Search results

1

Recenzja: David G. Myers, Intuicja. Jej siła i słabość

100%

Lekszycka W.

Edukacja Humanistyczna

|

2018

|

issue 2

154-155

PL

Książka jest próbą zbadania tego, co psychologia ma do powiedzenia na temat intuicji, zebrania przeróżnych odkryć i zastosowania ich w życiu codziennym.

EN

The book is an attempt to investigate what psychology has to say on the subject of intuition, gathering various discoveries and applying them in everyday life.

2

WOKÓŁ INTUICYJNYCH DECYZJI SĘDZIEGO

100%

Zyzik R.

Zeszyty Prawnicze

|

2014

|

vol. 14

|

issue 2

187-200

PL

ON A JUDGE’S INTUITIVE DECISIONS Summary The paper discusses the credibility of legal decisions taken on the basis of intuition. An analysis is conducted from the perspective of cognitive psychology, with special emphasis on research on expertise intuition. The aim is to answer the question whether we can speak of trustworthy intuitive decision-making in the legal sciences. I confront research on legal theory conducted by American legal realists with cognitive psychology in order to establish the conditions influencing the decision-making process and the formulation of intuitive evaluations. The paper ends with a presentation of a decision-making model valid both for the legal sciences and for cognitive psychology.

3

Intuicja jako czynnik sprzyjający trafności podejmowanych decyzji

100%

WILSZ J.

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

177-182

PL

W artykule przedstawiono poglądy na temat znaczenia intuicji i jej definicje. Zaprezentowano rolę intuicji w procesie podejmowania decyzji.

EN

In the article views on the importance of intuition and its definitions were presented. The role of intuition in decision making process was explained.

4

Intuitive and Rational Cognition in the Theory and Practice of Management Sciences

88%

Nowak M., Ziomek J.

Problemy Zarządzania

|

2019

|

issue 2/2019 (82)

142-154

EN

The aim of this study is to explain the role of rational and intuitive cognition in the theory and practice of management. The article presents a synthetic review of definitions and ways of interpreting the concept of intuition. Subsequently, a conceptual apparatus for rational judgments, intuitive judgments, and intuition as a special type of skills is proposed. On the basis of the four-stage model of the creative process and the model of System 1 and System 2, the role of intuition in the work of management theoretician is explained. Using the four-stage model of competence, the role of intuition in the process of making managerial decisions is explained. The study shows that intuition is a key skill in the theory and practice of management.

PL

Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie roli poznania rozumowego i intuicyjnego w teorii i praktyce zarządzania. W artykule przedstawiono syntetyczny przegląd definicji i sposobu interpretowania pojęcia intuicji. Następnie zaproponowano aparat pojęciowy dotyczący sądów rozumowych, sądów intuicyjnych oraz intuicji jako szczególnego typu umiejętności. W oparciu o czterofazowy model pracy twórczej oraz modele systemu 1 oraz systemu 2 wyjaśniono rolę intuicji w pracy teoretyka zarządzania. Posługując się czterofazowym modelem kompetencji, wyjaśniono rolę intuicji w procesie podejmowania decyzji kierowniczych. W opracowaniu wykazano, że intuicja stanowi kluczową umiejętność zarówno w teorii, jak i w praktyce zarządzania.

5

Początki formowania się pojęcia intuicji intelektualnej

75%

Daszkiewicz W.

|

2006

|

vol. 2

|

issue 2 Ekonomia

295-310

EN

The article undertakes the matter of the existence and the part of the intellectual intuition in the cognition of the reality at Heraclitus from Ephesus. It explains the specificity of the understanding of the intellectual intuition in the connection from Heralitus the understanding of the being, shows the role of intuition in the recognition of the reality. The analyses are led according to questions: What is the act of the intuition? What is the object of the intuition? What is the subject of the intuition? Heraclitus binds the understanding of the intuition with the „phronesis”. The characteristic moments of the act of “fronesis”: internal insight, visuality, intelectuality. The intuition is indispensable to reading of the solid Law – Logos.

6

Descartes (and Spinoza) on Intellectual Experience and Skepticism

71%

Carriero J.

