Search results

1

Kultura pamięci w szkolnym dyskursie polonistycznym

100%

Gromadzka B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2013

|

vol. 4

|

issue 140

128-141

PL

Popularność badań nad pamięcią pokoleń, sposobami jej utrwalenie, przechowywania i przekazywania zajmują się obecnie badacze wielu dyscyplin. Kultura pamięci rozumiana jest jako społeczne zobowiązanie do zapamiętywania przeszłości w postaci świadectw, form upamiętnienia, rytuałów, obrazów i symboli. Współcześnie, w polskiej szkole, widoczny jest odwrót od przeszłości, historii i pamięci. Nacisk położony został na sukces w przyszłości, a młodzi ludzie odwracają się od historii, coraz powszechniej nie rozumiejąc jej znaczenia dla teraźniejszości. Zadaniem edukacji, także edukacji polonistycznej, powinno być przywrócenie kultury pamięci oraz pokrewnej pamięci kulturowej, to znaczy pamięci wymienionej miedzy członkami społeczności, między pokoleniami w formie języka, narracji, obrazu i dźwięku. W artykule zaproponowano klasyfikację form obecności kultury pamięci w kształceniu polonistycznym. Istnieje ona w trzech wątkach: intertekstualnym, lekturowym i narracyjnym. Każdy z nich jest ważną dla kolejnych pokoleń formą przekazywania pamięci zbiorowej. Intertekstualna kultura pamięci jest formą przechowywania pamięci o motywach, tematach, formach i gatunkami, to pamięć literatury o sobie samej. Lekturowa kultura pamięci przechowuje zbiór tekstów ważnych dla tożsamości kulturowej zbiorowości, a narracyjna kultura pamięci jest formą uczestniczenia w przeszłości poprzez utrwalanie i tworzenie indywidualnych przekazów pamięci. Uzupełnieniem tych trzech modeli jest przestrzenna kultura pamięci, której celem jest rekonstruowanie w formie projektu edukacyjnego pamięci miejsca, czyli zapisu pamięci zbiorowej zakotwiczonej w miejscu. Ślady pamięci utrwalone we współczesnej topografii miasta służą ukazywaniu ciągłości między przeszłością a teraźniejszością.

2

Pismo Święte czytane przez Ojców

80%

Kasprzak D.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

49-69

PL

Unifikacja ksiąg biblijnych i określenie standardowego konstantyńskiego zbioru Pisma świętego około 425 roku było historycznie zbieżne z cesarską polityką wprowadzania jednorodności religijnej na terenie Imperium Romanum na początku IV wieku. Co więcej, do V wieku na terenie Cesarstwa Rzymskiego istniała ciągłość kulturowa, która umożliwiała tłumaczenie „słowo w słowo”. W związku najazdami germańsko-irańskimi nastąpiło zerwanie antycznej wspólnoty kulturowej, co w przekładach biblijnych doprowadziło w V wieku do tłumaczenia „sens w sens”. Najwyższą formą objawienia się Boga dla autorów patrystycznych było wydarzenie Wcielenia Boga. Natomiast Biblia jako objawione słowo Boże była rozumiana jako uprzywilejowany, darmowy Boży fenomen, przez który Bóg ujawnia prawdę o sobie i komunikuje się z człowiekiem. W związku z tym natchnienie było rozumiane przez ojców Kościoła jako dar Boży udzielony ludzkiemu autorowi, dzięki czemu był on w stanie przekazać Boże objawienie w tekście Pisma świętego, które zostało uznane przez wspólnotę wiary jako słowo Boże. Dla ojców Kościoła cała teologia opierała się na rozważaniu Biblii, która stanowiła dla autorów patrystycznych norma normans wiary chrześcijańskiej. Jezus Chrystus pozostawał dla Ojców i pisarzy Kościoła patrystycznego kluczem hermeneutycznym do Pisma świętego i podstawą poznawania tajemnicy Boga i godności człowieka. Ojcowie przez swą egzegezę i teologię pokazują nam też, że nie wolno oddzielać osoby Jezusa Chrystusa jako Tego, który ostatecznie objawił nam Ojca, oraz świadectwa o Nim, zawartego w kerygmacie chrześcijańskim i w Piśmie świętym. Taka afirmacja Biblii pozwoliła do VII wieku uformować kanon biblijny, ale także kształtować Tradycję Kościoła, zwłaszcza tę trynitarną, duchową i liturgiczną. Biblijna interpretacja ojców Kościoła może być uznana za sens pełniejszy Nowego Testamentu, który w dogmatycznej tradycji Kościoła wyraża sens zamierzony przez Boga, pierwszego Autora Pisma świętego, a który to sens nie był znany w pełni ludzkiemu autorowi Pisma (np. koncepcja Trójcy Świętej, relacji wewnątrztrynitarnych czy doktryna o grzechu pierworodnym). Tak pojęta lektura Pisma świętego była dla pisarzy patrystycznych zarówno źródłem ich wiary, jak i ich teologii.

