Search results

1

Informacje o organach w inwentarzach diecezji przemyskiej sporządzonych na podstawie instrukcji z 1933 roku

100%

Widak A.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

165-182

EN

Parish inventories are an important source of information about the organs. They were written during the visit of bishops or deans as well as made for clear command of diocesan supervisor. In 1927, 1928, „przemyskie 3 instrukcje” 1933 were published in the diocese of Przemyśl. The instruction of 1933 concerned the preparation of inventories. In the Archdiocese Archive in Przemyśl there are 58 inventories written in the years 1933-1945 according to this instruction. These instructions were described in this article and then on the basis of survived inventories, information about the organs was analysed. The information about the organ are in 49 inventories. Information about 50 instruments was obtained and they relate to their location, outward appearance, builders, date of building, size of the instruments, state of surviving and their value. The annexe contains the source extracts concerning the organs. Collected information, apart from details about the instruments, is an evidence of the way the organs were described their outward appearance, size, mechanisms or the state of surviving.

PL

Ważnym źródłem informacji o organach są inwentarze parafialne. Były one spisywane podczas wizytacji biskupich lub dziekańskich, jak też na wyraźne polecenie rządcy diecezji. W diecezji przemyskiej w latach 1927, 1928, 1933 zostały wydane „przemyskie 3 instrukcje”. Instrukcja z 1933 r. dotyczyła sporządzania inwentarzy. W Archidiecezjalnym Archiwum w Przemyślu znajduje się 58 inwentarzy napisanych w latach 1933-1945 według tej instrukcji. W artykule zostały omówione te instrukcje, a następnie na podstawie zachowanych inwentarzy przeanalizowano informacje o organach. Informacje o organach znajdują się w 49 inwentarzach. Uzyskano informacje o 50 instrumentach i odnoszą się one do ich lokalizacji, wyglądu zewnętrznego, budowniczych, czasu powstania, wielkości instrumentów, stanu zachowania i ich wartości. W aneksie zostały zamieszczone wypisy źródłowe dotyczące organów. Zebrane informacje są wyrazem sposobu opisywania organów, ich zewnętrznego wyglądu, wielkości, mechanizmów czy stanu zachowania.

2

Kościół św. św. Piotra i Pawła Apostołów oraz inne zabudowania jezuickie i benedyktyńskie w Pułtusku (inwentarze z lat 1781–1882 oraz dokumentacja fotograficzna)

80%

Wiśniewski K.

Hereditas Monasteriorium

|

2014

|

vol. 5

107-161

XX

In the first part of the article the author examines the history of Jesuit and Benedictine buildings in Pułtusk from their construction till the present. The Church of SS. Apostles Peter and Paul was built by the Jesuits in 1688–1702, though work inside the church went on until 1718, when the church was consecrated. The furnishing of the church continued in 1720–1764. The Jesuit College was housed in buildings erected in the 1550s and 1560s. After the suppression of the Society in 1773 the church and the school were taken over by the Commission of National Education and then, in 1781, by the Benedictines, who had moved here from Płock. In 1803–1806 and 1816–1819 the Benedictines built a new monastery and school, and in 1827–1828 they carried out a thorough renovation of the church, which was considered at that time to be one of the most beautiful churches in the Diocese of Płock. After the dissolution of the Benedictine monastery in 1864, the church was given to the (collegiate) Parish of St. Matthew. In 1875 it was ravaged by a huge fire, in which most of the furnishings were burnt. The Second World War saw a destruction of the towers in the main facade. Since 2011 the Church of SS. Peter and Paul has been the parish church of St. John Paul II’s Parish. In the second part of the article the author presents the circumstances of the compilation of the inventories published in part three. The first inventory (no. 1) was compiled in 1781, when the former Jesuit church and monastery were being taken over by the Benedictines. A comparison between its entries and the inventory taken in 1775 during Bishop Krzysztof Szembek’s inspection reveals many missing items of movable property, especially those made of gold or silver, most of which must have enriched the treasuries of the Płock cathedral and the Pułtusk collegiate church. Another inventory taking came in late 1864 and early 1865 (nos 2–5) in connection with the dissolution of the Pułtusk monastery. The 1869 inventory (no. 6) was compiled when the monastery building was being taken over by a school. The last inventory (no. 7) was taken in 1882. It shows the Benedictines’ movable and immovable property during the dissolution and the scale of the damage wreaked by the 1875 fire. Only few items survived it.