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

21-42

EN

Descartes’s epistemology is rooted in his profound interest in and respect for what might be called intellectual experience, especially lucid intellectual experience. (Lucid intellectual experience is my term for what Descartes calls perceiving clearly and distinctly.) This interest, it seems to me, was shared by Descartes’s rationalist successors Spinoza and Leibniz. In the first part of this paper, I locate the phenomenon of lucid intellectual experience, focusing on Descartes and Spinoza. I try to show if we do not give enough attention to the character of such experience, we risk losing touch with a central motivation behind their respective epistemologies. In the second part of the paper, I consider intellectual experience in the context of skeptical doubt, particularly radical doubt. Although Descartes and Spinoza are often taken to be opposed here, I think they share more than is commonly appreciated.

PL

Kartezjusz (i Spinoza) w kwestii intelektualnego doświadczenia i sceptycyzmu Epistemologia Kartezjusza jest zakorzeniona w jego głębokim zainteresowaniu i uznaniu dla tego, co można by nazwać intelektualnym doświadczeniem, lub dokładniej przejrzystym intelektualnym doświadczeniem (przejrzyste intelektualne doświadczenie jest moim terminem oznaczającym to, co Kartezjusz określał ujęciem jasnym i wyraźnym). To zainteresowanie intelektualnym doświadczeniem, jak mi się wydaje, podzielali inni racjonaliści, Spinoza i Leibniz. W części pierwszej artykułu staram się ulokować fenomen przejrzystego intelektualnego doświadczenia w ramach doktryny Kartezjusza i Spinozy. Usiłuję pokazać, że jeśli nie uwzględnimy w sposób właściwy charakteru tego doświadczenia, to ryzykujemy utratą wglądu w centralne motywy leżące u podstaw ich teorii poznania. W drugiej części artykułu rozważam intelektualne doświadczenia w kontekście sceptycznego wątpienia, w szczególności radyklanego wątpienia. Chociaż często przyjmuje się, że Kartezjusz i Spinoza zajmują opozycyjne stanowiska, gdy chodzi o kwestię radykalnego wątpienia, to ja sądzę, że ich stanowisko były bardziej do siebie podobne w tej sprawie niż się zwykle przyjmuje.

7

Epistemic Functions of Intuition in Descartes

71%

Walczak M.

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

43-61

EN

The topic of the paper is the notion of intuition in Descartes’ philosophy and its epistemic functions. Descartes introduces his notion of intuition in the context of a description of his method and process of knowing and doing science. Intuition is a significant component of this process. I intend to show that the main epistemic functions of intuition in Descartes’ philosophy are differentiated. Intuition is essential not only in the context of justification (the Cartesian synthetic method of proof) but also and especially in the context of discovery (the Cartesian analytic method of discovery). It plays not only a role in the foundation of the cogito but also on different stages of constructing the system of knowledge. Intuition has important functions in grasping simple natures, forming primary concepts, comprehending complex natures, forming primary propositions (including primary principles), and capturing relationships between them and building deductive reasoning (the role of intuition in deduction). Hence, intuition is the foundation for all primary stages of producing knowledge. It is active and important element of pure thinking (a priori) in human knowledge, and science. It fulfils these functions due to its specific epistemic properties. I also argue that intuition is not an autonomous and complete type of knowledge. Nor is it an intuitive thesis, but rather the basis of a justification for theses (including the cogito).

PL

Epistemiczne funkcje intuicji u Kartezjusza Przedmiotem artykułu jest pojęcie intuicji w filozofii Kartezjusza i jej epistemiczne funkcje. Kartezjusz wprowadza pojęcie intuicji w kontekście charakterystyki metody i procesu poznania oraz uprawiania nauki. Intuicja jest istotnym składnikiem tego procesu. Celem artykułu jest wykazanie, że główne epistemiczne funkcje intuicji w filozofii Kartezjusza są zróżnicowane. Jest ona niezbędna nie tylko w kontekście uzasadnienia (kartezjańska syntetyczna metoda dowodowa), ale przede wszystkim w kontekście odkrycia (kartezjańska analityczna metoda odkrycia). Odgrywa rolę nie tylko w fundowaniu cogito, lecz także na różnych etapach budowania systemu wiedzy. Intuicja pełni ważne funkcje w ujmowaniu prostych natur, tworzeniu pierwotnych pojęć, ujmowaniu złożonych natur, formułowaniu pierwotnych sądów (w tym pierwszych zasad), ujmowaniu relacji między nimi i przeprowadzaniu dedukcyjnych rozumowań (rola intuicji w dedukcji). Stąd intuicja jest fundamentem wszystkich podstawowych etapów tworzenia wiedzy. Stanowi czynny i ważny element czystego myślenia (a priori) w tworzeniu wiedzy ludzkiej i w nauce. Spełnia te funkcje dzięki specyficznym epistemicznym własnościom. W tekście argumentuję również, że intuicja nie jest autonomicznym i kompletnym typem poznania. Nie należy jej rozumieć jako twierdzenia intuicyjnego, ale raczej jako podstawę do uzasadniania tez (włącznie z cogito).

