Search results

1

JĘZYK PRAWNY W TEKŚCIE USTAWY (NA PRZYKŁADZIE PROJEKTU USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I NAUCE)

100%

LIZISOWA M. T.

Comparative Legilinguistics

|

2019

|

vol. 38

7-47

PL

Celem jest ustalenie, czy tekst ustawy jest redagowany tak, by możliwa była jasność prawa w warunkach pewności prawa oraz przewidywalność zachowań obywatela podczas stosowania ustawy. Projekt ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce jest napisany językiem prawnym. We wzorcu gatunkowym tekstu została zachowana procedura normotwórcza, wspólna dla wszystkich porządków prawnych. Tekst jest performatywny, bo jest aktem stanowienia prawa. Jest też normatywny, bo ustanawia generalne normy prawne. W niniejszym artykule autorka przyjmuje, że podstawowym pojęciem prawnym i zarazem pojęciem prawniczym jest stosunek prawny.

2

O metaforyzacji pojęciowej w tekstach prawnych raz jeszcze. Przyczynek do metaforyzacji pojęciowej drugiego stopnia

100%

Falana-Jafra A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

561-575

PL

Celem artykułu jest wyodrębnienie metafor drugiego stopnia występujących w aktach prawnych. Analizy prowadzone były w ramach kognitywnego paradygmatu językoznawczego. Istota metaforyzacji drugiego stopnia wyraża się w konstruowaniu konceptualizacji prawnych na kanwie konceptualizacji pokrewnych, już istniejących, i przebiega w kierunku od myśli ku słowu. Metaforyzacja ta stanowi wyraz procesów mentalnych, do których predysponowane są osoby posiadające wiedzę i doświadczenie w stosowaniu prawa. Jej efekty znajdują odzwierciedlenie na płaszczyźnie języka prawniczego, co przesądza o doniosłości praktycznej przeprowadzonych badań.

3

Specyfika lingwo- i prawnokulturowa w wybranych szwajcarskich aktach konstytucyjnych z uwzględnieniem perspektywy translacyjnej

100%

Iluk Ł.

Comparative Legilinguistics

|

2021

|

vol. 46

91-109

PL

Przedmiotem analizy jest specyfika lingwokulturowa występująca w każdym porządku prawnym. Dotyczy ona słownictwa i zasad redagowania aktów prawnych. Jak się okazuje, zachowanie takich odrębności pozwala ujawnić w translacie szczególne tendencje w prawodawstwie danego kraju, które są wyrazem politycznych motywacji. Ich zachowanie w translacie wymaga dobrej wiedzy prawej i pogłębionych analiz komparatystycznych. Szczegółowa uwaga jest skierowana na tzw. genderowanie w prawie i przekład feminatywów oraz nazw prawnych presuponujących istotne treści kulturowe związane z danym systemem prawnym. Źródłem analizy są konstytucja Niemiec, Szwajcarii i Kantonu Zurych w ich niemieckojęzycznym brzmieniu.

EN

The subject of the analysis is linguaculture expressing linguistic and cultural differences occurring in every language of law. They relate to vocabulary and editing principles of law acts. It seems that preserving such differences in the target translation makes it possible to reveal specific legislation trends of a given country, which express political motivation. Their preservation in the translated text requires good knowledge of law and in-depth comparative analysis. The focus of the analysis in this text is on the expression of gender in the law texts and specifically, on the translation of feminatives and legal names relevant for cultural dimension of a given law system.

4

O KOMUNIKATYWNOŚCI JĘZYKA PRAWNEGO

89%

ZAWŁOCKI R.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

69-97

EN

The paper presents the criminal law as a purposeful linguistic composition with a specific characteristics. The Author elaborates this conceptualization through a reference to the criminal law’s essence. Subsequently, bearing in mind the fact that a language is being a communication device, he conducts further analysis concerning the language of the criminal law’s addressees, lawmakers and, lastly, interpreters. The analysis made from the abovementioned assessment perspective leads to a conclusion that the lawmaker, extensively, does not legislate in a fully reasonable manner, i. e.: knowingly, reasonably, simply, understandably and rightfully. The criminal law parlance should be specifically attributed to serve as a measure fulfilling the criminal law’s objectives. Otherwise, not only criminal law’s effectiveness deteriorates, but it additionally negatively affects social relationships which it should actually protect. A citizen cannot be accused of breaching a duty to comply with a criminal law norm, when the norm objectively could not impact the citizen’s behavior, because of a faultiness of its medium. In the Author’s opinion, a significant part of current Polish substantial criminal law provisions (norms) are not expressed in an appropriate legal language, being contrary with a prerequisite of communicativeness. Therefore, those provisions should be amended.

PL

Niniejszy artykuł poświęcony został zaprezentowaniu prawa karnego jako celowego tworu językowego o określonych cechach. Omówienia takiego ujęcia Autor dokonuje poprzez odniesienie się do istoty prawa karnego. Następnie, odnotowując fakt, iż język jest środkiem komunikowania się określonych podmiotów, przeprowadza rozważania w zakresie języka adresatów prawa karnego, języka twórców prawa karnego, a na końcu – języka interpretatorów prawa karnego. Taka płaszczyzna oceny obecnie obowiązującego prawa karnego prowadzi do wniosku, że prawodawca w znacznym stopniu nie ustanawia norm prawnokarnych w sposób w pełni odpowiedzialny, tzn.: świadomy, racjonalny, prosty, zrozumiały i uzasadniony. Język prawa karnego musi zaś wykazywać określone cechy, aby był odpowiednim środkiem realizacji celów prawa karnego. Język prawa karnego pozbawiony tych cech nie tylko pozbawia prawo karne skuteczności, lecz dodatkowo wpływa dysfunkcjonalnie na stosunki społeczne, które ma chronić. Obywatelowi nie można bowiem zarzucić naruszenia obowiązku posłuchu dla normy prawa karnego, gdy obiektywnie norma ta do obywatela nie mogła dotrzeć z uwagi na istotną wadliwość jej nośnika. W opinii Autora, we współczesnym rodzimym prawie karnym materialnym niemała część przepisów (norm) nie jest określona we właściwym języku prawnym i nie spełnia wymogu komunikatywności, co skłaniać winno do ich pilnego usunięcia lub korekt.