3

Archiwum kościoła św. Michała Archanioła w Michaliszkach (Białoruś) – los kolekcji na tle wydarzeń historycznych

80%

Zianiuk R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2022

|

vol. 119

459-483

EN

In Belarus, in an institutional sense, there are no parish archives as independent institutions that perform their functions of historical completing documents, their proper storage, use and access to researchers. This is due to many factors: the dissolution of monasteries and the closure of churches in the 19th century and the waves of nationalization of church property and persecution in the 20th century. Therefore, the discovery of a collection of documents in the church of the village of Michaliszki, which survived, though not entirely, despite historical socio-political events, can be treated as an exceptional event. In this article, an archive is understood as a collection of documents related to the history and activities of a church, parish and/or monastery and kept in the church. According to the pre-arranged ordering and inventory, the archive consists of 41 folders, most of them consisting of one document (e.g. record book or inventory). The article analyzes the evolution of the document composition of the archive, characterizes the groups of available documents and determines their information potential.

PL

W znaczeniu instytucjonalnym na Białorusi nie istnieją archiwa parafialne jako niezależne instytucje pełniące funkcję gromadzenia historycznej dokumentacji, jej właściwego przechowywania i udostępnienia badaczom. Wynika to z wielu czynników: kasacji klasztorów i zamykania kościołów w XIX wieku, kilku fal nacjonalizacji majątku kościelnego i prześladowań w XX wieku. Dlatego odkrycie zbioru dokumentów w kościele we wsi Michaliszki, który mimo historycznych wydarzeń społeczno-politycznych przetrwał, choć nie w całości, można traktować jako wyjątkowe wydarzenie. W niniejszym artykule archiwum rozumiane jest jako zbiór dokumentów związanych z historią i działalnością kościoła, parafii i/lub klasztoru i przechowywanych w kościele. Zgodnie ze wstępnie wykonanym uporządkowaniem i stworzonym inwentarzem archiwum składa się z 41 teczek, w większości złożonych z jednego dokumentu (np. księgi metrykalnej lub inwentarza). W artykule dokonano analizy ewolucji składu dokumentacyjnego archiwum, scharakteryzowano grupy dostępnych dokumentów oraz określono ich potencjał informacyjny.

4

Przewodniki oraz inwentarze po archiwach, zespołach i zbiorach opublikowane w Polsce po roku 1945

80%

Lenort F.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1969

|

vol. 18

133-158

EN

-

5

Intercyza zawarta między Janem Klemensem Branickim a Katarzyną Barbarą Radziwiłłówną jako przykład realizacji strategii rodzinnych magnaterii (1720 r.)

71%

Łopatecki K.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2016

|

vol. 38

|

issue 3

31-54

PL

W niniejszym artykule zanalizowano pod względem prawnym relacje majątkowe powstałe w wyniku małżeństwa Jana Klemensa Branickiego z Katarzyną Barbarą Radziwiłłówną. Ślub odbył się w Białej Podlaskiej 1 października 1720 roku i poprzedzony był umową przedślubną podpisaną 29 września 1720 roku. W świetle tego dokumentu Janowi Klemensowi Branickiemu zagwarantowano, że posag wyniesie 200 000 zł i zostanie wypłacony w dwóch ratach – w 1721 i 1722 roku. Dodatkowo przekazano wyprawę, czyli ruchomości i kosztowności o bardzo wysokiej wartości 200 000 zł. Prezentowane wydarzenia ukazują, że ekonomiczny sukces rodu magnackiego w znacznym stopniu polegał na umiejętnym skonstruowaniu intercyzy i wyegzekwowaniu jej postanowień. W analizowanym przypadku należy uznać, że przyszły hetman zyskał więcej niż Radziwiłłowie. Po pierwsze, wywalczył lepsze warunki dla Katarzyny Barbary, niż otrzymała Konstancja Radziwiłłówna, która w 1717 roku wyszła za mąż za Jana Fryderyka Sapiehę. Po drugie, dobrze zabezpieczył się na wypadek opóźnień w wypłacie posagu. Oprawę posagu zapewnił dopiero po otrzymaniu posagu, a umowa dożywocia została spisana po wypłaceniu pierwszej raty. Po trzecie, pomimo stosunkowo niskiego posagu, wartość łatwo sprzedawalnych kosztowności i gotówka wypłacona w ramach wyprawy (o łącznej kwocie 200 000 zł) znacznie przekraczała 100 000 zł. Ruchomości, które otrzymała Katarzyna Barbara Radziwiłłówna, stały się częścią wyposażenia stale rozbudowywanego białostockiego pałacu. Jeszcze po pół wieku użytkowania udało się w inwentarzach z lat 1772 i 1775 przyporządkować trzy obiekty (dwa łóżka i obraz), które znalazły się w wyprawie z 1720 roku.

