Search results

1

Salon ze Sztukateriami pałacu w Dobrzycy

100%

Andrzejewska E., Witkowski J.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 1(1)

3-17

2

Zagadnienie żywotności klasycyzmu w komentarzach Franciszka Morawskiego do „Klasyków i romantyków polskich”

88%

Timofiejew A.

Prace Polonistyczne

|

2016

|

vol. LXXI

69-79

EN

The object of the article is Franciszek Morawski’s commentary on his List do klasyków (Letter to the Classicists), a part of Klasycy i romantycy polscy (Polish Classicists and Romantics 1829). The poet makes use of thought of Johannes von Müller and Émile Deschamps in order to motivate the settlement between the Classicists and the Romantics. Only the settlement, which is in fact a sign of aesthetic-literary eclecticism, can enliven Classicism of that time. The rule of imitation, quite mechanically understood, and fear of any innovation in poetry are the reason of its decay.

3

DOKUMENT TWÓRCZEGO DUCHA. ARCHITEKTURA GMACHÓW MUZEALNYCH W NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ

75%

Ciarkowski B.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

146-156

PL

Niechaj ten partenon sztuki (…) będzie krzepiącym serca dokumentem wielkości nieśmiertelnego, wiekuiście twórczego ducha Polski. Słowa zapisane w akcie erekcyjnym Muzeum Narodowego w Warszawie nie pozostawiają wątpliwości – kultura była postrzegana przez władze II Rzeczypospolitej (1918–1945) jako niezwykle istotny czynnik budujący tożsamość odrodzonego państwa. Niemalże od samego początku niepodległości planowano i realizowano budowę gmachów teatrów i muzeów, a także organizowano nowe placówki. Wystarczy wspomnieć, że w połowie lat 30. XX w. działało w Polsce 135 muzeów publicznych, z czego połowa została powołana do życia po roku 1918. Kulturotwórcza rola budownictwa gmachów publicznych kolejno utrwalała obraz II Rzeczypospolitej jako spadkobierczyni Polski przedrozbiorowej, a następnie – państwa nowoczesnego, o ambicjach sięgających przywództwa w regionie. Pierwsze projekty i realizacje stanowią bezpośrednią kontynuację stylistyki przełomu XIX i XX wieku. Zaprojektowany w 1924 r. teatr narodowy w Warszawie i miejski w Łodzi (niezrealizowany) Czesława Przybylskiego posiadały uproszczone formy klasyczne. Podobnie pierwsze projekty Muzeum Narodowego w Warszawie (Marian Nikodemowicz, 1924) czy Muzeum Ziemi Pomorskiej w Toruniu (Czesław Przybylski, 1926), które kontynuowały XIX-wieczną tradycję „muzeum- -pałacu” i „muzeum-świątyni sztuki”. Przełom nastąpił w końcu lat 20. i na początku 30., kiedy powstawały projekty stanowiące wyraz poszukiwania własnej recepcji nowoczesności połączonej z wyrazem tożsamości narodowej. Architekci siedzib Muzeum Śląskiego (Karol Schayer) czy Muzeum Narodowego w Warszawie (Tadeusz Tołwiński) poszukiwali drogi twórczej łączącej nowoczesność i „państwotwórczy” charakter gmachów.

4

Mąż bywały? Odyseusz jako pokutujący homo rationalis w Podróżach do piekieł Bolesława Micińskiego

71%

Wojciechowska A.

|

2021

|

vol. 69

|

issue 3

139-151

EN

The aim of the article is the analysis of Odysseus in Bolesław Miciński’s essay Podróże do piekieł (“Journeys to Hell”). The main purpose is to show that the philosopher creates a new Odysseus described by specific epiteton ornans which underlines wisdom not the cunning of Homer’s hero. What is more, Miciński builds his vision of Odysseus using psychoanalysis and his own understanding of classicism. He treats these two perspectives as instruments to extract particular features of Odysseus. Miciński is building a new myth of Odysseus, the myth of homo rationalis, perfect ratio which can save the humanistic subjectivity in the XXth century.

PL

Celem artykułu jest dokonanie analizy postaci Odyseusza wykreowanej w Podróżach do piekieł Bolesława Micińskiego, a także ukazanie, że twórczość Micińskiego ma ponadczasowy charakter i stanowi wybitny przykład eseju filozoficznego. Za kluczowe w interpretacji eseisty uważa się jego rozumienie klasycyzmu i psychoanalizy, które mają charakter instrumentalny i służą odkryciu prawdy o Odyseuszu. Głównym trzonem analizy eseju Micińskiego jest przyjęty przez niego epiteton ornans „przemądry”, który narzuca postrzeganie Odyseusza jako nie przebiegłego żołnierza, ale mędrca. Odyseusz w eseju Micińskiego na powrót staje się mitem, ale mitem człowieka rozumnego, doskonałego pierwowzoru, który ma nas poprowadzić ku lepszemu zrozumieniu humanistycznej podmiotowości.

