Search results

1

O metaforyzacji pojęciowej w tekstach prawnych raz jeszcze. Przyczynek do metaforyzacji pojęciowej drugiego stopnia

100%

Falana-Jafra A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

561-575

PL

Celem artykułu jest wyodrębnienie metafor drugiego stopnia występujących w aktach prawnych. Analizy prowadzone były w ramach kognitywnego paradygmatu językoznawczego. Istota metaforyzacji drugiego stopnia wyraża się w konstruowaniu konceptualizacji prawnych na kanwie konceptualizacji pokrewnych, już istniejących, i przebiega w kierunku od myśli ku słowu. Metaforyzacja ta stanowi wyraz procesów mentalnych, do których predysponowane są osoby posiadające wiedzę i doświadczenie w stosowaniu prawa. Jej efekty znajdują odzwierciedlenie na płaszczyźnie języka prawniczego, co przesądza o doniosłości praktycznej przeprowadzonych badań.

2

POLISEMIA W PRZEKŁADZIE PRAWNICZYM GRECKO-POLSKIM I POLSKO-GRECKIM

89%

GORTYCH-MICHALAK K.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

175-183

EN

Polysemy is a relatively important problem in translation and it requires a translation solution which is adequate to the context. The phenomenon of polysemy seems to be slightly difficult to be defined precisely in linguistics as lingusts analyze polysemy in reference with homonymy. Even if legal language aims at expressing accurately meanings, there are many examples of polysemous terms in statutory instruments including constitutions or statutes which are produced by a virtual author – the legislator. The purpose of the paper is to provide methodological means for finding and to applying adequate translational strategies of dealing with polysemous terms occurring in Greek and Polish legal languages. Some legal terms (words and phrases) derived from the morpheme «πολιτ» [polit] of constitutional, administrative and civil Greek and Polish legal language are investigated. The author of the paper emphasises the connection between the terms and the context in which they occur and points out that context analysis is the only way to find successful translational equivalents meeting the requirements of the pragmatic methodology of legal translation. The research might be prolegomena to further lexicographic studies of the so-called lesser spoken languages including for example Greek and Polish languages. The obtained results of the research might be used in translation studies and practice, language teaching and comparative law.

PL

Wieloznaczność terminologiczna stanowi relatywnie istotny problem w procesie przekładu, który wymaga zastosowania rozwiązania translatorskiego adekwatnego do kontekstu. Zjawisko wieloznaczności zdaje się być również nieco problematyczne do zdefiniowania przez językoznawców, którzy rozważają polisemię w kontekście homonimii i odwrotnie. Mimo dążności języka prawnego do precyzyjnego wyrażania myśli legislatora, wirtualnego autora tekstu prawnego, również i w tekstach prawnych, np. w konstytucjach i ustawach znajdują się wyrazy polisemiczne. Celem niniejszego artykułu jest opracowanie metodologii znajdowania i aplikacji adekwatnych rozwiązań translatorskich do przekładu terminów wieloznacznych polskiego i greckiego języka prawnego. Przedmiotem opracowania są terminy (wyrazy i frazy) zbudowane w oparciu o morfem rdzeniowy «πολιτ» [polit] pochodzące z prawa konstytucyjnego, administracyjnego, cywilnego obecne w greckim i polskim języku prawnym i prawniczym. W wielu opracowaniach wskazuje się na konieczność powiązania terminologii z kontekstem jako podstawy do zapewnienia właściwego ekwiwalentu translacyjnego w obrębie metodologii pragmatycznego przekładu prawniczego. Przeprowadzone badania stanowią przyczynek do rozwoju dalszych opracowań leksykograficznych w obrębie tzw. mniej popularnych języków, jakimi są język grecki i język polski. Wyniki badań mogą być aplikowane w obrębie translatoryki, glottodydaktyki oraz komparatystyki prawniczej.

3

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

71%

MATULEWSKA A.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

159-173

EN

The paper touches upon selected problems connected with translation of insolvency law terminology from Polish into English. The term zarządca has been used to illustrate its vertical and horizontal intertextuality in Polish and English language. The corpus composed of nortmative texts (Polish Act on Insolvency and Rehabilitation, British Insolvency Act, European Union Repulation on Insolvency Proceedings) and soft-law (INSOL guidelines, NATO regulations, etc.) has been compared to show how the context modifies the meaning of the term and requires applying different equivalents depending on the context acquired meaning. The author also presents dictionary equivalents which may be found in Polish-English legal dictionaries to illustrate the quandaries awaitingthe translator who is to render a translation of a text dealing with insolvency law.