EN

The article contains a legal analysis of the property relations resulting from the marriage of Jan Klemens Branicki to Katarzyna Barbara Radziwiłł. The wedding took place in Biała Podlaska on October 1st, 1720. By virtue of the document in question Jan Klemens Branicki was guaranteed that he would be given 200,000 zlotys and that sum would be paid in two instalments, in 1721 and in 1722. In addition, the dowry contained movables and valuables that were worth another 200,000 zlotys. The events here depicted reveal that the economic success of an aristocratic family to a large extent consisted in a skilful construction of the prenuptial agreement and later in enforcing its fulfilment. In the case analysed here it may be concluded that the future hetman obtained more than the Radziwiłłs. Firstly, he managed to gain better conditions for Katarzyna Barbara than Konstancja Radziwiłł got when she married Jan Fryderyk Sapieha in 1717. Secondly, he protected himself against delays in the payments of the dowry; the setting of the dowry was given after receiving the dowry itself, and the jointure agreement was concluded after the first instalment. Thirdly, in spite of a relatively low dowry, the value of the movables and cash paid within the dowry (200,000 zlotys) significantly exceeded 100,000 zlotys. The movables that Katarzyna Barbara Radziwiłł was given became part of the furnishings of the Białystok palace. Still fifty years later it was possible to find in the 1772 and 1775 registers three objects (two beds and a painting), which had been included in the 1720 dowry.

6

Linguistic geography and historical material. An example of inventory ledgers from the second half of the 18th century kept in Wielkopolska

71%

Osowski B.

Gwary Dziś

|

2020

|

vol. 13

111-134

PL

Niniejsza praca wpisuje się w nurt dialektologiczny geografii językowej. Analizowany materiał to wielkopolskie inwentarze dóbr szlacheckich z 2. połowy XVIIIwieku. Zakłada się, że ówczesna wielkopolska polszczyzna regionalna była wewnętrznie zróżnicowana w wymiarze geograficznym i zróżnicowanie to nie miało charakteru przypadkowego, lecz wpływały na nie takie czynniki, jak: wykształcenie uczestników aktu komunikacji (w tym pisarzy) i opanowanie przez nich polszczyzny literackiej, wpływy gwarowe, wpływy obcych języków, obecność elementów archaicznych i innowacyjnych. Zróżnicowanie to odbija się w inwentarzach, a ich analiza miała za cel wyekscerpowanie przykładów wariantów leksykalnych. W niniejszej pracy przytoczono 4 wybrane przykłady: ‘bogaty chłop’, ‘ziemniaki’, ‘mała izba’, ‘niebieski’. Stworzono dla nich mapy. Po części analitycznej sformułowano uogólnienie na temat wariantywności w badanych źródłach (typy wariantywności, jej źródła, poziomy, typy wariantów).

EN

This work connects with the dialectological aspect of linguistic geography. The analysed material consists of inventory ledgers kept in Wielkopolska in the second half of the 18th century for nobility possessions. It is assumed that the then regional variety of the Polish language spoken in Wielkopolska was geographically diverse and this diversity was anything but accidental. It was affected by the education of the communication actors (including the writers) and their command of the literary Polish language, dialectal influences, impact of foreign languages, presence of archaic and innovative elements. This diversity is reflected in inventory ledgers; an analysis thereof was aimed at excerpting examples of lexical variants. This work contains 4 selected examples: ‘bogaty chłop’ [a wealthy farmer], ‘ziemniaki’ [potatoes], ‘mała izba’[a small room], ‘niebieski’ [blue]. Maps have been created for them. The analytical part is followed by generalisation of the variability in the surveyed sources (types of variability, its sources, levels, types of variants).