5

SIGNIFIKATORY OBLIGATYWNOŚCI W POLSKIM I HISZPAŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM

89%

NOWAK-MICHALSKA J.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

9-28

EN

In this paper the significators (i. e. linguistic indicators) of one of the deontic meanings, viz. obligation, in the Polish and Spanish civil codes are presented and compared. The significators of obligation which can be words (classified according to the part of speech they belong to) or syntagms, were identified as a result of an analisis of the corpus. Also, the contex of a normative text (here: statutory instruments) can be the only significator of obligation in a sentence which appeared in such a text. In order to provide a more precise description, the significators are classified according to the semantic category of the word which is the subject of the sentence where the significator appeared. It is also indicated whether a significator is used in the present or future tense.

PL

Artykuł ma na celu przedstawienie i porównanie językowych wykładników jednego ze znaczeń modalności deontycznej, tj. obligatywności (nakazu) w polskim i hiszpańskim kodeksie cywilnym. Na podstawie analizy z tekstów korpusu zostały wyróżnione signifikatory (wykładniki językowe przenoszące znaczenie obligatywności), którymi mogą być wyrazy (podzielone według kategorii partyoratywnej, do której należą) oraz syntagmy. Signifikatorem obligatywności może być również kontekst tekstu normatywnego (tu ustawy). W proponowanym opisie wszystkie signifikatory zostały pogrupowane według kategorii semantycznej wyrazu będącego podmiotem w zdaniu, w którym wystąpił dany signifikator. Zaznaczono również, czy dany signifikator występuje w korpusie w czasie teraźniejszym czy przyszłym.

6

ŚRODKI SŁUŻĄCE FORMUŁOWANIU CHIŃSKICH PRZEPISÓW NOWELIZUJĄCYCH, ODSYŁAJĄCYCH, UCHYLAJĄCYCH, PRZEPISÓW O WEJŚCIU USTAWY W ŻYCIE I O ZAKRESIE ZASTOSOWANIA

89%

GRZYBEK J.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

39-50

EN

The aim of the article is to find Chinese expressions and verb phrases used in selected statutory instruments, which provide a transparent structure of statutory instruments and communicativeness. Since the author has not found the typology of statutory clauses and the most commonly used expressions and verb phrases in Chinese legislative regulations, she has found them in selected Chinese statutory clauses and has translated them into Polish. The author analyzed the selected parallel texts applying the model of pragmatic translation of legal terms described by Kierzkowska. The corpora of Polish and Chinese statutory instruments encompass the following: amending clauses, reference clause, derogative clause, commencement clause and extent clauses. The results of the analyses indicate, that the Chinese legislator applies an specific and not very elaborate catalogue of expressions and verb phrases when creating statutory instruments. The author presents the most commonly used expressions and verb phrases which may be found in investigated Chinese statutory clauses.

PL

Celem artykułu jest wyodrębnienie chińskich środków językowych zastosowanych w wybranych przepisach ustawowych, które pozwalają na zachowanie przejrzystej konstrukcji aktów prawotwórczych i ich komunikatywności. Ponieważ autorka nie znalazła wśród chińskich regulacji dotyczących podstawowych zasad legislacji typologii przepisów i stosowanych w nich środków językowych, postanowiła odnaleźć je w wybranych chińskich przepisach i przetłumaczyć na język polski. W tym celu autorka dokonała analizy tekstów paralelnych w oparciu o pragmatyczny model tłumaczenia terminów prawnych Kierzkowskiej. Korpus badawczy stanowiły fragmenty aktów prawotwórczych polskich i chińskich, zawierające przepisy nowelizujące, odsyłające, uchylające, przepisy o wejściu ustawy w życie i przepisy o zakresie zastosowania. Wyniki przeprowadzonej analizy pozwalają stwierdzić, że chiński ustawodawca tworząc przepisy stosuje swoisty i mało rozbudowany katalog środków językowych. Autorka przedstawiła je w niniejszym artykule.

7

METODY BADANIA JĘZYKA PRAWNEGO WOBEC ONTOLOGICZNEJ NATURY PRAWA

89%

LIZISOWA M. T.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

21-46

EN

The article is dedicated to methodology of studying the language of legislature in a theoretical aspect. The author proposes interdisciplinary studies of legal language, with regard to ontological nature of law in the concept of natural law and assumes that natural law serves a validative function vis-à-vis positive law. She believes that law, understood as phenomenon which comes down to linguistic objects, becomes identical with legal texts (Lat. lex), whereas law understood as a relationship between man and object in the aspect of obligation and duty (Lat. debitum) equals the rights (Lat. ius), while both the terms refer to the same phenomenon presented in substantial approach as well as well existential. The article includes a survey of legal and linguistic studies of language of communication with the field of law, and puts forward some aspects of presenting the theory of legal language. In the study of legal language theory the author proposes methodological eclecticism, as a result of multi-aspect ontological status of law, linguistic status of legal language and specific relationship between legal language structures and legal reality structures. She claims that research carried out to date within the fields of philosophy, theory of law and linguistics, brings about the possibilities for integrative study of the levels of legal language – i. e. semantic, syntactic and pragmatic – that would allow to characterise legal language as a register of ethnic language presented a systems approach. The author also states that the theory of legal language could be studied only in the context of legal language, used by professional lawyers who deal with legal practice and legal education, as well as in opposition to the other object languages, from which legal language takes its linguistic forms to communicate the content belonging to various fields of legal regulations, as well as in opposition to general language which constitutes the ethnic basis of legal language. The research approach, according to the author, should be open to the up to date achievements of philosophers, lawyers and linguists.

