Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 20

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  interwencjonizm państwowy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
100%
PL
Celem artykułu jest wykazanie wpływu potrzeby bezpieczeństwa na kształt systemu społeczno-gospodarczego. Potrzeba ta przedstawiona zostaje jako główna motywacja podejmo-wania przez ludzi działań wspólnych, a nawet jako racja bytu państwa. W dalszej części artykułu zarysowane, a następnie ocenione z punktu widzenia efektywności, zostają sposoby działania państwa jako instytucji powołanej do istnienia wolą współdziałających obywateli.
EN
The point of this article is to show the influence of the need for safety on the state of socio-economic system. This need, is depicted as the main motivation for undertaking joint actions by people or eves as reason for existence of countries. In the succeeding part of the ar-ticle, actions of the country, as the institution constituted by the cooperating citizens, are por-trayed and then judged from the effectiveness point of view.
EN
The article analyzes the causes and effects of the global financial crisis that appeared in 2008 in the context of considerations undertaken by Georg Simmel in the Philosophy of Money. The German philosopher living at the turn of the 19th and 20th centuries described the important role of money in social processes and its impact on shaping social relations. He pointed out the unfair practices in trade that were at the root of financial crises. For this reason, he can be considered a precursor of what is now called ethics and corporate social responsibility and sustainable development, as well as a criticism of excessive market liberalism. In his work, Simmel raised many socio-economic problems, many of which are still relevant today.
PL
W artykule przeprowadzono analizę przyczyn i skutków globalnego kryzysu finansowego, który wybuchł w 2008 r., w kontekście rozważań podjętych przez Georga Simmla w dziele Filozofia pieniądza. Niemiecki filozof żyjący na przełomie XIX i XX w. opisał istotną rolę pieniądza w procesach społecznych i jego wpływ na kształtowanie relacji społecznych. Zwracał uwagę na nieuczciwe praktyki w wymianie handlowej, które leżą u źródeł kryzysów finansowych. Z tego powodu może zostać uznany za prekursora tego, co współcześnie określa się mianem etyki i społecznej odpowiedzialności biznesu oraz zrównoważonego rozwoju, a także krytyki nadmiernego liberalizmu rynkowego. W swoim dziele Simmel poruszył wiele problemów społeczno- ekonomicznych, z których niejeden jest aktualny po dziś.
PL
W kolejnej (36) części Biblioteki Myśli Spółdzielczej przypominamy dwa artykuły, które ukazały się w latach 30 XX w.: prof. Adama Krzyżanowskiego, Oszczędność współczynnikiem świetności i upadku narodów (w: Księga pamiątkowa Ogólnopolskiego Zjazdu Instytucji Oszczędnościowych, Warszawa 1931) oraz Tytusa Filipowicza, Zagadnienie robót publicznych w Polsce (w: Księga pamiątkowa ku czci Leopolda Caro, Lwów 1935). Przypominane artykuły włączają się w nurt prowadzonej wówczas dyskusji gospodarczej na temat przeciwdziałania negatywnym skutkom kryzysów gospodarczych, ubożeniu społeczeństwa, zacofaniu cywilizacyjnemu Polski. Jako środki zaradcze autorzy proponują m.in. właściwą mobilizację oszczędności, poczynienie przez państwo niezbędnych inwestycji lub wprowadzenie robót publicznych, co mogłoby wpłynąć na ożywienie gospodarki.
EN
In the next (36) part of the Cooperative Thought Library we recall two articles that appeared in the 30’s of the XX century: professor Adam Krzyzanowski’s, Saving as the factor of splendor and fall of nations (in: Commemorative Book of the National Congress of Savings Institutions, Warsaw 1931) and Tytus Filipowicz’s, The issue of public works in Poland (in: Book of memorial in honor of Leopold Caro, Lviv 1935). Reminded articles include the currently carried economic discussion on the negative effects of economic crises, impoverishment of society, civilizational backwardness of Poland. As remedies the Authors suggest among others the proper mobilization of savings, making the necessary investments by the state, or implementing the public works, which could affect the recovery of the economy.
PL
Przedmiotem artykułu jest zagadnienie podejmowania przez państwo kapitalistyczne działań o charakterze alokacyjnym i produkcyjnym. W artykule państwo kapitalistyczne zostało zdefiniowane ze względu na jego funkcjonalny związek i zależność od procesu akumulacji. Omówiono w nim cechy alokacyjnego i produkcyjnego trybu działania państwa, jak również wyszczególniono rodzaje aktywności właściwe dla tych dwóch trybów działania. Artykuł analizuje również trzy główne strategie ustanawiania równowagi pomiędzy strukturami podejmowania decyzji a funkcjami państwa na rzecz procesu akumulacji.
EN
This article analyses difficulties associated with actions undertaken by a capitalist state in the process of allocation and production. It defines the capitalist state in regard of its functional relation and dependency on a process of accumulation. The article discusses the features of an allocative and productive mode of a capitalist state. The author also presents the rules of policy making, pointing the fact, that, the usual concept of state’s activity, as an institution bound to solve the problems, in one-sided and not complete. The article also analyses three main strategies of establishing the balance between the structures of decision-making and state’s functions in regard of an accumulation process.