5

Światło Rzymu

63%

Nitka M.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2007

|

issue 1(3)

46-69

6

Wspomnienie o pałacu skarżyńskich W studzieńcu koło płocka. omóWienie jego przemian budoWlanych i ocena Wartości

63%

Skarżyńska-Wawrykiewicz M.

Ochrona Zabytków

|

2009

|

issue 2

21-48

EN

The article is an attempt at bringing the reader closer to the construction transformations of the palace in Studzieniec and assessing its value as a historical monument. A detailed historical-art analysis preceded by, i.a. initial architectural research, has proved that the palace, at first glance similar to numerous Classical residences, possesses in many respects an individual architectural form. The characterstic features of the main solid of the palace, which originate from the first phase of its construction, include a well-conceived and cohesive composition. The palace in Studzieniec has not been the topic of a separate study and remains mentioned only in brief notes. Moreover, some of the existing writings regard its courtyard galleries to be eighteenth-century. A formal analysis of the palace and initial architectural research has shown that the palace was erected in the eighteenth century as a freestanding building. Despite the absence of archive sources that would unambiguously attribute the authorship of the design to the Warsaw-based architect Hilary Szpilowski, a comparative analysis involving other project made it possible to once again confirm his authorship. The titular palace was built in about 1790 and commissioned by Piotr Skarżyński, who at that time, after having held the office of the deputy starosta of Gostynin, became the royal chamberlain. During the first phase, the residence was granted the form of a single-storey, well devised and completed freestanding building, maintained in the spirit of Classicism. Since the elevations were granted architectural details typical for the eighteenth century, the façade featured not only a portico but also pseudo-projections typical for Szpilowski’s designs, and on the back elevation – equally characteristic dominating deep projections. An analysis of the composition, however, made it possible to notice multiple traits distinguishing this realisation from Polish Classical palaces, including residences ascribed to Szpilowski. The emphasis placed on the front corners by means of the pseudo-projections of the façade and the side elevations, the form of the portico and the back projections as well as the lavish architectural detail and the manner of its application became the reason why the palace in Studzieniec originally displayed sui generis lightness and balance. In accordance with the designs envisaged by Szpilowski, the residence was also given an individual distribution of interiors, with typically lavish ground plans, based on new trends in architecture but also – as it has been attempted to prove - on the expectations and habits of the clients. For the first time in the case of Studzieniec, the article also discusses the non-extant outfitting of the interiors, including the polychromes and the stucco. Pre-war photographs of the interiors and post-war conservation documentation made it possible to recreate the form of the palace as well as to formulate well-motivated assumptions concerning its authorship and the identity of the executors. In about 1790 the construction of the palace was accompanied by the completion of an entrance gate, whose architectural form has no equal in Polish Classical residential architecture, also in the distant eastern territories of the Commonwealth. The palace in Studzieniec underwent modernisation. Due to nineteenth-century redesigning the main corps of the residence was partially altered (i.a. an added back elevation, the addition of side wings, the introduction of a garden terrace and column galleries with outbuildings). Particular attention is due to the column galleries, which, although dating from the period of Polish neo- Classicism, were granted rich forms and individual ground plans. The exceptional value of the palace calls for particular concern for the preservation of its characterstic features and an in-depth conservation analysis of the colour of the elevations, which once again may cast some new light on this forgotten monument.

