Search results

1

Franz Posset, Johann Reuchlin (1455-1522). A Theological Biography (Arbeiten zur Kirchengeschichte 129; Berlin – Boston: De Gruyter 2015)

100%

Pietkiewicz R.

The Biblical Annals

|

2017

|

vol. 7

|

issue 3

393-398

EN

Book review: Franz Posset, Johann Reuchlin (1455-1522). A Theological Biography (Arbeiten zur Kirchengeschichte 129; Berlin – Boston: De Gruyter, 2015). Pp. XXVI + 917. EUR 99,95. USD 140.00. GBP 74.99. ISBN 978-3-11-041947-4

2

Nieprzespana noc. Osobliwości "Wyroku" Franza Kafki

88%

Roguski P.

Przegląd Humanistyczny

|

2016

|

vol. 60(4 (455))

113-118

PL

The article presents the remarks made while reading the short story The Judgement by Franz Kafka. The author does not undertake discussion with the model interpretations of the work widely accepted by critics, but he refers to some suggestions and opinions which Kafka left in his correspondence and a diary. Due to them, the interpretation regarding connections of Kafka’s works with the kabbalah mysticism, present in today’s Kafkology, can be undertaken. Here the model work is Kafka and Kabbalah by Erich Grözinger.

3

Odnajdując „wspólny język ognia”: Jerzy Ficowski wobec mistycyzmu żydowskiego (prolegomena)

88%

Goczał E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2016

|

vol. 16

121-133

PL

Finding the “common language of fire”: Jerzy Ficowski on Jewish mysticism (prolegomena) This article is an attempt to outline the relationship between the work of Jerzy Ficowski and the Jewish mystical thought that was brought in this paper to a kabbalistic element – a synthesis of components considered basic for two great currents of the non-orthodox Judaism: Kabbalah and Hasidism. At the level of content they consist of the motifs of the Book, Word and Letter, Angels and Light, the messianic topos of the Just, cosmogonic and eschatological myths, as well as specific, non-linear recognition of time – which are strongly present in the poetry of the author of the Regions of the Great Heresy. At the level of structure there are noticeable the emanation model and the duality of language and imagination, of matter and spirituality – diametrically different elements, yet gravitating toward the ultimate unity. The text, containing references to translation and “Schulzian” output of Jerzy Ficowski, is focused on his poetry and is an introduction to its aspectual monograph. Key words: contemporary Polish poetry; Jerzy Ficowski; Jewish mysticism; Kabbalah; Hasidism;

4

Jezus Chrystus i Jego nauczanie w neokabale szkoły duchowej Bnei Baruch

63%

Brylla D.

Nurt SVD

|

2018

|

issue 1

42-55

PL

Artykuł przedstawia Instytut Studiów i Badań Kabały Bnei Baruch (nowy ruch religijny) pod kątem ewentualnych zbieżności pomiędzy jego nauczaniem a nauczaniem Jezusa Chrystusa. Badana możliwość ustanowienia korespondencji między jedną a drugą doktryną jest interesująca, gdyż kabała „synów Barucha” nie przynależy ani do tradycji chrześcijańskiej, ani do żadnej innej tradycji religijnej. Stwierdzenie takich zależności pociąga za sobą kwestię motywacji oraz potrzeb ukazywania wspólnego rdzenia obydwu systemów nauczania. Fundament korespondencji oparty został na obecnym pośród członków Bnei Baruch przeświadczeniu, że kabała jest procesem zmierzającym do osiągnięcia tego, co Jezus określił jako dwa najważniejsze przykazania: „Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej” oraz „Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego” (Mt 22, 36-39).

EN

This article explores possibilities of identifying similarities between the thesis propagated by the Bnei Baruch Kabbalah Education and Research Institute (new religious movement) and the teaching of Jesus Christ. Finding any would be very interesting, since the kabbalah of the “sons of Bnei Baruch” belongs to neither Christian, nor any other religious tradition. Potential similarities would certainly pose questions about the motives and common sources of both systems. Members of the Bnei Baruch group are convinced that kabbalah aims the process of fulfilling what Jesus described as the two most important commandments: “You must love the Lord your God with all your heart, with all your soul, and with all your mind. (...) You must love your neighbour as yourself” (Mt 22,36-39).