PL
W kolejnej (36) części Biblioteki Myśli Spółdzielczej przypominamy dwa artykuły, które ukazały się w latach 30 XX w.: prof. Adama Krzyżanowskiego, Oszczędność współczynnikiem świetności i upadku narodów (w: Księga pamiątkowa Ogólnopolskiego Zjazdu Instytucji Oszczędnościowych, Warszawa 1931) oraz Tytusa Filipowicza, Zagadnienie robót publicznych w Polsce (w: Księga pamiątkowa ku czci Leopolda Caro, Lwów 1935). Przypominane artykuły włączają się w nurt prowadzonej wówczas dyskusji gospodarczej na temat przeciwdziałania negatywnym skutkom kryzysów gospodarczych, ubożeniu społeczeństwa, zacofaniu cywilizacyjnemu Polski. Jako środki zaradcze autorzy proponują m.in. właściwą mobilizację oszczędności, poczynienie przez państwo niezbędnych inwestycji lub wprowadzenie robót publicznych, co mogłoby wpłynąć na ożywienie gospodarki.
EN
In the next (36) part of the Cooperative Thought Library we recall two articles that appeared in the 30’s of the XX century: professor Adam Krzyzanowski’s, Saving as the factor of splendor and fall of nations (in: Commemorative Book of the National Congress of Savings Institutions, Warsaw 1931) and Tytus Filipowicz’s, The issue of public works in Poland (in: Book of memorial in honor of Leopold Caro, Lviv 1935). Reminded articles include the currently carried economic discussion on the negative effects of economic crises, impoverishment of society, civilizational backwardness of Poland. As remedies the Authors suggest among others the proper mobilization of savings, making the necessary investments by the state, or implementing the public works, which could affect the recovery of the economy.
PL
Recenzowane opracowanie jest efektem badań podjętych przez zespół autorski w Polsce. Dotyczy ono zagadnień związanych z problematyką kryzysu i niepewności ekonomicznej, postaw i zachowań w stosunku do gospodarki, stosunku Polaków do sektora publicznego i interwencjonizmu państwowego, jak również zasad sprawiedliwości społecznej. Ponadto autorzy skupili się na badaniu postaw wobec społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, stosunku do prowadzenia prywatnej przedsiębiorczości oraz stosunku do demokracji i gospodarki rynkowej. W eseju recenzyjnym stwierdzono, że jakkolwiek ustalenia poszczególnych autorów jawią się jako ważne i interesujące charakterystyki obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce, to jednak brak uogólnionych konkluzji wynikających z braku ogólnego schematu analitycznego prowadzi do obniżonej oceny całego opracowania.
EN
The reviewed volume is a result of research undertaken by a group of authors in Poland. The volume focuses the issues of economic crisis and uncertainty, attitudes and behaviours toward economy, as well as attitudes towards public sector and state interventionism and basic principles of social justice. Moreover, the authors focus on the research concerning corporate social responsibility and attitudes towards private entrepreneurship as well as democracy and market economy. In the review essay we claim that despite the importance of particular research results which seem to be important and interesting as characteristics of the current socio-economic situation in Poland, the lack of generalized conclusions resulting from a general analytical scheme, leads to a lowered evaluation of the whole work.
PL
Celem artykułu jest analiza kontekstu konstytucyjnego interwencji podejmowanych przez rządy państw Unii Europejskiej w związku z pandemią COVID-19, ze wskazaniem skutków dla wolności gospodarczej. Dokonano analizy przepisów konstytucji państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie kształtowania ustroju gospodarczego i gwarancji wolności gospodarczej oraz analizy porównawczej trzech wskaźników wolności gospodarczej, tj. Index of Economic Freedom, Economic Freedom of the World oraz The Oxford Covid-19 Government Response Tracker. Z badań wynika, że mimo konstytucyjnych gwarancji wolności gospodarczej, zasięg oraz intensywność działań interwencyjnych podjętych przez rządy w celu przeciwdziałania zdrowotnym oraz społecznym i gospodarczym skutkom pandemii, mogą spowodować długotrwałe ograniczenie wolności i demokracji. Przedstawione w artykule wnioski są wynikiem badań będących kontynuacją analiz, których syntezę zaprezentowano w publikacji Konstytucyjna zasada wolności gospodarczej a COVID-19 – interwencjonizm państwowy w warunkach pandemii („Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 5/63).
EN
The aim of this article is the analysis of the constitutional context of government interventions of the European Union states as a result of the COVID-19 pandemic, with an indication of the effects on economic freedom. An analysis was made of the constitutional provisions of the European Union member states in shaping the economic system and economic freedom guarantees, as well as a comparative analysis of three economic freedom indicators: Index of Economic Freedom, Economic Freedom of the World and The Oxford Covid-19 Government Response Tracker. Research showed that despite the constitutional guarantees of economic freedom, the scope and intensity of the preventive measures undertaken by the governments in order to counteract the health, social, and economic effects of the pandemic may cause a long-term restriction of freedom and democracy. The conclusions presented in this article are the result of research that is a continuation of analyses, the synthesis of which is presented in the publication „The constitutional principle of economic freedom and COVID-19 – state interventionism in pandemic conditions” (“Constitutional Law Review” 2021, no. 5/63).