3

Jak wydać "wszystkie" wiersze Juliusza Słowackiego?. Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część II

70%

Troszyński M.

Colloquia Litteraria

|

2007

|

vol. 2

|

issue 1/2

113-137

4

POWAGA KANONU I PROPOZYCJA Z DYSTANSU (TERESA FERENC)*

70%

Łukaszuk M.

Colloquia Litteraria

|

2015

|

vol. 19

|

issue 2

21-30

PL

The article, in the first part, brings forward a proposal for the understanding of the canon as an axiological contract in which a given work reveals its true importance and validity aside from methodological and world-view conjunctures. In the second part, the author situates poetic works of Teresa Ferenc within the sphere of importance. The article uses concepts such as appreciation, gravity, merger, affirmation, good, importance, distinction, reduction taken from the hermeneutics of Ricoeur and Gadamer.

5

WOŻĄC SAMOWARY DO TUŁY. CZY UDAŁO SIĘ POWIEDZIEĆ TO INACZEJ?

70%

Garbol T.

Colloquia Litteraria

|

2015

|

vol. 19

|

issue 2

45-60

PL

The article’s starting point is the necessity to alter the paradigm of Polish poetry, which is declared in the ‘contemporary Polish lyric poetry’ anthology Powiedzieć to inaczej [To say it in a different manner]. The author attempts to assess the chance of the project’s success.

6

Symbol religijny w literackich nieortodoksyjnych użyciach. Szkic o kulturowej roli profanacji

70%

Jankowska M.

Stan Rzeczy

|

2015

|

issue 1(8)

246-265

PL

Artykuł ma na celu analizę przekształceń symbolu religijnego. Jego rozmaite nieortodoksyjne użycia widoczne są m.in. we współczesnych narracjach apokryficznych. Teksty te, wykorzystujące postaci, motywy i symbole obecne w Piśmie Świętym, mają często charakter profanacji czy obrazoburstwa, lecz propagując treści stojące niejednokrotnie w sprzeczności z kanonem, paradoksalnie utrzymują go w centrum semiosfery. Analiza tego typu przekształceń pozwala dostrzec rolę, jaką symbol odgrywa w procesach autokomunikacji kultury, łącząc to, co tradycyjne, z tym, co nowe, a tym samym umożliwiając kulturze kontakt z przekazami źródłowymi. To szczególnie ważny bodziec do postrzegania tożsamości kulturowej jako ciągłej i spójnej. Symbol jest najtrwalszym i najstarszym nośnikiem pamięci kulturowej, a jego przekształcenia (choćby były profanacją) wspomagają jej pracę. Wchodząc w nowy kontekst nie traci on swoich poprzednich znaczeń, lecz nabywa nowe, ujawniając tym samym swe bogactwo semantyczne. Symbol jest zatem ważnym elementem dynamizującym kulturę i zapobiegającym jej petryfikacji.

EN

"The aim of the paper is to analyze transformations of the religious symbol. Various unorthodox uses of the symbol may be found in modern apocrypha. The texts utilize some biblical figures and motifs, which can be regareded as a profanity. Although their contents are often contradictory to the biblical canon, the traditional myth as it is presented in them paradoxically remains in the centre of the semiosphere. An analysis of this kind of transformations of the religious symbol enables us to see the role it plays in the processes of cultural autocommunication. Those unorthodox uses connect the traditional with the modern and allow dynamically changing culture „to remember” its own roots. The fact that culture is able to communicate with itself is a basic condition of its cohesive identity. The religious symbol is the oldest and most permanent medium of cultural memory and its transformations (profane or not) enhance the memory. As used in a new context, symbol does not lose its previous meanings but gains new ones instead. In the process its semantic wealth becomes apparent. The changes and reinterpretations of the symbol prevent the ossification of culture."