5

Kontemplacja estetyczna Pisma świętego na przykładzie Ps 67 i wybranych perykop z Listu św. Pawła do Rzymian

63%

Rafiński G.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 45

33-56

PL

Odbiór tekstów biblijnych nie powinien ograniczać się tylko to analizy konceptualnej. Biblia jest dziełem literackim i mamy prawo odbierać ją czasem tak, jak się odbiera dzieło sztuki, które wywołuje efekt kontemplacji estetycznej. Kierując się tym założeniem, w niniejszym artykule przeanalizowaliśmy od strony estetycznej, włącznie z podaniem schematów poglądowych, Psalm 67 (zwany w kabale Psalmem Menorą) i wybrane perykopy z Listu św. Pawła do Rzymian, w których Apostoł cytuje teksty ST (Rz 3,10-20; 4,1-25; 9,6-29; 15,7-12). Z analizy porównawczej wysnuliśmy wniosek, że św. Paweł znał i stosował metody interpretacji tekstów ST funkcjonujące w środowisku diaspory (dla przykładu. reguły: „gezera shawa”, „yelamdenu rabbenu”), ale dostosowywał je do priorytetu, jakim było głoszenie Ewangelii. Paweł narzucał sobie ograniczenia formalne w swym nauczaniu, „aby nie został pozbawiony znaczenia krzyż Chrystusa” (por. 1 Kor 1,17], unikając „górnolotnych słów lub mądrości” (por. 1 Kor 2,1).

EN

The reception of biblical texts should not be limited only to aconceptual analysis. The Bible is a literary work and we have the right to receive it sometimes as one receives a work of art that evokes the effect of aesthetic contemplation. With this assumption in mind, in this article I have analyzed Psalm 67 (called the Menorah Psalm in the Kabbalah) and selected pericopes from St. Paul's Letter to the Romans, in which the Apostle cites the texts of the Old Testament (Romans 3:10-20, 4:1-25, 9: 6-29, 15:7-12) from the aesthetic perspective. Illustrative diagrams are also provided. From the comparative analysis, the conclusion is drawn that St. Paul knew and used methods of interpreting the Old Testament texts that functioned within diaspora circles (for example, the rules: "gezera shawa", "yelamdenu rabbenu"), but he adapted them to the priority of preaching the Gospel. Paul imposed on himself formal limitations in his teaching, " lest the cross of Christ be emptied of its power" (cf. 1 Cor 1:17), by avoiding "lofty words or wisdom" (cf. 1 Cor 2:1).

6

Wykorzystanie symboliki tetragramu w „O ślachetności a zacności płci niewieściej” (1575) Macieja Wirzbięty

63%

Wojtkowska-Maksymik M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2016

|

issue 6(9)

283-296

EN

The subject of this article is the comparative analysis of short excerpts of two works: De nobilitate et praecellentia foeminei sexus declamatio (Antwerp, 1529) by Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim and the Polish translation of this work, i.e. O ślachetności a zacności płci niewieściej (Cracow, 1575) by Maciej Wirzbięta. The author concentrates on the question of meaning of the first parents names, Adam and Eve, which was addressed by both writers in order to prove the validity of the thesis on the superiority of women over men and reveals the resources used in the discourse: from the works of the Fathers and Doctors of the Church, (e.g. St. Jerome, Psuedo-Cyprian) to the works of philosophers and humanists at the turn of the 15th and 16th centuries (e.g. Heinrich Cornelius Agrippa, Johannes Reuchlin, Jacques Lefèvre d’Étaples) fascinated with Jewish Kabbalah and gematria and the related theory of the names of God and the symbolism of tetragrammaton (JHWH).

7

Między gnozą a kabałą. Egzemplifikacje religijności w powieściach o wojnie polsko-krzyżackiej napisanych około roku 2010

63%

Gołuński M.

Świat i Słowo

|

2014

|

vol. 12

|

issue (2)23

197-212

EN

Between gnosis and cabala. Exemplification of religiousness in the novels about the Polish-Teutonic war written about the year 2010

8

Mistycyzm i ezoteryzm a koncepcje godności człowieka w renesansowych Włoszech

63%

Smoluk-Stachowska J.