8

The Three Faces of the Cogito: Descartes (and Aristotle) on Knowledge of First Principles

71%

Miles M.

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

63-86

EN

With the systematic aim of clarifying the phenomenon sometimes described as “the intellectual apprehension of first principles,” Descartes’ first principle par excellence is interpreted before the historical backcloth of Aristotle’s Posterior Analytics. To begin with, three “faces” of the cogito are distinguished: (1) the proto-cogito (“I think”), (2) the cogito proper (“I think, therefore I am”), and (3) the cogito principle (“Whatever thinks, is”). There follows a detailed (though inevitably somewhat conjectural) reconstruction of the transition of the mind from (1) via (3) to (2) and back again to (3). What emerges is, surprisingly, a non-circular, non-logical, and ultimately non-mysterious process by which first principles implicitly contained in a complex intuition are gradually rendered explicit (and, if abstract, grasped in their abstract universality). This process bears a striking family resemblance to that intuitive induction (“grasping the universal in the particular”) which Aristotle scholars have distinguished from empirical forms of induction.

PL

Descartes (i Arystoteles) o poznaniu pierwszych zasad W celu systematycznego wyjaśnienia zjawiska określanego niekiedy jako “intelektualne ujęcie pierwszych zasad” przedstawiam interpretację pierwszej zasady Kartezjusza na historycznym tle Analityk wtórych Arystotelesa. Najpierw wyróżniam trzy „oblicza” cogito: (1) proto-cogito („myślę”), (2) właściwe cogito („myślę, więc jestem”) i (3) cogito jako ogólną zasadę („cokolwiek myśli, jest”). Następnie przedstawiam szczegółową (opartą w pewnej mierze na przypuszczeniach) rekonstrukcję w jaki sposób umysł przechodzi z (1) za pośrednictwem (3) do (2) i z powrotem do (3). Dzięki tej rekonstrukcji, co zaskakujące, otrzymujemy niekolisty, pozalogiczny i ostatecznie wcale nie zagadkowy proces stopniowego uwyraźniania pierwszych zasad zawartych domyślenie w złożonej intuicji, przy czym zasady abstrakcyjne są uchwytywane w ich abstrakcyjnej uniwersalności. Proces ten wykazuje uderzające podobieństwo do intelektualnej indukcji („wydobywanie treści ogólnej z tego, co jednostkowe”), którą kontynuatorzy Arystotelesa odróżniali od czysto empirycznych form indukcji.

9

Heidegger wobec kartezjańskiej koncepcji nauki nowożytnej

63%

Jesic M., Andreansky E.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2011

|

vol. 23

101-113

EN

Heidegger's analysis of modern science and especially Descartes' philosophy drawn in 1930s represents a significant shift contrary to the theoretical research in his work called Being and Time. While the main problem in the most significant Heidegger's work is the analysis of res extensa in Descartes' philosophy, later in Modern Mathematical Natural Science and in Age of the World Picture the main problem turns to be a picture of Descartes as a methodologist. By this theoretical research Heidegger tends to lead us to the knowledge that only by deep immersion into the problems of The principle of Reason we can gain the knowledge or the intuition of what happens in modern science. Here we also can reach the turning-point of the history of human thinking - the unity of modern science and modern philosophy. Heidegger's analysis of the famous Descartes' quote cogito ergo sum leads to the conclusion that sum is not a result of thinking but vice versa it is a fundament, fundamentum. According to him this sentence includes the fact that it is I who put. I am the one who puts and thinks. This sentense is special because what it talks about - subiectum - is the one who puts. According to Heidegger the utterance expresses not only the fact that I, the one who puts, am but also that my putting decides about the reality of everyone putting, which means of his/her Being as being.

10

The female self as presented by Clarissa Pinkola Estés in Women Who Run With the Wolves. The stories of female initiation, intuition and instincts

63%

Popławska M.

