Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  język urzędowy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie art. 27 Konstytucji RP dla ochrony praw i wolności jednostki

100%
Wiltos A.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2013
|
issue 4 (16)
165-184
PL
Celem artukułu jest podkreślenie znaczenia regulacji dotyczącej języka urzędowego nie tylko dla organów władzy państwowej, ale także dla jednostki, jako gwarancji realizacji jej konstytucyjnych praw i wolności. Konstytucja RP z 1997 r. wprowadziła w art. 27 zasadę urzędowości języka polskiego, udzielając mu, pierwszy raz od XIX w., tak mocnej ochrony prawnej. Zasadę tę rozwinięto następnie w Ustawie o języku polskim z 1999 r., regulującej użycie języka polskiego jako państwowego. Prawo do posługiwania się językiem polskim w życiu publicznym oraz prywatnym, jako istota obywatelstwa, powinno podlegać ochronie ze strony państwa. Język ojczysty, będący dobrem narodowej kultury, stanowi element tożsamości narodowej, a zatem i jednostki. Brak obowiązku znajomości innych języków niż urzędowy chroni obywatela przed koniecznością podporządkowania się przepisom prawa europejskiego, które nie zostały przetłumaczone na język polski. Jednostka może także powołać się na naruszenie art. 27 Konstytucji w przypadku zastosowania wobec niej przepisu zinterpretowanego z naruszeniem obowiązujących norm językowych. Poza ochroną wynikającą z art. 27 Konstytucji pozostają obecnie, co do zasady, stosunki prywatnoprawne. Wiąże się to z przyznaniem językowi polskiemu, na poziomie konstytucyjnym, statusu języka urzędowego, a nie państwowego. Wprowadzenie w art. 27 Konstytucji RP zasady urzędowiści języka polskiego implikuje ze strony państwa obowiązek szczególnej ochrony jednostek niewładających tym językiem. Jest to warunek konieczny dla realizacji choćby prawa do sądu. Art. 27 Konstytucji, zdanie drugie, jako przepis gwarancyjny, potwierdza nienaruszalność praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Koreluje on zatem z zasadą ochrony mniejszości narodowych i etnicznych, nie dając jednak możliwości do ustanowienia w Polsce innego niż język polski języka urzędowego.
EN
This article aims to highlight the importance of the regulation of the official language not only for the state authorities but also for the individual as a guarantee of fulfillment of its constitutional rights and freedoms.The Polish Constitution of 1997 introduces in Article XXVII the principle of officialdom of Polish language, giving it for the first time since the nineteenth century such a strong legal protection. This principle was developed subsequently in The Polish Language Act in 1999 regulating the use of Polish language as a national language.The right to use Polish language in public and in private as the hallmark of citizenship should be protected by the State. Mother tongue as an element of national culture forms part of the national identity and therefore of the individual. The lack of obligation to know languages other than the official protects citizens from having to comply with European Law that has not been translated into Polish. The individual may also allege to the breach of Article XXVII of the Constitution when applied to the law that was interpreted in violation of language norms. Outside the protection conferred by Article XXVII of the Constitution there are now, as a rule, private law relations. It is due to the assignment to Polish language the status of an official language at the constitutional level and not of a national language. The introduction of the principle of officialdom in Article XXVII of the Constitution of the Polish language implies an obligation of the State to protect individuals that do not speak in that language. It is a condition for the realization of, inter alia, the right to justice. Article XXVII of the Constitution, the second sentence, as a guarantee regulation, confirms the inviolability of national minority rights resulting from ratified international agreements. Therefore, it correlates with the principle of the protection of national and ethnic minorities without giving the possibility to establish in Poland Polish language other than as the official language.
2
Publication available in full text mode
Content available

KULTURA JĘZYKA W ODMIANIE KANCELARYJNEJ JĘZYKA URZĘDOWEGO. WYBRANE ZAGADNIENIA

63%
Glapiak A.
Przegląd Policyjny
|
2017
|
vol. 2(126)
59-72
PL
Tematem artykułu jest kultura języka w odmianie kancelaryjnej języka urzędowego. Autorka charakteryzuje defi nicje języka urzędowego, przedstawia badania języka urzędowego, opisuje defi nicje dokumentu urzędowego w prawie. W artykule poruszane jest zagadnienie komunikacji w relacji urząd — obywatel, gdzie język jest przyjazny obywatelom, Artykuł traktuje także o obszarach defi cytów w obszarze języka urzędowego. Poruszane są takie aspekty, jak brak szacunku dla odbiorcy w relacji komunikacja urząd — obywatel. W dalszej części poruszana jest zawartość treściowa i struktura pism urzędowych, zagadnienia szczegółowe redagowania pism urzędowych oraz propozycja szkoleniowa będąca autorskim pomysłem autorki tekstu.
3