7

THE CONFLICT BETWEEN ROMANTICISM AND CLASSICISM IN THE GREEK THEATRE OF THE 19TH CENTURY

63%

Petrakou K.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2020

|

vol. 18

245-257

PL

Współczesny naród grecki został założony w 1828 r., po 7-letniej rewolucyjnej walce z jarzmem osmańskim, która trwała 4 stulecia (od 1453 r.). Był to czas romantyzmu w Europie, prąd, który wspierał ducha rewolucji. Kiedy pierwsze dramaty pojawiły się w małym, wyzwolonym narodzie, Grecy mieli ostatnią rewolucję (która jeszcze się nie skończyła) jako swój przedmiot. Gdy Lord Byron, najbardziej bohaterski z Philellenes, zmarł niedawno (1824) w Messolonghi, przybył do Grecji, aby pomóc rewolucji i poświęcił życie, a także fortunę dla wielkiego problemu greckiej wolności, stał się legendą (wciąż trwa), a jego poezja i dramat są wzorem dla greckich poetów i dramaturgów. Nie tylko: przedmowę Victora Hugo do Cromwella i jego romantycznych dramatów, greccy pisarze – zwłaszcza Hernani, naśladowali w wersjach dotyczących greckich danych i warunków. Przez około dwie dekady prawie wszystkie nowo pojawiające się sztuki były romantyczne. Wkrótce pojawiły się zastrzeżenia, głównie dlatego, że niektórzy europejscy uczeni (najsłynniejszy lub raczej notoryczny Jakob Philipp Fallmerayer) sugerowali, że współcześni Grecy wcale nie byli Grekami ani potomkami czczonych starożytnych Greków, ale Słowian, z powodu mieszania się z innymi rasami przez stulecia. Naukowcy greccy niemal do końca XIX wieku dokładali wszelkich starań, aby udowodnić rodowód językowy i kulturowy. Podnieśli więc sprzeciw wobec romantyzmu (z Bizancjum, epoki dominacji franko-weneckiej lub rewolucji greckiej jako przedmiotu w historycznych sztukach poetyckich) jako obcego i niemoralnego oraz wspierali klasycyzm, wywodzący się ze starożytnej Grecji, kolebki cywilizacji zachodniej. Było takie zakwestionowanie w dramatycznych konkursach prowadzonych przez Uniwersytet Ateński, w których dramat grecki i jego krytyka zostały w dużym stopniu sformułowane. Niektórzy z najważniejszych dramaturgów pisali przedmowy, w których popierali najpierw romantyzm, potem klasycyzm (ale potem pisali sztuki romantyczne, zastanawiając się, jak mogliby pisać wbrew swoim zamiarom). W tym artykule trendy te zostały przeanalizowane z próbą interpretacji kilku wybranych aspektów.

EN

The modern Greek nation was established in 1828, after a 7-year revolutionary fight against the Ottoman yoke, which had lasted for 4 centuries (since 1453). It was the time of Romanticism in Europe, a current that supported the spirit of the Revolution. When the first dramas appeared in the small liberated nation, they had the recent Revolution (which was not over yet) as their subject one way or the other. As Lord Byron, the most heroic of the Philhellenes, had recently (1824) died in Messolonghi, having come to Greece to assist the revolution and having sacrificed life as well as his fortune to the great issue of Greek freedom, he became a legend (still holding) and his poetry and drama a model for Greek poets and playwrights. Not the only one: Victor Hugo’s preface to his Cromwell and his romantic plays, especially Hernani, were imitated by the Greek writers in prefaces and plays in versions applied to the Greek data and conditions. For two decades or so almost all newly appearing plays were romantic one way or the other. Soon objections were raised, mostly because some European scholars (the most famous or rather notorious being Jakob Philipp Fallmerayer) suggested that modern Greeks were no Greeks at all, not descendant of the worshipped ancient Greeks but rather Slavs, because of intermingling with other races for centuries. The Greek scholars almost for the rest of 19th century made every effort to prove the lineage linguistically and culturally. So they raised objections to Romanticism (with Byzantium, Frankish / Venetian domination era or the Greek Revolution as subject matter in historical poetic plays) as foreign and immoral and supported The conflict between Romanticism and Classicism in the Greek theatre of the 19th century 257 Classicism, stemming from ancient Greece, the cradle of Western civilization. There was such a contestation in the dramatic competitions run by the University of Athens, in which the Greek drama and its critique were to a great degree formulated. Some of the most important dramatists wrote prefaces in which they supported first Romanticism, then Classicism (but then they wrote Romantic plays wondering themselves how they could write against their intentions). In this paper these trends is being analyzed with an effort of interpretation from several aspects.

8

LOOKING AT ROMANTICISM EX CATHEDRA: THE LECTURES OF LUDWIK OSIŃSKI. INTRODUCTORY REMARKS

63%

Markowska-Fulara H.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2020

|

vol. 18

33-40

PL

Tematem artykułu jest przejawianie się sporu klasyków z romantykami w ówczesnym dyskursie akademickim na przykładzie wykładów Ludwika Osińskiego. To właśnie wykłady z literatury porównawczej prowadzone na Uniwersytecie Warszawskim najlepiej ukazują wagę polemiki z nowymi tendencjami w kulturze także dla świata akademii, choć odniesienia do nich często wyrażane był nie wprost. W artykule analizuję strategie retoryczne stosowane przez Osińskiego do odnoszenia się do nowej estetyki. Opisuję dialogiczne relacje między romantyzmem a przykładami literackimi wybieranymi przez Osińskiego, jego ocenami dzieł oraz jego przekonaniami dotyczącymi literatury. Szczególnie istotne okazuje się zaprezentowane przez niego ujęcie relacji pomiędzy tradycją a innowacyjnością w kulturze. Umieszczenie wykładów Osińskiego w kontekście dialogu z romantyzmem pozwala zobaczyć jego kurs, często niedoceniany jako wtórny, jako spójny i przemyślany projekt.