Edukacja Humanistyczna

|

2021

|

issue 2

35-50

PL

Artykuł prezentuje przegląd mistycznych i ezoterycznych motywów zaczerpniętych z myśli pitagorejskiej, hermetyzmu wschodniego oraz mistyki żydowskiej zwanej kabałą, które miały wpływ na kształtowanie się renesansowych koncepcji godności człowieka we Włoszech. Idea harmonijnej jedności całego wszechświata, koncept reinkarnacji wraz z jej teleologicznym celem, możliwość przemiany człowieka czy też ujmowanie świata za pomocą języka, będącego jednocześnie ontologicznym fundamentem całego kosmosu, zainspirowały takich myślicieli, jak: Marsilio Ficino, Giovanni Pico della Mirandola, Cristoforo Landino czy Gianozzo Manetti. W niniejszym studium, autorka pokazuje, jaki wpływ miały owe mistyczne założenia – mające swoją genezę zarówno w mistyce Wschodu, jak i Zachodu – na ukształtowanie się renesansowych koncepcji godności człowieka, które stały się następnie podwalinami dla nowoczesnego postrzegania kondycji istoty ludzkiej.

EN

This article presents different mystical and esoteric motifs gained mainly through Pythagorean thought, Eastern Hermeticism and Jewish mysticism called Kabbalah , which had a biggest impact on the formulation of the renaissance concept of the Dignity of Man in Italy. The ideas of united harmony – mystical union of the Universe, reincarnation with its theleological goals, human metamorphosis and vision of the world as a language reality – which is also an ontological fundament of all the Cosmos, inspired famous renaissance thinkers such as Marsilio Ficino, Giovanni Pico della Mirandola, Cristoforo Landino or Gianozzo Manetti. In this paper, the author shows, what influence could have this mystical assumptions - whose roots are in Eastern and Western mysticism – on the formulation of the renaissance concepts of Dignity of Man, which are also a fundamental base for modern anthropological thinking about human condition and dignity.

9

Dwa wymiary nicości. Gershom Scholem i paradoksy mistyki żydowskiej

51%

Sawczyński P.

Logos i Ethos

|

2017

|

vol. 46

|

issue 2

EN

The article analyzes Gershom Scholem’s kabbalistic philosophy through the notionof nothingness, being a crucial notion of Jewish kabbalah. I argue that Scholem’s thoughtmight be called the “two dimensions of nothingness” which correspond to the concepts ofcreation and revelation. I analyze the nothingness of creation against the backgroundof the Lurianic kabbalah whereas the nothingness of revelation is analyzed through theprism of Franz Kafka’s literature. The result of the analysis is the original interpretation ofScholem’s thought, in which nothingness fails to connote nihilism, having instead a substantialpotential of productivity.

PL

Artykuł jest próbą analizy kabalistycznej filozofii Gershoma Scholema w kontekście pojęcia nicości, które odgrywa w żydowskiej kabale kluczową rolę. Stawiam tezę, że myśl Scholema można określić mianem „dwóch wymiarów nicości”, odpowiadających pojęciom stworzenia i objawienia. Koncepcję nicości stworzenia omawiam na podstawie kabały Luriańskiej, będącej dla Scholema jednym z głównych źródeł inspiracji, zaś nicość objawienia odczytuję przez pryzmat twórczości Franza Kafki, której Scholem również poświęcił wiele uwagi. Pozwala to na oryginalną interpretację myśli Scholema, w której nicość nie konotuje nihilizmu, lecz zdradza znaczący potencjał produktywności.

10

Mesjasz na wysypisku albo soteriologia śmiecia

51%

Sawczyński P.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

159-174

EN

The paper attempts at interpreting the condition of contemporary consumercapitalism through the prism of messianic enterprise. The aim is to considerthe possibility of subverting commoditization from the inside and to outline potentialways of doing this. The theoretical matrix of the paper are Walter Benjamin’sworks set in the tradition of Isaac Luria’s kaballah, along with their further criticism.The final result of the paper should be the figure of a “messianic dustman”and explanation why it has been chosen as the subject of subverting capitalism.

