Search results

1

Wokół katedry – wychowanie w świecie ufundowanym przez wartości, kulturę i humanistykę

100%

Manado M.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2023

|

vol. 26

|

issue 3

209-213

2

Jak obserwatorzy postrzegają głębię we wnętrzu gotyckiej katedry wraz ze zmianą jej proporcji? Sondaż okulograficzny

86%

Rusnak M., Fikus W., Szewczyk J.

Architectus

|

2018

|

issue 1(53)

77-88

PL

Inspiracją do podjęcia badań nad percepcją wnętrza gotyckiego kościoła były rozważania Juliusza Żórawskiego. W artykule zaprezentowano próbę weryfikacji poglądów Profesora dotyczących sposobu zapoznawania się z tą średniowieczną strukturą. Badania przeprowadzono przy użyciu okulografu stacjonarnego, który umożliwiał rejestrację ruchu gałek ocznych obserwatorów. W testach uczestniczyło 142 wolontariuszy, którzy przyglądali się pięciu przygotowanym przez autorów badania wizualizacjom wnętrz katedr francuskich z XII i XIII w. Ilustracje przedstawiały obiekty o różnej wysokości i głębokości. Celem badania było także określenie, dzięki jakim elementom architektonicznym obserwatorzy najchętniej odczytują głębokość nawy głównej wraz ze zmianą jej proporcji.

EN

The study of how people perceive an interior of a Gothic church was inspired by ideas of Juliusz Żórawski. The paper presents an attempt at verifying Żórawski’s views concerning people’s reactions to such medieval buildings. The research was carried out by means of a stationary eye tracker, which made it possible to register the movement of eyes of the participants. 142 volunteers took part in the tests. Each of them looked at five different visualizations showing the interiors of French cathedrals from the 12th and the 13th century. The images showed interiors of various height and length. The aim of the research was to determine which architectural elements make it most probable for the observers to perceive the depth of the main aisle when changes are made to the interior’s proportions.

3

Sieć miast kościelnych ziem polskich Korony w XVI wieku. Przyczynek do problematyki

86%

Słomski M.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

vol. 77

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia sieci miast, które w XVI w. należały do instytucji kościelnych z ziem polskich. Omówione zostały kwestie własnościowe, udanych i nieudanych inicjatyw lokacyjnych w XVI w. oraz uwarunkowania wpływające (lub nie) na rozwój i znaczenie ośrodków miejskich. W aneksie wypisano wszystkie miasta należące do instytucji kościelnych wedle stanu z około 1600 r. wraz z podziałem na konkretne instytucje. Załączono także dwie mapy ukazujące własność kościelną pod koniec XVI w. na terenie wszystkich ziem polskich Korony oraz w Wielkopolsce.

4

Wewnętrzna struktura organizacyjna wydziałów politologii uczelni polskich

72%

Jarentowski M.

Studia Politologiczne

|

2013

|

vol. 28

149-179

PL

W opracowaniu przedstawiono strukturę organizacyjną wydziałów politologii uczelni polskich, które posiadają uprawnienia do nadawania stopni naukowych w zakresie nauk o polityce: liczbę pracowników i katedr oraz podział zakresów zainteresowań między katedrami.

EN

The paper presents the organizational structure of departments of political science in Polish universities that have the power to award PhD degree in political science: the number of employees and cathedrals (chairs), and the distribution of interests (fields) between the cathedrals.

5

Katedra Historii Państwa i Prawa UMCS w Lublinie w latach 2008–2016

72%

Smyk G., Wrzyszcz A.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2016

|

vol. 19

354-363

EN

The article describes the research conducted at the Department of History of State and Law of the Faculty of Law and Administration at Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin in 2008–16. At that time the Head of the Department was Professor Wojciech Witkowski, DLL. The presentation also includes the academic degrees and key publications, and discusses teaching activities carried out by the faculty of the Department in several fields of studies. The most outstanding achievements in the organisational activity at the levels of faculty, university, and national institutions of the science and higher education sector.