PL

Artykuł dotyczy problemów przekładu terminologii z zakresu prawa upadłościowego i naprawczego z języka polskiego na angielski. Autorka uwzględnia problem intertekstualności w przekładzie prawniczym tekstów dotyczących prawa upadłościowego. W pierwszej części zostanie przedstawiony korpus badawczy. W drugiej części, na podstawie analizy tekstów paralelnych, autorka omówi termin zarządca, którego ekwiwalenty angielskojęzyczne są uzależnione od kontekstu wynikającego z prób tworzenia jednolitych reguł oraz zapewniania normatywnych ram współpracy (przez organizacje międzynarodowe, takie jak Unia Europejska, INSOL, NATO) w transgranicznych sprawach upadłościowych w celu ułatwienia obrotu międzynarodowego. Na koniec zostanie przedstawiona wielość ekwiwalentów dla terminu zarządca w tekstach dotyczących prawa upadłościowego formułowanego w języku angielskim.

4

WYBRANE CECHY POLSKIEGO I FRANCUSKIEGO JĘZYKA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH – CHARAKTERYSTYKA CECH UMÓW ODNOSZĄCYCH SIĘ DO RZECZY

71%

NOWAK-KORCZ P.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

47-116

FR

L’objectif de l’article consiste à montrer les caractéristiques choisies de la langue du droit polonaise et française concernant les contrats de droit des obligations et notamment des contrats portant sur l’usage des biens dans la perspective de traduction. Les textes parallèles tels que les contrats de location, contrats de bail à ferme, de prêt à usage ainsi que de crédit-bail ont été traduits et analysés. L’auteur présente les caractéristiques lexicales, grammaticales ainsi que les autres traits typiques de la langue en question p. ex. expressions du temps.

EN

The article aims at characterizing selected features of the Polish and French contraact law and to be more exact the language of contracts for transferring rights to things in the aspect of translation. The author has translated and analyzed Polish and French parallel texts of contracts of lease, contracts of tenancy, contracts of lending and contracts of lease with an option to purchase. The lexical, grammatical and other features of the langauge of contracts are amply exemplified.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie wybranych cech polskiego i francuskiego języka prawa umów prawa zobowiązań, a konkretnie umów dotyczących używania rzeczy w aspekcie translatologicznym. Tłumaczeniu i analizie poddane zostały wybrane teksty paralelne umów najmu, dzierżawy, użyczenia oraz leasingu w języku polskim i francuskim. Scharakteryzowano cechy leksykalne, gramatyczne oraz inne cechy języka umów jak np.: określenia temporalne.

5

ZAŁOŻENIA SEMANTYKI SAULA KRIPKEGO I HILARY’EGO PUTNAMA I ICH WPŁYW NA WSPÓŁCZESNĄ ANALIZĘ JĘZYKA PRAWNEGO

71%

SZCZEKOCKI P.

Comparative Legilinguistics

|

2010

|

vol. 3

113-118

EN

The conception of Saul Kripke‘s and Hilary Putnam‘s semantics belongs to new semantic concepts. It formulates three principles which have an essential influence on the contemporary analysis of a law language.Statements which can be inferred from this concept indicate:1. The independence of the language meaning of a law text from a historical legislator‘s intention, attaching significance on the practice of the phrases used in a given communicative community.2. The influence of various ways of a language law use on the procedure of establishing its meaning.3. The evolution in time of the language meaning of a law text.Saul Kripke‘s and Hilary Putnam‘s semantics tries to prove that a law interpretation process, being compliant with the principles of the law positivism, whose characteristic feature is the linguistic character of the law, should consider the changes in time of a law text meaning, the arguments of an unbinding precedent, the views formulated by a doctrine or the comparative arguments. As a result, it is to make them treated as the arguments for establishing the meaning of the law text phrases. This concept pays attention to the context in which language is used and it focuses on the language community which a speaker belongs to.

PL

Koncepcja semantyki Saula Kripkego i Hilary‘ego Putnama, należąca do nowych koncepcji semantycznych formułuje trzy założenia, które w istotny sposób wpływają na współczesną analizę języka prawnego.Twierdzenia, jakie można wyprowadzić z tej koncepcji, wskazują na:1. Uniezależnienie językowego znaczenia tekstu prawnego od intencji historycznego prawodawcy, przenosząc tym samym ciężar na praktykę użytych zwrotów w danej wspólnocie komunikacyjnej.2. Wpływ różnorakich sposobów użycia języka prawnego na procedurę ustalania jego znaczenia.3. Ewolucję językowego znaczenia tekstu prawnego w czasie. Semantyka Kripkego–Putnama stara się dowieść, że proces interpretacji prawniczej zgodny z założeniami pozytywizmu prawniczego, którego charakterystyczną cechą jest językowy charakter prawa, powinien uwzględniać zmiany znaczenia tekstu prawnego w czasie, argumenty niewiążącego precedensu, poglądy formułowane przez doktrynę, czy też argumenty komparatystyczne. W konsekwencji ma to doprowadzić do traktowania ich jako argumentów służących ustalaniu znaczenia zwrotów tekstu prawnego. Koncepcja ta zwraca uwagę na kontekst, w jakim używa się języka, w szczególności zaś skupia się na wspólnocie językowej, do której mówiący należy.