7

Literatura a pamięć kulturowa. Obrazoburcze rewitalizacje mitów

70%

Jankowska M., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza I. K., Małgorzata Jankowska – adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uni- wersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Główne zainteresowania badawcze: zjawiska związane ze współczesną apokryficznością (wykorzy - stywanie motywów zaczerpniętych z Pisma Świętego w literaturze k. s., helga1982@wp.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2014

|

vol. 03

EN

The article deals with transformations, "creative translations" and iconoclastic uses of a religious symbol. Such treatments are employed with particular inten- sity in the field of literary texts that can be defined as the so-called contemporary apocryphal narrative. Therefore, analysed here are selected works of such "writ- ers-iconoclasts" as Nikos Kazantzakis, José Saramago, or Philip Pullman. These texts, understood as cultural documents, are read from the semiotic perspective, which seems to be particularly useful in the thought of the origins, methods and results of transformation of the symbolic figure of Jesus of Nazareth. Using these methods, one can see the culture-semiotic potential of semantic shifts taking place within the religious symbolism, and thus reflect inidentity-forming mecha - nisms based on nurturing source myths (a phenomenon which also occurs, per- haps somewhat paradoxically, in any act of transgressing a taboo). In the "new gospels", the religious symbol may be translated from the language of the sacred into the profane, thus gaining new semantic potentials while preserving all its traditional meanings and previous readings. In this process of "creative transla- tion" it is subjected to a process of revitalisation, which prevents him from being cast into the "semantic wasteland" and allows for its continued operation in the centre of the cultural universe of meanings.

PL

Artykuł traktuje o przeobrażeniach, „twórczych przekładach” i obrazoburczych użyciach symbolu religijnego. Są to zabiegi stosowane ze szczególną intensywnością w obszarze tych tekstów literackich, które zaliczyć można w poczet tak zwanych współczesnych narracji apokryficznych, dlatego też analizie poddane zostają wybrane dzieła takich „autorów-obrazoburców” jak Nikos Kazantzakis, José Saramago czy Philip Pullman. Teksty te, rozumiane jako dokumenty kultury, odczytywane są z perspektywy semiotycznej, która wydaje się szczególnie przydatna w namyśle nad genezą, sposobami i skutkami transformacji symbolu, jakim jest postać Jezusa z Nazaretu. Stosując wspomniane metody semiotyczne dostrzec można kulturotwórczy potencjał przesunięć znaczeniowych zachodzących w obrębie symboliki religijnej, a tym samym poddać namysłowi mechanizmy tożsamościowotwórcze, opierające się na pielęgnowaniu mitów źródłowych (które to zjawisko zachodzi również, może nieco paradoksalnie, w każdym akcie przekraczania tabu). W „nowych ewangeliach” symbol religijny przekładany bywa z języka sacrum na język profanum, zyskując tym samym nowe potencjały semantyczne, przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich swych tradycyjnych znaczeń i poprzednich odczytań. W owym procesie „twórczego przekładu” poddawany jest on procesom rewitalizacji, co chroni go to przed trafieniem w obszar „semantycznych nieużytków” i pozwala na dalsze funkcjonowanie w centrum kulturowego uniwersum znaczeń.