EN
The purpose of the article is to analyse the concept of economic freedom as a constitutional right in Poland, in the context of the COVID-19 pandemic and to synthetically evaluate the intervention actions taken by government in the economic area – their nature and scope. Descriptive analysis and statistical data analysis of the economic impact of the pandemic were used. The research work points to the intensification of state interventionism while limiting economic freedom. This phenomenon, seemingly negative, should be assessed positively, because the actions taken by government actually limit the multidimensional consequences of the COVID-19 pandemic.
PL
Celem artykułu jest analiza kategorii wolności gospodarczej jako zasady konstytucyjnej w Polsce w kontekście pandemii COVID-19 oraz syntetyczna ocena działań interwencyjnych państwa w obszarze gospodarczym, podjętych w związku z pandemią – ich charakteru i zasięgu. Zastosowano metodę analizy opisowej oraz analizy danych statystycznych dotyczących ekonomicznych skutków pandemii. Prace badawcze wskazują na nasilenie interwencjonizmu państwowego przy jednoczesnym ograniczaniu wolności gospodarczej. Zjawisko to, pozornie negatywne, należy oceniać pozytywnie, gdyż działania podejmowane przez państwo realnie ograniczają wielowymiarowe konsekwencje pandemii COVID-19.
EN
The aim of the article is to identify the main market failures in the opinion of hotel managers from the Lower Silesian and Opole voivodeships. Research for work was carried out in 2020. Four research methods were used: literature review, document analysis, deduction, and a diagnostic survey. The analysis of the research results showed that information asymmetry, too wide access of customers to public services, periodic shortages on the market of specific products or services and market monopolization are the main problems of the hotel markets reported by the respondents. Control of the quality and prices of services and products, subsidies to enterprises and preferential conditions for foreign capital are the most frequently indicated methods of state interference in the hotel market. The assessment of the degree of state intervention made by the respondents was not related to the organizational and functional features of their hotels.
PL
Celem artykułu jest identyfikacja głównych niedoskonałości rynku w opinii menedżerów hoteli z województw dolnośląskiego i opolskiego. Badania przeprowadzono w 2020 roku, wykorzystując cztery metody badawcze: przegląd piśmiennictwa, analizę dokumentów, dedukcję oraz sondaż diagnostyczny - technikę ankietowania. Analiza uzyskanych wyników wykazała, że asymetria informacji, zbyt szeroki dostęp klientów do usług publicznych, okresowe braki na rynku określonych produktów lub usług oraz monopolizacja rynku to główne problemy rynków hotelowych zgłaszane przez badanych. Kontrola jakości oraz cen usług i produktów, dotacje dla przedsiębiorstw i preferencyjne warunki dla kapitału zagranicznego to najczęściej wskazywane przez respondentów sposoby ingerencji państwa w rynek hotelowy. Ocena stopnia interwencjonizmu państwowego dokonana przez respondentów nie wiązała się z cechami organizacyjno-funkcjonalnymi ich hoteli. Słowa kluczowe: rynek hotelowy, zawodność rynku, interwencjonizm państwowy, województwo dolnośląskie, województwo opolskie.
EN
This paper focuses our attention on the plan for the Central Industrial Region (COP) for the economic and social activity of the undeveloped rural South-East regions of the II Republic of Poland, it was extremely innovative for its time. COP was initialized with joint industrial development, urbanization and the establishment of many new enterprises of military industry, which have brought about improved chances for a better life and civilized progress for the inhabitants of the region. It was a good example of a planned economy, and served to strengthen the state, alleviating poverty and social conflicts, presenting chances for the aspirations of citizens. It integrated various partners: state and local administration, state and private enterprises, co-operatives. The role of the cooperatives (mainly consumer, agricultural trade, housing, banking) in this plan, are less well[1]known, but nevertheless it is worth noting the many good examples demonstrated by these units. The paper is based on a historical analysis of the literature, scientific workshops and contemporary co-operative journalism. COP was a good example of the policy of state interventionism. The realization of this project was interrupted during the Second World War. The Nazi occupiers used the industrial base to achieve their military goals. Even in these circumstances, the co-operative’s network was developed, serving the everyday needs of Polish society and forming a basis for a Resistance Movement. The project had a precursory character, thereby allowing sufficient scope for the development of the social economy (today known as the social market economy), acting to preserve the various needs of the environment, what is specified today as its goals. After the war, industrial development was continued in the form of a socialist centrally planned economy, in the new area of the People’s Republic of Poland.