7

O domu i bibliotece El Greca

61%

Witko A.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

vol. 22

|

issue 47

237-256

PL

Domenikos Theotokopoulos, powszechnie znany jako El Greco, od 1589 r. zamieszkiwał w pałacu markiza de Villeny, dokąd powrócił w 1604 r., by pozostać tam już do śmierci (1614). Przedmioty będące własnością malarza wymienione zostały w dwóch inwentarzach, spisanych przez jego syna, Jorge Manuela, w 1614 oraz 1621 r. W świetle tych przekazów archiwalnych zarówno wyposażenie domu greckiego malarza, jak i jego biblioteka prezentują się bardzo skromnie. Jednakowoż artysta wynajmował pałac umeblowany, dlatego też w inwentarzach odnotowano tylko i wyłącznie przedmioty będące własnością Theotokopoulosa. Nie wiemy, na ile szczegółowy był zapis inwentarza sporządzonego po śmierci artysty, biorąc pod uwagę, iż jego długi miały być wyrównane przez różnej klasy dobra pozostawione w jego domu. Z kolei w inwentarzu z 1621 r. pojawiają się nowe przedmioty, które mogły być nabyte już przez Jorge Manuela w czasie, gdy zajmował to samo mieszkanie wraz ze swoją pierwszą żoną. Z pomocą tych dwóch inwentarzy w dużej mierze udało się zrekonstruować pierwotną bibliotekę El Greca, a nawet odnaleźć kilka dzieł na marginesie opatrzonych przez artystę komentarzami dotyczącymi architektury i malarstwa. Intensywny rozwój intelektualny greckiego malarza, zapoczątkowany na Krecie, znalazł swe dopełnienie poprzez kontakt ze znakomitymi dziełami włoskich mistrzów, a także dzięki relacjom z włoską elitą intelektualną i lekturze bardzo zróżnicowanych prac, cieszących się wówczas dużą popularnością, dotyczących głównie teorii artystycznych i architektury. Zainteresowanie się tymi dziedzinami zainspirowało malarza do napisania niezachowanego traktatu o architekturze oraz do projektowania szeregu retabulów przeznaczonych na ekspozycję jego obrazów. Nic przeto dziwnego, iż w swej bibliotece El Greco posiadał kilka egzemplarzy traktatu Witruwiusza oraz prace Sebastiana Serlia, Andrei Palladia czy Jacopa Barozziego da Vignoli. Biblioteka Theotokopoulosa była starannie wyselekcjonowana pod kątem dzieł z humanistyki. Znajdowało się w niej dwadzieścia siedem książek w języku greckim, lecz dominowały tam prace pisane w języku włoskim, podczas gdy niemal nie występowały publikacje w języku łacińskim. Jeśli już zawierała dzieła kultury rzymskiej, pojawiały się one we włoskich tłumaczeniach. Także wydań w języku hiszpańskim było w porównaniu z włoskimi niewiele. Biblioteka El Greca, zawierająca dużą ilość książek humanistycznych, zwłaszcza po grecku i włosku, może świadczyć o jego szczególnych zainteresowaniach, a być może nawet o profilu jego wykształcenia. Niestety, po śmierci malarza i konfiskacie jego dóbr w 1622 r., w związku z niewywiązaniem się z zobowiązań wobec Hospital Tavera w Toledo, biblioteka El Greca przepadła bezpowrotnie.

EN

Domenikos Theotokopoulos known as El Greco up until 1589 lived in the palace of Marquis de Villeny, where he returned in 1604 and stayed there until his death (1614). The items owned by the painter were listed in two inventories composed by his son Jorge Manuel in 1614 and 1621. In the light of those sources both the equipment of the painters’ house and his library appear very modest. The library of Theotokopoulos was carefully selected paying special attention on the humanistic works. There were twenty seven books in Greek; the majority of the library included works written in Italian while the Latin books were few indeed, except some Italian translations of some works of the ancient Roman culture. Also the Spanish editions were not much in comparison with the Italian ones. His library can testify to his special interests in humanism; perhaps it shows also the profile of his education. Unfortunately after his death and after the confiscation of his goods in 1622 the library was irretrievably lost.

8

Archiwalia poklasztorne, urzędowe, kasacyjne i pokasacyjne w zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie (klasztory powstałe i/lub skasowane przed 1850 r.)

41%

Mizerka J.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 6

163-236

EN

The article examines an inventory of monastic records kept in the Archdiocesan Archives in Gniezno. It covers archive documents from the Monastic Records section as well as archival units spread across various fonds in the archives. The Monastic Records section was established in the 1970s following a separation of monastic records from the Archives of the Metropolitan Chapter fonds. The section also encompasses archive documents from the Monastery of the Norbertine Sisters in Strzelno, which were transferred from Strzelno to Gniezno on Cardinal Stefan Wyszyński’s orders in 1961. The remaining part of the inventory is made up primarily of records from the period of dissolutions in the 18th and 19th centuries kept in the Archives of the Metropolitan Chapter fonds as well as records of the various parishes. The whole collection of archive documents is very rich and varied in terms of its contents, and concerns religious orders established in the Archdiocese of Gniezno before the 1850s.

Refine search results

2 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

2 Hereditas Monasteriorium

1 Gwary Dziś

1 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 Roczniki Teologiczne

1 2022

1 2020

1 2018

2 2016

1 2015

1 2014

1 1969

1 Lenort F.

1 Mizerka J.

1 Osowski B.

1 Widak A.

1 Witko A.

1 Wiśniewski K.

1 Zianiuk R.

1 Łopatecki K.