Rozprawy Społeczne

|

2018

|

vol. 12

|

issue 3

14-19

EN

In her work entitled Women Who Run With the Wolves, Clarissa Pinkola Estés examines myths, tales and legends of various cultural and ethnic backgrounds to elicit the wild woman archetype. Estés’s interpretations seem to depict the universalities of the female self appearing in different forms in many cultures. The following paper focuses on three essential elements of the female self, namely initiation, intuition and instincts as presented in three tales recounted in the book; that is the story of Bluebeard, the story of Vasilisa the Wise and the story of the Red Shoes. The aim of the article is to present Estés’s interpretations and her vision of the female self, to confront her readings with other existing analyses of the tales, as well as to show the value of Estés’s work not only for psychological studies but also for cultural and literary analyses.

PL

„Biegnąca z wilkami” Clarissy Pinkoli Estés jest próbą przybliżenia archetypu dzikiej kobiety pojawiającego się w mitach, baśniach i legendach o różnym pochodzeniu kulturowym i etnicznym. Z interpretacji Estés wyłania się obraz uniwersalnego kobiecego „ja”, które możemy odnaleźć w wielu kulturach. Poniższa praca koncentruje się na trzech istotnych elementach kobiecej psychiki, a mianowicie inicjacji, intuicji i instynktach przedstawionych w trzech baśniach przytoczonych w książce, tj. opowieści o Sinobrodym, o Mądrej Wasylisie i Czerwonych trzewikach. Celem artykułu jest przedstawienie interpretacji Estés i jej wizji kobiety, porównanie ich z innymi istniejącymi analizami ww. baśni, a także ukazanie wartości pracy Estés nie tylko z punktu widzenia psychologii, ale także kulturoznawstwa i literaturoznawstwa.

11

Specyfika rozumności dziecka jako elementu jego duchowej natury

63%

Marszałek L.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 1

93-103

EN

Man is not only a passive subject “reflecting” the observed objects, but he also possesses a sense of “distance” towards those objects or, in other words, he assumes a superior and independent position with respect to them. Thus cognition, constituting a reaction of a living person to a specific stimulus, cannot be brought down merely to sensation. Activity of small children can be compared to the activity of scientists who solve problems, formulate hypotheses and plan research that could verify them. Due to their specific way of thinking, children intuitively implement the acquired knowledge in practical solution of life problems. We can, therefore, assume that children’s knowledge bears the character of “life wisdom” in its original and practical sense. Children seem to have some life wisdom which is not “contaminated” by intellectualizaton processes or by adjusting their own experiences to scientific theories on the world’s essence and functioning. For this reason, we can suppose that children’s awareness reaches to the intuitive part of their minds, only partly using the available rational knowledge. The article is an attempt at presenting the significance of children’s specific intuitive and intellectual activity for the development of mature understanding of themselves and the world around them.

PL

Człowiek nie jest tylko biernym podmiotem, „odbijającym” w sobie poznawane przedmioty, ale posiada w stosunku do nich jakby „dystans”, czy inaczej mówiąc – posiada wobec przedmiotów poznania swoistą nadrzędność, niezależność, wyższość. Poznanie jest więc czymś więcej niż doznaniem, będąc reakcją samego żywego organizmu na dany bodziec. Aktywność małych dzieci porównuje się do działania naukowców, rozwiązujących problemy, stawiających hipotezy i planujących badania, zmierzające do ich zweryfikowania. Ze względu na specyficzny sposób myślenia na poziomie sensoryczno-motorycznym i konkretno-wyobrażeniowym nabytą wiedzę dziecko odnosi intuicyjnie do kwestii praktycznego rozwiązywania pojawiających się życiowych problemów, stąd też można przyjąć, że dziecięca wiedza nosi poniekąd charakter „życiowej mądrości” w jej pierwotnym, praktycznym ujęciu. Dzieci w tym okresie wydają się więc posiadać pewien zasób życiowej mądrości, nie „skażonej” procesem intelektualizowania i dostosowywania własnych doświadczeń do naukowych teorii na temat istoty i funkcjonowania świata. Można więc podejrzewać, że ich świadomość sięga do intuicyjnej strony umysłu, jedynie po części wykorzystując dostępną rozumową wiedzę. Artykuł stanowi próbę wskazania znaczenia specyficznej aktywności intuicyjno-intelektualnej dzieci dla rozwoju dojrzałego rozumienia siebie i otaczającego świata.

12

Podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych Część II: praktyczny wymiar procesu decyzyjnego.