8

ER(R)GO nr 35 (2/2017) - kanon – ideologia – wartość

61%

Er(r)go R.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

Er(r)go… ,wars for the canon: timeless wisdom or a legitimization of social order? Canon warrants and symbolically represents the imagined unity of a nation and its universal humanist values – such is the military potential of culture. Spivak: „Canons secure institutions to the same degree as institutions secure canons.” Hermeneutics of suspicion and a selective tradition of canon, with a pinch of social justice. Indians reject rationalism and linearity, redefinitions and paradigm changes are thus necessary. Perhaps canon as an intercultural dialogue: a white American, slave narratives and Indians’ ecosystemic, non-anthropocentric vision of the world, and also gender, other races, mixed breeds, diversity, and Jhumpa Lahiri. What about aesthetics? Ethics? Best to replace canon with canon without smoothing out the rough grain of politics and history. Synchronic and diachronic multiplication of canon.Further on, Różewicz’s exits: beyond collectivism, beyond singularity, beyond avant-garde, out of himself into nothing. Autotelic, indeterminate, elusive Różewicz. Repeated and inconclusive disappearance. Różewicz’s recycling and outrageously young poets. Różewicz as a letter of the poetic alphabet, and a paradoxical rigorist, and a realist, and a moralist, and the destroyer of canons, a wanderer through the spaces of canons reversed. And, at the end of the day, “there is no exit.” There is “poetry of trash dumps.” And is poetry actually edible, or not? Fairy tale registers and the glocalization of fairy tales. Do fairy tales have their canon? Fairy tale narratives and re-narratives. Hansel and Gretel, Little Red Riding Hood, and Snow White frolic in the canon. Little Red Riding Hood dies and defeats two wolves. Mother-in-law devours the children of the Sleeping Beauty, father forces Cinderella to marry him, little pigeons peck out her stepsisters’ eyes (only one each), Gretel stabs Baba Yaga with a knife and Hansel persuades the giant to cut the throats of his own children, and can become an SS-Mann at last. And ultimately, one can make money on fairy tales.What is the odour of being? Better not to smell. Cibulka with a bandaged penis – unrestrained creativity. Primal excess, danse macabre, self-aggression, obscenity, iconoclasm, scatology, killing animals. A kick in the butt of perverted dwarves and knödel fight in Vienna. A ban on monogamy. Murder is art: someone butchers a pig in bed. We are looking at a cheap landschaft of a mythical land of happiness with brown past. Orgy as a sacrament of existence. Visual grammar – body as intention, event, result. What of the soul? Do frogs have souls? Does a soul have gender? Aesthetization of a woman, who does not know metaphysics. Women’s sharp minds – ignorance does not lead to salvation. To have time or to live it? The spacing of time and the timing of space. The culture of a nanosecond – network as a detemporalized successor of the clock; eternal present; time as a frozen river. And in the knot of the tale, the protagonist can meet himself. How to record a tape for one’s younger self and how to warn it? Rigorous logic in an impossible plot, and the subject – a shuffled pile of photographs. Cliffordian ethics of belief, evidentialism, epistemic audacity, beliefs, meta-beliefs, sub-beliefs, ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat, a mountaineer’s leap over the chasm and the salvation of people on Earth. The canon of computer games; good games need no saving, as they save themselves, poor games should not be saved. Curious: when it becomes part of the canon, a work dies and ceases to exist; a work which does not belong to the canon dies and ceases to exist. Illusions of choice.Wojciech Kalaga

PL

Full text of the complete issue of the journal

9

Wyjścia. Awangardyzacja jako asumpt do kanonizacji (kazus Różewicza-poety)

61%

Goczał E. M.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

Ewa Maria GoczałThe Faculty of PhilologyPedagogical University of Cracow Exits: Avant-gardisation as an Incentive to Canonization (the Case of Różewicz the Poet) Abstract: The article aims at determining the specificity of canonical character of the poetry of Tadeusz Różewicz – one of the most important writers of the Polish literature of the 20th century and the beginning of the 21st century, whose just recently finished work – although there are already numerous studies – is only now subjected to all-embracing summaries. The discussion has been submitted to the concept of continual canonization which corresponds with the diagnosis of multiplicity and dynamism of modern canons as well as conforms with, the basic to the author of Faces of Anxiety, the movement of transgression – constant avant-gardisation, going beyond individual and non-individual norms and established models. The study is divided into four parts corresponding with four aspects of Różewicz's excesses. The first one is a general description of the postulated category of canonical character in the context of the work of the author of Exit; the second one describes a type of avant-garde specific to the author; the third one concerns negative poetics. The fourth part sums up the issue by discussing the newest selection of Różewicz's poetry – Znikanie [Disappearance] edited and commented by Jacek Gutorow, poet and literature scholar. The problem of paradoxical continuation based on variability, poetic tradition, and the strategy of external canonization of the writer will be discussed – through the creation of a new canon of his poems which will be potential, alternative, personal and explicitly submitted to the subject of the sense of writing and the autotelic nature of poetry.Keywords: avant-garde, canon, contemporary poetry