PL

Praca stanowi próbę odczytania kondycji współczesnego kapitalizmu konsumpcyjnego przez pryzmat działań mesjańskich. Celem autora jest odpowiedź na pytanie, czy możliwa jest subwersja mechanizmów utowarowienia z wnętrza kapitalizmu, a jeśli tak – w jaki sposób miałaby się ona dokonać. Matrycą teoretyczną rozważań będą osadzone w tradycji kabały luriańskiej pisma Waltera Benjamina, z uwzględnieniem ich późniejszej krytyki. Efektem końcowym pracy będzie zarysowanie figury „mesjańskiego śmieciarza” oraz wyjaśnienie, dlaczego to właśnie ona została przez autora wybrana jako podmiot mesjańskiej subwersji kapitalizmu.

11

Giorgio Agamben and the Concept of Messianism

51%

Klimowicz T.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2018

|

vol. 8

|

issue 7-8

125-139

PL

Idea mesjańska stanowi ważny aspekt żydowskiej filozofii i polega na oczekiwaniu przybycia zbawiciela, który zarazem zapoczątkuje erę pokoju i powszechnej harmonii. Istnieją jednak różne rozumienia okoliczności, w jakich przybycie mesjasza może nastąpić. Spór na tym polu dotyczy m.in. problemu, czy ludzkość poprzez swoje uczynki może wpływać na przybycie mesjasza. Takie podejście prezentowały czerpiące z kabały ruchy mesjanistyczne np. sabataizm. Podążając za wątkami mesjańskimi włoski filozof Giorgio Agamben analizuje pojęcie czasu mesjańskiego, form obowiązywania prawa i roli jednostki w procesie przekształcenia świata, proponując zsekularyzowaną wizję epoki mesjańskiej. Artykuł skupia się na recepcji idei mesjanizmu w filozofii Giorgio Agambena, zarysowaniu kluczowych pojęć stworzonych przez włoskiego filozofa oraz wskazaniu inspiracji zaczerpniętych przez Agambena z tradycji judaistycznej.

EN

The messianic idea is an important aspect of Jewish philosophy and consists in awaiting the arrival of a redeemer who will at the same time usher in an era of peace and universal harmony. There are, however, different understandings of the circumstances in which the messiah's arrival may take place. The dispute in this area concerns, inter alia, the problem of whether mankind, through their deeds, may influence the arrival of the messiah. Such an approach was presented by the messianic movements that drew from Kabbalah, e.g. Sabbataism. Following the messianic themes, the Italian philosopher Giorgio Agamben analyses the concept of the messianic time, the forms of law and the role of the individual in the process of transforming the world, proposing a secularised vision of the messianic era. The article focuses on the reception of the idea of messianism in the philosophy of Giorgio Agamben, outlining the key concepts created by the Italian philosopher and pointing to the inspiration taken by Agamben from the Judaic tradition.

12

Erotyczny charakter poznania w kabale

51%

Brylla D.

Studia Warmińskie

|

2014

|

issue 51

65-79

PL

W artykule ukazano kabalistyczne (tj. z obrębu średniowiecznego i późniejszego mistycyzmu żydowskiego) ujęcie idei poznania, mianowicie poznania określanego i warunkowanego przez seksualną unię mężczyzny i kobiety. Ponieważ kabała bazuje na tekstach Tanachu, przeto elementem kluczowym jest tu werset z Księgi Rodzaju (4,1). Pojawiające się w nim słowo jād‛a (ידע) (‘obcował’/’poznał’) [Adam z Ewą/Ewę] zestawiane jest kolejno, na podstawie jego leksyki, z kategorią da‘at (דעת) – ‘wiedzą’, ‘poznaniem’ oraz nazwą kabalistycznej sefiry. W związku z rolą odgrywaną w mistycznej teologii judaizmu przez tę ostatnią, ukazane zostały zależności seksualne zachodzące w dominium sefirotycznym, które stanowią de facto wzorzec dla relacji ludzkich. Ideałem owych relacji na planie ziemskim jest osiągnięcie między mężczyzną i kobietą pełnego (skutkiem wydarzającego się seksualnego ziwwuga kadisza, zespolenia przeciwnych, ale komplementarnych, pierwiastków) poznania drugiej osoby, a także pewnego typu duchowe poznanie Boga, który w kabale jest coincidentia oppositorum oraz sefirotyczną strukturą.