6

THE ROOTS OF JAPANESE LEGAL TERMINOLOGY

71%

HORIE Y.

Comparative Legilinguistics

|

2010

|

vol. 4

81-92

PL

Artykuł opisuje źródła japońskiej terminologii prawnej i prawniczej.

EN

During the Meiji era, Japan began its modernization and the Western culture wasintroduced to Japan. Japan had to construct a modern society, fusing complicatedly with a model ofthe Japanese tradition. In the legislation field, beginning with the Constitution of the Empire ofJapan, the establishment of the first unified nationwide law was attempted in this period. Inparticular concerning the civil code, The French Code (later German Code) was considered as themost comprehensive code, and its translation was made and edited as a Japanese Civil Code.However, translating the original concepts which had not existed in Japan was a very difficult task.They coined words preserving the original sequence of elements and as a result there is a gapbetween the European legal terms and the Japanese ones especially in translation. The current legalterminology was made based on such a historical background, in consequence it has become lessfamiliar to Japanese people. I would like to consider theses problems on some examples.

7

CAN GENRE-SPECIFIC DIY CORPORA, COMPILED BY LEGAL TRANSLATORS THEMSELVES, ASSIST THEM IN ‘LEARNING THE LINGO’ OF LEGAL SUBGENRES?

71%

SCOTT J.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 12

87-100

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań przeprowadzonych w celu określenia czy korpusy tekstów tworzone przez zawodowych tłumaczy testów prawa, zwłaszcza tych tłumaczących na języki obce, mogą pomagać im w uczeniu się odmian języka prawa. Stworzono metodologię dotyczącą samodzielnego tworzenia korpusu wykorzystującego pozyskiwanie wiarygodnych tekstów z internetu lub innych źródeł przez tłumaczy. Badanie pilotażowe dotyczące wybranych gatunków tekstów prawa oraz różnych języków dowodzi, że kompilacja takiego korpusu zgodnego z kryteriami użytkowników, może zająć 30-45 minut. Zakłada się, że te wysoko wyspecjalizowane korpusy stanowią dla tłumaczy dodatkowe źródło informacji, zwłaszcza, że w wielu językach brakuje słowników prawnych, szczególnie jeśli chodzi o kolokacje.

EN

This paper presents a study aimed at examining whether DIY corpora compiled by professional legal translators can assist them in their role as learners of legal sublanguages, particularly those translators working into non-native target languages. A procedural DIY corpus methodology has been developed, involving the framed retrieval of authoritative legal texts from Internet repositories or other sources by legal translators themselves, according to their specific needs or those of particular projects, bearing in mind at all times feasibility in the workplace. Target audience expectations and requirements are also an important consideration in the project. A pilot study performing some initial testing with professional legal translators in certain legal genres and different languages has been completed and will be reported on. Results so far seem to indicate that compilation of such corpora can be achieved in an average of 30-45 minutes, in line with users' expressed criteria. It is posited that these highly specialised corpora may provide translators with some additional reference material that they are sorely lacking due to the absence or shortage in many language combinations of legal dictionaries or thesauri, in particular as regards collocations. It is hoped that a contribution may be made to professional practice in the long term.

8

ПЕРВЫЙ ЧЕШСКО-УКРАИНСКИЙ ЮРИДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ

71%

ГАЗДОШОВА О.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 11

47-54

PL

Artykuł omawia problemy związane z przygotowaniem pierwszego czesko-ukraińskiego słownika prawniczego przygotowanego przez Halynę Myronovą i Oxanę Gazdosovą. Słownik został wydany w 2009 roku. Autorka omawia kwestie związane z doborem właściwych ekwiwalentów z ciągów synonimicznych, problem hiponimii i hiperonimii pól znaczeniowych terminów w obu jezykach, a także przekład internacjonalizmów, zapożyczeń i terminów bezekwiwalentowych.

EN

The paper presents Halyna Myronova and Oxana Gazdosova´s Czech-Ukrainian Legal Dictionary (Česko-ukrajinský právnický slovník) published in 2009. There are also given problems that appeared while compiling the dictionary, the most difficult being the necessity to choose the relevant equivalent from a synonymy chain. Further, hypernymous and hyponymous relations among the legal terms had to be analyzed – paronymy and homonymy. An attention is focused on translation of words of foreign origin, internationalisms or translation of realia.