63%

Porok M.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2015

|

issue 4

83-91

PL

Trudna sytuacja rynkowa jest szczególnego rodzaju sytuacją kryzysową, w obliczu której organizacje „poddają się presji na wynik”, zapominając o jakości przywództwa. W konsekwencji do pełnienia funkcji menedżerskich są delegowani świetni eksperci, zapewniający krótkoterminową poprawę sytuacji, przejawiającą się w głównej mierze w poprawie wyników. Ich zadaniowe nastawienie nie ma nic wspólnego z umiejętnościami pociągnięcia ludzi za sobą, zarysowania przekonującej wizji przyszłości, a w konsekwencji tworzenia poczucia bezpieczeństwa u podwładnych. Podstawą do osiągnięcia takiego mistrzostwa jest praca nad sobą i dysponowanie zestawem pewnych predyspozycji. W konsekwencji zwrócono uwagę na wykorzystanie intuicji w podejmowaniu decyzji, jako element, który powoduje: skrócenie czasu podejmowania decyzji poprzez wykorzystywanie intuicji do głębokiego obejścia analizy i błyskawicznego dochodzenia do zadowalającego rozwiązania.

EN

The difficult market situation is a specific type of crisis situation in the face of the organizations succumb to the pressure on the result, forgetting about the quality of leadership. As a consequence, great experts are delegated to perform managerial functions, providing short-term improvement of the situation manifested mainly in improving results. Short duration of improvement of the situation follows the weakness of the leadership which they represent. Their task attitude has nothing to do with the skills of pulling people behind them, scratch compelling vision for the future and consequently create a sense of security among subordinates. The basis to achieve such mastery is to work together and to have set certain predispositions. Consequently, attention was paid to the use of intuition in decision-making, as the element that causes: shortening of decision-making through the use of intuition to bypass deep analysis and to move rapidly reaching a satisfactory solution. Intuition used in this way is almost an immediate cognitive process through which decision makers recognize familiar patterns and have greater willingness to accept the risk associated with decision -making.

13

W poszukiwaniu istoty miłości u Franciszka Sawickiego

63%

Barth G.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2010

|

vol. 2(57)

143-155

EN

In his attempt to explain the essence of love Franciszek Sawicki combines two principally contradictory conceptions: the traditional one according to which the sentiment of love is regarded as an element of the carnal part of the human being, and love is pushed into the sphere of the irrational; the phenomenological one that defines love as a complete, free, meaningful, and intentional act of response to a value. Now seeking a compromise, he tried to prove that we cannot describe the rich and complex reality of sentiments together with their attendant experiences by means of rigid linguistic and conceptual structures. Man’s emotional life and the phenomenon of love, as the foundation of his existence, are much richer than any mental system that fails to grasp this complexity or to justify it by means of reason. Undoubtedly, Sawicki should be most merited in this area for his attempt to bring back the proper place for the human emotional sphere.

14

About Intuitive Interpretation in the Age of Neuroscience

63%

Grodecka A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2019

|

issue 4

EN

The author is interested in the scope of modifying the way that Polish is taught at school by applying discoveries of social neuroscience. Referring to philosophy (Henri Bergson, Roman Ingarden, Francisco Varela), the latest discoveries in the field of neurology, the differences between emotional and practical experience of the text are considered. Earlier didactic approaches were also recalled (Kazimierz Wóycicki, Bronisław Poletur, Wincenty Okoń, Stanisław Bortnowski, Anna Janus-Sitarz) and the results of an experiment related to intuitive reception of Bolesław Leśmian’s poem ***Wyszło z boru ślepawe, zjesieniałe zmrocze… On this basis an idea of intuitive interpretation was outlined based on phenomenology, neuroscience and her own teaching expertise.

PL

Autorkę interesuje zakres modyfikacji szkolnej polonistyki przez odkrycia z zakresu neuronauki społecznej. Odwołując się do filozofii (Henriego Bergsona, Romana Ingardena, Francisco Vareli), najnowszych odkryć z zakresu neurologii, rozważa różnice pomiędzy „przeżywaniem” a „doświadczaniem”. Przywołano też wcześniejsze koncepcje dydaktyczne (Kazimierza Wóycickiego, Bronisława Poletura, Wincentego Okonia, Stanisława Bortnowskiego, Anny Janus‑Sitarz) oraz wyniki eksperymentu związanego z intuicyjnym odbiorem wiersza Bolesława Leśmiana ***Wyszło z boru ślepawe, zjesieniałe zmrocze… Na tej podstawie została nakreślona strategia lektury intuicyjnej opartej na fenomenologii, neuronauce i własnej praktyce nauczycielskiej.