PL
Celem artykułu jest przypomnienie nowatorskiego w okresie międzywojennym planu utworzenia Centralnego Okręgu Przemysłowego, służącego aktywizacji gospodarczej i społecznej słabo rozwiniętych rolniczych terenów Polski południowo-wschodniej. Rozwój gospodarczy tych terenów połączony został z urbanizacją i tworzeniem przemysłu obronnego, powstawaniem wielu nowych przedsiębiorstw i spółdzielni, dających ludności pracę i szansę awansu cywilizacyjnego. Stanowił dobry przykład realizacji gospodarki planowej, służącej wzmocnieniu państwa, łagodzeniu skutków biedy i konfliktów społecznych, umożliwiającego urzeczywistnienie aspiracji obywateli. Realizacja tego planu umożliwiła współpracę wielu różnych partnerów: administracji państwowej, samorządowej, przedsiębiorstw państwowych i prywatnych oraz spółdzielni różnych typów (spożywców, rolniczo-handlowych, mieszkaniowych, banków) i inicjatywy prywatnej. Przedstawiony tu został mniej dotąd znany wkład spółdzielczości w realizację tego planu. Podano wiele przykładów inwestycji spółdzielczych: tworzenia zakładów przetwórczych i zakładania nowych spółdzielni w środo[1]wisku małomiasteczkowym i wiejskim. W artykule zastosowano metodę analityczno-historyczną, kwerendy źródłowe i dostępne opracowania. Budowa COP to udany przykład interwencjonizmu państwowego w okresie wychodzenia z wielkiego kryzysu gospodarczego. Jego realizację przerwała II wojna światowa, a okupanci hitlerowscy wykorzystywali powstającą bazę przemysłową dla swoich celów wojennych. Rozbudowywana sieć spółdzielni służyła potrzebom polskiego społeczeństwa i była oparciem dla ruchu oporu. Do inwestycji COP nawiązywano w Polsce Ludowej i kontynuowano je w socjalistycznej gospodarce planowej, chociaż w nowym kształcie powojennej Polski, bez Kresów Wschodnich wcielonych do ZSRR. Prekursorski charakter tej koncepcji otwierał szerokie pole dla gospodarki społecznej (dziś nazywanej społeczną gospodarką rynkową), działającej dla zaspokojenia różnorodnych po[1]trzeb swego środowiska, co jest współcześnie wskazywane jako jej cele.
EN
The role of Toruń and Pomerania during the period of state inter-vention between 1936 –1939 according to journalistic sources Incorporating Toruń into the revived Polish State in 1920 commenced a new period in the development of the city. Toruń became the capital of the newly created Pomeranian district, which resulted in the fact that provincial dignitaries started to raise the importance of the city. Many offices based themselves in Toruń, which led to the thorough development of the town. In the second half of the 1930s, Toruń and the whole of Pomerania had to deal with the policy of state intervention run by the vice prime minister and the minister of finance – Eugeniusz Kwiatkowski. The province, whose head at that time was the voivode Władysław Raczkiewicz, was experiencing some serious problems. Nevertheless, Toruń and Gdynia managed to cope with the difficulties. The authorities of the province tried to counteract the negative effects of the policy of intervention creating the so called „Pomeranian Pro-gramme” the aim of which was to strengthen the region politically and eco-nomically. The realization of the programme, which included the extension of the province’s boundaries, exacerbated the conflict between the capital city of Toruń and Bydgoszcz which was to be incorporated into the Pomeranian dis-trict having lost the struggle to become the capital of the extended region. Having won this accolade, Toruń developed more intensively by constructing new buildings and creating a modern land development plan called „The Pro-gramme of Tłoczek”.
DE
Die Rolle von Thorn und Pommern in der Zeit des staatlichen Eingriffes 1936 –1939 im Lichte des Journalismus Thorns Anschluss an den „wiedergeborenen polnischen Staatˮ im Jahr 1920 markierte den Beginn einer neuen Phase der Entwicklung der Stadt. Thorn wurde dann die Hauptstadt der neu gegründeten Provinz Pommern, mit dem Ergebnis, dass hier Gouverneure zu wohnen begannen, die schrittweise versuchten, den Rang der Stadt zu erhöhen. Auch viele Ämter fanden hier ihren Sitz, was zu allseitiger Entwicklung von Thorn führte. In der zweiten Hälfte der dreißiger Jahre des zwanzigsten Jahrhunderts musste Thorn und die 101 gesamte Provinz von Pommern, der Politik des staatlichen Eingriffes, die von dem damaligen stellvertretenden Ministerpräsidenten und Minister des Schatzamtes Eugeniusz Kwiatkowski gefördert wurde, trotzen. Die Provinz, die durch den Gouverneur Wladyslaw Raczkiewicz geleitet wurde, hatte große Schwierigkeiten, die aber Thorn und Danzig, die perfekt mit den Schwierig-keiten fertig wurden, nicht betrafen. Die Behörden der Provinz haben ver-sucht, den negativen Auswirkungen des politischen Eingriffs entgegenzuwir-ken, wodurch ein „Entwurf Pommernˮ entwickelt wurde, um die Region poli-tisch und wirtschaftlich zu stärken. Die Umsetzung des Entwurfs, die unter anderem die Erweiterung der Grenzen der Provinz voraussetzte und auch den Konflikt zwischen dem hauptstädtischen Thorn und Bromberg das in die Grenzen der Provinz einbezogen werden sollte, entfacht, das jedoch den Kampf um den Titel der Hauptstadt der vergrößerten Provinz verloren hat. Dank dem Sieg in diesem Wettbewerb hat sich Thorn noch mehr, durch den Bau neuer Gebäude und der Schaffung eines modernen Verwaltungssystems namens „Tłoczeks Programmˮ, entwickelt.