Językowe aspekty zawierania umów, czyli o swobodzie kontraktowania w świetle teorii językoznawczych

63%
Labijak A.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 1
68-77
PL
Proces osiągania konsensusu, kształtowanie treści umowy oraz późniejsza interpretacja poszczególnych postanowień – są elementami specyficznej sytuacji komunikacyjnej, której rezultatem jest umowa. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy prawo wyznacza granice posługiwania się językiem w kontekście zobowiązań, a jeżeli tak, to jaki jest zakres jego użycia oraz w jaki sposób interpretowane są postanowienia umowne, szczególnie te, które budzą wątpliwości. Odpowiedź na to pytanie została udzielona na podstawie analizy obowiązujących regulacji prawnych i konsekwencji, które pociągają one za sobą. W ten sposób możliwe było określenie prawnie obowiązujących granic, w których możliwe jest skuteczne, językowe ukształtowanie umowy. Artykuł prowadzi do wniosku, że konieczne jest przeformułowanie dotychczasowych typologii dotyczących języka prawa, które traktują umowy wyłącznie jako gatunek tekstu specjalistycznego, ponieważ takie przyporządkowanie jest niezgodne z obowiązującą swobodą kształtowania stosunków zobowiązaniowych.
EN
The process of reaching consensus, shaping the content of the contract and subsequent interpretation of individual provisions are elements of a specific communication situation resulting in a contract. The aim of the article is to answer the following questions: does the law determine the limits of language use in the context of contract law and, if so, what is the scope of its use and what type of interpretation is applied to the contractual clauses, in particular those that give rise to interpretation doubts. The answer to this question was given on the basis of an analysis of the applicable legal regulations and the consequences that they entail. In this way, it was possible to define legally binding boundaries in which effective, linguistic shaping of the contract is possible. The article leads to the conclusion that it is necessary to reformulate the existing legal language typologies, which treat contracts only as a specialist text, because such assignment is inconsistent with the existing freedom of contracts.
4
Publication available in full text mode
Content available

Constitutional Regulations of the Official Language in the European Union Countries

63%
Bidziński M.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2020
|
issue 6 (58)
489-496
EN
The regulations concerning the definition of the official language at the constitutional level have not been unified in the constitutions of European Union countries. The importance of a language, the level of its protection, and care for the language are immanently connected with the cultural awareness of a given nation, its historical conditions, national aspirations, and other factors allowing to distinguish it from other subjects. The number of languages used in individual regions of the EU depends on social migrations, the uniformity of nationalities, historical conditions, as well as the level and directions of patriotic aspirations in a given society. Therefore, the attempts to impose on the members of the EU the adoption of the unified solutions, which de facto imply - in the case of most of them - the need to amend the constitution, is a demand that now seems completely unfeasible.
PL
Regulacje dotyczące określenia języka urzędowego na poziomie konstytucyjnym nie zostały zunifikowane w ustawach zasadniczych państw Unii Europejskiej. Znaczenie języka, poziom jego ochrony oraz dbałość o język są immanentnie związane ze świadomością kulturową danego narodu, uwarunkowaniami historycznymi, dążeniami narodowościowymi i innymi czynnikami pozwalającymi na wyróżnienie się od innych podmiotów. Liczba używanych języków na poszczególnych obszarach UE jest zależna od migracji społecznych, jednolitości narodowościowej państwa, uwarunkowań historycznych, a także poziomu i kierunków dążeń patriotycznych w społeczeństwie. Wymuszenie zatem na członkach UE tożsamych rozwiązań, implikujących de facto w większości z nich konieczność zmiany ustawy zasadniczej jest obecnie zadaniem całkowicie niewykonalnym.
5

Strategie nominacyjne i narracyjne jako świadectwo zachowań etycznych w dyskursie związanym z organizowaniem edukacji osób z niepełnosprawnościami

