na wyniki finansowe, tzw. CFP (ang. Corporate Financial Performance). Podejmując próbę realizacji założeń, przyjęto hipotezę, że występuje istotna statystycznie zależność między stosowaniem CSR a wynikami finansowymi przedsiębiorstw. W artykule szczególną uwagę poświęcono wpływowi CSR na kształtowanie się wyniku netto oraz dwóch wskaźników rentowności – aktywów oraz sprzedaży, ponieważ są one bazowymi wskaźnikami, identyfikującymi kondycję finansową spółki. Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że statystycznie CSR nie ma istotnego wpływu na kształtowanie się wyniku finansowego oraz wskaźniki rentowności.
The participation of social organizations in court proceedings is an important procedural problem in any judicial procedure. This issue has been deeply analyzed in civil and criminal trials, that is, in those proceedings that have faced the participation of social organizations since the codification of these procedures after World War II. In the proceedings involving administrative matters, the situation is different. This is prompted by the fact that judicial-administrative proceedings are a relatively new procedure, and they have been fully independent since 2004. The purpose of the analysis presented in the article is to draw attention to the peculiarities of the participation of a social organization in judicial proceedings in administrative cases. On the one hand, the aim is to point out the origins of the solution that has been functioning in this respect. On the other hand, to present the role of a social organization in actions on behalf of third parties, as well as the realization of the social interest in judicial proceedings, as an important element of the socialization of the procedure. Ultimately, to demonstrate to what extent is the participation of the social factor in the administration of justice by the administrative court possible. The indicated assumptions are implemented by means of the dogmatic and historical method. They consist of an analysis of the normative material which was in force in the past and which is a part of the current legal system.
PL
Udział organizacji społecznych w postępowaniach sądowych jest ważnym problemem procesowym w każdej procedurze sądowej. Zagadnienie to doczekało się pogłębionych analiz w procesie cywilnym i karnym, a więc w postępowaniach, które mierzyły się z udziałem organizacji społecznych od skodyfikowania tych procedur po II wojnie światowej. W postępowaniach obejmujących sprawy administracyjne sytuacja wygląda inaczej. Podyktowane to jest tym, że postępowanie sądowo administracyjne jest procedurą stosunkowo nową, tak naprawdę w pełni samodzielną od 2004 r. Celem analizy przedstawionej w artykule jest zwrócenie uwagi na specyfikę udziału organizacji społecznej w postępowaniu sądowym w sprawach administracyjnych. Z jednej strony, chodzi o to, by wskazać genezę funkcjonującego w tym zakresie rozwiązania. Z drugiej, o przedstawienie roli organizacji społecznej w działaniach na rzecz osób trzecich, a w istocie realizacji interesu społecznego w postępowaniu sądowym jako ważnego elementu uspołecznienia procedury. W ostateczności o wykazanie na ile i w jakim zakresie jest możliwy udział czynnika społecznego w wymierzaniu sprawiedliwości przez sąd administracyjny. Wskazane założenia są realizowane przy wykorzystaniu metody dogmatycznej i historycznej. Polegają na analizie materiału normatywnego obowiązującego w przeszłości oraz będącego częścią obowiązującego porządku prawnego.
The article discusses various aspects of the theoretical foundations and genesis of the canon of ethics of the Polish public services. A well-functioning public administration is the foundation of the modern state. Working in the public services entails a great deal of responsibility as administration employees must meet certain special requirements. Society expects that the administration, serving its citizenry, act with the common good in mind, which requires that the officials possess a degree of ethical awareness. Officials responsible for decision-making must adhere to applicable laws, in addition to taking into consideration the public interest and the rights of citizens, which frequently leads to conflicts of interest, in particular on the interface of the administration, economy and politics. The purpose of this paper is to present the role of ethics in the functioning of public administration organs in a modern democratic state adhering to the rule of law. Ethical issues are closely related to the legal and institutional aspects of public administration – and should be analysed as such. The article discusses various theoretical and general aspects of the relations between law, morality and ethics, the role of ethics infrastructure in public administration and the institutional and legal instruments used to prevent pathological behaviours.