EN

Paper discusses the reflection of the argument between Classicists and Romantics in aca- demic discourse on the example of Ludwik Osiński’s lectures. The lectures in comparative literature that Ludwik Osiński gave at the University of Warsaw can best illustrate the aca- demic significance of a polemic with new tendencies in culture, even though it is usually not expressed directly. In the paper the lecturer’s rhetorical strategies employed to refer to new aesthetics are investigated. Dialogical association between Romantic style and Osiński’s cho- ice of examples, the judgments he made and concepts he used is described. Finally, the terms in which he articulates the relation between the old and the new in culture are examined. Seeing Osiński’s lectures in the context of the dialogue with Romanticism allows to consider it as a coherent and deliberate project.

9

„Rzeki polskie” Kajetana Jaksy Marcinkowskiego – poemat ku źródłom narodowości

63%

Jędrzejewski T.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2015

|

issue 5(8)

441-454

EN

The title of Kajetan JaksaMarcinkowski’s work indicates that Rzeki polskie is a descriptive poem, in which the lecture on Polish history is delivered. But as it turns out, both the composition and content of Rzeki polskie are complicated. The narrative is quite chaotic. The poet is posed as a wandering bard, listening to the voice of native soil and singing about history and legends. Marcinkowski’s poem can be interpreted as a poetic search for the sources of nationality. Collective history as well as the beliefs of the nation are as if charmed into the soil.

10

Umiarkowana pochwała klasycyzmu

63%

Nowak W.

Logos i Ethos

|

2017

|

vol. 45

EN

The paper considers the notion of temperance, which is said to be one of the main virtues. Firstly, the multi‑aspectual character of temperance is emphasized. Temperance may be considered, among others, from philosophical, psychological, aesthetical point of view. Next, different definitions of temperance are referred to and various forms and types of temperance are presented. Finally, the author emphasizes the relation between classicism and temperance in opposition to romantic conception of life and world.

PL

Artykuł jest poświęcony relacji między pięknem i umiarem w estetyce klasycyzmu i romantyzmu. Dobierając przykłady, staram się pokazać, że umiar był kluczowym pojęciem estetyki klasycznej, a także sztuki życia w dobie antyku. W drugiej części artykułu traktuję klasycyzm i romantyzm jako paradygmatyczne postawy życiowe i staram się ocenić ich przydatność w warunkach życia współczesnego.Słowa klucze

11

Zmierzch bezpieczeństwa oświeceniowych paradygmatów i jutrzenka stereotypu popkultury: gotycyzm i preromantyzm

63%

Nawrocki R.

Świat i Słowo

|

2013

|

vol. 11

|

issue 2(21)

83-94

EN

The article aims to depict the phenomenon of cultural changes at the turn of the 18th and 19th century. Gothicism characterized by that time is widely considered as a herald of Romanticism. However, the article approaches Gothicism as a decadent form of Classicism. The reason behind the appearance of Gothicism was in fact Enlightenment paradigms having become inefficient, and more precisely – as discussed in the article: - the end of seeking security in nature, - the end of trust in human mind, - the change of the position of women in society, - the change in perception of literature. The conclusion of the article links the first appearances of Gothicism with the later development of pop culture.

12

Starożytny ideał i wyzwania nowoczesności. Antyk w cywilnej edukacji architektonicznej konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830)

63%

Getka-Kenig M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2020

|

vol. 57

107-129

EN

Although the period of the constitutional Kingdom of Poland (Congress Poland) between 1815 and 1830 was relatively short, it was marked by significant events in the history of the reception of classical antiquity in Polish architectural education. The government of ‘resurrected’ Poland was interested in a wide-ranging reform of the country and society, including the development of the local built environment. Such architectural officials as Chrystian Piotr Aigner, educated and trained at aristocratic courts, proved to be well-prepared for the most prestigious public commissions. However, their specific competencies and experiences made them rather unfit for contemporary university careers since the lecturers were expected to teach not artists but ordinary building engineers. The public demand for architects conversant with classical orders and their exquisite ornamentation was much smaller than for those who specialised in plain but technically correct constructions. It was the development and wide dissemination of ordinary building which was of prime importance to the Kingdom’s government. Consequently, the classical architectural heritage was rather disregarded in contemporary academic curricula. Nevertheless, the growing number of affluent landowners after 1825 contributed to the rising interest in the classical heritage in the academic discourse already before the dissolution of the constitutional Kingdom. Initially, it was an academic manual by Henryk Marconi, published in 1828, which promoted the idea of classical orders as the pillar of good architecture. The book was followed by a treatise by Adam Idźkowski, originally announced in 1830, but eventually published only after the November Uprising, in 1832. The book also underscored the validity of the classical heritage, simultaneously presenting a more pluralistic idea of beauty in architecture by treating classicism on equal terms with the medieval tradition.