PL

Ewa Maria GoczałThe Faculty of PhilologyPedagogical University of Cracow Exits: Avant-gardisation as an Incentive to Canonization (the Case of Różewicz the Poet) Abstract: The article aims at determining the specificity of canonical character of the poetry of Tadeusz Różewicz – one of the most important writers of the Polish literature of the 20th century and the beginning of the 21st century, whose just recently finished work – although there are already numerous studies – is only now subjected to all-embracing summaries. The discussion has been submitted to the concept of continual canonization which corresponds with the diagnosis of multiplicity and dynamism of modern canons as well as conforms with, the basic to the author of Faces of Anxiety, the movement of transgression – constant avant-gardisation, going beyond individual and non-individual norms and established models. The study is divided into four parts corresponding with four aspects of Różewicz's excesses. The first one is a general description of the postulated category of canonical character in the context of the work of the author of Exit; the second one describes a type of avant-garde specific to the author; the third one concerns negative poetics. The fourth part sums up the issue by discussing the newest selection of Różewicz's poetry – Znikanie [Disappearance] edited and commented by Jacek Gutorow, poet and literature scholar. The problem of paradoxical continuation based on variability, poetic tradition, and the strategy of external canonization of the writer will be discussed – through the creation of a new canon of his poems which will be potential, alternative, personal and explicitly submitted to the subject of the sense of writing and the autotelic nature of poetry.Keywords: avant-garde, canon, contemporary poetry

10

Kell-e nekünk magyar-lengyel irodalmi komparatisztika?

61%

Palfalvi L.

Postscriptum Polonistyczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

1-11

EN

In the interwar period (1918–1939), prior to the development of the comparative literature discipline, the most important Polish authors would be included in the canon of world literature in studies published in Hungary. Mihály Babits’s great synthesis, Az európai irodalom története [History of European Literature], only includes the names of Adam Mickiewicz and Henryk Sienkiewicz (without stating the titles of their works), because Babits divided the individual national literatures into “major” and “minor” ones, and considered both Polish and Hungarian literature to belong to the latter group. In turn, Antal Szerb, author of the still popular A világirodalom története [History of World Literature], described Polish Romanticism competently in a separate subsection and provided a brief summary of the earlier periods. In his opinion, Polish and Hungarian literature developed parallel to each other, and during the Renaissance both literatures produced poetry at the highest level in the respective national languages. The researcher was convinced that not only were certain periods and individual authors “astonishingly similar”, but that the entire history of both literatures was built on similar principles. In the following decades, data was collected on Polish-Hungarian contacts, focusing on reception and imagology. Factual material was collected confirming Polish-Hungarian literary contacts in the spirit of positivist literary science. Thanks to Endre Bojtár’s many years of systematic work, Central European comparative literature established itself at the Institute for Literary Studies of Hungarian Academy of Sciences. Bojtár contributed to a paradigm shift, with a new category of Central European literature emerging between world literature and Hungarian literature. Another researcher, György Spiró, also worked in the field of regional comparative literature, and compiled a history of drama “from the Enlightenment to Wyspiański’s synthesis”. Not so long ago, in the 1980s, leading Hungarian prose writers such as Péter Esterházy and Péter Nádas, avidly read and commented on the works of Witold Gombrowicz, among others, but subsequent generations lost contact with Polish literature.