EN

The article presents kabbalistic (i.e. from the medieval and later Jewish Mysticism) perspective on the idea of knowing, namely knowing that is defined and determined by the sexual union of man and woman. Since Kabbalah, when doing its interpretations, is based on the texts of Tanah, the starting point is made here the vers from the biblical Book of Genesis (4,1). The word jād‛a (ידע) (‘made love’/‘knew’) [Adam with Eve/Eve] from here is then lexically compared to the category of da‘at (דעת), „wisdom’, ‘knowing’, and the name of the kabbalistic sephira. Due to the role of this sephira in the doctrine of mystical judaism, the text presents the sexual connections that happen in the sephirotic dominium which form the pattern for the human relations. The ideal of these relations is on the material plane the attainment by man and woman (as an effect of the sexual zivvuga kadisha, an union between contradictory but complementary elements) the complete knowing (wisdom) of the partner, but also of God. This kind of spiritual knowing of God is determined by the fact that God is in Kabbalah the coincidentia oppositorum and the sephirotic structure.

DE

Im Beitrag wird die aus der Kabbala, d.h. aus der mittelalterlichen und späteren jüdischen Mystik, bekannte Idee des Erkennens ausdiskutiert, die sich auf das Erkennen durch die sexuelle Einheit von Mann und Frau stützt. Da die mystischen Interpretationsansätze der Kabbala auf den Tanach-Texten basieren, rückt in den Mittelpunkt der Betrachtungen der Schlüsselvers 4,1 aus dem Buch Genesis, in dem das Wort jād‛a (ידע) [’verkehrte’/’erkannte’ – Adam mit Eva] aufgrund seiner Lexik mit der Kategorie da‘at (דעת) [’dem Wissen’, ’dem Erkennen’] und mit der kabbalistischen Bezeichnung Sefira kombiniert und zusammengestellt wird. Weil im mystischen Judaismus die Da‘at-Sefira eine relevante Rolle gespielt hatte, wurden auch sexuelle Verhältnisse bzw. Wechselbeziehungen aufgezeigt, die sich im Sefirot-Dominium zutragen und die im Endeffekt das Musterbeispiel einer zwischengeschlechtlichen Beziehung (Mann-Frau) bilden. Auf Erden sollte zwischen Mann und Frau ein vollkommenes Erkennen ‚stattfinden’, das sich aus dem sexuellen zivvuga kadisha, aus der Verknüpfung von widersprüchlichen, aber in sich komplementären Teilchen resp. Elementen ergibt, und das zum Ziel sowohl das Erkennen der anderen Person als auch das Erkennen des Gottes, der in der Kabbala ein coincidentia oppositorum ist und sich durch eine Sefirot-Struktur definiert, hat.

13

Kabała a mistycyzm

51%

Moreno-Szypowska J. C.

Filozofia Chrześcijańska

|

2022

|

vol. 19

87-119

EN

The article "Kabbalah and mysticism" is divided into three parts, in which the general understanding of Kabbalah based on mysticism is presented. The first is devoted to the general definition of mysticism, wanting to reflect on this: Is Kabbalah one? In order to be able to answer this question, the author gives voice to the more important scholars of Judaism who have dealt with this issue or are still dealing with it. They are clearly characterizing what mysticism is, they try to create an equivalent explanation of Kabbalah, thus showing its specificity. Once confirmed that Kabbalah can be considered a kind of mysticism, the author moves on to the second part, in which she presents the basic sources of mysticism of Kabbalah. It discusses the most important items of rabbinic and non-rabbinic literature, showing how the non-rabbinic is continuator of the rabbinic. The third part of the article focuses on a deeper description of the initial types of mysticism: creation, chariot and body, which form the foundation for the later mysticism of word and letter. The mysticism of words and letters is kabbalah, that is, the hermeneutical art of biblical exegesis, based on the properties of the Hebrew alphabet and language, as God's tool for knowing Him. The article is based on the considerations of such authors as: Gershom Scholem, Roland Goetschel, Joseph Dan, Charles Mopsik, Marc-Alain Ouaknin, or the controversial Moshe Idel.

14

Drżący głos poetki

45%

Krawczyk A.

