Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  irracjonalizm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Krytyka irracjonalizmu w Szkole Lwowsko-Warszawskiej i jej pedagogiczny wyraz

100%
Kostyło P.
Przegląd Pedagogiczny
|
2014
|
issue 1
59-73
PL
W filozoficznych sporach toczonych przez uczonych ze Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (SL-W) szczególne miejsce zajmowały spory z koncepcjami irracjonalistycznymi. Kazimierz Twardowski i jego uczniowie odrzucali te koncepcje zarówno ze względów filozoficznych, jak i pozafilozoficznych. W artykule przedstawiono źródła europejskiego irracjonalizmu początku XX wieku oraz wybranych filozofów – irracjonalistów, z którymi dyskutowali przedstawiciele SL-W. Omawiając tę dyskusję, wskazano na główne linie argumentacji rozwijanej w SL-W. Krytyka irracjonalizmu ujawniła się również wyraźnie w tekstach pedagogicznych omawianych myślicieli. Tym, co charakteryzowało założenia wychowawcze w SL-W, był nacisk kładziony na ścisłość myślenia i sprawność działania, nie zaś dążenie do wyrobienia w uczniach określonego poglądu na świat. Był to wyraz konsekwentnej postawy intelektualnej tej grupy uczonych, opisywanej niekiedy jako postawa maksymalistyczna co do formy i minimalistyczna co do treści.
2
Publication available in full text mode
Content available

Dyskretny urok irracjonalizmu (odpowiedź na Chocholi taniec)

84%
Kaczmarczyk M.
Studia Socjologiczne
|
2020
|
issue 2(237)
29-37
PL
Odpierając zarzuty polemistów, autor artykułu zwraca uwagę na dużą rolę jasności i precyzji pojęć w prowadzeniu polemik naukowych oraz wyjaśnia bronione przez siebie wcześniej stanowisko umiarkowanego konstruktywizmu w socjologii. W konkluzji przypisuje swym krytykom nie w pełni wyartykułowany irracjonalizm, który wynika, jego zdaniem, zarówno z fascynacji myślą społeczną Brunona Latoura, jak i z powierzchownej interpretacji Maksa Webera.
EN
Rebutting the responses of his polemists, the author emphasizes the pivotal role of the concepts’ clarity and precision in scholarly debates. He further explains the standpoint of moderate constructivism in sociology that he has earlier defended. In conclusions, he ascribes tacit irrationalism to his critics, which according to him results from the fascination with Bruno Latour’s social theory as well as the superficial reading of Max Weber.
3
Publication available in full text mode
Content available

Meliorysta i soteryk. O autocentryzmie etycznym Henryka Elzenberga

84%
Środa M.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2017
|
issue 4
4
Publication available in full text mode
Content available

O wątpliwych podstawach i metodologii humanistów postmodernistycznych

84%
Duk A.
Analecta Cracoviensia
|
2020
|
vol. 52
7-28
EN
Postmodern humanists often refer to the study of particular sciences to confirm their theses. However, the general question arises: do they need these particular sciences to validate their research, or do they think that all natural research results from humanistic or cultural issues? Postmodern philosophers accept the latter option. It also seems that the postmodern humanists are not able to completely get rid of rational deadlines and methods, because it better describes reality. The problem of referring to the exact sciences and the lack of one's own clear methods is taken up in the presented text by the example of the works of selected non-rational thinkers.
PL
Postmodernistyczni humaniści często odwołują się do badań nauk szczegółowych w celu potwierdzenia swoich tez. Powstaje jednak zasadnicze pytanie: czy potrzebują oni szczegółowych nauk, aby potwierdzić swoje badania, czy też jest odwrotnie: uważają, że wszystkie badania nauk szczegółowych wypływają z tez humanistycznych lub kulturowych? Myśliciele postmodernistyczni zakładają tę drugą opcję. Wydaje się również, że owi humaniści nie są w stanie całkowicie pozbyć się racjonalnych terminów i metod, ponieważ one lepiej opisują rzeczywistość. Problem odwoływania się do nauk ścisłych i braku własnych klarownych metod podejmowany jest w prezentowanym tekście na przykładzie prac wybranych myślicieli postracjonalnych.
5

Nierozumienie ruchu i jego konsekwencje

67%
Ostasz K.
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
|
2017
|
vol. 29/1
EN
We do not understand the movement that we experience continually. On the other hand, we understand constancy that we cannot experience. In my opinion, it is a prime reason for apparent and unsolvable philosophical problems. Language cannot describe empirical experience adequately. This gap between rational thinking and sensual data can be bridged with the help of metaphor.
6
Publication available in full text mode
Content available