PL

W dwudziestoleciu międzywojennym, zanim rozwinęła się komparatystyka literacka, najważniejsi polscy pisarze byli ujmowani na Węgrzech w ramach kanonu literatury światowej. W wielkiej syntezie Mihálya Babitsa pt. Az europai irodalom története [Historia literatury europejskiej] znajdziemy tylko nazwiska Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza (bez tytułów ich utworów), bo Babits dzieli literatury poszczególnych narodów na „wielkie” i „małe”, a te ostatnie ma reprezentować literatura tak polska, jak i węgierska. Autor nadal popularnej A világirodalom története [Historia literatury światowej], Antal Szerb, w osobnym podrozdziale kompetentnie scharakteryzował romantyzm polski i krótko podsumował epoki wcześniejsze. Jego zdaniem rozwój iteratury polskiej i węgierskiej jest paralelny. W epoce odrodzenia w obu krajach powstaje poezja w języku narodowym na najwyższym poziomie.Szerbchwali psalmy Jana Kochanowskiego i Bálinta Balassiego, zwraca uwagę na postać Adama Czahrowskiego, który odegrał ważną rolę w polsko-węgierskich kontaktach literackich. Autor podsunął kilka interesujących pomysłów do badań komparatystycznych. Warto byłoby np. porównać Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego z Tarimenes utazása [Podróż Tarimenesa] Györgya Bessenyeigeo. Był przekonany nie tylko o tym, że pewne epoki i poszczególni twórcy są „zdumiewająco podobni”, lecz także o tym, że cała historia obu literatur jest budowana na podobnych zasadach. Z kolei w następnych dekadach zbierano materiał faktograficzny i dane dotyczące polsko-węgierskich kontaktów literackich w duchu pozytywistycznej nauki o literaturze oraz skupiano się na recepcji i imagologii. Dzięki wieloletniej i systematycznej pracy Endre Bojtára powstała w Instytucie Badań Literackich Węgierskiej Akademii Nauk (WAN) komparatystyka środkowoeuropejska. Badacz przyczynił się do zmiany paradygmatu: między literaturą światową a węgierską pojawiła się nowa kategoria – Europa Środkowa. Profesor Bojtár nauczył się kilku języków regionu (obok słowiańskich także bałtyckich). Napisał monografie o środkowo-wschodnioeuropejskiej awangardzie, a następnie o oświeceniu i romantyzmie w literaturach regionu. Również György Spiró zajmował się komparatystyką regionalną. Opracował historię dramatu „od oświecenia do syntezy Wyspiańskiego”, która po transformacji ustrojowej jednak straciła na znaczeniu, a większość historyków literatury wróciła do komparatystyki bilateralnej. W latach 80. czołowi prozaicy węgierscy, tacy jak Péter Esterházy czy Péter Nádas, pilnie czytali i komentowali utwory m.in. Witolda Gombrowicza, natomiast młodsze pokolenie straciło kontakt z literaturą polską.

11

The Canon – (Im)movables

61%

Kozicka D.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

This article discusses the concept of the canon in Polish literary criticism in the 1990s, the 2000s, and the 2010s. The author discusses contemporary social and critical debates and different definitions of the canon employed in them and shows the contexts and repercussions of redefending (disassembling, reconstructing) the literary canon. Bearing in mind the fundamental fact that the understanding of the canon translates into the way of thinking about literature and the role /obligations/possibilities of literary criticism, she analyzes both the goals and the ways in which the concept of the canon is used. She also analyzes the circumstances in which the canon, as a point of reference, was replaced in discussions and texts devoted to literary hierarchies and/or literary criticism by the mainstream and other categories which were better suited to describe the heteronomous nature of the literary field.

PL

W artykule podjęto rozważania na temat pojęcia kanonu w praktyce krytycznoliterackiej ostatniego trzydziestolecia. Odwołując się do toczących się wówczas debat społecznych i krytycznych oraz do używanych w nich różnych definicji kanonu, autorka pokazuje konteksty i reperkusje jego poruszenia (demontażu, rekonstrukcji). Nie tracąc z oczu zasadniczego faktu, że rozumienie kanonu przekłada się na sposób myślenia o literaturze oraz roli/powinnościach/możliwościach krytyki literackiej, analizuje zarówno cele, jak i sposoby używania tego pojęcia. A także okoliczności, w których w dyskusjach i tekstach krytycznych, podejmujących problematykę wartościowania, literackich hierarchii czy zadań krytyki, miejsce kanonu jako punktu odniesienia przejął mainstream i inne kategorie, bardziej adekwatne do heteronomicznego charakteru pola literackiego.

12

The sinful woman as an example of metanoia in Byzantine poetry

51%

Heszen A.

Classica Cracoviensia

|

2014

|

issue 17

69-87

EN

A story about the sinful woman is told in the Gospel, where she is an example of deep repentance. The Byzantine authors often used this example in their poetic and homiletic works. In this article I juxtapose three genres of Byzantine poetry and I compare the literary motif of the sinful woman which appears in each of them. I choose the most representative genres of Byzantine poetry, as kontakion, kanon and troparion (or sticheron). In the first part I examine Romanos’ kontakion On the sinful woman, in the second one – Andrew of Crete’s the Megas Kanon and in the last part – Kassia’s troparion, commonly called On Mary Magdalene. The works are connected by the common theme, but they are different in respect of the form and the literary genre. In my paper I try to show how the same example of the Gospel parable is used in different ways in literary works.

13

Kanon - ideologia i mechanika. Problematyka kanonu w rozrywce interaktywnej.