Fabrica Litterarum Polono-Italica

|

2019

|

issue 1

117-134

IT

L’articolo si presenta come una polemica contro i testi critico-letterari che definiscono Kazimiera Alberti un’autrice dalle opere “chiare e semplici”. La raccolta di poesie, Godzina Kalinowa, racchiude la ricchezza delle tradizioni, fonti di ispirazioni della poetessa: dal francescanesimo, ai riferimenti biblici, fino alla cabala. Inoltre, una delle caratteristiche dei versi dell’Alberti sono “le fessure e le crepe”, che interpretate nel contesto della filosofia di Kierkegaard, Derrida e di Agata Bielik-Robson, possono mettere in risalto l’originalità della scrittrice. Andare oltre le idee di minoritas e fraternitas, attraverso la metafora della corda, porta il lettore a scoprire interessanti riflessioni sul desiderio e sul vivace atteggiamento di insaziabilità. L’Alberti anticipa la sua epoca sia nella sua creazione letteraria, sia nella propria vita straordinaria e ricca di fascino.

EN

The text is a polemic with critical literary studies that recognize Kazimiera Alberti as a poet creating “light and simple” works. In the volume Kalinowa Hour can be traced wealth of tradition from which the poet drew: from the Franciscan, by biblical references, to the Kabbalah. In addition, the poems of the Alberti contain “crevices and cracks” which, interpreted in the context of Kierkegaard’s philosophy, Derrida and Agata Bielik-Robson’s works, may indicate the originality of poet. Going beyond the ideas of minoritas and fraternitas lead the careful reader to the metaphor of the string and interesting reflections on the desire and animating attitude of insatiability. The intuition that the poet has overtaken her age is not only the poems, but their realization and extension – a rich and extraordinary life.

15

Differentia specifica kabalistycznej kategorii Ein Sof

45%

Brylla D.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2012

|

vol. 4

179-203

EN

The present article deals with the fundamental concept in Kabbalah, i.e. the classical Jewish mysticism (Jewish esoterism) from the 11th century onwards, namely the Ein Sof category. Ein Sof - the term that indicates the status of Deus absconditus, Deus otiosus, the totally transcendent God - exemplifies the apophatic, ultra-negative way of thinking and talking about God. Ein Sof, literally “without end”, “endlessness”, refers to God in “his” unknowable, unthinkable, inaccessible, and non-revealing peculiarity. And yet, Jewish mystics did try not to leave this concept completely without any specifications. As a matter of fact, kabba- lists, to talk about the manifested Ein Sof, use the conception of sephiroth that in developed kabbalistic exegesis means divine attributes, potencies, and emanations, through which - cause they are the immanent part of Ein Sof’s nature - God can be comprehended and even described. Jewish mystics treated the sephiroth as the divine “instruments”, “vessels” (kelim), and the question of great significance was how far the kelim were consubstantial, isomorfic with Ein Sof. The majority of kabbalists came to a conclusion that the sephirothic kelim are in fact identical with Ein Sof in their essence, with the assertion that in sephiroth Ein Sof, i.e. Deus absonditus, becomes Deus revelatus. Hence, sephiroth are simultaneously the substance of Ein Sof and the divine “instruments”, and it is only owing to them that God Ein Sof can be anyhow held forth on.

16

Kabała, nauka i stworzenie Wszechświata

45%

Aviezer N.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2014

|

vol. 11

243-259

PL

Artykuł podejmuje problem stworzenia Wszechświata z punktu widzenia nauczania kabały (gałęzi judaizmu mistycznego) i argumentuje za podobieństwami pomiędzy tym ujęciem a współczesną hipotezą naukową — teorią strun. Pomysł ten bazuje na założonym przez autora paralelizmie pomiędzy dziesięcioma wymiarami przestrzennymi teorii strun i dziesięcioma sefirot kabały. Rolę centralną odgrywa tu kabalistyczna (z kabały luriańskiej) koncepcja szewirat ha-kelim („rozbicie naczyń”). Autor twierdzi, że trzy górne, „nienaruszone” podczas procesu stworzenia, sefirot (to jest kelim) są odpowiednikami trzech percypowanych wymiarów przestrzennych (góra-dół, wschód-zachód, północ-południe), a siedem dolnych, „rozbitych”, sefirot (kelim) to odpowiedniki zwiniętych w procesie stworzenia siedmiu wymiarów przestrzeni (niedoświadczanych przez ludzi), o których mówi teoria strun.