RU

В докладе презентируется Чешско-украинский юридический словарь (Česko-ukrajinský právnický slovník / Чесько-український юридичний словник) Галины Мыроновой и Оксаны Газдошевой, изданый в 2009 году в Брно, в Чехии, который является первым произведением / публикацией своего рода как в чешской, так и в украинской лексикографии. Словарь вмещает приблизительно 15000 чешских статей, многословных названий и закрепленных словосочетаний, которые часто появляются в юридических текстах и которым соответсвуют около 20 000 украинских эквивалентов. В докладе тоже представлена робота и самие частые и болшие лингвистические, а тоже экстралингвистические проблемы, связаные со составлением этого словаря.

9

TRANSLATING MEDICAL TEXTS FOR LEGAL PURPOSES: A GROWING CHALLENGE FOR COURT TRANSLATORS AND INTERPRETERS

71%

KOŚCIAŁKOWSKA-OKOŃSKA E.

Comparative Legilinguistics

|

2012

|

vol. 11

7-21

PL

Przekład tekstów medycznych obejmuje cały szereg różnego typu tekstów, takich jak wypisy szpitalne, epikryzy, artykuły naukowe w czasopismach medycznych, ulotki informacyjne dla pacjenta (PILs) czy też wskazówki dotyczące stosowania leku (IFU). Wkracza również w sferę zainteresowania zawodowego tłumaczy przysięgłych z racji takich czynników jak np. migracja obywateli lub członkostwo Polski w UE i wynikające z tego procedury implementacji prawa unijnego do polskiego oraz wprowadzania wyrobów medycznych na rynek. Tłumacze przysięgli z konieczności więc mają do czynienia z całym szeregiem tekstów z różnych dziedzin medycyny (oraz dziedzin pokrewnych, takich jak np. farmakologia czy biologia). Trudnością i jednocześnie wyzwaniem dla tłumacza w takiej sytuacji stają się: brak wiedzy medycznej, problemy ze znajomością terminologii medycznej (oraz wszechobecnych skrótów i skrótowców) czy ogólnie pojętego dyskursu medycznego. Pociąga to za sobą rozwój nowego profesjonalnego podejścia do tłumaczenia takich tekstów jak również specyficznych kompetencji (dlatego w artykule pokrótce wyjaśnione zostaną pojęcia takie jak profesjonalizm i kompetencja). Podejście zaprezentowane w artykule będzie podejściem zorientowanym na tłumacza.

EN

Medical translation has been an area of an increased growth in the demand for translation services. It is considered to cover an extensive variety of genres, starting from hospital discharge reports, epicrises, specialist articles in medical journals, patient information leaflets (PILs) or instructions for use (IFU). It also has entered the area of activity of court translators due to e.g. migration or Poland’s membership in the EU and resultant EU-law implementation procedures (i.e., implementation of the Medical Devices Directive 93/42/EEC) and commercialisation of medical devices, thus generating the need to deal with an array of texts from the entire realm of various fields of medicine, and related disciplines (pharmacy, pharmacology, biology, etc.). Court translators are therefore facing difficulties and at the same time challenges, among which most important are the lack of medical knowledge, medical terminology (including acronyms and abbreviations) or medical phraseology in general. This entails the development of a new professional approach towards proceeding with such tasks, and requires constant improvement of skills and knowledge as well as special competencies that might be of help for translators (for this reason the notions of professionalism and translation competence shall be briefly elucidated). The focus of the article is placed on translation of medical texts seen from the point of view of translators and the purpose of translation, and not from the perspective of users, thus the approach is translator-centred.

10

Wewnętrzny punkt widzenia i znaczenie pojęcia wspólnoty komunikacyjnej w metodologii prawoznawstwa (wprowadzenie do problematyki)

71%

Zirk-Sadowski M., Bekrycht T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2017

|

vol. 79

5-7

EN

The text contains some remarks on the methodological issues of jurisprudence. It points to important role of the so-called internal point of view in epistemology of law and it stresses an important role of the analysis of legislative language (language of the law) and legal language in an attitude of the participant of the communicational community.

PL

Tekst zawiera kilka spostrzeżeń dotyczących metodologicznej problematyki prawoznawstwa. Autorzy wskazują w nim na istotną rolę tzw. wewnętrznego punktu widzenia w epistemologii prawa oraz analiz języka prawnego i prawniczego w postawie uczestnika wspólnoty komunikacyjnej.

11

Język prawny i prawniczy na przełomie wieków (perspektywy badawcze i zagrożenia)

63%

Kurek H.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2015

|

vol. 51

|

issue 3(205)

303-310

PL

Po zdefi niowaniu pojęć: język prawny i język prawniczy oraz ocenie przydatności tekstów prawnych i prawniczych do badań językoznawczych, w artykule skupiono się na analizie tekstów prawniczych tworzonych na przełomie wieków i starano się ustalić przyczyny ich niezrozumiałości. Zaliczono do nich: strukturę tekstu (brak wyraźnego podziału treści), homonimię składniową, wtórne związki składniowe, niepoprawne konstrukcje z imiesłowowymi równoważnikami zdań, brukselizmy i zbędne zapożyczenia, a także niepoprawną interpunkcję. Pokazano też konsekwencje semantyczne oraz skutki prawne wynikające z nieodmieniania nazwisk w tekstach prawniczych.

