Search results

1

Jadwiga Plewko, Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczności język regionalnego a samorząd terytorialny, wyd. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2010, s. 232

100%

Kowalewska D.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego ACTA POLITICA

|

2011

|

issue 24

PL

Recenzja książki: Jadwiga Plewko, Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczności język regionalnego a samorząd terytorialny, wyd. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2010, s. 232

EN

Review of book: Jadwiga Plewko, National and ethnic minorities and regional language communities and local government, ed. Catholic University of Lublin, Lublin 2010, p. 232

2

Ślōnskŏ godka – przaśny folklor czy język regionalny?

88%

Myśliwiec M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 3 (15)

99-120

PL

W świetle spisów powszechnych, sporządzonych w Polsce w latach 2002 i 2011, Ślązacy jawią się jako najliczniejsza mniejszość występująca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wynika z przeprowadzonych badań jest to także najliczniejsza grupa, która na co dzień posługuje się własnym etnolektem. W 2002 roku przynależność do owej mniejszości zadeklarowało 173 153 osoby, a posługiwanie się śląskim etnolektem w relacjach domowych: 56 643 osoby. W 2011 roku przynależność do tej grupy deklarowało już ponad 800 000 osób, a posługiwanie się regionalną mową ponad 500 000. Problem polega jednak na tym, że państwo polskie nie uznaje istnienia owej mniejszości pod względem prawnym. To z kolei powoduje wyraźny wzrost napięcia na linii centrum-peryferie. Celem niniejszego artykułu jest zatem pokazanie starań przedstawicieli mniejszości śląskiej o ustawowe upodmiotowienie tej grupy, a w szczególności ukazanie najdalej zaawansowanych działań na rzecz ustawowego uznania śląskiego etnolektu za język regionalny.

EN

In two national censuses, made in the years 2002 and 2011, Silesians emerged as the largest minority occurring in the territory of the Polish Republic. Those researches show also that Silesians are the largest group that use its own ethnolect in domestic relations. In 2002, belonging to that minority declared 173 153 persons, and the use of Silesian ethnolect in domestic relations: 56 643 people. In 2011, the membership of this group declared more than 800 000 people, and the use of regional language more than 500 000. The problem lies in the fact that the Polish state does not recognize the existence of this minority in legal terms. This in turn results in increase of tensions between the center and periphery.Therefore the main purpose of this paper is to show efforts of the Silesian minority for a legal empowerment of the group, in particular, shows most advanced activities for the statutory recognition of the Silesian ethnolect as a regional language.

3

Weryfikacja kompetencji językowych na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznej - analiza porównawcza

88%

Grudzińska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2017

|

vol. 8

|

issue 227

118-135

PL

Istotę artykułu stanowi analiza porównawcza formuły kształcenia językowego na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych. Zestawione w tym celu zostały różne dokumenty oświatowe, w tym: podstawy programowe, informatory maturalne Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i arkusze stanowiące fundament matury z języka ojczystego, a także innych, wchodzących w obręb rodziny języków i dialektów słowiańskich: białoruskiego, litewskiego, ukraińskiego oraz łemkowskiego i kaszubskiego. Wyniki analizy pokazały, że nadrzędnym celem szkoły jest dzisiaj doskonalenie językowej i komunikacyjnej kompetencji ucznia, a egzamin maturalny może być prócz tego odpowiedzią na potrzebę poszukiwania tożsamości regionalnej.

4

Status gwary w języku polskim

75%

Wronicz J.

Socjolingwistyka

|

2016

|

issue 30

53-60

PL

Powszechnie zauważalne zjawisko wypierania gwar przez język ogólny wynika z niskiej pozycji gwary w hierarchii odmian języka. Autorka stawia tezę, że obecnie język wsi i język miast nie są odrębnymi systemami. Proponuje nową definicję gwary jako odmiany języka: 1) przekazywanej w sposób naturalny przez starsze pokolenie młodszemu; 2) uwarunkowanej regionalnie; 3) obecnej w realnie występujących tekstach. Postuluje też traktowanie terminów dialektyzm i regionalizm jako synonimicznych. Zwraca też uwagę na próby tworzenia nowych języków regionalnych przez kodyfikację dialektów.