PL

Artykuł jest poświęcony metodologii badań języka ustawodawcy w aspekcie teoretycznym. Autorka proponuje interdyscyplinarne badania języka prawnego, biorąc pod uwagę ontologiczną naturę prawa w koncepcji prawa naturalnego oraz przyjmując, że prawo naturalne pełni funkcję walidacyjną wobec prawa pozytywnego. Zakłada, że prawo jako zjawisko, które sprowadza się do obiektów językowych, utożsamia się z tekstami prawnymi (łac. lex), natomiast prawo jako relacja człowieka do rzeczy w aspekcie powinności i należności (łac. debitum) jest prawem podmiotowym(łac. ius), przy czym oba określenia dotyczą tego samego zjawiska, ujmowanego od strony treściowej lub od strony bytowo-egzystencjalnej. Autorka dokonała przeglądu prawniczych i językoznawczych kierunków badań języka komunikacji w dziedzinie prawa i przedstawiła aspekty opisu teorii języka prawnego. W opracowaniu teorii języka prawnego proponuje eklektyzm metodologiczny, do którego usposabia wieloaspektowy status ontologiczny prawa, lingwistyczny status języka prawnego oraz specyficzne odniesienie struktur języka prawnego do struktur rzeczywistości prawnej. Twierdzi, że dotychczasowe badania filozoficzne, teoretyczno-prawne i językoznawcze stworzyły warunki do integracyjnego badania poziomów języka prawnego – semantyki, syntaktyki i pragmatyki – co pozwoli scharakteryzować język prawny jako rejestr języka etnicznego w ujęciu systemowym. Twierdzi też, że teorię języka prawnego można przedstawić tylko w kontekście języka prawniczego zawodowych prawników, obsługującego obrót prawny i naukę prawa, a także w opozycji do innych języków przedmiotowych, z których język prawny czerpie zasoby form językowych do przekazania treści z różnych dziedzin regulacji prawnych, oraz w opozycji do języka ogólnego stanowiącego bazę etniczną dla języka prawnego. Postawa badacza, według autorki, powinna być otwarta na dotychczasowy dorobek badawczy filozofów, prawników i językoznawców.

8

LEGAL SPEECH ACTS IN A COGNITIVE LINGUISTIC PERSPECTIVE – FOCUS ON MODALITY

89%

WITCZAK-PLISIECKA I.

Comparative Legilinguistics

|

2009

|

vol. 1

159-175

PL

Artykuł integruje trzy obszary badań językoznawczych: pragmatyczną teorię aktów mowy, językoznawstwo kognitywne oraz badania nad językiem prawa. Głównym celem dyskusji jest wskazanie na adekwatność użycia aparatu językoznawstwa kognitywnego w analizie aktów mowy występujących w języku prawa. Uwaga skupiona jest na użyciu deontycznych wyrażeń modalnych, przede wszystkim deontycznego użycia czasownika "shall". Dyskusja ilustrowana jest przykładami zaczerpniętymi z korpusu dokumentów prawnych, które były tworzone w języku angielskim i tłumaczone na język polski. Czasownik "shall" w dokumentach prawnych używany jest głównie w celu narzucenia obowiązku lub udzielenia praw, zatem w kategoriach teorii aktów mowy i w ujęciu pragmatycznym często stanowi nośnik dla mocy illokucyjnej wiązanej zarówno z asercją, jak i dyrektywą. W ujęciu gramatyki tradycyjnej w języku angielskim, który nie posiada morfologicznie oznaczonych form czasu przyszłego jego użycie może być widziane jako amalgamat deontyczności i futurum. Artykuł sugeruje, że zaproponowana w językoznawstwie kognitywnym teoria amalgamatów (cognitive blending) pozwala na właściwy opis większości użyć deontycznego "shall" w języku prawa. Semantykę "shall" charakteryzuje bardzo duża wrażliwość na kontekst użycia, natomiast teoria amalgamatów stara się opisać dynamikę konstruowania znaczenia w kontekście. Znaczenie "shall" wykazuje ciągłą dynamikę i jego swoista ewolucja może być widziana jako wciąż dynamiczny proces gramatykalizacji, w którym istotnym czynnikiem są elementy kontekstu prawa.

EN

The paper involves three main fields of linguistic analysis: the pragmatic theory of speech acts, cognitive linguistics and legal language. Its main aim is to demonstrate the relevance of the cognitive framework to the analysis of speech acts and especially the deontic use of the modal verb shall in the legal context. The focus is on the use of the modal, which is mainly used to impose obligations or to confer rights. Thus, its meaning seems to be in most cases a combination of both assertive and directive illocutionary forces when approached from a pragmatic perspective, and a combination of deonticity with futurity and prediction in traditional grammar terminology. The discussion is illustrated with a variety of examples retrieved from a corpus of legal documents drafted in English and translated into Polish. It is argued that the meaning of most instances of shall in the legal domain, due to its context-sensitivity, can be best accounted for in terms of a cognitive blend, which integrates various aspects of its meaning. These aspects are believed to be inherently vague and possibly an instance of ongoing processes of grammaticalisation, which can only be grasped with reference to the context of a particular expression, thus pragmatic in nature.

9

Czyn i osoba w akcie normatywnym, czyli co znaczy zwrot ma prawo w Konstytucji III Rzeczypospolitej

87%

Lizisowa M. T.