EN

This paper examines the problem of the creation of the universe from a Kabbalah (viz. Jewish mysticism’s branch) point of view and asserts similarity of this account with one modern scientific hypothesis — namely, string theory. The correlation is put forward by highlighting the parallels between the assumed ten spatial dimensions of string theory and the ten sefirot of Kabbalah. The key role is played here by the kabbalistic (from the lurianic Kabbalah) concept of shevirat ha-kelim (“breaking of the vessels”). The author argues that the three upper, “intact” in the process of creation, sefirot (i.e. kelim) are the counterparts of the three perceived spatial dimensions (up-down, east-west, north-south), and the seven lower, “broken”, sefirot (kelim) are the counterparts of the string theory’s seven spatial dimensions compacted in the proccess of creation (hence not experienced by humans).

17

Filozofia kabały żydowskiej jako podstawa warstwy fabularnej w dramacie Szymona An-skiego Na pograniczu dwóch światów. Dybuk

45%

Kornacka K.

Porównania

|

2015

|

vol. 17

197-213

EN

The article presented above is an attempt to philosophically re-interpret a famous play Dybbuk of S. An-sky (S. Z. Rapoport), by searching the drama’s real origins: the thought of the Jewish Kabbalah, reborn on Polish lands in the 18th century thanks to the founders of Hassidism. The Lurianic theosophy and theurgy, as well as the Kabbalistic epistemological assumptions – connected with the possibility of perceiv-ing reality in its different dimensions – form, as it seems, the basis of the play’s plot. There can also easily be found in Ansky’s drama many other Kabbalistic doctrines and legends, for exam-ple, the belief both in the soul transgression and the divine origin of evil, gematria, magical ritu-als (the practical Kabbalah). On the other hand, the structural dominant of Rapoport’s text is an exclusively Hassidic concept of a dybbuk, i. e. the soul of a dead person, who exists ‘between worlds’, in another person’s body. In the article, the connection between the Kabbalistic thought and the philosophy of Plato and that of Neoplatonist thinkers is also demonstrated. The analysis’ conclusion allows to define An-sky’s play as a philosophical drama, which cannot be understood at all, if one does not know the doctrines elaborated by the Jewish mystics during centuries.

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę filozoficznej interpretacji tekstu sztuki Dybuk autorstwa S. An-skiego (S. Z. Rapoporta) oraz odszukania właściwej genezy dramatu, w którym kluczową rolę pełni myśl żydowskiej kabały, przekształconej w XVIII stuleciu przez twórców chasydyzmu. Podsta-wą warstwy fabularnej dzieła An-skiego jest bowiem luriański mit teozoficzno- teurgiczny, jak również kabalistyczne założenia epistemologiczne, związane z przekonaniem o istnieniu i moż-liwości poznawania rzeczywistości w jej wielu wymiarach. Wnioski wypływające przeprowa-dzonej analizy pozwalają określić sztukę An-skiego jako dramat filozoficzny, którego poprawne rozumienie nie jest możliwe, w oderwaniu od założeń wypracowanych przez wielowiekową tradycję żydowskiego mistycyzmu.

18

Echad i ahawa, ajin i jesz. Wybrane koncepcje kabalistyczne w Gwieździe zbawienia Franza Rosenzweiga

45%

Kornacka K.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 68

83-104

PL

W artykule podjęto próbę opisania kategorii miłości i Nicości, jak również koncepcji Dei absconditi, przedstawionych przez Franza Rosenzweiga w Gwieździe zbawienia. Analiza dzieła pozwoliła na sformułowanie tezy, że konstruując swój system, Rosenzweig wykorzystał najistotniejsze idee oraz poglądy kosmogoniczne i ontologiczne wyrażane wcześniej przez żydowskich mistyków, a zwłaszcza przez myślicieli reprezentujących kabałę zoharyczną i szkołę luriańską.

EN

The aim of the paper is to describe the categories of love and Nothingness as well as the idea of Deus absconditus, which are presented in The Star of Redemption by Franz Rosenzweig. The analysis of the philosopher’s major work makes it possible to formulate a thesis that Rosenzweig adopted the central cosmogonic and ontological concepts of Jewish mystics – especially the representatives of the Zoharic Kabbalah and the Lurianic school – while constructing his own “star-system”.