EN

Commonly noticeable phenomenon of replacing dialects by the standard language is a result of a low status of dialects in the hierarchy of the Polish language varieties. The author claims that languages of the countryside and of the cities are not separate systems at present. She suggests a new definition of the dialect as a variety of language which is: 1) transferred in a natural way from the older to the younger generation; 2) regionally determined; 3) present in really existing texts. The author postulates treating the expressions ‘dialectical terms’ and ‘regionalism’ as synonyms. She notices the attempts of creating new regional languages through codification of dialects.

5

Cechy fonetyczne dialektu mazurskiego zachowane w wierszach pisanych przez Mazurów na przełomie XIX i XX wieku

63%

Biolik M.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/1

29-44

PL

W artykule przedstawiono cechy fonetyczne gwary mazurskiej zachowane w wierszach pisarzy ludowych. Materiał badawczy ograniczono do wydanej przez Zbigniewa Chojnowskiego Antologii mazurskiej… i zbioru wierszy Michała Kajki wydanych w 1954 r. Utwory wierszowane pisane przez twórców ludowych były poprawiane przez wydawców i redaktorów zgodnie z przyjętymi wzorcami, ale ślady najbardziej wyrazistych fonetycznych cech gwarowych zostały w nich zachowane.

EN

The article presents the phonetic features of Mazurian dialect preserved in the poems of folk writers. The research material was limited to Zbigniew Chojnowski’s Mazury Anthology… and the collection of poems by Michał Kajka published in 1954. The poems written by folk artists were corrected by publishers and editors in accordance with accepted patterns but traces of the most expressive phonetic hallmarks, have been preserved in them.

6

Mowa Ślązaków – gwara, dialekt czy język regionalny (w związku z próbą zmiany statusu prawnego)

63%

Wronicz J.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2013

|

issue 1(15)

173-184

EN

The paper discusses a bill submitted to the Polish Parliament on recognition of the speech of the inhabitants of Upper Silesia as a regional language, and demonstrates that the said speech is a subdialect of the Silesian dialect of Polish.

7

Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw

63%

Cząstka-Szymon B.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2013

|

issue 1(15)

185-198

EN

The opinion on draft amendments is negative due to lack of compliance with the Polish and EU regulations (Act on the Polish Language from 1999.10.07 and the European Charter for Regional or Minority Languages). Applicants want Silesian to be recognized as a national language. However, the current classification of used (living) languages of the world contrasts the general (nationwide) language with its regional/territorial varieties, i.e. subdialects. There are no rational arguments for modification of the existing arrangements, and favouring one of Polish dialects by establishing it as a regional language. Since, however, the positions of subdialects and regional Polish have been weakened for historical reasons, it will be justified to seek to raise their prestige.

PL

Opinia o projekcie nowelizacji ustawy ma charakter negatywny ze względu na brak zgodności z przepisami polskimi (Ustawa o języku polskim z 07.10.1999) oraz unijnymi (Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych). Wnioskodawcy chcą doprowadzić do uznania regionalnego języka śląskiego. Tymczasem klasyfikacja obowiązująca do tej pory w stosunku do używanych (żywych) języków świata wyróżnia opozycyjnie język ogólny (ogólnonarodowy) i jego odmiany regionalne/ terytorialne – gwary. Nie ma żadnych racjonalnych powodów, by zmieniać dotychczasowe ustalenia i doprowadzić do preferowania jednego z polskich dialektów, ustanawiając go językiem regionalnym. Można jednak, ze względu na osłabioną (z powodów historycznych) pozycję gwar i polszczyzny regionalnej dążyć do podniesienia prestiżu dialektów w Polsce.

8

Status języka a wola ludu i kodyfikacja. Przypadek śląski

63%

Tambor J.

Forum Lingwistyczne

|

2014

|

issue 1

37-49

EN

The article discusses various factors which are perceived as important in discerning linguistic phenomena recognized as languages or dialects. Among the said factors the author mentions the necessity of codification, commenting on the state thereof in relation to the Silesian ethno-language, as well as other linguistic factors. The author states that social issues cannot be omitted, even though establishing the status of a regional language is a legal and political matter. As a vital argument in this discussion, she points at the data collected in the national census from 2011, and particularly at the answer to the questions about one’s national/ethnic identity as well as one’s mother tongue and language used at home. The author also quotes the opinions of the supporters and the opponents of the idea of granting the Silesian ethno-language the status of a regional language.