Investigationes Linguisticae

|

2009

|

vol. 17

141-151

EN

Problem badawczy sformułowany w temacie artykułu dotyczy związków między treścią zawartą w przepisach a formą wypowiedzi. Przedmiotem analizy jest semantyka czasownika modalnego w zdaniach normatywnych. W artykule przedstawiono, jak w struktury języka aktu ustawodawczego są wpisane filozofia prawa, ideologiczne założenia ustawodawcze i tradycja polskiego języka prawnego.

10

Hierarchiczne układy w tekstach prawnych

75%

Łapa R.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2011

|

vol. 10

135-144

EN

Remarks made in the article are connected with issues mentioned in the researcher’s earlier works. They refer to a grammatical meaning in contemporary law texts. Speaking about hierarchical dependence, the author deals with the meaning of ‘the one who allows somebody to do something’. More precisely, the article is about a participant of an action who allows other participant of the same action to take up a given activity. The analysis has a syntax character. Its fundamental aim is to describe these elements of a sentence structure thanks to which the sentence is going to have a given grammatical meaning. Moreover, the analysis provides closer information about participants. This information influences activities of other participants of an action. It points to a status pf these participants and their places in administration and law space.

11

PRECYZJA I NIEDOOKREŚLONOŚĆ WYRAŻEŃ W PRZEPISACH PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE JĘZYKA POLSKIEGO I WĘGIERSKIEGO

71%

KACZMAREK K.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

51-68

EN

The article discusses two issues connected with the philosophy of law. On the one hand, the law should be formulated in a general way, because it must be applicable in many relevant situations. On the other, it should be precise, because people should be aware exactly of what they can do and what is forbidden to them. In the article the author points out such features of law and language which influence a text to help formulate and interpret it in a particular way that meets both criteria: to be vague and yet enough precise. In the first part, the article points out some kinds of interpretation in law which are especially closely connected with language level. In the second part, the author discusses such features of language which are important when we interpret those texts which are legal, especially the semantic meaning of some vague expressions. In the third part the author points out such language features which may help to make a text more precise, such as definitions, context and other ways of making terms more precise. In the last section the author points out some vague expression grouped grammatically. As the base of her empirical research the author has used Polish and Hungarian legal texts.

PL

Tematem artykułu jest problematyka związana z dwoma nurtami w filozofii prawa, według których prawo z jednej strony powinno być formułowane w sposób ogólny, by zawrzeć rozwiązanie dla wielu przypadków w różnych okolicznościach, a z drugiej strony powinno być dokładnie sprecyzowane tak, by obywatel wiedział z pewnością, co może, a czego nie może czynić. W artykule wskazane są narzędzia prawne i językowe, które w taki sposób wpływają na formułowanie i odczytywanie przepisów, by zostały spełnione oba te kryteria. W pierwszej części artykułu wymienione zostają niektóre rodzaje wykładni prawa, które są szczególnie ściśle powiązane z językiem jako narzędziem pozwalającym formułować przepisy oraz niektóre zasady interpretacji tekstu prawnego. W drugiej części omówione są cechy języka istotne dla interpretacji tekstów prawnych, przede wszystkim w odniesieniu do zakresów znaczeniowych wyrazów, w tym wyrażeń niedookreślonych i nieostrych. W części trzeciej autorka wskazuje na narzędzia językowe, które pozwalają zwiększyć precyzję tekstową, takie jak definicje, wykorzystanie kontekstu, określanie granic nieostrości, wprowadzanie zdań warunkowych itd. Ostatnia część poświęcona jest wyrazom niedookreślonym, grupowanym według kategorii gramatycznych. Za materiał do badań empirycznych posłużyło przede wszystkim prawo polskie i węgierskie.

12

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

71%

MATULEWSKA A.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

159-173

EN

The paper touches upon selected problems connected with translation of insolvency law terminology from Polish into English. The term zarządca has been used to illustrate its vertical and horizontal intertextuality in Polish and English language. The corpus composed of nortmative texts (Polish Act on Insolvency and Rehabilitation, British Insolvency Act, European Union Repulation on Insolvency Proceedings) and soft-law (INSOL guidelines, NATO regulations, etc.) has been compared to show how the context modifies the meaning of the term and requires applying different equivalents depending on the context acquired meaning. The author also presents dictionary equivalents which may be found in Polish-English legal dictionaries to illustrate the quandaries awaitingthe translator who is to render a translation of a text dealing with insolvency law.

PL

Artykuł dotyczy problemów przekładu terminologii z zakresu prawa upadłościowego i naprawczego z języka polskiego na angielski. Autorka uwzględnia problem intertekstualności w przekładzie prawniczym tekstów dotyczących prawa upadłościowego. W pierwszej części zostanie przedstawiony korpus badawczy. W drugiej części, na podstawie analizy tekstów paralelnych, autorka omówi termin zarządca, którego ekwiwalenty angielskojęzyczne są uzależnione od kontekstu wynikającego z prób tworzenia jednolitych reguł oraz zapewniania normatywnych ram współpracy (przez organizacje międzynarodowe, takie jak Unia Europejska, INSOL, NATO) w transgranicznych sprawach upadłościowych w celu ułatwienia obrotu międzynarodowego. Na koniec zostanie przedstawiona wielość ekwiwalentów dla terminu zarządca w tekstach dotyczących prawa upadłościowego formułowanego w języku angielskim.