13

Kościół w Opinogórze ufundowany przez generała Wincentego Krasińskiego

63%

Górczyk W. J.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2018

|

vol. 10

159-186

EN

This article describes the architecture of the Opinogora church, inclusive of its crypts. The church was funded in the 20s of the 19th century by General Wincenty Count Krasiński in the shape of classicist rotunda, its architect unknown. Since its very beginnings, the Opinogora church has had an adjacent sepulchral chapel belonging to the Krasiński Family, in which the mortal remains of the Polish national poet Zygmunt Krasicki rested. In the 70s of the 19th century, the rotunda was replaced by a currently standing neoclassical temple, whose architect was Wincenty Rakiewicz.

PL

W artykule przedstawiono architekturę kościoła opinogórskiego łącznie z kryptami. Kościół ten ufundował w latach 20. XIX wieku generał Wincenty hrabia Krasiński. Miał on formę klasycystycznej rotundy, której architekt nie jest znany. Od początku swego istnienia kościół opinogórski funkcjonował wraz z kaplicą grobową Krasińskich, w której spoczęło ciało wieszcza narodowego Zygmunta Krasińskiego. W latach 70. XIX wieku rotundę zastąpiono obecnie stojącą neoklasycystyczną świątynią, której architektem był Wincenty Rakiewicz.

14

KRZYSZTOF ZAŁĘSKI (1939–2016)

63%

Grochala A.

Muzealnictwo

|

2016

|

vol. 57

149-153

EN

Art historian Krzysztof Załęski was professionally linked with the National Museum in Warsaw (MNW) for over 40 years. He was an expert on the Stanisław August period, the history of modern drawing and Polish painting, Freemasonry and jazz. In 1959–1964, he studied history of art at the University of Warsaw, from which he graduated in 1968 with his thesis entitled The White House in the Łazienki Park written under the supervision of Prof. Stanisław Lorentz. In 1964–1965 he worked for the State Studios for the Conservation of Cultural Property (Warsaw branch). In 1968– 2004 he was employed at MNW, from 1974 as Head of Polish Drawing Cabinet in the Collections of Early Modern Polish Art, from 1977 as Curator and from 1995 as Senior Curator. He was a member of the Association of Art Historians. He was awarded the Gold Cross of Merit in 1989 and in 2002 the Knight‘s Cross of the Order of Polonia Restituta for his services to Polish museology. He wrote numerous articles and entries in exhibition catalogues, and prepared many museum collections related to drawing and Polish painting (including works by Franciszek Smuglewicz, Bernardo Bellotto known as Canaletto, Marcello Bacciarelli, Jan Piotr Norblin, Zygmunt Vogl and Stanisław Noakowski). He also curated and co-organised a number of exhibitions at the MNW and other cultural institutions in Poland and abroad (in the Polish Cultural Institute in London and the Polish Museum in Rapperswil among others). He was a noted Polish expert in Freemasonry who was invited to cooperate on analysing Masonic collections and organising exhibitions devoted to them (“Masonry. Pro publico bono” at the MNW 2014 being one of the last). He was devoted to the history of jazz and its links to the visual arts. He was a museum professional with extended knowledge and experience in the issues of property and provenience of works of art. He paid great importance to the history of collecting, especially to shaping the MNW’s collections. This was also seen in the last exhibition he co-prepared in the National Museum, “Bronisław Krystall. Testament” (19 November 2015 – 6 March 2016) devoted to a generous donor.