PL

Artykuł zawiera charakterystykę badań naukowych prowadzonych w Katedrze Historii Państwa i Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w latach 2008–2016. Kierownikiem Katedry był w tym okresie prof. zw. dr hab. Wojciech Witkowski. Przedstawiono także rezultaty tych badań w postaci uzyskanych stopni naukowych oraz najważniejszych publikacji. Omówiono zajęcia dydaktyczne prowadzone przez pracowników Katedry na kilku kierunkach studiów. Wskazano najważniejsze osiągnięcia w działalności organizatorskiej na szczeblu wydziału, uczelni, a także w ogólnopolskich instytucjach należących do resortu nauki i szkolnictwa wyższego.

6

Zarys dziejów kapituły w aspekcie historyczno-prawnym jako organu kolegialnego diecezji do Soboru Trydenckiego

72%

Wałczyk R.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2014

|

issue 21

469-483

EN

The name ‘chapter’ is the Latin word ‘capitulum’, which stands for eccle- siastical bodies consisting of the clergymen, or a meeting and deliberation of this body. The community referred to as chapter was a derivative phenomenon of the canonicate, assuming institutional and corporate features. The chapters existing by the bishops’ cathedrals played an important role in the history of the Church, since they led the common life and performed a festive service for the God in the cathedral church; they fulfilled the role of the advisory body for the bishop, and from 12th century they elected bishops. The chapters functioning by churches other than the cathedral ones, known as the collegiate, never had such rights. Their essential task was to perform the cult of God in their churches. As a result of Trident Council there was a distinction made between the role of chapter houses and they were subjected to ordinaries.

7

Niezrealizowana fundacja biskupa Konstantego Felicjana Szaniawskiego

72%

Czyżewski K.

Folia Historica Cracoviensia

|

2004

|

vol. 10

EN

The article presents bishop Konstanty Felicjan Szaniawski's failed attempts to fund the Wawel Cathedral.

PL

Artykuł przedstawia niezrealizowaną fundację biskupa Konstantego Felicjana Szaniawskiego, dotyczącą katedry wawelskiej.

8

La economía del cabildo de Santiago de Compostela: crisis y problemas de gestión (1780–1834)

72%

Rey Castelao O.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 7

147-170

PL

Autorka omawia kryzys gospodarczy, jaki dotknął kapitułę katedralną w Santiago de Compostela w latach 1780–1834. Kapituła ta była jedną z najważniejszych instytucji kościelnych w Hiszpanii. Jej gospodarka opierała się na powinności jeszcze średniowiecznej, mianowicie na daninie zwanej Voto de Santiago (według legendy miała się ona narodzić w związku ze zwycięstwem nad Maurami pod Clavijo w 844 r.). Płacili ją wszyscy chłopi z obszaru Królestwa Kastylii, co wyjaśnia olbrzymie bogactwo kapituły. Jednakże w 1780 r. chłopi zaczęli sprzeciwiać się płaceniu Voto. Na dodatek w tym okresie produkcja rolnicza w Hiszpanii zmagała się z wieloma problemami. W sumie dla kapituły oznaczało to początek poważnego kryzysu ekonomicznego. Autorka analizuje strategie kapituły z Santiago stosowane przy rozwiązywaniu trapiących ją problemów ekonomicznych oraz trudności związane z wypracowaniem skutecznego rozwiązania.

EN

The author of the article discusses the economic crisis of the chapter of the cathedral of Santiago de Compostela from 1780 to 1834. The chapter was one of the most important ecclesiastical institutions in Spain; its economy was based on a medieval offering, the Voto de Santiago. This source of revenue had legendary origins: the Battle of Clavijo of 844. The Voto was paid by the peasants of the Crown of Castile: this explains the enormous wealth of the chapter. Nevertheless, from 1780 the peasants were opposed to paying the Voto. In addition, agricultural production in Spain was beset by problems at the time. This marked the beginning of a major economic crisis for the chapter. The author of the article examines the strategies of the chapter of Santiago to solve its economic problems and the difficulties with coming up with an effective solution.

9

Centralny punkt świata poetyckiego Juliana Przybosia: Notre Dame

72%

Obremski K.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 1

73-83

PL

W artykule autor podkreśla, że w dziele poetyckim Juliana Przybosia paryska katedra Notre Dame 4-krotnie stawała się pionową osią świata. To wyjątkowy punkt, ponieważ przecinają się w nim pozioma płaszczyzna ziemska i pionowa oś wszechświata – tak jak we śnie Jakuba. Następstwo przejścia przez drzwi świątyni wyrażają słowa: „Lecz zdjęło mnie z iglicy jak z haka Wnętrze – przerażenie”. Ono zaś jest fundamentalnym elementem numinosum. Znamiennym zwieńczeniem trwających cztery dekady zmagań Przybosia z najsłynniejszą gotycką katedrą Paryża wydaje się jego przynajmniej po części religijne bądź jedynie parareligijne wyznanie: „Samolotem pielgrzymowałem do Notre-Dame de Paris jak do Lourdes Piękna, co nigdy mnie nie zawiodło [...]”.