13

FUNKCJA RODZAJNIKA W OKREŚLANIU ADRESATA NORMY PRAWNEJ W HISZPAŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM

71%

NOWAKOWSKA-GŁUSZAK A.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 13

29-37

EN

The aim of the article is to present how the legal categories can determine the use of natural language in the legal discourse. It is, at the same time, an example of how we can employ the tools of cultural linguistics in Legal Linguistics. The author analyzes nominal syntax structures expressing normative subject in the Spanish Civil Code and then she indicates the factors which might determine the use of the article. At the beginning she presents the traditional point of view and concludes that it is not able to explain effectively the selection of articles in the legal text, because it does not take into consideration the structure and properties of the legal norm, especially its abstract and general character. That is why she proposes to make an analysis based on the assumptions of the cultural linguistics, especially the concept of worldview, and of the grammar on semantic base, according to the proposition of J. Wilk-Racięska, which allows for the introduction of same elements of the theory of law into the philological description, and, consequently, make it more efficient.

PL

Celem artykułu jest pokazanie sposobu, w jaki kategorie prawne mogą determinować funkcjonowanie języka w tekstach prawnych. Jest on jednocześnie propozycją spojrzenia na tekst prawny z perspektywy lingwistyki kulturowej. Autorka dokonuje analizy struktury syntagmy nominalnej wyrażającej adresata normy prawnej w wybranych artykułach hiszpańskiego kodeksu cywilnego, by następnie określić czynniki determinujące użycie rodzajnika. W tym celu przedstawia tradycyjne podejście do tematu, dochodzi jednak do wniosku, że, by skutecznie opisać użycie rodzajnika w tekstach prawnych, należy uwzględnić strukturę i właściwości normy prawnej, zwłaszcza jej ogólny i abstrakcyjny charakter. W swojej analizie opiera się na założeniach językoznawstwa kulturowego, przede wszystkim pojęciu językowego obrazu świata, łącząc je, zgodnie z koncepcją J. Wilk-Racięskiej, z elementami gramatyki o podstawach semantycznych. Dochodzi w ten sposób do wniosków pozwalających wyjaśnić nie tylko jak stosowany jest rodzajnik w analizowanych tekstach, ale, przede wszystkim, dlaczego, co, jej zdaniem, może mieć istotne znaczenie m. in. w badaniach translatologicznych.

14

FUNKTIONSVERBGEFÜGE (FVG) ALS MERKMAL DER DEUTSCHEN RECHTSUND VERWALTUNGSSPRACHE

71%

KORDIĆ L., MARUŠIĆ B.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

vol. 29

9-30

EN

Back in the 18thcentury, structures with phrasal verbs (FVG) were determined as a featureof German technical language. These constructs are still present in the language of law. Although the administrative language is considered a part of the legal language, there are discursive differences between specific(sub)languages in the field of law. One can speak of the discourses of justice, of criminal law, of international law, etc. It is the language of administrative law that citizens as lay people are most often confronted with, and it is often criticized as "a bureaucracy language", or "the paper style". The aim of this paper is to examine the structures with phrasal verbs frequently occurring in the language of German administrative law and compare them with those in German criminal procedure law. First partofthecorpusisbuiltbyphrasalverbstructuresexcerptedfromfollowing German laws: Verwaltungsverfahrensgesetz, Verwaltungsvollstreckungsgesetz, Verwaltungskostengesetz. In order to explore potential discursive differences between specific languages in the field of law, the collected examples are compared with the most frequent phrasal verb structures of the German criminal procedure law. For that purpose, the Criminal Procedure Code (StPO) of 1987 (last amended in 2015) is used as the second part of the researched corpus. In the concluding part of the paper, the authors draw conclusions based on the analysis carried out. The results of this study can be of assistance to law students in mastering German legal terminology, to all linguists dealing with German language of law and especially to all translators and interpreters from the German and into the German language.

PL

W XVII w. syntagmy z czasownikami funkcjonalnymi (FVG) były uznawane za cechę niemieckiego języka specjalistycznego. Konstrukcje te są wciąż obecne w niemieckim języku prawnym. Choć język administracji uważany jest za część jezyka prawnego, w ramach poszczególnych (pod)języków w dziedzinie prawa występują pewne różnice. Można mówić o dyskursie wymiaru sprawiedliwości, prawa karnego, prawa międzynarodowego itd. Obywatele najczęściej stykają się z dyskursem prawa administracyjnego i to on jest najczęściej krytykowany jako „język biurokratyczny” lub „żargon urzędniczy”. Celem tego artykułu jest zbadanie syntagm z czasownikami funkcjonalnymi często występujacymi w języku niemieckiego prawa administracyjnego i porównanie ich z tymi występującymi w języku niemieckiego prawa karnego procesowego.

DE

Die Funktionsverbgefüge (FVG) sind schon im 18. Jh. als ein Merkmal deutscher Fachsprachen gekennzeichnet. Besonders intensiv sind diese Konstrukte in der Rechtssprache präsent. Obwohl die Verwaltungssprache als ein Bestandteil der Rechtssprache betrachtet wird, gibt es innerhalb der Rechtssprache diskursive Unterschiede zwischen den Sondersprachen im Bereich Jura. So spricht man oft vom Diskurs der Rechtspflege, Diskurs des Strafrechts, Diskurs des Völkerrechts, usw. Bürger als Laien kommen am häufigsten mit der Verwaltungssprache in Kontakt, und deswegen ist diese Sondersprache oft kritisiert und mit Attributen wie „die Bürokratiesprache“, „der papierene Stil“ usw. versehen. Das Ziel dieses Beitrags ist, die in der Verwaltungssprache vorkommenden FVG in deutschen Gesetzestexten zu untersuchen und mit denen der Strafverfahrensrechtssprache zu vergleichen. Den ersten Teil des Korpus bilden die FVG, die folgenden Gesetzen entnommen sind: Verwaltungsverfahrensgesetz, Verwaltungs-vollstreckungsgesetz und Ljubica Kordić Und Borislav Marušić: Funktionsverbgefüge… 10 Verwaltungskostengesetz. Zum Zweck der Überprüfung der diskursiven Unterschiede zwischen Sondersprachen im Bereich Jura werden im mittleren Teil des Beitrags die gesammelten Belege ihrer Struktur und Frequenz nach mit den im Bereich des Strafverfahrensrechts vorkommenden FVG verglichen und analysiert, wobei als Quelle der Untersuchung die Strafprozessordnung (StPO) vom Jahr 1987 (zuletzt geändert in 2015) benutzt wird. Am Ende ziehen wir Schlussfolgerungen aufgrund der durchgeführten Analyse. Die Resultate dieser Studie können den Jura- und Germanistikstudenten, den sich mit der Rechtssprache befassenden Linguisten und vor allem den Übersetzern von Nutzen sein.