PL
Artykuł porusza zagadnienia związane z podstawami teoretycznymi oraz genezą kanonów etycznych funkcjonariuszy służby publicznej w Polsce. Sprawna administracja publiczna jest podstawą funkcjonowania nowoczesnego państwa. Praca w służbie cywilnej wiąże się z dużą odpowiedzialnością, przed pracownikami administracji stawiane są szczególne wymagania. Społeczeństwo oczekuje, aby administracja, wypełniając swoją służebną rolę wobec obywateli, działała na rzecz wspólnego dobra, co wymaga od urzędników pewnej świadomości etycznej. Podejmujący decyzje urzędnicy muszą kierować się obowiązującymi przepisami prawa, jednocześnie uwzględniając interes społeczny i racje obywateli, co nierzadko prowadzi do konfliktów interesów, zwłaszcza na styku administracji, gospodarki i polityki. Celem pracy jest wskazanie roli etyki w wypełnianiu misji społecznej administracji publicznej we współczesnym demokratycznym państwie prawa. Zagadnienia etyczne pozostają ściśle powiązane z tłem prawno-instytucjonalnym funkcjonowania administracji publicznej – i tak też powinny być rozpatrywane. Artykuł przybliża zagadnienia teoretyczne i ogólne dotyczące korelacji prawa, moralności i etyki, rolę infrastruktury etycznej administracji publicznej oraz instytucjonalne i prawne narzędzia zapobiegania patologiom.
Mówiąc o wygaśnięciu decyzji administracyjnej, mamy w istocie na myśli samoistną utratę przez decyzję mocy obowiązującej i skuteczności prawnej. Charakter i zakres związków norm materialnych i procesowych w prawie administracyjnym znajduje wyraz przede wszystkim w konstrukcjach pojęciowych obowiązywania zarówno formalnego jak i materialnego decyzji administracyjnej. Bezsprzecznie punktem wyjścia jest analiza treści art. 162 k.p.a., który ustanawia instytucję stwierdzenia wygaśnięcia decyzji administracyjnej. Zatem analiza treści art. 162 § 1 k.p.a. uzasadnia pewien wniosek, że zawarte tam przesłanki stwierdzenia wygaśnięcia decyzji administracyjnej można podzielić na trzy grupy. Pierwsza grupa (to znaczy pkt 1 in principio) ma charakter odsyłający47, ponieważ łączy pojęcie bezprzedmiotowości decyzji z wymogiem istnienia szczególnego przepisu, nakazującego stwierdzenie wygaśnięcia decyzji. Należy tu zwrócić uwagę, na fakt, iż odesłanie to ma w istocie podwójny charakter, bo przepisy szczególne nie tylko stanowią bezpośrednią podstawę wydania decyzji stwierdzającej wygaśnięcie, ale niejednokrotnie dookreślają samo pojęcie „bezprzedmiotowości decyzji”48. Wspomniana druga przesłanka (pkt 1 in fine) ma złożony i samodzielny charakter49 ponieważ z jednej strony nawiązuje do pojęcia „bezprzedmiotowości decyzji”, z drugiej zaś wprowadza samoistne, dodatkowe warunki uchylenia „bezprzedmiotowej decyzji” (przypadek bezprzedmiotowości decyzji połączony z oceną, że „leży to w interesie społecznym lub w interesie strony”). Wreszcie trzecia przesłanka stwierdzenia wygaśnięcia decyzji administracyjnej (pkt 2) związana jest z konstrukcją prawną warunku, którego brak spełnienia jest podstawą do pozbawienia decyzji jej mocy obowiązującej. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji w przypadku „niezajścia” zdarzenia przyszłego i niepewnego podlega jurysdykcyjnej ocenie organu pierwszej instancji.
EN
When considering expiry of an administrative decision, what we really have in mind is an automatic lapse of its binding force and legal effect. The institution of expiry of an administrative decision, as specified in the legal regulations, is not uniform. The institution of decision expiry may be construed not only as a measure of control of decision enforcement, but also as an exception to the rule of permanence of an administrative decision. Secondly, when considering the reasons for expiry of an administrative decision, one will find that these may vary, and, generally, result from the substantive administrative law or from the decision itself. Within this scope, Art. 162 of the Code of Administrative Procedure serves as a generalizing regulation for diverse cases of decision expiry existing in the substantive law. Thirdly, analysis of the provisions of Art. 162(1) of the Code of Administrative Procedure, regulating the premises for confirming decision expiry, leads to a conclusion that said provision combines, in fact, as many as three legal norms. According to the first norm, Art. 162(1)(1) states that the administrative body which issued the decision in the first instance confirms the expiry of such decision if it finds it objectless and confirmation of its expiry is required by legal regulations.