15

Kwestia intuicji intelektualnej w metafizyce

63%

Piętka D.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 1

185-204

EN

The article presents problems of intellectual intuition in metaphysics from a semioticpoint of view. There are various types of intuition in philosophy: rational intuition,irrational intuition, and sensual intuition. All of them are immediate ways of cognition.Classical metaphysics uses intellectual intuition as its main method of discoveringand justifying judgements. The main problem of intellectual intuition is the problemof the intersubjective approach to the object of metaphysics. The chief aim of thispaper is the objectivization and rationalization of intellectual intuition in the field oflanguage. The semantic notion of meaning and pragmatic notion of understanding arethe fundamental tools used to translate the issue of intuition from the level of object tothe language level. This operation allows us to look at intuition in a non–psychological manner. It enables objectivization of the method of the intellectual intuition in the lightof the understanding of meanings.

PL

Artykuł przedstawia kwestię intuicji intelektualnej z semiotycznego punktu widzenia. Istnieją różne typy intuicji w filozofii: intuicja racjonalna, intuicja irracjonalna i intuicja zmysłowa. Wszystkie one są bezpośrednimi sposobami poznania. Metafizyka klasyczna stosuje intuicję intelektualną jako swoją główną metodę odkrywania i uzasadniania sądów. Podstawowym problemem intuicji intelektualnej jest kwestia intersubiektywnego podejścia do przedmiotu metafizyki. Głównym celem artykułu jest obiektywizacja i racjonalizacja intuicji intelektualnej na gruncie języka. Semantyczne pojęcie znaczenia i pragmatyczne pojęcie rozumienia są podstawowymi narzędziami wykorzystanymi do przełożenia problematyki intuicji z poziomu przedmiotowego na poziom językowy. Operacja ta pozwala spojrzeć na intuicję w sposób niepsychologiczny. Umożliwia to obiektywizację metody intuicji intelektualnej w świetle rozumienia znaczeń.

16

Pomiar stylu analitycznego przetwarzania informacji. Wstępna weryfikacja narzędzi: testu Cognitive Reflection Test (CRT) i zadań Base-Rate Tasks (BRT)

63%

Szydłowski P.

Studia Psychologica

|

2015

|

issue 15/2

57-70

PL

Artykuł prezentuje wstępną weryfikację dwóch narzędzi do mierzenia stylu analitycznego przetwarzania informacji: testu Cognitive Reflection Test (CRT) Fredericka i zadań Base-Rate Tasks (BRT) Kahnemana i Tversky’ego. Przeprowadzono analizę rzetelności testów, wstępnie sprawdzono trafność, szukając korelacji wyników z wynikami innych narzędzi do pomiaru indywidualnych właściwości funkcjonowania poznawczego, a także różnic między płciami i różnic związanych z kierunkiem studiów. W badaniach wzięło udział 374 studentów, w tym 174 mężczyzn i 200 kobiet reprezentujących różne kierunki studiów. Uzyskane wyniki potwierdziły rzetelność narzędzi (CRT: α-Cronbacha = 0,74; BRT: α-Cronbacha = 0,80). Związek wyników z wynikami innego narzędzia mierzącego styl analityczny – kwestionariusza Intuicyjność–Racjonalność – okazał się słaby. Uzyskane dane okazały się podobne do tych z badań Pennycooka, Cheyne’a, Seliego, Koehlera, Fugelsanga (2012), co przemawia za poprawnością adaptacji testów. Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano różnice między płciami (większe nasilenie stylu analitycznego u mężczyzn), a także różnice związane z wyborem studiów (większe nasilenie stylu analitycznego u studentów nauk technicznych i kierunku psychologia).

EN

The article presents preliminary verification of two instruments measuring the analytical style of information processing: Cognitive Reflection Test (CRT) by Frederick and Base-Rate Tasks (BRT) test by Kahneman and Tversky. The tests’ reliability was analysed, and their validity was preliminarily verified by looking for correlations of their results with the results of other instruments measuring individual characteristics of cognitive functioning, as well as differences between sexes and differences related to the course of study. The participants were 374 students, including 174 males and 200 females representing different faculties. The obtained results confirmed the instruments’ reliability (CRT: Cronbach’s α = 0.74; BRT: Cronbach’s α = 0.80). The results’ correlation with the results of another instrument measuring the analytical style – the Intuitiveness–Rationality (IR) questionnaire – was weak. The obtained data were similar to those found in the research by Pennycook, Cheyne, Seli, Koehler and Fugelsang (2012), which proves the correct adaptation of the tests. Based on the conducted analysis, differences between sexes were shown (stronger analytical style was found in males), as well as differences connected with the choice of university course (stronger analytical style was found in students of technical sciences and psychology).