PL
Kryzysy ekonomiczne w latach 1991–1992 i w 1997–1998, a zwłaszcza kryzys w 2008 roku sprowokowały ekonomistów i polityków do refleksji na temat rynku i roli państwa w gospodarce. Coraz częściej podważano wiarę w liberalny rynek. Niektórzy ekonomiści opowiadają się za rozszerzeniem interwencjonizmu państwowego. Inni zaś twierdzą, że państwo psuje gospodarkę, bo rządzi polityka, a nie ekonomiczna wiedza. Kryzysy ekonomiczne, nasilająca się globalizacja w gospodarce światowej oraz zagrożenia ekologiczne sprawiły, że w pierwszej dekadzie XXI w. duże zainteresowanie problematyką współczesnego liberalizmu przejawiało francuskie środowisko naukowe. Interesujący punkt widzenia na tę kwestię przedstawił filozof Jean Claude Micheà. Główną jego tezę można streścić następująco. Liberalizm współczesny powinien być jednością, łączącą liberalizm ekonomiczny z osiągnięciami kultury i historii oraz z elementami religii. Czynnikiem centralnym, według niego, powinien być liberalizm ekonomiczny. Odmienne stanowisko prezentują profesorowie ekonomii Morice Niveau i Yves Crozet. Krytykują oni wolny rynek jako niesprawiedliwy społecznie. Inni autorzy francuscy, tacy jak Andrè Gauthier i Odile Castel, bardzo krytycznie odnoszą się do liberalnej globalizacji. Z kolei Yves Carsalade jest zwolennikiem interwencjonizmu państwowego, a Philippe Norel wskazuje na wolny rynek jako główny czynnik rozwoju gospodarczego.
EN
Economic crises in 1991–1992 and 1997–1998 and particularly in 2008 provoked economists and politicians to reflection about the role of state in economy. They more often undermine faith in liberal market. Some of the economists advocate for state interventionism. Others claim that state could spoil the economy because „it is politics that rules” not economic knowledge. Economic crises, globalization of world economy and environmental hazards made French scientific milieu more interested in problems of modern liberalism in first decade of XXI century. Jean Claude Micheà presented interesting point of view on this issue. According to him modern liberalism should be one combining economic liberalism with achievements of culture, history and religion. Nevertheless economic liberalism should be the central point. The opposite point of view is presented by professors of economics Morice Niveau and Yves Crozet. They criticize free market as socially unjust. Other French authors as Andre Gauthier and Odile Castel are very critical of liberal globalization. Yves Carsalade is supporter of state interventionism. Philippe Norel appoints free market as a main factor of economic development.
EN
The global financial crisis in 2008 was the reason for increasing the scale of inter-ventionist economic policies in developed countries. The main instrument of this policy was the significant development of a mild monetary policy and interventionist measures aimed at forcing the restructuring processes of heavily indebted enterprises and stopping the decline in lending by commercial banks. As part of the pro-development activities of the state intervention, the Federal Reserve Bank applied a mild monetary policy of low interest rates and a program for activating lending and maintaining liquidity in the fi-nancial system by financing the purchase from commercial banks of the most endangered assets. A few years later, the European Central Bank applied the same activities of acti-vation monetary policy. The functioning of the financial system will not be fully corrected as long as there will be a message in the media encouraging the banks that the global financial crisis is primarily attributable to the Federal Reserve Bank in the USA. In many para-documentary films, which, as a para-scientific explanation and education of citi-zens, promote the philosophy of combining deregulation of financial markets with the development of a free market, and attempts to regulate markets are trying to implement the principles of real socialism, a system quite different from that considered an ultrama-rine US economy.
PL
Globalny kryzys finansowy w 2008 roku był powodem zwiększenia skali zastosowania interwencjonistycznej polityki gospodarczej w krajach rozwiniętych. Głównym instru-mentem tej polityki było znaczące rozwinięcie łagodnej polityki monetarnej oraz działań interwencjonistycznych, których celem było wymuszenie procesów restrukturyzacyjnych silnie zadłużonych przedsiębiorstw oraz zatrzymanie spadku akcji kredytowej banków ko-mercyjnych. W ramach prorozwojowych działań interwencjonizmu państwowego Bank Rezerw Federalnych stosował łagodną politykę monetarną niskich stóp procentowych oraz program aktywizowania akcji kredytowej i utrzymania płynności w systemie finan-sowym poprzez finansowanie skupu od banków komercyjnych najbardziej zagrożonych aktywów. Kilka lat później analogiczne działania aktywizacyjnej polityki monetarnej za-stosował Europejski Bank Centralny. Funkcjonowanie systemu finansowego nie zostanie w pełni poprawione dopóki będzie kreowany w mediach sprzyjający bankom przekaz, że za globalny kryzys finansowy odpowiada przede wszystkim Bank Rezerw Federalnych w USA. W wielu filmach paradokumentalnych, które pełniąc funkcję paranaukowego wyja-śniania i edukowania obywateli propagują filozofię łączenia deregulacji rynków finanso-wych z rozwijaniem wolnego rynku a próby uregulowania rynków próbuje się wiązać z implementacją zasad realnego socjalizmu, czyli systemu zupełnie odmiennego względem uznawanej za ultrarynkową gospodarkę USA.