EN

The author of the paper underscores that in Julian Przyboś’s piece Notre-Dame of Paris four times becomes the world’s vertical axis. It proves to be an exceptional crosspoint of the earth’s horizontal axis and the universe’s vertical axis, as in Jacob’s dream. The consequence of entering the temple through its door is expressed in the words: “The Interior pried me from the spire’s hook―in terror.” And the terror is a fundamental item of numinosum. A startling effect of the poet’s three-decade struggle with the most famous gothic cathedral of Paris seems to be his at least partially religious or only para-religious confession: “I made a plane pilgrimage to Notre-Dame de Paris as to The Beauty of Lourdes that never failed me [...].”

10

Katedra p.w. Imienia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku w opisie wizytacyjnym z 1829 roku

72%

Hałaburda M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 109

207-242

EN

The Church dedicated to the Name of the Blessed Virgin Mary in Minsk was built as a Jesuit monastery church in the years 1700-1710. After the dissolution of the order, it was given to the parish. In 1797 the church was damaged by fire. A year later, it was designated as a cathedral of the newly created diocese, with the capital in Minsk. It was rebuilt thanks to the efforts and funds of Bishop Jakub Ignacy Dederka in the years 1798-1803. In 1869, as a result of the liquidation of the diocese, it was again demoted to the seat of the parish. After reactivating the diocese of Minsk in November 1917, the church regained the cathedral status. However, in 1934, it was taken away from the faithful, closed down by the Bolsheviks, and used as a garage until 1941. It survived the Second World War intact but ceased to serve as a place of worship after liberation. In 1941 the Soviet authorities donated the building to the ‘Spartak’ sports club. In the years 1948-1951, the church was converted into a sports hall. The project of its renovation, prepared in 1982, stated that the building was intended to be used as a room for the organ and choir music. In 1993 the cathedral church was returned to the faithful and was reconsecrated in 1997. Currently, the former Jesuit church serves as a cathedral, the main church of the archdiocese and metropolis of Minsk and Mogilev. The presented report on the inspection of the Minsk cathedral was written in 1829, as a result of the metropolitan visitation conducted in the archdiocese of Mogilev in the years 1828-1831, ordered by Archbishop Kasper Kazimierz Cieciszowski. The document is held in the National Historical Archive of Belarus in Minsk (in Russian Национальный исторический архив Беларуси), in the fonds entitled “Mogilev Roman Catholic Consistory” (in Russian Могилевская р.-к. духовная консистория) – the reference number: fond. 781, op. 27, sp. 427. It was written in Polish. The whole document is comprised of 12 cards written on both sides. The edition of the source was prepared in accordance with the instructions included in the publication manual for historical sources from the 16th to the mid-19th century, written by K. Lepszy, published in Warsaw in 1953.