17

„Onegdaj w nocy Wieczność oczy me ujrzały” czyli o angielskiej poezji metafizycznej XVII wieku

63%

Wiszniowska-Majchrzyk M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 1

151-166

EN

The subject of this paper is English metaphysical poetry. Of the rich and multifaceted corpus of the metaphysical poets the article outlines only one thread, in which the poets sought to fathom the things that are incapable of being understood by human reason. Metaphysical poetry was divided into “light” and “hard” versions. The former is the ‘experiencing’ poetry, showing human life as beautiful, sinful and tragic, unstable and fleeting, full of joy, of traps, of ups and downs, but also of ecstatic moments. The later version, however, presents suffering and rebellion, reflects upon man’s fate; it is also characterized by a higher level of abstraction. The analyses of particular texts show that English metaphysical poetry did not negate rational knowledge, despite the attempts to comprehend that which surpasses the human mind.

PL

Przedmiotem artykułu jest metafizyczna poezja angielska. Z wszechstronnego i bogatego dorobku poetów metafizycznych artykuł zarysowuje tylko jeden nurt, w którym poeci starali się przeniknąć nieprzeniknione i zrozumieć to, czego człowiek pojąć nie może rozumem. Poezję metafizyczną podzielono na poezję „wersji light” i „wersji hard”. Pierwsza jest poezją ‘przeżywającą’, pokazującą życie ludzkie, piękne, radosne, grzeszne i tragiczne, niestałe i umykające, pełne pułapek, upadków i wzlotów, ale też momentów ekstazy. Druga eksponuje cierpienie, bunt, refleksję nad losem człowieka oraz charakteryzuje się przeniesieniem dyskursu na wyższy poziom abstrakcji. W toku analiz okazało się, że mimo swej ograniczoności poznanie rozumowe nie zostało w niej zanegowane, mimo prób poznania tego, co przekracza rozum; jest ono przyrodzonym atrybutem człowieka.

18

O rozumieniu nieplastyczności intuicji i jej znaczeniu w argumentacji przeciwko redukcjonistycznym koncepcjom intuicji

63%

Mazurek A.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2019

|

vol. 48

105-124

EN

The subject of the article is the non-plasticity of intuition, understood as the low susceptibility of intuition to modification even when the subject of the intuition gets acquainted with other evidence that is not consistent with intuition. The purpose of the article is to indicate possible interpretations of the non-plasticity of intuition – in what aspect intuition can be modified, and the importance of non-plasticity of intuition for distinguishing intuition from belief.

PL

Przedmiotem artykułu jest nieplastyczność intuicji, rozumiana jako niska podatność intuicji na modyfikację nawet w momencie zapoznania się przez podmiot intuicji z innym materiałem dowodowym, który nie jest spójny z intuicją. Celem artykułu jest wskazanie na możliwe interpretacje nieplastyczności intuicji – czyli pod jakim aspektem intuicje mogą podlegać modyfikacji, oraz znaczenia nieplastyczności intuicji dla wyróżnienia intuicji od przekonania.

19

Determinants of the Use of Intuition in Decision-making – an Empirical Study

63%

Malewska K.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2019

|

issue 5(983)

23-36

EN

Objective: The aim of the article is to identify the determinants of using intuition in decision-making processes among top management. Research Design & Methods: Survey method (sample selection: random, stratified disproportionate, data collection method: CATI, sample size: 300 completed questionnaires). Findings: I produced a typology of the determinants of intuition used in decision-making processes and a proposal for ordering them in a hierarchy. Implications / Recommendations: The hierarchy of determinants differs depending on the decision-making style represented by the respondents. When valuations were made by respondents representing all decision-making styles, only internal determinants were recognised as crucial. In the opinion of intuitive decision-makers, the factors determining the use of intuition in decision-making practice are, with the exception of experience, external and include environmental conditions and the type and structure of the decision problem being confronted. Contribution: The study identifies and empirically verifies an orginal typology of determinants of intuition used in decision-making.