EN

After defi ning the notions: legal language and language of the law, and after evaluating the usefulness of legal and law texts in linguistic research, the author of the article focuses on analysing legal texts written at the turn of the centuries and tries to determine the reasons why the texts are incomprehensible. Such reasons include: the structure of the text (the lack of clear division of the content), syntax homonymy, derivative syntactic relations, incorrect structures containing elliptical sentences, Brussels bureaucratic vocabulary and unnecessary borrowings, as well as incorrect punctuation. Also, the author shows semantic and legal consequences resulting from the fact that surnames are not declined in legal texts.

12

Na marginesie koncepcji języka norm prawnych

63%

Malinowski A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 4(25)

54-64

EN

The article presents an attempt at an alternative approach to the scholarly interpretation model, in which statements expressed in the language of norms have been replaced by statements in the language of lawyers. In the proposed approach, the result of the interpretation of a legal text is a set of sentences of the lawyers’ language stating that a specific general legal norm applies at the moment of interpretation due to the validity of the relevant fragment of the legal text. The whole (complete) set of statements in the lawyers’ language whereby legal norms are held to be valid is treated by lawyers as a description of the legal system. It is stated that, considering the law as a system, neither case law nor scholarship in practice refers to the language of norms, but to the results of interpretations described in the lawyers’ language. However, the paradigm of scholarly interpretation using the concept of the language of norms has its undoubted cognitive value and is useful for didactic purposes.

PL

W artykule przedstawiono próbę alternatywnego ujęcia modelu wykładni doktrynalnej w którym wypowiedzi w języku norm zastąpiono wypowiedziami w języku prawniczym. W proponowanym ujęciu rezultatem interpretacji tekstu prawnego jest zbiór zdań języka prawniczego stwierdzających, iż określona generalna norma prawna obowiązuje w momencie interpretacyjnym ze względu na ważność relewantnego fragmentu tekstu prawnego. Tworzący całość (kompletny) zbiór wypowiedzi w języku prawniczym stwierdzających obowiązywanie norm prawnych jest traktowany przez prawników jako opis systemu prawa. Stwierdzono, iż zarówno judykatura, jak i doktryna rozpatrując prawo jako system w praktyce nie odnosi się do języka norm, a odwołuje się do wyników wykładni opisanych w języku prawniczym. Natomiast paradygmat wykładni doktrynalnej z wykorzystaniem pojęcia języka norm ma swoje niewątpliwe walory teoretyczne i jest przydatny w celach dydaktycznych.

13

Narracyjność języka prawniczego w procesie tworzenia prawa

63%

Skuczyński P.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 1(22)

66-83

PL

Artykuł dotyczy relacji między argumentacyjnym i narracyjnym charakterem teksów prawniczych oraz pytania, czy te ostatnie mogą być pojmowane jako teksty narracyjne. Tekst narracyjny rozumiany jest jako przekazujący odbiorcy opowieść za pomocą określonego medium. Opowieść jest zatem treścią tekstu narracyjnego i stanowi konkretny sposób zamanifestowania fabuły. Fabuła jest więc swego rodzaju wewnętrzną logiką opowieści. Tę samą fabułę można opowiedzieć na wiele sposobów. Tekst narracyjny nie przedstawia wydarzeń bezpośrednio, lecz poprzez opowieść, która wymaga opowiadającego ją podmiotu – narratora. Oczywiście może być on w tekście mniej lub bardziej ujawniony i występują różne jego rodzaje. W konsekwencji można wyodrębnić c co najmniej pięć stanowisk dotyczących relacji argumentacji i narracji w prawie: 1) Sceptyczne – narracja jest zaprzeczeniem rozumności prawa, 2) Narracja jest strukturą prezentacji faktów, 3) Narracja jest środkiem perswazji retorycznej, 4) Narracja jest strukturą meta-argumentacyjną, 5) Narracja jako przedmiot analizy krytycznej – ujawnia tożsamość autora. Teoria narracji zostanie zastosowana do szczegółowego zagadnienia uczestniczenia samorządów zawodowych w tworzeniu prawa.

EN

The paper concerns the relation between argumentative and narrative features of legal texts and the question whether legal texts can be perceived as narrative texts. A narrative text is understood as transferring a story to the recipient through a given medium. The story, being the content of a narrative text, constitutes a specific way of manifesting the plot. The latter is a sort of internal logic of the story. The very same plot might be told in many different ways. Hence, the narrative text does not depict events directly, but through a story that requires a storytelling agent – the narrator. Certainly, there are different kinds of narrators, who can be more or less exposed within the text. In consequence, there are at least five positions concerning the relation between argumentation and narration in law: 1) sceptic – narration is a negation of the reasonableness of law; 2) narration is a structure of presentation of facts; 3) narration is a means of rhetoric persuasion; 4) narration is a meta-argumentative structure; 5) narration is a subject of critical analysis as it reveals the identity of an author. The theory of narration is applied to a particular problem of participation of professional self-governments in law-making.