15

WE ARE ALL TRANSLATORS NOW: CONSTITUTIONAL ANALYSIS AS TRANSLATION

71%

SOLAN L. M.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

vol. 28

7-24

PL

Inaczej niż europejskie, większość amerykańskich regulacji prawnych została stworzona na tyle niedawno, że terminologia użyta w tekstach prawodawczych nie zdążyła jeszcze zmienić swojego znaczenia. Ta reguła nie tyczy się jednak konstytucji Stanów Zjednoczonych, która została sformułowana w końcu XVIII w. W Stanach Zjednoczonych trwają obecnie dyskusje nad tym, czy właściwie interpretuje się konstytucję oraz jak jej współczesne rozumienie ma się do jej pierwotnego znaczenia. Czy powinniśmy skupiać się na pierwotnym znaczeniu terminów użytych przez autorów konstytucji czy na tym jak te terminy są rozumiane przez ogół współczesnego społeczeństwa, który głosował za przyjęciem konstytucji? Obecnie, w czasach popularności językoznawstwa korpusowego i po stworzeniu rozległego korpusu XVII wiecznej angielszczyzny znalezienie odpowiedzi na to pytanie może być możliwe.

EN

European courts and legal scholars are accustomed to construing codes that have been in place for long periods of time. In the U.S., most laws are recent enough that the meanings of their words have not changed very much over time. This, however, is not true of the Constitution, which was adopted in the late 18th century. There are debates in the U.S. about how faithful current interpreters of the Constitution should be to the original meaning of the Constitution’s language, and over what it means to be faithful to the original meaning of the Constitution’s language. Should we care about what the original drafters had in mind, or about how the public that voted on the Constitution understood the language? Scholars and judges have turned to old dictionaries for help. Now, however, corpus linguistics has entered the scene, including a new corpus of general 18th century English. In this paper, I will suggest that scholars and judges interested in the meanings of the words as then understood should put themselves in the position of lexicographers writing a bilingual dictionary that translates the terms from a foreign languageinto contemporary English. Such a stance will bring out the many difficult problems in using a corpus as a means of making legal decisions today.

16

TO HAVE AN INTERPRETER – A RIGHT TO A FAIR TRIAL. EVALUATION OF PERSONAL EVIDENCE OBTAINED BY THE HELP OF AN INTERPRETER

71%

HATI C.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

vol. 28

25-42

PL

Celem niniejszej pracy jest podkreślenie, że zeznania uzyskane od świadka na drodze tłumaczenia mogą prowadzić do błędnych ustaleń faktów. Prawo do bezpłatnego skorzystania z usług tłumaczeniowych jest jednym z podstawowych praw, które musza być zapewnione w sprawiedliwym procesie sądowym. Niezapewnienie tłumaczenia lub tłumaczenie słabej jakości może prowadzić do niewłaściwej interpretacji sensu wypowiedzi co z kolei ma kluczowy wpływ na wyrok. Z tego powodu , śledczy który chce dotrzeć do prawdy powinien stosować inne procedury przesłuchania i stawiać inne pytania podczas przesłuchania z udziałem tłumacza, niż podczas przesłuchania bez tłumaczenia. Wspomniane różnice w procedurach powinny być szeroko znane, wszystkim osobom biorącym udział w procesie sądowym, jednakże sędzia i tłumacz musi pamiętać ponadto, o możliwości celowego użycia przez strony takich środków językowych, które mogą wypaczać fakty.

EN

Abstract. The author is a trainee lawyer, and a graduating PhD student. Her field of research is the principle of directness in the criminal procedure, with special emphasis on the significance of the spoken language, and the possibility of the distortion of the information that is mediated during interpretation. The author supplements her research with her experience obtained during her time as a defense lawyer in criminal procedures. Her aim is to point out how a confession obtained with the help of an interpreter can lead to a false statement of facts. The right to have a free interpreter belongs to the circle of absolute rights of a fair procedure, the deprivation from which makes a procedure unfair in every case. However, improper interpretation bears risks of a similar proportion, as it can apply new meaning to the confessions. Thus, the forensic and questioning rules of interrogation are different when conducted with an interpreter, provided that the interrogator indeed strives to unveil the truth. This information should be part of the basic knowledge of the members of authority and the defense lawyer as well. However, both the judge and the interpreter must keep it in mind that the parties might intentionally apply such linguistic means which result in the distortion of information.

17

LEGAL DISCOURSE RECONSIDERED: GENRES OF LEGAL TEXTS

71%

BERŪKŠTIENĖ D.

Comparative Legilinguistics

|

2016

|

vol. 28

89-119

PL

Dyskurs prawny jest jednym z bardziej złożonych typów dyskursu. jest on realizowany przez teksty prawne sformułowane w języku prawa. Teksty prawne są tekstami specjalistycznymi różniącymi się od innych tego typu tekstów swoimi inter i intra tekstowymi relacjami, są wśród nich teksty o specyficznych strukturalnych, funkcjonalnych i lingwistycznych cechach, które mozna sklasyfikować ze względu na różne kryteria. Olbrzymia różnorodność tekstów prawnych odzwierciedla różnorodność dziedziny jaką jest prawo. Mając na uwadze powyższe relacje pomiędzy tekstem prawnycm a samamym prawem, mozna stwierdzić, że analiza gatunków tekstów prawnych przyczynia się do rozwoju prawnego dyskursu w ujęciu całościowym i do zrozummienia istoty tekstu prawnego w ujęciu szczególnym. Niniejszy artykuł ma na celu opis i ocenę cech charakterystycznych istniejących klasyfikacji tekstów prawnych.