63%
Szagun D.
|
2019
|
vol. 67
|
issue 6: Językoznawstwo
157-172
PL
Artykuł podejmuje próbę opisu elementów językowych, w ich aspekcie etycznym, obecnych w dyskursie publicznym na temat indywidualnej edukacji uczniów niepełnosprawnych. W obrębie analizowanego dyskursu interesują nas przede wszystkim strategie nominacyjne osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów oraz strategie narracyjne związane z osobami z niepełnosprawnościami, rozpięte dwubiegunowo pomiędzy leksemami włączenie – wykluczenie odnoszące się do uczestników dyskursu: Ministerstwa Edukacji Narodowej, szkoły i reprezentującego ją dyrektora oraz nauczycieli, atakże rodziców i dzieci. Elementy nominacyjne w postaci konstrukcji z przymiotnikami atrybutywnymi określające dzieci i młodzież zniepełnosprawnościami pełnią funkcję peryfraz o funkcji eufemizacyjnej, są pod względem znaczeniowym próbą ucieczki przed stygmatyzacją społeczną. Z kolei strategie narracyjne wyraźnie jawią się jako narzędzie sterowania odpowiedzialnością za proces edukacyjny.
EN
This article attempts to describe linguistic elements, in their ethical aspect, present in the public discourse on individual education of students with disabilities. Within the analyzed discourse, we are primarily interested in the nomination strategies of people with disabilities and their care-takers and narrative strategies related to people with disabilities, bipolarly stretched between lexes inclusion – exclusion and referring to the participants of the discourse: the Ministry of National Education, the school and the principal and teachers representing it, as well as parents and children. Nomination elements with attributes defining children and youth with disabilities play the role of periphasis with a euphemistic function, they are, in terms of meaning, an attempt to escape social stigmatization. In turn, predictive and narrative strategies clearly appear as a tool to control responsibility for the educational process.
6
Publication available in full text mode
Content available

PRZEKŁAD NIEMIECKOJĘZYCZNYCH DOKUMENTÓW SAMOCHODOWYCH W ŚWIETLE KONCEPCJI PLURICENTRYZMU JĘZYKOWEGO

62%
KUBACKI A. D.
Comparative Legilinguistics
|
2017
|
vol. 31
115-145
EN
The author analyses the translation of vehicle registration documents issued in Germany, Austria and Switzerland in the light of linguistic pluricentrism. German-language vehicle registration documents, belonging to the genre of official documents, are examined from the point of view of their function, linguistic structure and translation problems which may appear while translating them into Polish. The translation of LSP texts in the context of pluricentrism of the German language has rarely been the subject of scientific analyses. In the theoretical part of the article, the author generally characterizes linguistic pluricentrism and Polish contrastive studies in that respect. In the practical part of the article, he discusses vehicle registration documents as a specific type of official documents, shortly describes them functionally and linguistically and considers translation problems connected with these documents from the perspective of linguistic pluricentrism. Finally, he indicates mistakes in the translation of Austrian vehicle registration documents made by a sworn translator of German.
DE
Zum Thema des Aufsatzes hat der Autor die Übersetzung der Kfz-Dokumente aus Deutschland, Österreich und der Schweiz im Lichte des plurizentrischen Konzepts gemacht. Die deutschsprachigen Kfz-Dokumente wurden aus genologischer Sicht auf ihre Funktion, Sprachstruktur und bei deren Übersetzung ins Polnische zu erscheinenden Translationsprobleme hin analysiert. Die Fachübersetzung aus plurizentrischer Perspektive war bisher nur selten Gegenstand wissenschaftlicher Überlegungen. Im theoretischen Teil des Artikels wurden die Erscheinung der Plurizentrik im Allgemeinen wie auch die dazu in Polen geführten kontrastiven Untersuchungen charakterisiert. Im praktischen Teil des Artikels wurden die Kfz-Dokumente zuerst als Eigenart der Amtssprache besprochen und dann einer kurzen sprachlichen und funktionalen Charakteristik unterzogen. Anschließend wurde auf die Übersetzungsprobleme derartiger Dokumente aus plurizentrischer Sicht hingewiesen. Darüber hinaus wurden einige Fehler in der Übersetzung österreichischer Kfz-Dokumente genannt, die von einem staatlich vereidigten Übersetzer für Deutsch begangen worden sind.
PL
Tematem niniejszego artykułu jest przekład dokumentów samochodowych z Niemiec, Austrii i Szwajcarii w świetle koncepcji pluricentryzmu językowego. Niemieckojęzyczne dokumenty samochodowe, będące z genologicznego punktu widzenia dokumentami urzędowymi, poddano analizie pod kątem ich funkcji, struktury językowej oraz problemów translacyjnych, jakie mogą pojawić się przy ich tłumaczeniu na język polski. Przekład specjalistyczny w kontekście pluricentryzmu niemczyzny rzadko był dotychczas przedmiotem rozważań naukowych. W teoretycznej części artykułu scharakteryzowano ogólnie zjawisko pluricentryzmu językowego oraz prowadzone w tym zakresie badania kontrastywne w Polsce. W praktycznej części artykułu omówiono dokumenty samochodowe jako specyficzny rodzaj dokumentów urzędowych, dokonano ich krótkiej charakterystyki funkcjonalnej i językowej, a następnie wskazano na problemy przekładu tego typu dokumentów z perspektywy pluricentryzmu językowego. Ponadto wskazano na błędy w tłumaczeniu austriackich dokumentów samochodowych popełnione przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego.
7
Publication available in full text mode
Content available