14

Łacińska humiliatio a staropolska pokora. Wpływ polszczyzny na łacinę w średniowieczu

63%

Ledzińska A.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2019

|

vol. 75

73-86

PL

Artykuł przedstawia interferencje semantyczne, do których doszło na styku łaciny średniowiecznej i staropolszczyzny w obrębie leksemów opisujących usankcjonowany prawem i zwyczajem akt pokory, to jest publiczne upokorzenie się winowajcy, najczęściej zabójcy, połączone z prośbą o przebaczenie. Są to: humiliatio, humilitas, a dodatkowo homagium, venia) oraz staropolska pokora. Po dokonaniu diachronicznej analizy rozwoju wyrazów współdzielących rdzeń humil* sięgnięto do materiału porównawczego z łaciny średniowiecznej innych narodów, staropolszczyzny oraz języka staroczeskiego. Starano się w ten sposób ustalić, jakie zmiany językowe i społeczno-kulturowe się przyczyniły do wyłonienia się znaczenia prawnego leksemów humiliatio, humilitas w łacinie średniowiecznej ziem polskich, wysuwając ostatecznie hipotezę, że doszło tu do kalki językowej jednego ze znaczeń polskiego terminu pokora.

EN

The paper discusses cross-linguistic interference observed while studying Latin humiliatio, humilitas (and additionally homagium, venia) and Old Polish pokora, referring to the statutory and customary legal practice of ‘public humiliation of the culprit, most often the murderer, and their request for forgiveness’. The research focuses on the linguistic and socio-cultural changes that made the juridical meaning of humiliatio, humilitas emerge. The paper offers a diachronic analysis of the development of a set of words that share the root humil*, followed by a synchronic study of the vocabulary attested in Old Polish, Old Czech, and in Medieval Latin used in other countries. The article discusses linguistic and socio-cultural factors that might have contributed to the development of the juridical sense of humiliatio, humilitas in Medieval Latin in Poland, and concludes with a hypothesis that the described sense emerged as a calque of one of the senses of the Polish word pokora.

15

Język prawny i język prawniczy jako przedmiot badań językoznawczych i prawoznawczych w latach 1935–1999

63%

Śliwicka A.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

vol. XX/3

151–164

EN

The article constitutes an overview. It provides a synthetic description of the current state of research and the directions for the development of the thought which is focused on the issue of the language of the regulations and legal norms, as well as the language of the legal theory and practice, in the previous century starting from the thirties. Therefore, the most important linguistic and jurisprudential publications were selected which, then, were discussed simultaneously, in a chronological order. These considerations allowed to organize what by 1999 had occurred in the reflection on the legislative language and the legal language in separate academic fields, which, after being combined, laid the foundations for jurislinguistics.

16

Morfologia lessicale e participio presente nel linguaggio giuridico: un approccio contrastivo italiano / polacco

63%

Pronińska A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2017

|

issue 9(3)

43-53

IT

I tratti abitualmente ritenuti caratteristici del linguaggio giuridico comprendono, tra l’altro, il ricorso particolarmente frequente all’uso delle forme implicite (participio, gerundio e infinito). Il presente articolo è dedicato alla descrizione preliminare del participio presente in chiave contrastiva italiano-polacco con particolare riferimento al linguaggio giuridico. L’analisi si concentra sugli aspetti connessi all’utilizzo delle forme participiali nella formazione delle parole per creare i nomi d’agente che indicano i partecipanti del negozio giuridico in italiano e sui loro equivalenti terminologici polacchi.

PL

Jedną z cech charakteryzujących język prawny i prawniczy jest wykorzystanie form nieosobowych czasownika, takich jak imiesłów przymiotnikowy i przysłówkowy oraz bezokolicznik. Niniejszy artykuł jest poświęcony wstępnemu opisowi imiesłowu przymiotnikowego (participio presente) w ujęciu kontrastywnym włosko-polskim ze szczególnym uwzględnieniem użycia w języku prawnym. Analiza koncentruje się na aspektach związanych z wykorzystaniem form imiesłowowych w słowotwórstwie, tj. do tworzenia tzw. nomina agentis, określających uczestników czynności prawnych w języku włoskim i ich polskich odpowiedników terminologicznych.