EN

Being a complex type of discourse, legal discourse is realized through legal texts written in legal language, which are regarded as special-purpose texts different from other kinds of texts in respect of their text-internal and text-external properties. A great variety of legal texts reflects the diversity of law itself. As different legal texts tend to have different functional, structural and linguistic features, they are classified into genres on the basis of different criteria. The analysis of genres of legal texts contributes to the overall understanding and construction of legal discourse in general and legal texts in particular. This paper aims at the overview and discussion of genres of legal texts focusing on specific features of legal texts and criteria of the classification of legal texts into genres.

18

WSTĘP DO BADAŃ W ZAKRESIE TŁUMACZENIA CHIŃSKICH NAZW NIEOSTRYCH I KLAUZUL GENERALNYCH

71%

GRZYBEK J.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

9-20

EN

Vague terms and general clauses are a challenge for legal translators whose legal and extra-legal knowledge affect the interpretetion of the source text and its translation. Research into terminology and comparative law reveals that the meanings of many vague terms and general clauses occurring in parallel texts in various legal languages differ due to divergent legal systems and cultures. The author analyses the stances of legal translators and lawyers on specific features of vague terms and general clauses as well as discrepancies between their meanings. The author aims at revealing a need to carry out research into Chinese vague terms and general clauses.

PL

Nazwy nieostre i klauzule generalne stanowią prawdziwe wyzwanie dla tłumacza tekstów prawnych, od którego wiedzy prawnej i pozaprawnej zależy odpowiednia ich interpretacja i przekład. Badania terminologiczne i prawnoporównawcze świadczą o tym, że wiele nazw nieostrych i klauzul generalnych występujących w paralelnych tekstach prawnych, ze względu na otoczenie różnych systemów prawnych i odmiennych kultur, nabiera różnych znaczeń. Przedmiotem rozważań autorki są stanowiska prawników i tłumaczy tekstów prawnych dotyczące swoistych cech nazw nieostrych oraz klauzul generalnych, jak również występujących pomiędzy nimi różnic w zakresie pól znaczeniowych. Celem autorki jest potwierdzenie konieczności przeprowadzenia badań w zakresie chińskich nazw nieostrych i klauzul generalnych.

19

SUPER- I MAKROSTRUKTURA POLSKICH, GRECKICH I CYPRYJSKICH AKTÓW NORMATYWNYCH. STUDIUM PORÓWNAWCZE W ASPEKCIE TRANSLATOLOGICZNYM

71%

GORTYCH-MICHALAK K.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

117-135

EN

Normative acts, together with the constitutions, are primary sources of law in the Polish and Greek legal systems. On the other hand, normative acts in the Cypriot legal system together with the Constitution of the Republic of Cyprus, the laws retained in force by virtue of Article 188 of the Constitution, the principles of Common Law and Equity, the laws enacted by the House of Representatives, are just some of the many sources of law in that state. Thus, in the three states mentioned above, the functions of the normative acts in question are different. With reference to this fact, the structures of normative acts are different too, although they are documents wherein rules regulating a certain domain of social life are drafted. The aim of this paper is to compare the structures of the normative acts analysed here in terms of Greek-Polish and Polish-Greek legal translation studies. The objective of comparing each structural element of the normative acts, and investigating their similarities and differences is to develop a model of applied contrastive analysis of legal texts for the purposes of legal translation studies. The application of this model of contrastive analysis provides concrete results in two fields of research: i) providing translation equivalents for legal terms connected with legal textology and ii) providing translation equivalents for the area of law to which the texts compared belong.

PL

Akty normatywne, w tym konstytucje i ustawy, są w polskim i greckim systemie prawnym, prymarnym źródłem prawa. Tymczasem w cypryjskim systemie prawnym są one, wraz z Konstytucją Republiki Cypru, ustawami zachowanymi na mocy artykułu 188 Konstytucji, zasadami prawa precedensowego (Common Law and Equity) i aktami prawnymi uchwalanymi przez Izbę Reprezentantów, jednym z wielu źródeł prawa w państwie. Wynika z tego, iż we wskazanych trzech państwach rola aktów normatywnych jest zróżnicowana. W związku z tym, struktura aktów normatywnych może być różna, choć są one dokumentami, gdzie zawarto przepisy regulujące daną sferę życia społecznego. Celem pracy jest porównanie struktury badanych aktów normatywnych pod kątem translatologii legilingwistycznej grecko-polskiej i polsko-greckiej. Analiza porównawcza poszczególnych części strukturalnych, czyli badanie ich cech wspólnych i różnic, ma za zadanie wypracowanie modelu aplikowanych badań porównawczych tekstów prawnych na potrzeby translatologii legilingwistycznej. Aplikacja modelu analizy porównawczej dostarcza wymiernych rezultatów na dwóch polach badawczych: i) zapewnienie ekwiwalentów translacyjnych dla terminologii tekstów prawnych i ii) zapewnienie ekwiwalentów translacyjnych dla terminologii danej dziedziny prawa, której dotyczą porównywane akty normatywne.

20

ZAŁOŻENIA SEMANTYKI SAULA KRIPKEGO I HILARY’EGO PUTNAMA I ICH WPŁYW NA WSPÓŁCZESNĄ ANALIZĘ JĘZYKA PRAWNEGO

71%

SZCZEKOCKI P.