PL

Kościół p.w. Imienia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku, wybudowano w latach 1700-1710, jako kościół klasztorny jezuitów. Po kasacie zakonu, został przekazany parafii. W 1797 r. budynek kościoła strawił pożar. Rok później świątynia wyznaczona została na katedrę utworzonej wówczas diecezji, ze stolicą w Mińsku. Odbudowana w latach 1798-1803 dzięki staraniom i funduszom bpa Jakuba Ignacego Dederki. W 1869 r. na skutek likwidacji diecezji, ponowie został zdegradowany do siedziby parafii. W listopadzie 1917 r. po reaktywowaniu diecezji mińskiej, kościół odzyskał rangę katedry. Jednak już w 1934 r. został odebrany wiernym. Zamknięty przez bolszewików, do 1941 r. był wykorzystywany jako garaż. Drugą wojnę światową przetrwał w stanie nienaruszonym, ale po wyzwoleniu przestał funkcjonować jako miejsce kultu. W 1947 r. władze sowieckie przekazały budynek na potrzeby klubu sportowego „Spartak”. W latach 1948-1951 kościół przebudowano na salę sportową. W 1982 r. przygotowano projekt jego restauracji, przeznaczając budynek na salę muzyki organowej i chórowej. W 1993 r. kościół katedralny powrócił do wiernych. W 1997 r. odbyły się uroczystości rekonsekracji świątyni. Aktualnie dawny pojezuicki kościół pełni rolę archikatedry, głównej świątyni archidiecezji i metropolii mińsko-mohylewskiej. Prezentowany protokół lustracji katedry mińskiej powstał w 1829 r., w ramach wizytacji metropolitalnej prowadzonej na obszarze archidiecezji mohylewskiej w latach 1828-1831 z mandatu abpa Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego. Dokument jest przechowywany w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku (ros. Национальный исторический архив Беларуси), w zespole zatytułowanym „Mohylewski Rzymsko-Katolicki Duchowny Konsystorz” (ros. Могилевская р.-к. духовная консистория) pod sygnaturą: fond. 781, op. 27, sp. 427. Spisany został w języku polskim, całość zaś liczy 12 kart zapisanych dwustronnie. Edycję źródła przygotowano zgodnie z zasadami sformułowanymi w instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, autorstwa K. Lepszego, wydanej w 1953 r. w Warszawie.

11

Nagrobek Łukasza Górnickiego, syna pisarza w katedrze fromborskiej

72%

Starnawski J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1966

|

vol. 12

201-203

12

Treści ideowe nagrobka Barbary z Rożnowa w katedrze tarnowskiej

72%

Trajdos E.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1964

|

vol. 9

47-64

EN

-

13

Z dziejów katedry a następnie kolegiaty św. Wita w Kruszwicy. I: Katedra, potem kolegiata św. Wita do r. 1428

72%

Librowski S.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1967

|

vol. 15

251-269

EN

-

14

Maswerk chóru katedry – awangardowa forma w architekturze XIII-wiecznego Wrocławia

72%

Jarzewicz J.

Architectus

|

2018

|

issue 1(53)

21-37

PL

Artykuł poświęcony jest analizie morfologicznej i interpretacji maswerków chóru katedry we Wrocławiu. Szczególną oryginalnością wyróżnia się maswerk okna wschodniego prezbiterium, w którego couronnement pojawia się dziewięciolistna rozeta o „kroplowatym” kształcie. Nie jest znany inny przykład tego rodzaju kompozycji, brak również bliskich analogii, które wyprzedzałyby jej czas powstania (przed 1268). Ta skomplikowana i niezwykła forma maswerku skłania do postawienia wielu pytań – o jego autentyczność, jego datowanie i genezę oraz miejsce w architekturze gotyckiej. Materialna substancja została po zniszczeniach II wojny światowej zrekonstruowana według stanu przedwojennego, który prawdopodobnie odpowiadał stanowi średniowiecznemu. Na podstawie analizy porównawczej można stwierdzić, że budowniczowie działający we Wrocławiu zaznajomieni byli z najnowszymi osiągnięciami w zakresie projektowania maswerków, m.in. strzech budowlanych Amiens i Kolonii. Podobnie jak w przypadku rzeźbiarskich detali, brak jest opóźnień stylowych w stosunku do wiodących ośrodków. Maswerk wrocławski, którego głównym motywem jest dziewięciolistna otwarta rozeta, nie jest przy tym bierną recepcją zachodnich osiągnięć, ale zupełnie indywidualną kreacją powstałą w oparciu o gruntowne opanowanie geometrycznego sposobu projektowania przez architekta poszukującego oryginalnych rozwiązań. Niekonwencjonalne, oryginalne kreacje powstawały równocześnie w Minden i w Pforcie, są to jednak zjawiska paralelne, a nie pierwowzory dla rozwiązania.