17

Mury i mosty - rzecz o barierach w komunikowaniu się adwokatury ze społeczeństwem

63%

Grochala B.

|

2017

|

vol. 51

|

issue 2

165-176

EN

In the article, the author describes randomly chosen websites of law firms. Since, according to the Polish law, lawyers should not advertise their services, she analyzed whether these websites truly contained no advertising material. Additionally, the author examined the complexity of the language of such websites. She used modern software called Jasnopis, which determines text difficulty (fogginess) with the use of various parameters. The author noticed that the language of law firm websites did not meet the criteria for simple language and that it was also strongly persuasive. These observations allowed to conclude that the authors of these texts concentrated more on the impressive function of the text that the informative function.

PL

-

18

TEKST PRAWNY JAKO HIPERTEKST – O INTERTEKSTUALNOŚCI TŁUMACZEŃ PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTRUMENTÓW Z ZAKRESU HANDLU LUDŹMI

62%

BIEL Ł.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

127-143

EN

The paper examines the intertextuality of translated legislation with a case study of international legal instruments combating trafficking in human beings. The instruments come from three systems (United Nations, Council of Europe and European Union) and are interrelated both by explicit references and implicit textual quotes, the latter being most evident in uniform definitions of trafficking in all the documents. The paper identifies four types of relations in translation, i. e. 1) relations between source texts, 2) relation between the source text and the target text, 3) relations between existing translations, and 4) relations between the target text and target-language legislation. Drawing on Mattila’s metaphor of a legal text as a hypertext, the author shows that translation creates a non-symmetrical hypertext due to partial distortion of interrelations between source texts on the one hand and through new intertextual relations due to recontextualisation and lack of standarisation, on the other hand. The intertextual relations in translation have been found to be more complex and less predictable. Translations demonstrate a surprisingly high variation of equivalents of identical prefabricated terminological units; and low textual fit to non-translated legislation in Polish.

PL

Artykuł analizuje zjawisko intertekstualności tekstów prawnych w tłumaczeniuna przykładzie powiązanych ze sobą dokumentów międzynarodowych z zakresu handlu ludźmi (ONZ, Rada Europy i UE). Zidentyfikowano cztery rodzaje relacji występujących w przypadku tłumaczeń: 1) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a innymi zbliżonymi aktami prawnymi w języku źródłowym; 2) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a docelowym; 3) relacja pomiędzy tekstem docelowym a wcześniejszymi tłumaczeniami powiązanych aktów; 4) relacja pomiędzy tekstem docelowym a aktami prawnymi kraju docelowego. W części analitycznej zbadano szczegółowo powiązania między dokumentami źródłowymi, spójność tekstu docelowego z poprzednimi tłumaczeniami oraz jego dopasowanie tekstowe, analizując tłumaczenia niemal identycznej w języku angielskim definicji handlu ludźmi. Korzystając z metafory hipertekstu Mattili, autorka dowodzi, iż wbrew postawionej hipotezie tłumaczenie tworzy niesymetryczny hipertekst, częściowo zamazujący relacje między tekstami źródłowymi i kreujący nowe zależności intertekstualne na skutek rekontekstualizacji, zniekształceń wynikłych podczas procesu tłumaczenia, braku standaryzacji ekwiwalentów, czynników idiosynkratycznych i (zbyt) indywidualnych decyzji tłumaczy. Relacje intertekstualne w tłumaczeniu wydają się być bardziej złożone i mniej przewidywalne.

19

O TWORZENIU TERMINÓW PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE TERMINOLOGII POLSKIEGO I NIEMIECKIEGO PRAWA HANDLOWEGO

62%

SIEWERT K.

Comparative Legilinguistics

|

2010

|

vol. 3

79-90

EN

Since the 1970s legal language as a language for special purposes has been a subject of growing interest among researchers. In the early period of scientific study specialised vocabulary was considered to be the essential element of a language for special purposes. Therefore, the firststudies of legal language focused mainly on terminology. However, despite intensive research into the problems of terminology, forming terms in legal language remains an open area of scientific study. The article is an attempt at presenting different means that can be used in legal language to meet the demand for new terms, as well as showing the extent to which particular means are used in forming the terminology of Polish and German trade law. In this aspect the author also presents difficulties connected with understanding and proper usage of terms which an ordinary citizen can encounter when trying to comprehend complicated legal texts.

PL

Od lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia język prawa jako język specjalistyczny cieszy się coraz większym zainteresowaniem badaczy. W początkowym okresie refleksji naukowej nad językami specjalistycznymi za konstytutywny element języka specjalistycznego uważano słownictwo fachowe. Z tego względu pierwsze prace badawcze z zakresu języka prawa poświęcone były przede wszystkim terminologii. Jednak mimo prowadzenia intensywnych badań w zakresie problemów terminologicznych tworzenie terminów w języku prawa pozostaje nadal otwartym obszarem eksploracji naukowej. Referat jest próbą przedstawienia różnorodnych środków, z jakich może korzystać język prawny, aby zaspokoić zapotrzebowanie na nowe terminy, oraz w jakim stopniu poszczególne środki są wykorzystywane w tworzeniu terminologii polskiego i niemieckiego prawa handlowego. W tym aspekcie autorka wskaże również na trudności związane z rozumieniem i właściwym stosowaniem terminów, na które może napotkać zwykły obywatel, próbujący zorientować się w skomplikowanej materii prawnej.