PL

Cel: Celem artykułu jest identyfikacja determinant wykorzystania intuicji w procesach podejmowania decyzji przez menedżerów najwyższego szczebla. Metodyka badań: Metoda ankietowa (dobór próby: losowy, warstwowy nieproporcjonalny; metoda zbierania danych: CATI; liczebność próby: 300 wypełnionych ankiet). Wyniki badań: Rezultatem przeprowadzonych badań jest typologia determinant wykorzystania intuicji w procesach podejmowania decyzji oraz propozycje ich hierarchii. Wnioski: Hierarchia determinant kształtuje się odmiennie w zależności od sposobu podejmowania decyzji reprezentowanego przez ankietowanych. W przypadku wyceny dokonywanej przez respondentów będących przedstawicielami wszystkich stylów decyzyjnych za kluczowe determinanty uznano wyłącznie te o charakterze wewnętrznym. Natomiast w opinii decydentów intuicyjnych czynnikami decydującymi o wykorzystaniu intuicji w praktyce podejmowania decyzji były przede wszystkim, oprócz doświadczenia, czynniki zewnętrzne: warunki otoczenia oraz rodzaj i struktura problemu decyzyjnego. Wkład w rozwój dyscypliny: zidentyfikowanie i empiryczna weryfikacja autorskiej typologii determinant wykorzystania intuicji w procesach podejmowania decyzji

20

Od nieomylności matematyki do niepewności praktyki. Sceptycyzm i jego przezwyciężenie w filozofii Blaise’a Pascala

63%

Detlaf T.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2022

|

issue 1

27-47

PL

Celem artykułu jest pokazanie, że filozofię Blaise’a Pascala można odczytać w taki sposób, że sceptycyzm zostaje w niej przezwyciężony nie za pomocą nadprzyrodzonej intuicji, ale za pomocą rozumowania o charakterze pragmatycznym. W tym celu zostają kolejno przedstawione: (1) metoda geometryczna jako najlepsza dostępna metoda uzasadniania twierdzeń, (2) cechy, które sprawiają, że ludzki rozum jest zawodny, (3) obrona przed sceptycyzmem wskazująca, że poza rozumem mamy jeszcze intuicyjne poznanie pierwszych zasad, (4) uwagi wskazujące, że takie poznanie nie może być źródłem pewności, (5) argumentacja, że powstałe sprzeczności nie są dla Pascala problematyczne, bo służą apologetycznemu celowi jego dzieła, a przedstawione argumenty sceptyczne nie uniemożliwiają racjonalnego działania.

Refine search results

Recenzja: David G. Myers, Intuicja. Jej siła i słabość

WOKÓŁ INTUICYJNYCH DECYZJI SĘDZIEGO

Intuicja jako czynnik sprzyjający trafności podejmowanych decyzji

Intuitive and Rational Cognition in the Theory and Practice of Management Sciences

Początki formowania się pojęcia intuicji intelektualnej

Descartes (and Spinoza) on Intellectual Experience and Skepticism

Epistemic Functions of Intuition in Descartes

The Three Faces of the Cogito: Descartes (and Aristotle) on Knowledge of First Principles

Heidegger wobec kartezjańskiej koncepcji nauki nowożytnej

The female self as presented by Clarissa Pinkola Estés in Women Who Run With the Wolves. The stories of female initiation, intuition and instincts

Specyfika rozumności dziecka jako elementu jego duchowej natury

Podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych Część II: praktyczny wymiar procesu decyzyjnego.

W poszukiwaniu istoty miłości u Franciszka Sawickiego

About Intuitive Interpretation in the Age of Neuroscience

Kwestia intuicji intelektualnej w metafizyce

Pomiar stylu analitycznego przetwarzania informacji. Wstępna weryfikacja narzędzi: testu Cognitive Reflection Test (CRT) i zadań Base-Rate Tasks (BRT)

„Onegdaj w nocy Wieczność oczy me ujrzały” czyli o angielskiej poezji metafizycznej XVII wieku

O rozumieniu nieplastyczności intuicji i jej znaczeniu w argumentacji przeciwko redukcjonistycznym koncepcjom intuicji

Determinants of the Use of Intuition in Decision-making – an Empirical Study

Od nieomylności matematyki do niepewności praktyki. Sceptycyzm i jego przezwyciężenie w filozofii Blaise’a Pascala