Stan języka ukraińskiego po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w sierpniu 1991 roku

51%
Zinkiewicz-Tomanek B.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2016
|
vol. 1
|
issue 1&2
EN
The article discusses changes in Ukrainian after Ukraine had regained independence. Prior to 1991, the Soviet authorities – apart from various prohibitions known from the time of Russian tsars – had created a system of interfering in internal laws of language, prohibiting certain words, syntactic constructions or orthographic rules, and propagating others, closer to Russian, which had a virtually dominating position in nearly all fields. This led to an abnormal linguistic situation, the unconscious fusing of Ukrainian and Russian, both at the level of phonetics and morphology as well as syntactic norms and collocations. That is why, after 1991 – apart from changes in the lexical system, associated with developments in science, technology and political and economic transformations – we can observe the tendency to depart from Russified forms, which violate the norms of Ukrainian literary language, and to return to old native linguistic traditions.
PL
W artykule przedstawiono zmiany w języku ukraińskim po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości. Przed 1991 rokiem władza radziecka – prócz znanych z czasów Rosji carskiej różnego rodzaju zakazów ‒ stworzyła system ingerencji w wewnętrzne prawa językowe, zabraniając jednych wyrazów, konstrukcji syntaktycznych czy zasad ortograficznych, a propagując inne, bliższe językowi rosyjskiemu, który de facto posiadał pozycję dominującą w każdej prawie dziedzinie. Doprowadziło to do nienormalnej sytuacji językowej, nieświadomego mieszania języka ukraińskiego i rosyjskiego, do „rozchwiania” norm języka ukraińskiego zarówno fonetycznych, jak i morfologicznych, a także norm syntaktycznych oraz łączliwości leksykalnej. Dlatego też po 1991 roku ‒ prócz zmian w systemie leksykalnym, związanych z rozwojem nauki, techniki oraz przekształceniami politycznymi i ekonomicznymi ‒ obserwujemy dążenie do odejścia od form zrusyfikowanych, naruszających normy ukraińskiego języka literackiego i powrót do starych rodzimych tradycji językowych.
8
Publication available in full text mode
Content available

ДЕРЖАВНА МОВА ЯК ФАКТОР ЄДНАННЯ В УМОВАХ ЗБЕРЕЖЕННЯ МУЛЬТИЛІНГВАЛЬНОГО РОЗМАЇТТЯ СУЧАСНОЇ УКРАЇНИ

45%
ШУМИЦЬКА Г.
Studia Ukrainica Posnaniensia
|
2020
|
vol. 8
|
issue 1
189-199
EN
The article presents an overview of the lingual situation in Ukraine, in the Transcarpathian region in particular, within the time span of a year since the law On education (September 2017) was ratified till the adoption of the draft of the law whose aim is to ensure functioning of Ukrainian as the state language. The status of Ukrainian as a state language is considered in the closest connection with socio-political phenomena in the country and the whole world. The analysis of deep and formalized interviews with different categories of respondents conducted during this period sheds light on the process of language selection in the field of education, in particular as a sign of cultural and political development of contemporary Ukrainian society in its westernmost part - Transcarpathia.
PL
Artykuł poświęcony jest oglądowi sytuacji językowej na Ukrainie, w szczególności na Zakarpaciu, w okresie jednego roku, tj. od wprowadzenia nowej ustawy o edukacji (wrzesień 2017) do przyjęcia projektu ustawy o funkcjonowaniu języka ukraińskiego jako państwowego (październik 2018). Stan języka ukraińskiego jako języka państwowego zbadano w kontekście wydarzeń społeczno-politycznych w kraju i na świecie. Na podstawie analiz, jak również przeprowadzonych w tym okresie wielu dogłębnych i sformalizowanych wywiadów z różnymi kategoriami respondentów możliwe jest zbadanie procesu wyboru języka, zwłaszcza języka edukacji, z uwzględnieniem rozwoju kulturalno-politycznego współczesnego społeczeństwa ukraińskiego w jego najbardziej wysuniętej na zachód części - Zakarpaciu.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.