PL
Artykuł zajmuje się polską polityką przemysłową i rozwojem przemysłu w Polsce w trakcie ostatniego stulecia. W okresie międzywojennym zwrot w kierunku aktywnej polityki państwa nastąpił w latach pełnienia funkcji wicepremiera przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jednak najbardziej intensywna industrializacja finansowana przez państwo miała miejsce w okresie rządów komunistycznych, szczególnie w trzech dekadach między 1948 i 1978 r. Radykalną zmianę przyniosła transformacja systemowa. Porzuceniu starych dogmatów związanych z systemem gospodarki centralnie kierowanej towarzyszyła tendencja do restrukturyzacji przemysłu, powszechna w krajach rozwiniętych już od lat 70. XX w. Pomimo silnego spadku zatrudnienia w przemyśle, restrukturyzację można uznać za udaną, szczególnie jeżeli spojrzy się przez pryzmat konkurencyjności międzynarodowej.
EN
The paper deals with the Polish industrial policies and the development of Polish industry during the last hundred years. In the interwar period, the turn towards the state’s active policy in the industry took place under Deputy Prime Minister Eugeniusz Kwiatkowski. The most intensive state-sponsored industrialization took place. However, under the communist rule, especially the three decades between 1948 and 1978 the situation changed radically along with the systemic transformation. The end of communist-era dogmas associated with central planning was accompanied by a universal tendency towards industrial restructuring, lasting in developed countries since the 1970s. Despite heavy losses in industrial employment, the restructuring process can be viewed as successful, especially in terms of international competitiveness.
PL
Trwający od lat 90. XXI w. rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce został przyhamowany, gdy od jesieni 2008 roku zaczęły koniunkturalnie docierać do Polski echa kryzysu finansowego. W krajach rozwiniętych uruchomiono antykryzysowe interwencjonistyczne programy pomocowe względem systemu finansowego oraz prorozwojowe instrumenty interwencjonistyczne, celem pobudzania znacząco osłabionego wzrostu gospodarczego. Koszty ratowania banków i przedsiębiorstw przed upadłością finansową przyczyniły się do zwiększenia zadłużenia w systemach finansów npublicznych wielu krajów. Już od 2009 roku analizowano i oceniano przeprowadzone interwencjonistyczne rządowe programy antykryzysowe i programy aktywizowania popytu, inwestycji, produkcji i płynności na rynku kredytowym. W ramach prorozwojowych działań interwencjonizmu państwowego Bank Rezerw Federalnych stosował łagodną politykę monetarną niskich stóp procentowych oraz program aktywizowania akcji kredytowej i utrzymania płynności w systemie finansowym poprzez finansowanie skupu od banków komercyjnych najbardziej zagrożonych aktywów.
EN
Lasting from 90 years of market development of the financial system in Poland has been slowed down, when the fall of 2008 began cyclical reach the Polish echo of the financial crisis. In developed countries launched anti-crisis interventionist aid programs in relation to the financial system and pro-growth instruments interventionist aim of stimulating economic growth weakened significantly. The costs of rescuing banks and businesses out of bankruptcy financial contributed to the increase in debt in the system of public finances in many countries. Already since 2009, they were carried out analysis and evaluation carried out interventionist government programs anti-crisis programs and activation of demand, investment, production and liquidity in the credit market. As part of the development-oriented activities of government intervention Federal Reserve Bank used the mild monetary policy of low interest rates and program activation lending and liquidity in the financial system by financing the purchase of commercial banks most vulnerable assets.
PL
At the beginning of the 1990s, due to the commercialization and privatization of many busi-ness entities, the processes of economic globalization of the Polish economy, including trans-formed financial markets, were intensifying. This globalization is determined by the increasing links between the Polish economy and the economic environment of other countries. These processes indicate that the economic crisis in the Eurozone has been seriously sought for sev-eral years, but the negative effects of the slowdown in economic development in some coun-tries have remained. The development of the market financial system in Poland, which has been ongoing since the 1990s, has been slowed down when, since autumn 2008, the echoes of the global financial crisis have begun to enter the global market. In highly developed countries since the beginning of the financial crisis in 2008, the governments of individual countries in consultation with central banks undertook various anti-crisis measures and support for national banking systems. Also in this respect, one can notice many analogies in the relation of the economic situation of national economies, economic policy, including monetary policy and the state of the banking system. These analogies are observed when both developed and develop-ing countries are taken within the comparative analysis. Due to the favorable situation in the Eurozone during the recent years, and the continuation of key aspects of economic growth there are rather positive scenarios for the development of the macroeconomic situation in Poland prevailing among economists. In Poland, since 2015, interventionist monetary policy has been supported by the proeconomic plans of the Plan for Responsible Development devel-oped in the Ministry of Development. This plan, also known as Prime Minister Mateusz Morawiecki's plan, is a key solution that brings together many of the goals and tasks currently implemented by the government of the socio-economic policy called Economy Plus.