51%

Gnat T.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

Tomasz GnatInstitute of English Cultures and LiteraturesUniversity of Silesia in KatowicePolandCanon – Ideology and MechanicsThe Question of Canon in Interactive EntertainmentAbstract: The analysis conducted in the paper focuses on the role, the reason, and interpretations of canon in the medium of interactive entertainment. The notion of canon is analysed from two perspectives. In the first part, the author interprets canon as an ideological foundation and investigates the influence of such a structure on the problem of digital preservation. In the second part, the mechanical application of canon (understood as overarching narrative structure) is examined. The discussion focuses on the analysis of attempts at reconciling this fixed structure with the necessity to introduce interactivity, an innate characteristic of the medium in question. The author does not encourage or discourage any attempts to form a video game canon; he is rather interested in the actual results and reasons for forming such constructs. The aim of the analysis is not only to emphasise certain specific circumstances concerning the question of canon in this medium, but also to improve our understanding of the issue of canon in post-modern media.Keywords: interactive entertainment, narration, preservation and protection of cultural heritage, canon

PL

[abstrakt po polsku poniżej]Tomasz GnatInstitute of English Cultures and LiteraturesUniversity of Silesia in KatowicePolandCanon – Ideology and MechanicsThe Question of Canon in Interactive EntertainmentAbstract: The analysis conducted in the paper focuses on the role, the reason, and interpretations of canon in the medium of interactive entertainment. The notion of canon is analysed from two perspectives. In the first part, the author interprets canon as an ideological foundation and investigates the influence of such a structure on the problem of digital preservation. In the second part, the mechanical application of canon (understood as overarching narrative structure) is examined. The discussion focuses on the analysis of attempts at reconciling this fixed structure with the necessity to introduce interactivity, an innate characteristic of the medium in question. The author does not encourage or discourage any attempts to form a video game canon; he is rather interested in the actual results and reasons for forming such constructs. The aim of the analysis is not only to emphasise certain specific circumstances concerning the question of canon in this medium, but also to improve our understanding of the issue of canon in post-modern media.Keywords: interactive entertainment, narration, preservation and protection of cultural heritage, canonTomasz GnatInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach Kanon - ideologia i mechanika. Problematyka kanonu w rozrywce interaktywnejAbstrakt: Przedstawiona w niniejszej pracy dyskusja skupi się na roli, racji bytu i interpretacjach pojęcia kanonu w rozrywce interaktywnej. Kanon będzie tu postrzegany z dwóch perspektyw. W pierwszej części, autor interpretuje kanon jako fundament ideologiczny i bada wpływ takiej struktury na problematykę zachowania dóbr kultury cyfrowej. W części drugiej, autor przyjrzy się kanonowi z perspektywy mechanicznej, jako nadrzędnej strukturze narracyjnej. Dyskusja skupi się na analizie prób pogodzenia sztywnych ram wyznaczonych przez kanon z koniecznością wprowadzenia interakcji, charakterystycznej dla omawianego medium. Ważnym jest by zaznaczyć, że autor nie podejmuje się tutaj obrony konieczności istnienia kanonu gier, ale też nie nawołuje do zaprzestania prób jego formowania. Wnioski płynące z przedstawionych tu rozważań mają raczej na celu zwrócenie uwagi na specyfikę medium rozrywki interaktywnej i, być może, będą mogły przyczynić się do lepszego zrozumienia tematyki kanonu w szerszej perspektywie dóbr kultury współczesnej. Słowa kluczowe: rozrywka interaktywna, narracja, ochrona dóbr kultury, kanon