Kilka uwag na temat ekstazy Plotyna – wokół interpretacji Enn. IV 8[6],1,1-11

67%
Szymańska-Kuta D.
Studia Religiologica
|
2011
|
vol. 44
95-107
EN
The starting point of the article is a critical analysis of the possible interpretations of the famous excerpt of Enn. IV 8[6],1,1–11, on the basis of which the image of the ecstasy of Plotinus as a momentary rapture, which Plotinus apparently experienced a certain number of times in his life, was formed. In the next part of the article this analysis becomes a pretext for considering, on the one hand, the elements which show the closely philosophical, rational character of the Plotinian system, yet on the other hand the irrational elements appearing in the text of Enneads. The author also tackles the problem of the continuity of the irrational component of Neoplatonic tradition. In this way she tries to answer the question whether Postplotinian Neoplatonism – sinking to irrationalist positions – broke with the rationalist premises of the philosophy of Plotinus, or, on the contrary, has its basis in certain philosophical assumptions which develop Plotinus’ views.
7
Publication available in full text mode
Content available

Funkcje i dysfunkcje myślenia irracjonalnego

67%
Gajewski M.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
|
2017
|
vol. 42
|
issue 2
EN
The terms “rationality” and “rationalism” are often considered to be synonyms which is a mistake. “Rationality” means certain property of thinking while “rationalism” – philosophical current. It is the same case with the terms “irrationality” (characteristic psycho-biological and social phenomenon) and “irrationalism” (certain theoretical and mental position). Many researchers claim that rationality and reasoning are definitive properties of thinking which is also a mistake. Thinking is a set of activities that are supposed to solve problems (motivational tensions) generated by so-called motivational system. Reasoning constitutes only one of subsets of thinking. We call thinking rational when it manages to solve a problem in an optimal way. Rational thinking relies (among others) on finding patterns in a world that surrounds us. This tendency, however, often leads to finding false patterns and formulating false beliefs based on them. A huge number of false beliefs and thinking errors which we fall victims to every day seems to suggest that being rational is not our “default setting”.
PL
Terminy „racjonalność” i „racjonalizm” często bywają uważane za synonimy, co jest błędem. „Racjonalność” oznacza pewną własność myślenia, zaś „racjonalizm” – kierunek filozoficzny. To samo dotyczy terminów „irracjonalność” (swoiste zjawisko psycho-biologiczne i społeczne) oraz „irracjonalizm” (określone stanowisko teoretyczne i mentalne). Wielu badaczy uważa racjonalność i rozumowanie za cechy definicyjne myślenia, co również jest błędem. Myślenie to zespół czynności, których funkcją jest rozwiązywanie problemów (napięć motywacyjnych) wytwarzanych przez tzw. układ motywacyjny. Rozumowanie stanowi tylko jeden z podtypów myślenia. Określamy myślenie mianem racjonalnego, gdy udaje mu się rozwiązać dany problem w sposób optymalny. Myślenie racjonalne polega m.in. na znajdowaniu prawidłowości w otaczającym nas świecie. Ta tendencja wielokrotnie prowadzi jednak do doszukiwania się prawidłowości tam, gdzie ich nie ma i formułowania na tej podstawie fałszywych przekonań. Ogromna ilość fałszywych przekonań oraz błędów myślenia, którym ulegamy każdego dnia, zdaje się sugerować, że bycie racjonalnym nie stanowi naszego „ustawienia domyślnego”.
8
Publication available in full text mode
Content available

Causa irrationabilitatis, czyli o źródłach transhumanistycznej antropologii

51%
Ziółkowski M.
|
2020
|
vol. 2
|
issue 9
203-226
EN
The aim of this paper is to show source inspirations on which anthropological model of transhumanist doctrine has been built. Fundamental thesis of transhumanism says that there is possibility of transgressing the natural condition of man through the various latest technologies what suppose to develop more excellent human’s essential form. The author turns attention to the fact that there is a category of possible beings and ontology of transfer adopted by transhumanist doctrine and that there is no essential differentiation between two notions such as „being” and „product”. For that reason it is impossible to apply aparatus of Thomisitic metaphysics to that doctrine. Another element which shows discrepancy of both stances is, analysed by the author, opposition between materialistic-naturalistic transhumanist anthropological model, called on the ground of natural science encephalocentrism and hylemorfism proper for Christian antropology. The author shows irrationality of many anthropological ideas of transhumanist doctrine and also presents its two main sources. The first is ideologization in the area of natural science whose extreme appearance we find in reductionist encephalocentrism. The second is extrapolation of reductionist encephalocentrism stance along with stances of technological probabilism into religious domain of anti-Christian antic gnostic systems. The author ultimately states that transhumanism is ideology which skillfully transforms gnostic mysticism into „new garments” of the latest technologies and for that, it effectively resonates in a contemporary irrational anti-culture.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.