The role of public prosecutor in civil proceedings is not insignificant as it is important for protection of public interests and rule of law. The legislator perceived a real social need thus created a separate chapter for this issue in the Code of Civil Procedure. This matter is regulated mainly in the Code of Civil Procedure and in other acts. The public prosecutor’s participation can be either obligatory or facultative. In principle, the circumstances and state of the matter decide if the public prosecutor participates in the case. The public prosecutor is responsible for checking if the case is in need of protection of a rule of law, citizens’ rights or public interest. The final decision of participation in a civil proceeding lies with the public prosecutor. Therefore his decision is autonomous and independent of the court. The public prosecutor participates in many special civil proceedings such as, proceedings on a subject of compulsory addiction treatment where his role implements a postulate of protection of the family as the basic unit of society. The public prosecutor is the only entity in civil proceedings which in accordance with the intention of the legislator performs the functions indicated in the Code of Civil Procedure. The institution of the prosecutor in civil proceedings is underestimated nonetheless the decision to introduce this matter to civil law system is advantageous to the interest of the public.
PL
Rola prokuratora w postępowaniu cywilnym pozostaje niebagatelna z punktu widzenia ochrony praworządności oraz interesu społecznego. Ustawodawca, mając na względzie rzeczywistą potrzebę wdrożenia tej materii na gruncie procedury cywilnej, przeznaczył na to odrębny rozdział Kodeksu postępowania cywilnego. Wskazana problematyka jest regulowana w szczególności w Ustawie Kodeks postępowania cywilnego, a także w innych aktach prawnych. Udział prokuratora może być obligatoryjny lub fakultatywny, jednak co do zasady to okoliczności i stan sprawy będą decydować o rodzaju udziału. Prokurator ma obowiązek zweryfikować, czy w sprawie zachodzi potrzeba ochrony praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. Ostateczna decyzja w kwestii przystąpienia do sprawy należy jednak do prokuratora. Decyzja ta jest zatem autonomiczna i niezależna od sądu. Prokurator występuje w postępowaniach szczególnych, takich jak postępowanie o zastosowanie przymusowego leczenia odwykowego, gdzie jego rola w pewnym stopniu realizuje postulat ochrony rodziny jako podstawowej komórki społecznej. Prokurator jest jedynym podmiotem w postępowaniu cywilnym, który zgodnie z zamysłem ustawodawcy spełnia wskazane w Kodeksie funkcje. Mimo że dotychczas jego rola w sprawach cywilnych była marginalna, to wprowadzenie tej instytucji jest rozwiązaniem korzystnym dla dobra interesu publicznego, ochrony praw obywateli i praworządności.
One of the most important general clauses in Polish legislation is, because of its constitutive character, a clause of public interest. This clause is also frequently used by ordinary legislators. The clause of public interest constitutes first and foremost the basis for limiting the rights and freedoms of citizens. In some cases, however, it is a premise for implementation of certain mechanisms for the protection of selected values (in, e.g. competition law or consumer protection law). Therefore, it has a diverse character. Connections between the law and the social life are wide, as is manifested by the theoretical and legal reflection, and a reflection of other social sciences. The law, in particular public law, results inter alia, from the realisation of a specific policy and is also a carrier and reflection of socially important values. This, in turn, triggers a need for a normative analysis and exploration of the normative content of the above clause and similar ones which include clauses of ‘social interest’ and ‘socially justified interest.’ These clauses are sometimes used interchangeably in the doctrine, but such an approach is not justified. This paper aims to analyse these clauses in detail to prove that they should not be treated synonymously.