EN

The topic of the article is the morphological analysis and interpretation of the traceries of the choir of the cathedral in Wrocław. The tracery of the east window of the presbytery is particularly interesting, in its couronnement appears a ninelobe open rosette of a “drop” shape. There is no other tracery of this kind or a close analogy which would be dated prior to the time of the creation of this window (before 1268). Its complicated and unusual form prompts us to ask a number of questions – about its authenticity, its dating or genesis, and its place in Gothic architecture. The material structure was reconstructed after the destruction of World War II according to the prewar state, which probably corresponded to the medieval shape. Based on the analysis of forms, it can be stated that the builders operating in Wrocław were familiar with the latest developments in the design of traceries, among others, that of cathedrals of Paris, Amiens and Cologne. As in the case of sculptural details, there are no stylistic delays in relation to the leading centers. The tracery of Wrocław, whose main motif is a ninelobe open rosette, is not a passive reception of western influences and achievements, but a highly individual creation based on a thorough mastery of the geometrical way of design by an architect searching for original solutions. Unconventional, innovative creations appeared simultaneously in Minden and in Pforta, however, these are parallel phenomena and not the prototypes for the Wrocław design. Their common sources are the centers of Gothic architecture in northern France.

15

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej prof. Edmundowi Małachowiczowi –członkowi honorowemu ICOMOS

72%

Architectus

|

2019

|

issue 3(59)

143-146

PL

W artykule zamieszczono informację na temat tablicy pamiątkowej poświęconej prof. Edmundowi Małachowiczowi. Przedstawiono sylwetkę Profesora, opisano inicjatywę upamiętnienia Jego zasług i samą uroczystość odsłonięcia tablicy.

EN

The article contains information on the commemorative plaque dedicated to Professor Edmund Małachowicz. The Professor’s person was presented and the initiative to commemorate his merits and the ceremony of unveiling the plaque were described.

16

Grób podporucznika artylerii konnej Królestwa Polskiego Bonawentury Kuźniczowa w kolegiacie łowickiej – przyczynek do genealogii rodziny Kuźniczowów

72%

Kamińska M., Szczepanek A., Wrzosek J.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2023

|

vol. 30

|

issue 2

241-253

EN

The grave of Bonawentura Kuźniczow, a Polish soldier who died in 1829, was found in one of the crypts in the cathedral in Łowicz. The preserved grave equipment can contribute to studies on the uniforms of the Polish Army uniforms during the Congress Kingdom of Poland. The reason why the soldier was buried in the collegiate church remains unknown. However, the conducted query contributed to the reconstruction of the Kuźniczów family tree. (tłum. Mariusz Górniak).

PL

Grób Bonawentury Kuźniczowa, zmarłego w 1829 r. żołnierza Wojska Polskiego, został znaleziony w jednej z krypt katedry w Łowiczu. Zachowane wyposażenie grobu może uzupełnić studia nad umundurowaniem Wojska Polskiego okresu Królestwa Kongresowego. Powód, dla którego żołnierz został pochowany w ówczesnej kolegiacie, pozostaje nieznany. Przeprowadzona kwerenda stała się jednak przyczynkiem do odtworzenia drzewa genealogicznego rodziny Kuźniczowów.

17

Polityka historyczna i kulturalna okupanta niemieckiego w Gnieźnie (1939-1945)

58%

Sołomieniuk M. P.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2019

|

vol. 40

|

issue 2

201-213

EN

In the name of the national socialist ideology, German scholars and cultural personalities weeded out Polishness from the history of Gniezno during the Nazi occupation (1939-1945). Consequently, in their perception, culture was only a weapon in the struggle to strengthen the process of Germanization. Their reinterpretation of the city’s history, mendacious and incoherent as it was, provided a basis of the cultural policy addressed exclusively to the German population. The process of strengthening Germanization involved both the mass culture (e.g. movie projections) and the high culture as well as the unfulfilled idea of a regional museum.

PL

W czasie okupacji w latach 1939-1945 niemieccy ludzie nauki i kultury, w imię ideologii narodowosocjalistycznej, rugowali polskość z dziejów Gniezna. Konsekwentnie w kulturze widzieli jedynie oręż do umacniania w nim niemczyzny. Ich reinterpretacja historii miasta, kłamliwa i niespójna, była teoretyczną podstawą polityki kulturalnej, adresowanej wyłącznie do Niemców. W proces umacniania niemczyzny wciągnięto zarówno kulturę masową (np. projekcje filmów), jak i kulturę wysoką, a także niezrealizowany projekt muzeum regionalnego.