20

ZRÓŻNICOWANIE NIEMIECKIEJ TERMINOLOGII PRAWNICZEJ W DOKUMENTACH PRAWNYCH LIECHTENSTEINU

62%

KAKZANOVA E.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

vol. 26

31-45

RU

The article deals with the legal language variability in the contract of delegation drawn up in German in Liechtenstein. Time and again the author of the article came across discrepancies in terminology in German-language documents of Germany and other German-speaking countries. As the law in Germany and Liechtenstein developed relatively separately, the changes happening therein resulted in variability of both separate terms, and term systems. The legal system of Germany has been created under the influence of the Roman law among the German tribes and has been developing up till now. The legal system of Liechtenstein was formed under the influence of the Austrian and Swiss law. While the distinctions between Liechtenstein and Germany language standards are minor, the significant divergences from standard forms in the abovementioned countries can be treated as variants.

PL

Artykuł dotyczy zmienności terminologii prawniczej dokumentów sporządzonych w języku niemieckim w Liechtensteinie. Wielokrotnie autorka tekstu spotykała się ze zróżnicowaną terminologią stosowaną w państwach niemieckojęzycznych. Ponieważ prawo Niemiec oraz Lichtensteinu rozwijało się w sposób odmienny doszło do zróżnicowania terminologii prawniczej. System prawny Niemiec wykształcił się pod przemożnym wpływem prawa rzymskiego. Z kolei system prawny Lichtensteinu pozostaje pod wyraźnym wpływem prawa szwajcarskiego i austriackiego. Wprawdzie różnice pomiędzy językiem potocznym w obu krajach są nieznaczne, jednakże odchylenia od standardu na płaszczyźnie języka prawa można traktować jako warianty.

Refine search results

O metaforyzacji pojęciowej w tekstach prawnych raz jeszcze. Przyczynek do metaforyzacji pojęciowej drugiego stopnia

POLISEMIA W PRZEKŁADZIE PRAWNICZYM GRECKO-POLSKIM I POLSKO-GRECKIM

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

WYBRANE CECHY POLSKIEGO I FRANCUSKIEGO JĘZYKA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH – CHARAKTERYSTYKA CECH UMÓW ODNOSZĄCYCH SIĘ DO RZECZY

ZAŁOŻENIA SEMANTYKI SAULA KRIPKEGO I HILARY’EGO PUTNAMA I ICH WPŁYW NA WSPÓŁCZESNĄ ANALIZĘ JĘZYKA PRAWNEGO

THE ROOTS OF JAPANESE LEGAL TERMINOLOGY

CAN GENRE-SPECIFIC DIY CORPORA, COMPILED BY LEGAL TRANSLATORS THEMSELVES, ASSIST THEM IN ‘LEARNING THE LINGO’ OF LEGAL SUBGENRES?

ПЕРВЫЙ ЧЕШСКО-УКРАИНСКИЙ ЮРИДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ

TRANSLATING MEDICAL TEXTS FOR LEGAL PURPOSES: A GROWING CHALLENGE FOR COURT TRANSLATORS AND INTERPRETERS

Wewnętrzny punkt widzenia i znaczenie pojęcia wspólnoty komunikacyjnej w metodologii prawoznawstwa (wprowadzenie do problematyki)

Język prawny i prawniczy na przełomie wieków (perspektywy badawcze i zagrożenia)

Na marginesie koncepcji języka norm prawnych

Narracyjność języka prawniczego w procesie tworzenia prawa

Łacińska humiliatio a staropolska pokora. Wpływ polszczyzny na łacinę w średniowieczu

Język prawny i język prawniczy jako przedmiot badań językoznawczych i prawoznawczych w latach 1935–1999

Morfologia lessicale e participio presente nel linguaggio giuridico: un approccio contrastivo italiano / polacco

Mury i mosty - rzecz o barierach w komunikowaniu się adwokatury ze społeczeństwem

TEKST PRAWNY JAKO HIPERTEKST – O INTERTEKSTUALNOŚCI TŁUMACZEŃ PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTRUMENTÓW Z ZAKRESU HANDLU LUDŹMI

O TWORZENIU TERMINÓW PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE TERMINOLOGII POLSKIEGO I NIEMIECKIEGO PRAWA HANDLOWEGO

ZRÓŻNICOWANIE NIEMIECKIEJ TERMINOLOGII PRAWNICZEJ W DOKUMENTACH PRAWNYCH LIECHTENSTEINU