PL

Krzysztof Załęski, historyk sztuki, przez ponad 40 lat związany zawodowo z Muzeum Narodowym w Warszawie (MNW), był znawcą epoki stanisławowskiej, dziejów nowożytnego rysunku i malarstwa polskiego, wolnomularstwa i jazzu. W latach 1959–1964 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, w 1968 r. obronił, napisaną pod kierunkiem prof. Stanisława Lorentza, pracę magisterską zatytułowaną Biały Domek w Łazienkach. W latach 1964–1965 był zatrudniony w PP Pracownie Konserwacji Zabytków (Oddział w Warszawie). W latach 1968–2004 pracował w MNW, od 1974 r. jako kierownik Gabinetu Rysunków Polskich w Zbiorach Sztuki Polskiej Nowożytnej, od 1977 r. na stanowisku kustosza, a od 1995 – starszego kustosza. Był członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Za zasługi dla polskiego muzealnictwa odznaczony został w 1989 r. Złotym Krzyżem Zasługi, a w 2002 – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był autorem licznych artykułów oraz haseł w katalogach wystaw i zbiorów muzealnych dotyczących rysunku i malarstwa polskiego (m.in. twórczości Franciszka Smuglewicza, Bernarda Bellota zw. Canaletto, Marcella Bacciarellego, Jana Piotra Norblina, Zygmunta Vogla, Stanisława Noakowskiego), a także kuratorem i współorganizatorem wielu ekspozycji w MNW oraz innych instytucjach kultury w Polsce i za granicą (m.in. w Polish Cultural Institute w Londynie, Muzeum Polskim w Rapperswilu). Był uznanym polskim znawcą problematyki masońskiej, zapraszanym do współpracy przy opracowywaniu zbiorów masoników i organizowaniu wystaw im poświęconych (jedna z ostatnich to „Masoneria. Pro publico bono”, MNW 2014). Zajmował się historią jazzu i jego związkami ze sztukami wizualnymi. Był muzealnikiem o szerokiej wiedzy i doświadczeniu w zakresie problemów własnościowych i proweniencyjnych dzieł sztuki, przywiązywałdużą wagę do historii kolekcjonerstwa, w szczególności kształtowania się zbiorów MNW. Wyrazem tego była również ostatnia współtworzona przez niego wystawa w warszawskim Muzeum Narodowym „Bronisław Krystall. Testament” (19.11.2015 – 6.03.2016), poświęcona zasłużonemu darczyńcy.

15

Architektura w kręgu zainteresowań Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, 1800–1832

51%

Getka-Kenig M.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2019

|

vol. 64

|

issue 1

9–37

EN

The article deals with the development of architectural interests in the circle of the Warsaw (Royal) Society of Friends of Learning, 1800–1832. The author takes into account the topics of lectures, publications and other types of scientific initiatives of the members from their active period in the Society but also its new member recruitment policy. The case of architectural interests in the Society gives us an opportunity to raise the question of the significance of architecture at the time (in the eyes of the intellectual elite sanctioned by authorities) as a factor of civilization progress, a role that the Society’s spreading of knowledge was meant to serve. Architecture was a field of interest throughout its entire existence. Initially, during the Prussian occupation and the Duchy of Warsaw, this interest focused on promoting the Greco-Roman ideal, or higher architecture, in line the paradigm of classical order. In the period of the Kingdom of Poland, however, we note a clear shift toward lower architecture and the affirmation of a new way of thinking about construction, breaking away from the classical tradition (which is best expressed by the choice of Karol Podczaszyński, a Durandist, as a member).

16

NORWID I POUSSIN

51%

Dec D.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2016

|

issue 14

208-222

EN

A favourable statement made by Cyprian Norwid on the works of French painter Nicolas Poussin, who lived during clashing of baroque and classical movements, served to present aesthetic views of a Polish poet observing the struggling of classical-romantic tendencies in his time. Norwid’s creative attitude, developed from among the diverse range of artistic schools of thought, was based on his preference for antique, traditional and Christian values. Poussin paintings included those values, apart from his several years of fascination with Venetian art, which, according to Norwid, served above all to provide sensual pleasure, inter alia through the primacy of the colourism over the linearity.The Polish poet viewed art as a unique calling, able to transform both individuals and society and lead them to perfection. Therefore, Venetian art was not interpreted favourably by Norwid, in contradiction to the intellectual character of Poussin’s painting.

17

Musical Works of Father Eustachius Wagner (1714–1782) from Krzeszów in the Light of The Litany in Honour of St. Joseph

51%

Kutrowski Ł.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 13. Muzykologia

89-112

EN

Fr. Eustachius Wagner’s musical activities with his work as a composer is closely related to the musical and liturgical centre of the Cistercian abbey in Krzeszów. Accordingly, the music is inspired by the native trends. Furthermore, in terms of the music style, it refers to the period of the so-called Early Classicism, also called the pre-Classicism period. Fr. Eustachius Wagner lived between 1714–1782. He was born in Nowy Waliszów near Bystrzyca Kłodzka. He joined the Cistercian order in the monastery of Krzeszów, where he spent most of his life. He became famous as an excellent organist, cantor, conductor and composer. He used to collaborate with many other music centres in Silesia and in Europe. He composed polyphonically—for the purpose of the music band in Krzeszów—Marian antiphons, the Litany of Saint Joseph, Requiem Mass, and the offertory for the feast of Our Lady. Lytaniae ex D de Santco Jospeho was written between 1730 and 1782. It was earmarked for the band of Krzeszów on a four-voice choir, two violins, two trumpets and the organ. The litany consists of five parts, which differ among one another, primarily in terms of tone, tempo and arrangements. In order to highlight certain elements of the text, the composer applied various composition techniques, among which rhetorical figures deserve special recognition.