Comparative Legilinguistics

|

2010

|

vol. 3

113-118

EN

The conception of Saul Kripke‘s and Hilary Putnam‘s semantics belongs to new semantic concepts. It formulates three principles which have an essential influence on the contemporary analysis of a law language.Statements which can be inferred from this concept indicate:1. The independence of the language meaning of a law text from a historical legislator‘s intention, attaching significance on the practice of the phrases used in a given communicative community.2. The influence of various ways of a language law use on the procedure of establishing its meaning.3. The evolution in time of the language meaning of a law text.Saul Kripke‘s and Hilary Putnam‘s semantics tries to prove that a law interpretation process, being compliant with the principles of the law positivism, whose characteristic feature is the linguistic character of the law, should consider the changes in time of a law text meaning, the arguments of an unbinding precedent, the views formulated by a doctrine or the comparative arguments. As a result, it is to make them treated as the arguments for establishing the meaning of the law text phrases. This concept pays attention to the context in which language is used and it focuses on the language community which a speaker belongs to.

PL

Koncepcja semantyki Saula Kripkego i Hilary‘ego Putnama, należąca do nowych koncepcji semantycznych formułuje trzy założenia, które w istotny sposób wpływają na współczesną analizę języka prawnego.Twierdzenia, jakie można wyprowadzić z tej koncepcji, wskazują na:1. Uniezależnienie językowego znaczenia tekstu prawnego od intencji historycznego prawodawcy, przenosząc tym samym ciężar na praktykę użytych zwrotów w danej wspólnocie komunikacyjnej.2. Wpływ różnorakich sposobów użycia języka prawnego na procedurę ustalania jego znaczenia.3. Ewolucję językowego znaczenia tekstu prawnego w czasie. Semantyka Kripkego–Putnama stara się dowieść, że proces interpretacji prawniczej zgodny z założeniami pozytywizmu prawniczego, którego charakterystyczną cechą jest językowy charakter prawa, powinien uwzględniać zmiany znaczenia tekstu prawnego w czasie, argumenty niewiążącego precedensu, poglądy formułowane przez doktrynę, czy też argumenty komparatystyczne. W konsekwencji ma to doprowadzić do traktowania ich jako argumentów służących ustalaniu znaczenia zwrotów tekstu prawnego. Koncepcja ta zwraca uwagę na kontekst, w jakim używa się języka, w szczególności zaś skupia się na wspólnocie językowej, do której mówiący należy.

Refine search results

JĘZYK PRAWNY W TEKŚCIE USTAWY (NA PRZYKŁADZIE PROJEKTU USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I NAUCE)

O metaforyzacji pojęciowej w tekstach prawnych raz jeszcze. Przyczynek do metaforyzacji pojęciowej drugiego stopnia

Specyfika lingwo- i prawnokulturowa w wybranych szwajcarskich aktach konstytucyjnych z uwzględnieniem perspektywy translacyjnej

O KOMUNIKATYWNOŚCI JĘZYKA PRAWNEGO

SIGNIFIKATORY OBLIGATYWNOŚCI W POLSKIM I HISZPAŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM

ŚRODKI SŁUŻĄCE FORMUŁOWANIU CHIŃSKICH PRZEPISÓW NOWELIZUJĄCYCH, ODSYŁAJĄCYCH, UCHYLAJĄCYCH, PRZEPISÓW O WEJŚCIU USTAWY W ŻYCIE I O ZAKRESIE ZASTOSOWANIA

METODY BADANIA JĘZYKA PRAWNEGO WOBEC ONTOLOGICZNEJ NATURY PRAWA

LEGAL SPEECH ACTS IN A COGNITIVE LINGUISTIC PERSPECTIVE – FOCUS ON MODALITY

Czyn i osoba w akcie normatywnym, czyli co znaczy zwrot ma prawo w Konstytucji III Rzeczypospolitej

Hierarchiczne układy w tekstach prawnych

PRECYZJA I NIEDOOKREŚLONOŚĆ WYRAŻEŃ W PRZEPISACH PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE JĘZYKA POLSKIEGO I WĘGIERSKIEGO

POLSKA TERMINOLOGIA PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO W KONTEKŚCIE. PRZEKŁAD TERMINU ZARZĄDCA NA JĘZYK ANGIELSKI

FUNKCJA RODZAJNIKA W OKREŚLANIU ADRESATA NORMY PRAWNEJ W HISZPAŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM

FUNKTIONSVERBGEFÜGE (FVG) ALS MERKMAL DER DEUTSCHEN RECHTSUND VERWALTUNGSSPRACHE

WE ARE ALL TRANSLATORS NOW: CONSTITUTIONAL ANALYSIS AS TRANSLATION

TO HAVE AN INTERPRETER – A RIGHT TO A FAIR TRIAL. EVALUATION OF PERSONAL EVIDENCE OBTAINED BY THE HELP OF AN INTERPRETER

LEGAL DISCOURSE RECONSIDERED: GENRES OF LEGAL TEXTS

WSTĘP DO BADAŃ W ZAKRESIE TŁUMACZENIA CHIŃSKICH NAZW NIEOSTRYCH I KLAUZUL GENERALNYCH

SUPER- I MAKROSTRUKTURA POLSKICH, GRECKICH I CYPRYJSKICH AKTÓW NORMATYWNYCH. STUDIUM PORÓWNAWCZE W ASPEKCIE TRANSLATOLOGICZNYM

ZAŁOŻENIA SEMANTYKI SAULA KRIPKEGO I HILARY’EGO PUTNAMA I ICH WPŁYW NA WSPÓŁCZESNĄ ANALIZĘ JĘZYKA PRAWNEGO