18

Prałatury i kanonie de gremio Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym

58%

Kasabuła T.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2016

|

vol. 15

|

issue 1

EN

Formation of the Vilnius Cathedral Chapter was a long process since its inception in 1388 to the middle of the sixteenth century. As the capital city of the cathedral chapter of the Grand Duchy of Lithuania from the beginning of its existence in the system and the organization was inspired by the Cracow Cathedral Chapter. Under the papal foundation bull by pope Urban VI Pontifex Maximus to erect bishopric of Vilnius the first two of the Prelature were founded (provost and dean) and 10 canonries. All of them were endowed in 1387 by king Vladislav II Jagiello. The next four prelate names: custodian, archdeacon, scholastic and cantor, and two canonries were developed under the efforts of successive monarchs, bishops and Chapter. The structure of the Chapter was finally clarified around 1525, which since then consisted of six prelates and 12 canons. In such organizational frameworks the Vilnius corporation canons and prelates survived until the end of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Individual members of the Chapter had a specific range of privileges and obligations which in the case of prelates were assigned to each of the dignity of the individual. Competence of canons were evolving, depending on the current needs. In the reporting period, the corporation prelates and canons in gremio constituted under the church law a control body of the actions of diocesan bishops, which was de facto institution co-managering of the diocese.

19

Ołtarz Trójcy Świętej z pocysterskiej katedry w Oliwie. Ikonografia i zagadnienie autorstwa

58%

Droździecka O.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 34

255-275

PL

W katedrze oliwskiej znajduje się wybitne dzieło snycerskie – dawny ołtarz główny ufundowany przez Rafała Kosa, bratanka opata Dawida Konarskiego. Pierwsze informacje o ołtarzu, powstałym w latach 1604 – 1606, znajdują się w rocznikach klasztoru pisanych przez przeora Filipa Adlera. Czas poprzedzający powstanie dzieła obfitował w trudne wydarzenia. Na skutek postępów reformacji, konfliktów o godność opata oraz zniszczenia świątyni i opactwa w roku 1577 nastąpił kryzys gospodarczy, a dyscyplina klasztorna uległa rozprzężeniu. Proces odnowy przybrał na sile pod rządami opata Dawida Konarskiego, który przywrócił zgromadzenie do stanu świetności. Zasługą opata były też liczne fundacje i starania o godne wyposażenie katolickiej świątyni funkcjonującej w pobliżu protestanckiego Gdańska. Skomplikowany program ikonograficzny ówczesnego ołtarza głównego spełniał kontrreformacyjne postulaty dotyczące sztuki.

EN

In the Cathedral of Oliva there is an outstanding piece of woodcarving. This is the former main altar, which was built from the foundation of Abbot David Konarski’s nephew – Rafał Kos. The first information about the altar, formed in the years 1604-1606, can be found in the monastery chronicles written by prior Philip Adler. The time before the emergence of this art work abounded in the difficult events. As a result of the progress of the Reformation, conflict among abbots and the destruction of the Abbey in 1577, there was the economic crisis and monastic discipline has been loosened. Recovery process took on the rise under the rule of Abbot David Konarski, who restored the Abbey to the state of splendor. The merit of the Abbot was also trying for an impressive facilities for the Catholic church located near by the centre of Protestants situated in Gdańsk. Complicated iconographic program of the altar meets Counter-Reformation recommendations for art. This is a unique work of art. Excellent state of preservation and no subsequent interference highlights its exceptional value.

20

Jak niemiecki Marienkirche stał się polską Katedrą Wniebowzięcia NMP w świetle akt z zasobu Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim

58%

Rymar D. A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2021

|

vol. 36

193-225

EN

The purpose of this article is to investigate the process of erection in Gorzów the capital of Apostolic Administration of Kamień Pomorski, Lubusz, and Prelature of Piła – in fact the biggest diocese in Poland in the years 1945–1972. This process was composed of two elements: 1) decisions of the higher authorities of the Catholic Church, and 2) activity of the local government. As follows from the analysis of files in the State Archive in Gorzów Wielkopolski, the decision of the Church authorities was accidental. From mid August 1945 they were in search of a suitable seat for the diocese authorities. The natural, biggest centre in this area was Szczecin, but it was rejected, probably because of its peripheral location, and lack of guarantee that it will remain in Poland at that. On the other hand, Rev. Edmund Nowicki came accidentally to Gorzów as early as in August 1945. It was the first bigger town centre in the planned Administration’s territory he came to. He was extremely friendly welcomed by the local government administration headed by the Government Representative Florian Kroenke. In the decision to locate the capital of the Apostolic Administration in Gorzów he saw support to his efforts to make Gorzów capital of the Lubusz Land. To convince Rev. Nowicki of his favourable attitude, he ordered several renovations works in the church that had to become cathedral which were made at the city’s expense. This is perfectly demonstrated in the files preserved in the State Archive in Gorzów Wielkopolski.