PL

Działalność muzyczna o. Eustachiusa Wagnera, w którą wpisuje się także jego twórczość kompozytorska, ściśle jest związana z ośrodkiem muzyczno-liturgicznym opactwa cystersów w Krzeszowie. Stanowi poprzez to odzwierciedlenie rodzimych trendów w muzyce. Ponadto pod względem stylistycznym nawiązuje do ówczesnej muzyki okresu tzw. wczesnego klasycyzmu, zwanego też okresem przedklasycznym. O. Eustachius Wagner żył w latach 1714–1782. Urodził się w miejscowości Nowy Waliszów niedaleko Bystrzycy Kłodzkiej. Wstąpił do zakonu cystersów w klasztorze krzeszowskim, gdzie spędził większość swojego życia. Zasłynął jako znakomity organista, kantor, dyrygent i kompozytor. Współpracował z wieloma innymi ośrodkami muzycznymi Śląska i Europy. Opracował wielogłosowo – z przeznaczeniem na kapelę muzyczną w Krzeszowie – antyfony Maryjne, litanię do św. Józefa, mszę Requiem i ofertorium na święto Maryjne. Lytaniae ex D de Santco Josepho, napisana między 1730 a 1782 rokiem, została przeznaczona dla kapeli krzeszowskiej na chór czterogłosowy jednorodny, dwoje skrzypiec, dwie trąbki i organy. Litania składa się z pięciu części. Zróżnicowane są one między sobą głównie pod względem tonacji, tempa i obsady. W celu uwypuklenia pewnych elementów tekstu kompozy- tor zastosował różne zabiegi kompozytorskie, z których na szczególne uznanie zasługują figury retoryczne.

18

Preteksty Mickiewiczowskie, czyli uwagi na marginesie poszukiwań archiwalnych

51%

Markowska-Fulara H.

Forum Poetyki

|

2020

|

issue 22

86-99

EN

The article analyses manuscripts and other archival documents as pre-texts of literary texts, with a view to demonstrating how they may be used most effectively in literary studies. An examination report with questions that Adam Mickiewicz was asked during his diploma examination at Vilnius University is discussed. The author analyses other archival and printed sources as well, trying to reconstruct the desired answers to the questions, and then outlines the benefits of employing such an archival procedure in the analysis of Mickiewicz’s works.

PL

Artykuł podejmuje kwestię roli rękopisów i innych dokumentów archiwalnych jako przed-tekstów utworów literackich. Stawia pytanie o to, w jakiej perspektywie badawczej ich wykorzystanie w badaniach literaturoznawczych może okazać się najowocniejsze. Zagadnienie to zostało przedstawione na przykładzie protokołu egzaminacyjnego zawierającego pytania zadane Adamowi Mickiewiczowi podczas egzaminu dyplomowego na Uniwersytecie Wileńskim. Na podstawie innych źródeł archiwalnych oraz drukowanych autorka podejmuje próbę rekonstrukcji pożądanych odpowiedzi na zadane pytania, a następnie wskazuje na korzyści, które mogą płynąć z uwzględnienia ich w analizie utworów literackich Mickiewicza.

19

Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii

51%

Bibik B.

|

2020

|

vol. 26

|

issue 1

123-138

EN

There is an ample number of Polish renditions of ancient Greek tragedies. Unfortunately, only a few names of those Polish translators are commonly known. The rest, written especially in the 19th century, is still waiting for someone to be interested in their works. Therefore, in my paper I would like to focus on the unrecognizedtranslators from this century. They are widely forgotten today, yet they did great work at the time to acquaint the Polish public with Greek tragedies. My aim is also to recognize the tragedies they chose to translate which often seem not to be an obvious choice.

PL

Z licznego, jak się okazuje, korpusu polskich przekładów greckich tragedii powszechnie funkcjonuje zaledwie kilka nazwisk tłumaczy. Na rozpoznanie wciąż czekają kolejni tak dziewiętnasto-, jak i dwudziestowieczni tłumacze. Jako przyczynek do zarysu historii polskiej literatury tłumaczonej chciałabym w niniejszym artykuleskoncentrować się przede wszystkim na tych mniej znanych, dziewiętnastowiecznych tłumaczach starożytnej literatury dramatycznej. Są oni dzisiaj często zapomniani, a przecież torowali drogę starożytnym dramatom w polskiej kulturze w nie mniejszym stopniu niż te zapamiętane, wielkie nazwiska. Dodatkowo chciałabymsię przyjrzeć proponowanym przez nich ówczesnej publiczności tekstom, nie zawsze stanowiącym oczywisty wybór spośród zachowanego korpusu starożytnych tragedii.