14

51%

Тurhan О.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

177-186

EN

The article deals with the modernist reception of the literary image of the ancient poet Sappho in the works of Ukrainian writers from the end of the 19th century and beginning of the 20th – Lesya Ukrainka, M. Chernyavsky, L. Starytska-Chernyakhivska. In the main, the origins of the use of this image in the literature of different cultural epochs are clarified, and the specific nature of its interpretation in the works of different genres of these Ukrainian artists is analyzed. What is emphasized here is the originality in how Sappho’s image is interpretated and mythologized in the poems by Lesya Ukrainka and M. Chernyavsky, in L. Starytska-Chernyakhivska’s drama and in Lesya Ukrainka’s unfinished drama under the same title. The author also shows how the traditional image in these works combines both the general cultural paradigm and elements of modernist reception, and how in Ukraine this was a synthesis of Western European art canons and national specificities, of the “philosophy of life” and the “philosophy of the heart”, and of Apollonian and Dionysian elements. The author also confirms how in the works of Ukrainian writers from this period, the decisive factor in interpreting Sappho’s image is the focus on the artistic work of this ancient poet and the myth of love between Sappho and Phaon. Attention is drawn to the fact that in Lesya Ukrainka, M. Chernyavsky and L. Starytska-Chernyakhivska’s creative rethinking of this image, there is a tendency towards neomythologism, typical for modernist discourse in all kinds of art and in literature, in particular.

PL

W artykule zbadano modernistyczną recepcję literackiego obrazu starożytnej poetki Safony w twórczości ukraińskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku – Łesi Ukrainki, Mykoły Czerniawskiego, Ludmyły Staryckiej-Czerniachiwskiej. W głównej mierze wyjaśniono genezę odwoływania się do wskazanego obrazu w literaturze różnych epok, przeanalizowano specyfikę jego interpretacji w utworach różnych gatunków wymienionych wyżej ukraińskich pisarzy. Podkreślono także oryginalność interpretacji i mitologizacji Safony w wierszach Łesi Ukrainki i M. Czerniawskiego, w dramacie L. Staryckiej-Czerniachiwskiej oraz w niedokończonym dramacie Łesi Ukrainki pod tym samym tytułem. Ujawniono, w jaki sposób w analizowanych pracach tradycyjny obraz kumuluje zarówno ogólny paradygmat kulturowy, jak i jego transformację w epoce modernizmu, która to na ukraińskim gruncie syntetyzowała zachodnioeuropejskie kanony sztuki ze specyfiką narodową, „filozofię życia” z „filozofią serca”, nurt apolliński z nurtem dionizyjskim. Potwierdzono, iż w twórczości ukraińskich pisarzy wskazanego okresu decydującym czynnikiem w interpretacji obrazu Safony jest skoncentrowanie się na kwestii twórczości starożytnej poetki i micie o miłości Safony i Theonasa.Szczególną uwagę zwrócono na fakt, iż tendencją dominującą w twórczym podejściu Łesi Ukrainki, M. Czerniawskiego, L. Staryckiej-Czerniachiwskiej do kreowania obrazu starożytnej poetki jestneomitologizacja, charakterystyczna dla dyskursu modernistycznego we wszystkich rodzajach sztuki, a zwłaszcza w literaturze.

Refine search results

Kultura pamięci w szkolnym dyskursie polonistycznym

Pismo Święte czytane przez Ojców

Jak wydać "wszystkie" wiersze Juliusza Słowackiego?. Rozważania nad edytorskim "kanonem" wierszy Słowackiego. Część II

POWAGA KANONU I PROPOZYCJA Z DYSTANSU (TERESA FERENC)*

WOŻĄC SAMOWARY DO TUŁY. CZY UDAŁO SIĘ POWIEDZIEĆ TO INACZEJ?

Symbol religijny w literackich nieortodoksyjnych użyciach. Szkic o kulturowej roli profanacji

Literatura a pamięć kulturowa. Obrazoburcze rewitalizacje mitów

ER(R)GO nr 35 (2/2017) - kanon – ideologia – wartość

Wyjścia. Awangardyzacja jako asumpt do kanonizacji (kazus Różewicza-poety)

Kell-e nekünk magyar-lengyel irodalmi komparatisztika?

The Canon – (Im)movables

The sinful woman as an example of metanoia in Byzantine poetry

Kanon - ideologia i mechanika. Problematyka kanonu w rozrywce interaktywnej.

Łaska w ikonach

Synody w Afryce Prokonsularnej III wieku jako przejaw kolegialności biskupów w świetle Kanonów synodalnych i Listów św. Cypriana z Kartaginy

„Niosło ją to, że stała u boku”. O genderowym modelowaniu biografii artystek

Zasada tranzytywności w edukacji humanistycznej. Popkultura i kanon

Wielojęzyczny słownik biblizmów: czy potrzebny? Czy możliwy?

Podejście kanoniczne w interpretacji Pisma Świętego

OBRAZ SAFONY W DYSKURSIE MODERNISTYCZNYM