9

Wdrażanie Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych a rzeczywistość socjolingwistyczna w Polsce

63%

Sagan-Bielawa M.

Socjolingwistyka

|

2016

|

issue 30

7-21

PL

Ratyfikacja Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych przez Polskę była sygnałem poszanowania praw językowych obywateli należących do mniejszości narodowych i etnicznych, od ponad 100 lat zamieszkujących obecne terytorium państwa. Konwencja wprowadziła pojęcie języka regionalnego, którego zakres wymaga nowego spojrzenia na opozycję język — dialekt i sytuację dialektów języka polskiego. Sposób przeprowadzenia ratyfikacji pokazał słabe strony polskiej polityki językowej — skupienie się na funkcji symbolicznej języka oraz oderwanie od rzeczywistej sytuacji socjolingwistycznej w trakcie przyjmowania poszczególnych zapisów karty. Potwierdzają to raporty i opinie Komitetu Ekspertów Rady Europy monitorującego wypełnianie zobowiązań przyjętych przez państwa-sygnatariuszy karty.

EN

Ratification of the European Chartes of Regional or Minority Languages constitutes important support for minority languages which have been traditionally spoken by citizens in Poland since over 100 years. The Chartes has introduced new term regional language and therefore new approach to the matter of Polish dialects and language minorities are required. According to the reports of the Committee of Experts CE, application of the Chartes shows weakness in the Polish language policy — Poland has focused on the symbolic role of national language and has discounted sociolinguistic situation. Awareness towards language minorities in the Polish society are still low.

10

Kwestia językowa w dziejach. Zarys problematyki

51%

Szul R., Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych U. W.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2012

|

vol. 1

EN

Language question consists in debates over language situation, i.e. position of individual languages in a territory (language status), or over their corpus, or over their classification as belonging to a larger linguistic category (group/family) which sometimes is politically tainted. It appears when there is a competition between languages or between concepts of language policy. In Europe it emerged first in early middle ages in the Christian Church over the role of local languages in liturgy which was one of causes of the split into Western and Eastern Christianity. It occurred again during the reformation being a cause of the split into Catholicism and Protestantism. Language question was the most intense since mid-18th until mid 20th century parallel to the idea of nation state and imperialism. It led to disintegration of multiethnic states and imposition of the model of monolingual states, the latter consisting in downgrading “dialects” and assimilation of linguistic minorities. This model was largely followed by non-European states. In the second half of the 20th century a more liberal stance in Western Europe dominated in relation to regional, minority and immigrant languages. In recent years in some European countries there is a return to the language policy of assimilation of ethnic minorities and immigrants, and language policy is used as a barrier to inflow of undesirable migrants. At the same time institutionalization of the European integration raised the language question at the EU level.

PL

Kwestia językowa polega na sporach na temat sytuacji językowej, to jest miejsca poszczególnych języków na danym terytorium (status języków), na temat ich korpusu lub ich zaklasyfikowania do szerszej kategorii językowej (grupy lub rodziny językowej). W Europie po raz pierwszy wyłoniła się we wczesnym średniowieczu w Kościele chrześcijańskim i dotyczyła roli miejscowych języków w liturgii, co było jednym z powodów podziału na chrześcijaństwo zachodnie i wschodnie. Ponownie zdarzyło to się podczas reformacji, będąc jedną z przyczyn podziału na katolicyzm i protestantyzm. Kwestia językowa była najbardziej intensywna od połowy XVIII do połowy XX w., towarzysząc idei państwa narodowego i imperializmowi. Model ten był naśladowany przez państwa pozaeuropejskie. W drugiej połowie XX w. w Europie zachodniej dominował bardziej liberalny stosunek do regionalnych, mniejszościowych i imigranckich języków. W ostatnich latach w niektórych europejskich krajach ma miejsce powrót do polityki językowej mającej na celu asymilację mniejszości narodowych i imigrantów, a polityka językowa bywa używana też jako bariera przeciwko napływowi niepożądanych imigrantów. W tym samym czasie instytucjonalizacja integracji europejskiej podniosła kwestię językową na poziomie UE.