EN
Z początkiem lat 90. w związku z komercjalizacją i prywatyzacją wielu podmiotów gospodar-czych nasileniu ulegają procesy globalizacji ekonomicznej polskiej gospodarki, w tym także transformowanych rynków finansowych. Globalizacja ta zdeterminowana jest zwiększaniem się powiązań polskiej gospodarki z otoczeniem gospodarczym innych krajów. Procesy te powodują, że kryzys gospodarczy także w strefie euro od kilku lat zasadniczo został zażegna-ny, ale negatywne efekty spowolnienia rozwoju gospodarczego w niektórych krajach jeszcze pozostały. Trwający od lat 90. rozwój rynkowego systemu finansowego w Polsce został przyhamowany, gdy od jesieni 2008 roku zaczęły koniunkturalnie docierać do Polski echa globalnego kryzysu finansowego. W krajach wysoko rozwiniętych od chwili pojawienia się kryzysu finansowego w 2008 roku rządy poszczególnych krajów w porozumieniu z bankami centralnymi podejmowały różne działania antykryzysowe i wspierające krajowe systemy bankowe. Także pod tym względem daje się zauważyć wiele analogii w zakresie relacji koniunktury krajowych gospodarek, prowadzonej polityki gospodarczej, w tym pieniężnej a stanem systemu bankowego. Analogie te obserwowane są wówczas, gdy zestawia się w anali-zach porównawczych kraje wysoko rozwinięte, niektóre rozwijające się w tym Polskę. W związku z sukcesywnie poprawiającą się w ostatnich latach koniunkturą w eurolandzie i kontynuacją kluczowych aspektów aktywizacji wzrostu gospodarczego wśród ekonomistów dominują raczej pozytywne scenariusze rozwoju sytuacji makroekonomicznej w Polsce. W Polsce od 2015 roku interwencjonistyczna polityka monetarna została wsparta poprzez opracowane w Ministerstwie Rozwoju prokoniunkturalne programy Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Plan ten zwany także planem premiera Mateusza Morawieckiego jest kluczowym rozwiązaniem spajającym wiele celów i zadań obecnie realizowanej przez rząd polityki społeczno-gospodarczej nazwanej jako Gospodarka Plus.
EN
The article analyzes the mechanism of „giving impetus” to economy that was used in the 1930s (the period of the Great Depression). The mechanism was worked out on the level of the theory of economy at the end of the 1920s and the beginning of the 1930s and in a sense was an alternative and a complement for J. M. Keynes’ theory. Representatives of the Austrian School played a significant part in working out this conception. In „giving impetus” to economy a great significance was attached not only to public spending financed by the budget deficit, but also to properly carried out monetary policy. In Poland elements of this conception were used in 1936-1939, when „giving impetus” was closely connected with E. Kwiatkowski, the then Minister of State Treasury, and Deputy Prime Minister responsible for economy, and with the major economic project carried out in that time, that is the Central Industrial Region.
PL
W niniejszym artykule opisano główne determinanty implementacji podatku bankowego w bankach komercyjnych działających w Polsce oraz znaczenia regulacji prawnych określających zasady poboru tego podatku. Istotnym czynnikiem, który zaktywizował procesy doskonalenia regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania banków był globalny kryzys finansowy z 2008 roku. W sytuacji słabnącej koniunktury gospodarczej i podwyższonego ryzyka rosła potrzeba doskonalenia procedur i bankowych regulacji prawnych dotyczących bezpieczeństwa dokonywanych transakcji finansowych w Polsce. Doskonalenie procedur bankowych systemu finansowego skorelowane jest z sukcesywnie postępującą globalizacją ale także z antykryzysową polityką społeczno-gospodarczą w Polsce. W związku z tym sukcesywnie rośnie poziom dostosowywania procedur i normatywów prawnych dotyczących działających w Polsce banków komercyjnych do standardów Unii Europejskiej i wytycznych Komitetu Bazylejskiego. Jednym ze szczególnych aspektów tych procesów dostosowawczych było wprowadzenie podatku bankowego, który funkcjonuje w większości krajów Unii Europejskiej. Wprowadzenie tego podatku mogło być jednym z czynników podjęcia decyzji o sprzedaży spółek córek tj. banków działających w Polsce przez zagraniczne instytucje finansowe. Mógł być więc to istotny czynnik przyspieszający proces repolonizacji sektora bankowego w Polsce. Efektywne ekonomicznie wprowadzenie podatku bankowego uwarunkowane było między innymi sprawnie przeprowadzonym procesem legislacyjnym.
EN
This article describes the main determining factors of the implementation of a bank tax in commercial banks that run their activities in Poland. It also considers the importance of legal regulations of the rules for collecting this tax. The global financial crisis of 2008 was an important factor that has stimulated the processes of improving legal regulations concerning banks. Weakening economic situation and higher risk caused the need to improve procedures and banking legal regulations of the financial transactions safety in Poland. Improvement of banking system financial procedures is correlated with gradually progressing globalization but also with anti-crisis socio-economic policy in Poland. Therefore, the level of adaptation of legal procedures and norms regarding commercial banks in Poland to the European Union standards and guidelines of the Basel Committee is continuously improving. One of the specific aspects of these adjustment processes was the introduction of a bank tax, which operates in most European Union countries. The introduction of this tax could be one of the factors determining the sale of subsidiary companies, i.e. banks that are controlled in Poland by foreign financial institutions. Therefore this can be an important factor, which would accelerate the process of repolonization of the banking sector in Poland. The economically effective introduction of a bank tax depends among other things on efficient legislative process.