20

Teoria Poezji Nieosobistej Thomasa Eliota a Kanon Konstandinosa Kawafisa. Porównanie poglądów i założeń dwóch klasycystów

51%

Tuszyńska K., Trzaska N.

|

2019

|

vol. 25

|

issue 2

291-316

EN

The purpose of this article is to present concurrences in the poetic conceptions of two modernist poets, Thomas Stearns Eliot and Constantine Petru Cavafy. Thecomparative study is preceded by the brief characteristic of modernism which results in formulation of the following research thesis: Cavafy’s work seems to predate Eliot’s literary postulates by several years. As the article focuses on similarities in stances of the two authors, the base of the research material consists of selected critical essays by Eliot as well as Canon and theoretical work of Cavafy, known as Ars Poetica. The following issues are featured: analogies between Cavafy’s poetry and classicist ideas of Eliot; elaboration on literary premises of the two authors (comparison of Cavafy’s Ars Poetica and Eliot’s Theory of Impersonal Poetry); reading Cavafy’s poems through the perspective of Eliot’s aesthetics, work process and characteristic traits of the writer.

PL

Artykuł ma na celu ukazanie zbieżności poglądów dwóch przedstawicieli modernizmu, Thomasa S. Eliota i Konstandinosa P. Kawafisa. Studium porównawcze poprzedza krótka charakterystyka epoki, pozwalająca wysunąć tezę badawczą: Kawafis mógł wyprzedzić o kilkanaście lat postulaty literackie Eliota. Tekst skupia się na podobieństwie postaw literackich obu autorów, dlatego podstawę analiz stanowi wybrana twórczość eseistyczno-krytyczna Eliota oraz Kanon i pisma teoretyczne Kawafisa. Tekst koncentruje się na następujących aspektach: zestawienie świata przedstawionego Kawafisa z klasycystycznymi poglądami Eliota, omówienie głębszej warstwy założeń literackich obu autorów (porównanie Ars Poetica Kawafisa z Theory of Impersonal Poetry Eliota), spojrzenie na styl Aleksandryjczyka przez pryzmat sądów estetycznych Eliota oraz kwestie związane z procesem twórczym i cechami artysty (dojrzałość i miejsce poety w spektrum homo vates – homo faber).

Refine search results

Salon ze Sztukateriami pałacu w Dobrzycy

Zagadnienie żywotności klasycyzmu w komentarzach Franciszka Morawskiego do „Klasyków i romantyków polskich”

DOKUMENT TWÓRCZEGO DUCHA. ARCHITEKTURA GMACHÓW MUZEALNYCH W NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ

Mąż bywały? Odyseusz jako pokutujący homo rationalis w Podróżach do piekieł Bolesława Micińskiego

Światło Rzymu

Wspomnienie o pałacu skarżyńskich W studzieńcu koło płocka. omóWienie jego przemian budoWlanych i ocena Wartości

THE CONFLICT BETWEEN ROMANTICISM AND CLASSICISM IN THE GREEK THEATRE OF THE 19TH CENTURY

LOOKING AT ROMANTICISM EX CATHEDRA: THE LECTURES OF LUDWIK OSIŃSKI. INTRODUCTORY REMARKS

„Rzeki polskie” Kajetana Jaksy Marcinkowskiego – poemat ku źródłom narodowości

Umiarkowana pochwała klasycyzmu

Zmierzch bezpieczeństwa oświeceniowych paradygmatów i jutrzenka stereotypu popkultury: gotycyzm i preromantyzm

Starożytny ideał i wyzwania nowoczesności. Antyk w cywilnej edukacji architektonicznej konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830)

Kościół w Opinogórze ufundowany przez generała Wincentego Krasińskiego

KRZYSZTOF ZAŁĘSKI (1939–2016)

Architektura w kręgu zainteresowań Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, 1800–1832

NORWID I POUSSIN

Musical Works of Father Eustachius Wagner (1714–1782) from Krzeszów in the Light of The Litany in Honour of St. Joseph

Preteksty Mickiewiczowskie, czyli uwagi na marginesie poszukiwań archiwalnych

Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii

Teoria Poezji Nieosobistej Thomasa Eliota a Kanon Konstandinosa Kawafisa. Porównanie poglądów i założeń dwóch klasycystów