PL
Jedną z najważniejszych klauzul generalnych w prawodawstwie polskim jest klauzula interesu publicznego, ma bowiem charakter konstytucyjny, choć i ustawodawca zwykły często do niej sięga. Przede wszystkim stanowi ona podstawę ograniczania praw i wolności obywatelskich, choć niekiedy jest przesłanką wdrażania mechanizmów służących ochronie wybranych wartości, np. w prawie ochrony konkurencji i konsumentów. Ma więc zróżnicowany charakter. Przy tym związki pomiędzy prawem a życiem społecznym są szerokie, a to z kolei ma swe odzwierciedlenie między refleksją teoretycznoprawną a refleksją innych nauk społecznych. Prawo, w szczególności publiczne, jest też wynikiem realizacji określonej polityki oraz nośnikiem i odzwierciedleniem ważnych społecznie wartości. To zaś wywołuje potrzebę analizy normatywnej i odkrywania normatywnej zawartości przywołanej klauzuli oraz klauzul podobnych. Do tych ostatnich należą klauzule „interesu społecznego” oraz „interesu społecznie uzasadnionego”. Pojawiające się w doktrynie wypowiedzi klauzule te niekiedy traktują zamiennie, co jest nieuzasadnione. Niniejsze opracowanie ma zatem na celu dokonanie szczegółowej analizy wskazanych klauzul i wykazanie, że nie powinny być one traktowane synonimicznie.
Artykuł porusza tematykę jurysprudencji socjologicznej Roscoe Pounda ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji inżynierii społecznej, a także wykorzystania prawa jako narzędzia, poprzez które założenia tej koncepcji są realizowane. W artykule przedstawiono również pojęcia kluczowe dla założeń inżynierii społecznej, a konkretnie teorię interesu społecznego zdefiniowaną przez R. Pounda oraz teorię etapów rozwoju społecznego, które stanowią podstawę, dzięki której realizacja założeń inżynierii społecznej jest możliwa wraz ze źródłami inspiracji jakimi kierował się R. Pound w procesie kształtowania swoich teorii. Koncepcję inżynierii społecznej zestawiono następnie z teoriami Leona Petrazyckiego, Alfa Rossa oraz Karla Poppera. Wskazane zostały także korzyści oraz zagrożenia płynące z inżynierii społecznej. We wnioskach poruszono tematykę aktualności myśli R. Pounda w kontekście współczesnej demokracji oraz potencjalnych zagrożeń dla wolności obywatelskich jakie płyną z realizacji założeń filozofii R. Pounda.
EN
The article discusses the subject of Roscoe Pound’s sociological jurisprudence with particular emphasis on the concept of social engineering, as well as the use of law as a tool through which the assumptions of this concept are implemented. The article also presents the key concepts of social engineering, specifically the theory of social interests, defined by R. Pound, and the theory of social development stages, which theories form the basis which enables the assumptions of social engineering to be implemented. The article also presents the sources of inspiration that R. Pound was guided by in the process of developing his theories. The concept of social engineering is compared to the theories of Leon Petrażycki, Alf Ross, and Karl Popper. The benefits and threats of social engineering are also indicated. The conclusions touch upon the subject of the topicality of R. Pound’s philosophy in the context of contemporary democracy and the potential threats to civil liberties that could flow from the implementation of the assumptions of R. Pound’s philosophy.
Artykuł dotyczy istoty, roli i katalogu wartości w prawie administracyjnym. Zrekonstruowano w nim znaczenie podstawowych pojęć związanych z aksjologią wskazanej gałęzi prawa, zasygnalizowano konstrukcje prawne będące źródłami odkodowania wartości administracyjnoprawnych oraz dokonano klasyfikacji tych wartości według przyjętych kryteriów porządkujących. Ponadto zwrócono uwagę na relacje występujące między poszczególnymi wartościami regulacji administracyjnoprawnej oraz mechanizmy rozstrzygania kolizji między nimi.
PL
This article addresses the nature, role, and catalogue of values in administrative law. I present a reconstruction of the basic concepts associated with this branch of the law; I describe the legal constructions which are the sources for the decoding of the values in administrative law; and I classify these values according to a set of criteria I have adopted. In addition I remark on the relations between particular values in the provisions of administrative law and the mechanisms to be applied to resolve collisions in the event of conflicting values.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.