PL
Rynek finansowy w Polsce tworzą instytucje i zasady obrotu rynkowego uregulowane normatywami prawnymi ustaw i rozporządzeń określanych regulacjami prawa finansowego. Głównym segmentem podmiotowym rynku finansowego w Polsce jest system bankowy, który wzorem modelu zachodniej bankowości został w 1989 roku ukształtowany w strukturze dwuszczeblowej z podziałem na bankowość centralną i komercyjną. Główną instytucją rynku międzybankowego i pośrednio także całego rynku finansowego jest bank centralny. Bank centralny stosując instrumenty finansowe polityki pieniężnej reguluje ilość pieniądza w gospodarcze narodowej. Do tych instrumentów zalicza się wpływ na wysokość stóp procentowych na rynku międzybankowym, operacje otwartego rynku, operacje kredytowodepozytowe oraz kształtowanie rezerwy obowiązkowej banków komercyjnych. Stosowanie i funkcjonowanie tych instrumentów polityki pieniężnej jest ściśle uregulowane prawnie. Mimo tego, że rynek finansowy tak jak i inne rynki zbudowany jest według klasycznego modelu mechanizmu rynkowego, w którym współgrają ze sobą dwie strony rynku, tj. popyt i podaż a przedmiotem obrotu jest pieniądz w formie gotówkowej lub zawarty w różnych instrumentach finansowych to jednak jest to rynek szczególnie zinstytucjonalizowany i uregulowany prawnie
EN
The financial market in Poland consists of institutions and rules of market trading regulated by legal norms defined by financial law regulations. The main element of the banking sector in Poland is the banking system. It was structured in 1989 in a two-tier structure with a division into central and commercial banking modelled after the western banking model. The central bank is the main institution of the banking market and indirectly also of the entire financial market. It regulates the amount of money in the national economy using monetary policy instruments. These instruments include the impact on interest rates on the banking market, open market operations, lending and deposit operations and the shape of the reserve requirement of commercial banks. The application and functioning of these monetary policy instruments is strictly regulated by law. Despite the fact that the financial market, like other markets, is built according to the classic model of the market mechanism, in which two sides of the market interact, i.e. demand and supply, and the subject of trading is money in cash or contained in various financial instruments, this market is a particularly institutionalized and regulated market.
PL
Dyskusja na temat różnych aspektów przyjęcia przez Polskę wspólnej waluty europejskiej toczy się od dawna. Ekonomiści przedstawiają różne i zasadniczo odmienne poglądy na ten temat. Stąd potrzeba dogłębnej analizy i wypracowania najlepszych dla Polski rozwiązań. Większość ekonomistów zgodnie przyjmuje, że przyjęcie waluty euro w Polsce stanowić będzie kolejny szczególnie istotny impuls prorozwojowy dla polskiej gospodarki. Z drugiej strony wynagrodzenia wypłacane w euro oraz ceny produktów i usług wyrażone w euro mogą wygenerować wzrost cen i inflacji w początkowym okresie wprowadzania waluty euro w Polsce. W maju 2004 r., tj. w momencie wchodzenia Polski do Unii Europejskiej, w wielu debatach znów pojawiało się pytanie: Czy Polska, jako członek Unii Europejskiej powinna przyjąć wspólną walutę euro i jeżeli miałoby to nastąpić to kiedy? Zgodnie z normatywnymi zapisami Traktatu z Maastricht, wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej powinny docelowo wejść w skład unii walutowej. Polska wcześniej, tj. w momencie wchodzenia do Unii Europejskiej, potwierdziła swe zobowiązanie do wejścia do strefy euro w bliżej nieokreślonej przyszłości, tj. zrezygnowania z krajowej waluty złotego i wprowadzenia euro. Poza tym opisane w niniejszym opracowaniu zawirowania gospodarcze, lokalnie i krajowo ujawniające się kryzysy walutowe i gospodarcze, będące pochodną globalnego kryzysu finansowego z 2008 r., zasadniczo podważyły zasadność dążenia do szybkiego wprowadzenia waluty euro w Polsce. Polska będzie w pełni przygotowana do przyjęcia waluty euro, gdy wysokość dochodów w Polsce osiągnie średni poziom dochodów w Unii Europejskiej. Poza dochodami obywateli istotna w tej kwestii jest również produktywność, innowacyjność, potencjał wytwórczy, kapitałowy i finansowy polskiej gospodarki.
EN
The discussion on various aspects of Poland’s adoption of the single European currency has been going on for a long time. Economists present different and fundamentally diverse views on the subject. Hence the need for an in-depth analysis and development of the best solutions for Poland. Most economists agree that adopting the euro in Poland will be another particularly important development stimulus for the Polish economy. On the other hand, wages paid in euros and prices of products and services expressed in euros may generate price and inflation growth in the initial period of introducing the euro currency in Poland. In May 2004, i.e. when Poland entered the European Union, in many debates the question arose again: Should Poland, as a member of the European Union, adopt the single currency, the euro, and if it should happen, so when? According to the normative provisions of the Maastricht Treaty, all EU member states should ultimately enter the monetary union. Poland earlier, i.e. when joining the European Union, confirmed its commitment to enter the euro area in an unspecified future, i.e. the abandonment of the national currency, PLN, and the introduction of the Euro. Poland did not specify a term. In addition, the economic turmoil, the locally and nationally emerging monetary and economic crises resulting from the global financial crisis of the year 2008, have fundamentally undermined the legitimacy of striving for the early introduction of the euro in Poland. Poland will be fully prepared to adopt the euro currency when the amount of incomes in Poland reaches the average level in the European Union. In addition to the incomes of citizens, productivity, innovation, production, capital and financial potential of the Polish economy are also important in this respect.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.