19

Nathana Aviezera interpretacja kabały i próba konkordyzmu: o (nie)współmierności dziesięciu wymiarów przestrzennych teorii strun i dziesięciu sefirot kabały

38%

Brylla D.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2014

|

vol. 11

261-276

PL

W artykule niniejszym twierdzę, że idea współmierności, czy też odpowiedniości, dziesięciu wymiarów przestrzennych teorii strun z dziesięcioma sefirot kabały zaproponowana przez Nathana Aviezera w jego artykule "Kabała, nauka i stworzenie Wszechświata" nie posiada podstaw w samych naukach kabalistycznych. Wydaje się, że pomysł Aviezera (posiłkującego się na kabałą luriańską), by utożsamić trzy górne sefirot z trzema zwykłymi wymiarami — wymiarami przez nas doświadczanymi (góra-dół, wschód-zachód, północ-południe) — a siedem dolnych sefirot z siedmioma wymiarami przestrzennymi, które — zgodnie z teorią strun — zwinęły się w procesie stworzenia, w rezultacie czego nie są przez nas postrzegane, jest odwróceniem doktryny kabalistycznej. Kabała utrzymuje bowiem, że trzy górne sefirot są transcendentne, ukryte i niepoznawalne, podczas gdy to w istocie siedem niższych sefirot jest poznawalnych i dostępnych ludzkiemu doświadczeniu.

EN

In this paper, I argue that the suggested parallelism of string theory’s ten spatial dimensions and the ten sefirot of Kabbalah presented by Nathan Aviezer in his article “Kabbalah, Science and the Creation of the Universe” has no basis on the strength of the kabbalistic teaching. It seems that Aviezer’s idea (derived from the lurianic Kabbalah) that the three upper sefirot are the counterpart of the three usual dimensions — dimensions that are familiar to us (up-down, east-west, north-south) — and the seven lower sefirot are the counterpart of the seven spatial dimensions that — according to the string theory — became compacted in the proccess of creation, and as a result are not perceived by us, is an act of diversion of the classical kabbalistic doctrine. Kabbalah claims, namely, that the first three sefirot are transcendent, unknowable and hidden, while it is in fact the lower seven sefirot that are cognizable and “open” to human experience.

Refine search results

Franz Posset, Johann Reuchlin (1455-1522). A Theological Biography (Arbeiten zur Kirchengeschichte 129; Berlin – Boston: De Gruyter 2015)

Nieprzespana noc. Osobliwości "Wyroku" Franza Kafki

Odnajdując „wspólny język ognia”: Jerzy Ficowski wobec mistycyzmu żydowskiego (prolegomena)

Jezus Chrystus i Jego nauczanie w neokabale szkoły duchowej Bnei Baruch

Kontemplacja estetyczna Pisma świętego na przykładzie Ps 67 i wybranych perykop z Listu św. Pawła do Rzymian

Wykorzystanie symboliki tetragramu w „O ślachetności a zacności płci niewieściej” (1575) Macieja Wirzbięty

Między gnozą a kabałą. Egzemplifikacje religijności w powieściach o wojnie polsko-krzyżackiej napisanych około roku 2010

Mistycyzm i ezoteryzm a koncepcje godności człowieka w renesansowych Włoszech

Dwa wymiary nicości. Gershom Scholem i paradoksy mistyki żydowskiej

Mesjasz na wysypisku albo soteriologia śmiecia

Giorgio Agamben and the Concept of Messianism

Erotyczny charakter poznania w kabale

Kabała a mistycyzm

Drżący głos poetki

Differentia specifica kabalistycznej kategorii Ein Sof

Kabała, nauka i stworzenie Wszechświata

Filozofia kabały żydowskiej jako podstawa warstwy fabularnej w dramacie Szymona An-skiego Na pograniczu dwóch światów. Dybuk

Echad i ahawa, ajin i jesz. Wybrane koncepcje kabalistyczne w Gwieździe zbawienia Franza Rosenzweiga

Nathana Aviezera interpretacja kabały i próba konkordyzmu: o (nie)współmierności dziesięciu wymiarów przestrzennych teorii strun i dziesięciu sefirot kabały