11

Standaryzacja po kurpiowsku

51%

Siatkowska E.

Polonica

|

2017

|

vol. 37

5-12

EN

Kurpie are an exogenous people. Their settlement dates back to the 14th up to the 18th century. The ethnonym comes from the Old Prussian name for the leather shoes they wore, which indicates their possible Old Prussian origin. Polish ethnic groups began accumulating in those areas in the Middle Ages. Kurpie developed an original folk culture (cf. dance, music, crafts) and their territory is among the most attractive areas in Europe for tourists to explore. Cultural activists have published spelling companions and a Polish- Kurpie dictionary; they publish local newspapers and works of literature - both original and translated into the dialect, modern as well as classic. The “Kurpie Mazovian literary dialect” is introduced as a subject in schools. The standardization of regional language in Kurpie is motivated by local patriotism.

12

Kwestia językowa w dziejach. Zarys problematyki

51%

Szul R.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2012

|

vol. 1

69-94

EN

Language question consists in debates over language situation, i.e. position of individual languages in a territory (language status), or over their corpus, or over their classification as belonging to a larger linguistic category (group/family) which sometimes is politically tainted. It appears when there is a competition between languages or between concepts of language policy. In Europe it emerged first in early middle ages in the Christian Church over the role of local languages in liturgy which was one of causes of the split into Western and Eastern Christianity. It occurred again during the reformation being a cause of the split into Catholicism and Protestantism. Language question was the most intense since mid-18th until mid 20th century parallel to the idea of nation state and imperialism. It led to disintegration of multiethnic states and imposition of the model of monolingual states, the latter consisting in downgrading “dialects” and assimilation of linguistic minorities. This model was largely followed by non-European states. In the second half of the 20th century a more liberal stance in Western Europe dominated in relation to regional, minority and immigrant languages. In recent years in some European countries there is a return to the language policy of assimilation of ethnic minorities and immigrants, and language policy is used as a barrier to inflow of undesirable migrants. At the same time institutionalization of the European integration raised the language question at the EU level.

PL

Kwestia językowa polega na sporach na temat sytuacji językowej, to jest miejsca poszczególnych języków na danym terytorium (status języków), na temat ich korpusu lub ich zaklasyfikowania do szerszej kategorii językowej (grupy lub rodziny językowej). W Europie po raz pierwszy wyłoniła się we wczesnym średniowieczu w Kościele chrześcijańskim i dotyczyła roli miejscowych języków w liturgii, co było jednym z powodów podziału na chrześcijaństwo zachodnie i wschodnie. Ponownie zdarzyło to się podczas reformacji, będąc jedną z przyczyn podziału na katolicyzm i protestantyzm. Kwestia językowa była najbardziej intensywna od połowy XVIII do połowy XX w., towarzysząc idei państwa narodowego i imperializmowi. Model ten był naśladowany przez państwa pozaeuropejskie. W drugiej połowie XX w. w Europie zachodniej dominował bardziej liberalny stosunek do regionalnych, mniejszościowych i imigranckich języków. W ostatnich latach w niektórych europejskich krajach ma miejsce powrót do polityki językowej mającej na celu asymilację mniejszości narodowych i imigrantów, a polityka językowa bywa używana też jako bariera przeciwko napływowi niepożądanych imigrantów. W tym samym czasie instytucjonalizacja integracji europejskiej podniosła kwestię językową na poziomie UE.

Refine search results

Jadwiga Plewko, Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczności język regionalnego a samorząd terytorialny, wyd. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2010, s. 232

Ślōnskŏ godka – przaśny folklor czy język regionalny?

Weryfikacja kompetencji językowych na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznej - analiza porównawcza

Status gwary w języku polskim

Cechy fonetyczne dialektu mazurskiego zachowane w wierszach pisanych przez Mazurów na przełomie XIX i XX wieku

Mowa Ślązaków – gwara, dialekt czy język regionalny (w związku z próbą zmiany statusu prawnego)

Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw

Status języka a wola ludu i kodyfikacja. Przypadek śląski

Wdrażanie Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych a rzeczywistość socjolingwistyczna w Polsce

Kwestia językowa w dziejach. Zarys problematyki

Standaryzacja po kurpiowsku

Kwestia językowa w dziejach. Zarys problematyki