PL

Celem artykułu jest prześledzenie procesu powstania w Gorzowie stolicy Administratury Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej – w latach 1945–1972 faktycznie największej diecezji w kraju. Na proces ten składały się dwa elementy: 1) odgórne decyzje władz Kościoła katolickiego oraz 2) działania lokalnej administracji. Jak wynika z analizy akt znajdujących się w Archiwum Państwowym w Gorzowie Wielkopolskim decyzja władz kościelnych nosiła cechy przypadku. Od połowy sierpnia 1945 r. poszukiwano odpowiedniej siedziby na ulokowania władz diecezji. Naturalnym, największym ośrodkiem na tym terenie był Szczecin. Ten jednak odpadł prawdopodobnie z uwagi na swoje peryferyjne położenie, w dodatku nie gwarantujące pozostania w Polsce. Z drugiej strony ks. Edmund Nowicki trafił przypadkowo do Gorzowa już w sierpniu 1945 r. Był to pierwszy, większy ośrodek miejski na terenie planowanej Administratury. Został tu niezwykle życzliwie przyjęty przez przedstawicieli lokalnej administracji rządowej z Pełnomocnikiem Rządu Florianem Kroenke na czele. W decyzji ulokowania stolicy Administratury w Gorzowie widział on wzmocnienie zabiegów o uczynienie z Gorzowa stolicy Ziemi Lubuskiej. Aby przekonać ks. Nowickiego co do swojego nastawienia, w kościele, który miał się stać katedrą, na koszt miasta wykonano szereg prac remontowych, co doskonale pokazują akta przeanalizowane na potrzeby niniejszego artykułu, które zachowały się w Archiwum Państwowym w Gorzowie Wielkopolskim.

Refine search results

Wokół katedry – wychowanie w świecie ufundowanym przez wartości, kulturę i humanistykę

Jak obserwatorzy postrzegają głębię we wnętrzu gotyckiej katedry wraz ze zmianą jej proporcji? Sondaż okulograficzny

Sieć miast kościelnych ziem polskich Korony w XVI wieku. Przyczynek do problematyki

Wewnętrzna struktura organizacyjna wydziałów politologii uczelni polskich

Katedra Historii Państwa i Prawa UMCS w Lublinie w latach 2008–2016

Zarys dziejów kapituły w aspekcie historyczno-prawnym jako organu kolegialnego diecezji do Soboru Trydenckiego

Niezrealizowana fundacja biskupa Konstantego Felicjana Szaniawskiego

La economía del cabildo de Santiago de Compostela: crisis y problemas de gestión (1780–1834)

Centralny punkt świata poetyckiego Juliana Przybosia: Notre Dame

Katedra p.w. Imienia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku w opisie wizytacyjnym z 1829 roku

Nagrobek Łukasza Górnickiego, syna pisarza w katedrze fromborskiej

Treści ideowe nagrobka Barbary z Rożnowa w katedrze tarnowskiej

Z dziejów katedry a następnie kolegiaty św. Wita w Kruszwicy. I: Katedra, potem kolegiata św. Wita do r. 1428

Maswerk chóru katedry – awangardowa forma w architekturze XIII-wiecznego Wrocławia

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej prof. Edmundowi Małachowiczowi –członkowi honorowemu ICOMOS

Grób podporucznika artylerii konnej Królestwa Polskiego Bonawentury Kuźniczowa w kolegiacie łowickiej – przyczynek do genealogii rodziny Kuźniczowów

Polityka historyczna i kulturalna okupanta niemieckiego w Gnieźnie (1939-1945)

Prałatury i kanonie de gremio Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym

Ołtarz Trójcy Świętej z pocysterskiej katedry w Oliwie. Ikonografia i zagadnienie autorstwa

Jak niemiecki Marienkirche stał się polską Katedrą Wniebowzięcia NMP w świetle akt z zasobu Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim