Search results

1

Alejka, bukiet, sponsor, tester: o pewnym typie neosemantyzmów w języku polskim

100%

Zabawa M.

Język Polski

|

2013

|

vol. 93

|

issue 5

366-376

PL

Celem artykułu jest przedstawienie kilku wybranych najnowszych neosemantyzmów w polszczyźnie. Artykuł skupia się na analizie następujących słów: „alejka”, „bukiet”, „sponsor” oraz „tester”. Krótko przypomniane są starsze znaczenia omawianych słów, a następnie przedstawione nowe użycia tych wyrazów, ilustrowane cytatami z Narodowego Korpusu Języka Polskiego.

EN

The aim of the paper is to present a few newest neosemanticisms in Polish. The bibliography on semantic innovations in Polish is already quire rich, but new constructions appear in the language all the time; thus, the constant research in the field is a necessity. The present paper concentrates on the analysis of the following words: "alejka", "bukiet", "sponsor" and "tester". The old meanings of the words are briefly described (on the basis of the monolingual Polish dictionary Uniwersalny słownik języka polskiego) and then new meanings are analyzed, with the illustration of quotations from the National Corpus of Polish.

2

Aksjologiczno-pragmatyczny obraz sumienia we współczesnej polszczyźnie

84%

Kaczor M.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

issue 2(9)

155-163

PL

Sumienie jest elementem językowego obrazu człowieka. Sposób konceptualizowania sumienia w języku poświadcza, że jest ono sądem intelektualnym, imperatywem moralnym, refleksją moralną, siłą nakazującą czynić dobro i siłą powstrzymującą przed złem. Określone połączenia językowe poświadczają to, jak rozumiane jest sumienie przez mówiących współczesną polszczyzną. Konteksty występowania sumienia pozwalają na wyróżnienie dwóch orientacji, które są charakterystyczne nie tylko dla myśli chrześcijańskiej. Są to: orientacja aksjologiczna i orientacja pragmatyczna. Pierwsza znajduje realizację w tekstach o charakterze normatywnym, druga – wskazuje na socjologiczne i psychologiczne motywacje użycia pojęcia w określonym kontekście. Pozwala zrekonstruować obraz sumienia na podstawie określonych operacji mentalnych, które wpływają na powstawanie swoistych konstrukcji językowych.

EN

Conscience is an element of the linguistic portrayal of the human person. The manner in which conscience is conceptualized in a language certifies that it is an intellectual judgment, moral imperative, moral reflection, a force to do good and a force restraining from evil. Specific linguistic connections certify what is meant by conscience in contemporary Polish. The contexts of occurrence of conscience allow for distinguishing two orientations, which are not only characteristic of Christian thought. They are: axiological orientation and pragmatic orientation. The first can be found in texts of a legislative nature, the second – points to the sociological and psychological motivations for using the concept in a specific context. This allows for a reconstruction of the image of conscience on the basis of specific mental operations that affect the formation of specific language constructs.

3

Aksjologiczno-pragmatyczny obraz sumienia we współczesnej polszczyźnie

84%

Kaczor M.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

vol. 5

|

issue 2

EN

Conscience is an element of the linguistic portrayal of the human person. The manner in which conscience is conceptualized in a language certifies that it is an intellectual judgment, moral imperative, moral reflection, a force to do good and a force restraining from evil. Specific linguistic connections certify what is meant by conscience in contemporary Polish. The contexts of occurrence of conscience allow for distinguishing two orientations, which are not only characteristic of Christian thought. They are: axiological orientation and pragmatic orientation. The first can be found in texts of a legislative nature, the second – points to the sociological and psychological motivations for using the concept in a specific context. This allows for a reconstruction of the image of conscience on the basis of specific mental operations that affect the formation of specific language constructs.

4

Prozodia semantyczna. Pojęcie, problemy, przydatność

84%

Kamasa V.

Socjolingwistyka

|

2015

|

issue 29

105-120

PL

Rozwój technologii i związana z nim możliwość obserwacji ogromnych zbiorów tekstów skierowały uwagę badaczy języka na wzorce współwystępowania jednostek w tekście. Niniejszy tekst poświęcony jest jednemu z takich wzorców — prozodii semantycznej. W kolejnych częściach tekstu omawiamy definicję tego zjawiska, związane z nim kontrowersje, takie jak pytanie o jednostkę prozodii semantycznej czy też zasadność założenia o transferze znaczenia między kolokatami. Wskazujemy też najczęstsze sposoby pomiaru prozodii. Tekst kończymy przeglądem zastosowań opisów prozodii semantycznej ze szczególnym na ciskiem na społecznie zorientowane badania nad dyskursem.

EN

Possibility to observe large samples of texts related to advances in technology have allowed the researchers to see diverse patterns of co-occurrence. In this paper we introduce one of such patterns — semantic prosody. We start with an overview of semantic prosody definitions. Then we move to some controversial points such as the unit of the prosody or the problem of meaning transfer between collocates. We also describe how to determine semantic prosody, to finally conclude with examples of its application focusing on socially oriented discourse analyses.

5

‚Depression‘ im Lichte der konzeptuellen Metaphern im Deutschen. Eine Untersuchung am Beispiel verbaler Kollokationen

84%

Kałasznik M., Staniewski P.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2020

|

issue 29

187-204

DE

Krankheiten und sie begleitende psychische und physische Zustände sind oft schwer in Worte zu fassen. Aus diesem Grunde werden bei der Versprachlichung und Beschreibung von Krankheitszuständen oftmals metaphorische Ausdrücke gebraucht. Von dieser Annahme ausgehend wird angestrebt, am Beispiel der Depression zu zeigen, wie Geisteskrankheiten konzeptualisiert werden können. Der Untersuchung liegt die Theorie Konzeptueller Metaphern zugrunde. Es wurden vier grundlegende konzeptuelle Metaphern, die in Bezug auf Depression ihre Verwendung finden, herausgestellt und besprochen. Die Basis hierfür stellen die dem DWDS-Korpus mithilfe des Tools Wortprofil entnommenen verbalen Kollokationen dar.

EN

Illness and the accompanying psychological and physical states are often hard to verbalize. For this reason and in order to appropriately describe a given state of illness one has to resort to metaphorical expressions. Based on this assumption we aim using depression as an example and deploying the Conceptual Metaphor Theory to show how psychological diseases can be conceptualised. Four main conceptual metaphors pertaining to depression have been singled out and discussed. The basis for the investigation constitute verbal collocations which have been extracted from the DWDS corpus and analysed using the Wortprofil tool.

PL

Choroby i towarzyszące im stany psychiczne i fizyczne są trudne do zwerbalizowania. Z tego powodu przy opisie stanów chorobowych używane są często wyrażenia metaforyczne. Wychodząc z tego założenia analiza ma na celu pokazanie na przykładzie depresji, w jaki sposób mogą być konceptualizowane choroby psychiczne. Punktem wyjścia jest teoria metafor konceptualnych. Wyróżnione i omówione zostały cztery główne metafory konceptualne, które znajdują zastosowanie przy opisie depresji. Podstawę do analizy stanowią kolokacje werbalne wyekscerpowane z korpusu DWDS za pomocą narzędzia Wortprofil.

6

Pomoc jako wartość w historii języka polskiego

84%

Raszewska-Żurek B.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 1

96-109

XX

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule jest wartościowanie społecznego pojęcia pomoc od staropolszczyzny do współczesności. Pomoc wyrażana leksemem pomoc współcześnie jest pozytywnie nacechowana aksjologicznie, co przejawia się np. w kolokacjach potrzebować pomocy, dziękować za pomoc, a przede wszystkim – warto pomagać. Będąc integralną częścią kultury duchowej, wartości stanowią ważne wspólne dziedzictwo, a w ich pojmowaniu przez wieki zaznacza się zazwyczaj zarówno stałość, jak i zmiana – znajduje to odzwierciedlenie w języku, jakim wartości się nazywa i jakim się o nich mówi. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie, czy i kiedy pomoc zaczęła być uznawana za wartość oraz czy jej wartościowanie uległo zmianie przez ponad sześć wieków. Analizie poddano kontekstowe użycia leksemu pomoc (głównego eksponenta pojęcia pomoc) w historii polszczyzny w poszukiwaniu tych elementów wypowiedzi, które wskazują na wartościowanie pojęcia – połączeń z nazwami innych wartości, z przymiotnikami o nacechowaniu aksjologicznym czy też ujęć metaforycznych. Na podstawie analizy użyć leksemu pomoc można stwierdzić, że pomoc już od najdawniejszych czasów uznawana była za wartość i nadal tak jest, a zmiany w jej ocenie są nieznaczne, zatem, że ma ona charakter uniwersalny.

EN

The present article analyses the evaluation of the social concept pomoc (help) from the Old Polish period until the modern times. Contemporarily pomoc expressed by the lexeme pomoc (‘help’) is positively marked in terms of axiology, which manifests itself e.g. in the collocations potrzebować pomocy ‘to require help/assis-tance’, dziękować za pomoc ‘to thank for help’, and above all – warto pomagać ‘it is worthwhile to help’. An integral part of spiritual culture, values constitute an important common heritage, and their understanding throughout centuries is characterised by both continuity and change, which is reflected in the language in which values are referred to and spoken about. The purpose of the present article is to establish whether and when help began to be recognised as a value or whether its evaluation underwent change during the course of more than six centuries. The analysis covered the contextual instances of the usage of the lexeme pomoc(the principal exponent of the concept pomoc) in the history of the Polish language in pursuit of those ele-ments of utterances which indicate the evaluation of the concept – combinations featuring the names of other values, axiologically marked adjectives or metaphorical approaches. On the basis of an analysis of the usage of the lexeme pomoc one may state that since the earliest times pomoc has been considered a value and that this is still the case, and the changes of its evaluation are slight. Therefore, this entity is universal in nature.Artykuły I ROZPRAWY | Język Polski | CI 1 |109

7

Zur Erfassung der Kollokationen in Vokabeltaschenbüchern und Vokabelheften für DaF-Lernende

84%

Targońska J.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue 18/4

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę analizy książeczek słówek, które są opracowywane do konkretnych podręczników do nauki języków obcych. Celem ich analizy było zbadanie, czy kolokacje są uwzględniane w tych materiałach przeznaczonych do samodzielnej nauki. Artykuł przedstawia wyniki analizy czterech takich książeczek opracowanych do podręczników do nauki jęz. niemieckiego jako obcego na poziomie od A1 do B2. Analizie jakościowej i ilościowej poddano nie tylko listy słówek, ale również przykładowe zdania, służące wyjaśnianiu znaczenia nowych słówek. Na podstawie wyników tej analizy podjęto też próbę odpowiedzi na pytanie, czy dzięki tym publikacjom uczący się języka niemieckiego mogą rozwinąć kompetencję kolokacyjną.

EN

Acquisition and usage of collocations is a source of problems for foreign language learners because students are often not aware of their existence and do not realize their importance in mastering foreign language vocabulary. Collocations are conventionalized fixed sequences of words specific for each language, therefore they cannot be creatively generated by a speaker. Collocations have to be both acquired and recalled as vocabulary learning units. Special materials accompanying handbooks may be useful if they present vocabulary not only as individual words but also as collocations. This paper analyses specimens of such materials designed for specific handbooks. The objective of the analysis is to investigate if these learning materials include collocations. The paper presents the results of an analysis of four specimens designed for coursebooks for teaching German as a foreign language (Levels A1 – B2). The qualitative and quantitative analysis covered not only word inventories but also exemplary sentences used to illustrate the meaning of new words. The results of the analysis also allow to address the question of how such materials help learners to develop collocational competence.

8

Leksykografia przekładowa dla leksykografii jednojęzycznej – o współpracy i współdziałaniu słów kilka

84%

Białek E.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/2

5-24

EN

The article deals with the meaning of the concepts of взаимодействие, сотрудничество and współdziałanie ‘collaboration’, współpraca ‘cooperation’ in the context of translation and lexicographic description. The author compares the definitions of these words from monolingual lexicographic sources (mainly published in the 20th century), as well as their equivalents from bilingual dictionaries. The major part of the article is constituted by the analysis of the data from texts related to diplomacy and foreign policy. The author comes to the conclusion that in the Russian texts the lexeme взаимодействие (współdziałanie ‘collaboration’) becomes similar to the lexeme сотрудничество (współpraca ‘cooperation’), even though the Russian lexicography to date has not treated them as words of similar meaning. This conclusion enables the author to propose an additional equivalent to the word взаимодействие. The crucial role in its interpretation is played by the context of use, as well as the presence of the word сотрудничество in the same text. The article concludes with the reflections on the significance of translational lexicography for improving monolingual lexicography.

9

Włoskie złożenia nominalne typu V+N – problemy tłumaczenia na język polski

84%

Putka I.

Forum Lingwistyczne

|

2018

|

issue 5

85-93

EN

The focus of the article is on the structural and semantic analysis of Italian V+N compounds and on their translation into Polish. These structures indicate the agents, objects, containers, notions and phenomena. In Polish, they resemble the Italian formations in terms of structure and derivation or they show regularity in translation accoring to Polish derivational norms. The Polish equivalents manifest themselves as regular deverbal or denominal derivatives with a suffix or as periphrastic expressions. In the case of some new compounds of that type, created on the basis of linguistic competence and existing models, it is not always easy to find an equivalent, despite functional rules of word formation. Semantic restrictions and cultural differences are often the reason for their untranslatability.

10

Godność i prawa kobiety / La dignité et les droits de la femme dans les textes de Jean-Paul II – une contribution de la linguistique du corpus à l’élaboration des dictionnaires bilingues

84%

Śliwa D.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 8: Lingwistyka Korpusowa i Translatoryka

183-200

EN

This article presents an analysis of some syntagmas taken from a bilingual corpus of parallel texts. The methodology, which has been applied, combines the elements of distributive and transformational grammar with some components of cognitive semantics based on realistic metaphysics. In the first part of this article, it is presented the etymology of words (niewiasta, kobieta / femme) and discussed a microstructure of an entry taken from a monolingual dictionary. In this structure, the components of word lexical sense reflect the ontological structure. Analysing a microstructure of an entry taken from a bilingual dictionary, it is important to answer a question about the order of included equivalents. These Polish and French syntagmas with words which designate a woman in the texts of John-Paul II show dignity—an important woman’s value. They also present this dignity in the inherent relations with other components (such as vocation, role, rights, love) as well as the relations of other subjects to women. These predicates become a basis for nominal syntagmas and verbo-nominal collocations. Being well-ordered, according to the ontological criterion, they can be a proposition to edit a Polish-French bilingual dictionary.

PL

Artykuł zawiera analizę wybranych syntagm z określonego korpusu dwujęzycznych tekstów paralelnych. Zastosowana metodologia łączy elementy gramatyki dystrybucyjno-transformacyjnej z elementami semantyki kognitywnej opartej na metafizyce realistycznej. W pierwszej części przedstawiona jest etymologia wyrazów (niewiasta, kobieta / femme) oraz omówiona jest mikrostruktura hasła słownika jednojęzycznego, w której komponenty sensu leksykalnego wyrazu odzwierciedlają strukturę ontologiczną. Dla mikrostruktury hasła słownika dwujęzycznego pojawia się pytanie o porządek, w jakim umieszczane są przykłady ekwiwalentów. Syntagmy polskie i francuskie z wyrazami desygnującymi kobietę w tekstach Jana Pawła II ukazują istotną wartość kobiety, jaką jest godność w jej relacjach inherentnych z innymi komponentami (powołanie, rola, prawa, miłość) oraz relacje innych podmiotów do kobiet. Predykacje te są u podstaw syntagm nominalnych oraz kolokacji werbo-nominalnych. Tak uporządkowane według kryterium ontologicznego mogą być propozycją dla redagowania słownika dwujęzycznego polsko-francuskiego.

11

Kalki semantyczne, strukturalne i kolokacyjne z języka rosyjskiego w gwarach polskich na terenie Rosji

84%

Skorwid S.

Gwary Dziś

|

2021

|

vol. 14

199-208

EN

The paper presents a study of immigrant Polish dialects in Russia that have been strongly influenced by the dominant language spoken in the area. The author discusses issues related to identifying Russian semantic and structural calques in the examined dialects, in particular differentiating between calques and adapted borrowings. The difficulties result from the close affinity of the Russian language and the influenced dialects, which have a common Slavic root. The article suggests a solution to this problem, namely observing various aspects of calque formation, taking into consideration the fact that the border between the analysed phenomena is blurred and the calques are often firmly bound with certain collocations. To this end, the author introduces the notion of “collocation calques” in order to describe these units adequately.

PL

W artykule przedstawiono rozważania dotyczące systemu leksykalnego polskich gwar przesiedleńczych w Rosji, który uległ silnemu wpływowi dominującego języka ich otoczenia. Autor omawia zagadnienia związane z wyodrębnieniem semantycznych i strukturalnych kalk w tych gwarach i w szczególności z rozróżnieniem kalk i adaptowanych zapożyczeń z języka rosyjskiego. Te problemy powstają na skutek bliskiej pokrewności kontaktujących się słowiańskich odmian językowych. W celu rozwiązania części tych problemów, uwzględniając fakt, że w wielu przypadkach kalki i/lub adaptowane zapożyczenia używane są w ściśle określonych kolokacjach, w artykule zaproponowano wprowadzenie pojęcia „kalki kolokacyjne”, które, zdaniem autora, pozwala na adekwatny opis badanych zjawisk.

12

Przymiotnik słodki w dawnych i współczesnych połączeniach wyrazowych języka polskiego

84%

Wąsińska K.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 809

|

issue 10

32-47

EN

This article aims to confirm that modifications in meanings of words are associated with their collocations. This is based on an analysis performed on the collocations of the adjective ‘słodki’ [sweet]. The language material for the research was collected using historical and contemporary Polish language corpora: Korpus Dawnych Polskich Tekstów Dramatycznych (1772–1939) [The Corpus of Polish Drama Texts], PELCRA search engine for Narodowy Korpus Języka Polskiego [The National Corpus of Polish], and the Monco PL searching tool for websites. Analysing authentic examples of word combinations reveals the relationship between the adjective’s specific meaning and its collocates. The analysis also demonstrates that the collocation of ‘słodki’ has been changing over the eras of language use.

PL

Celem artykułu jest opis oraz analiza frekwencyjna połączeń przymiotnika słodki w znaczeniach ‘miły, przyjemny’, ‘sprawiający miłe wrażenie’, ‘mdły, duszący’ obecnych zarówno w polszczyźnie dawnej, jak i współczesnej. Badania zostały przeprowadzone na podstawie Korpusu Dawnych Polskich Tekstów Dramatycznych (1772–1939), zasobów Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz korpusu monitorującego MoncoPL. Analiza zorientowana jest zarówno ilościowo, jak i jakościowo, to znaczy pokazuje zależność pomiędzy używaniem konkretnych połączeń wyrazowych a ich znaczeniem.

13

Frazy przyimkowe i ich opis leksykograficzny w słownikach niemieckich i niemiecko-polskich – spojrzenie glottodydaktyczne

83%

Burkhardt H., Jurasz A.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

359-372

EN

The subject of the analysis are temporal prepositional phrases, i.e. typical, usually binary lexical sets which have the status of collocations and consist of a preposition and a noun, e.g. auf Dauer, auf die Dauer, bei längerer Dauer. The established connectivity of such collocations, which are conditioned grammatically and functionally, is one of the biggest linguistic problems in teaching German as a non-native language. In the article, we analyze the presence of selected prepositional syntagmas in general and bilingual dictionaries and in the National Corpus of the Czech Language, alongside the results of a survey study. Moreover, we propose an exemplary dictionary entry for prepositional phrases for a forthcoming German-Polish dictionary of collocations and we discuss the issue of equivalence of the analyzed phrases.

PL

Przedmiotem analizy są temporalne frazy przyimkowe, tj. typowe, najczęściej binarne połączenia wyrazowe o statusie kolokacji, składające się z przyimka i rzeczownika, np. auf Dauer, auf die Dauer, bei längerer Dauer. Ustalona łączliwość tych połączeń kolokacyjnych, uwarunkowanych gramatycznie i funkcjonalnie, stanowi w procesie dydaktycznym dla nienatywnych użytkowników języka niemieckiego jeden z największych problemów językowych. W referacie przedstawione zostaną wyniki analiz zarówno słowników ogólnych i dwujęzycznych w odniesieniu do wybranych syntagm przyimkowych, jak i autentycznych tekstów w Narodowym Korpusie Języka Czeskiego oraz wyniki ankiety. Ponadto przedstawiony zostanie wzorcowy artykuł słownikowy dla fraz przyimkowych w powstającym niemiecko-polskim słowniku kolokacji oraz omówiony problem ekwiwalencji analizowanych fraz.

14

Collocations of dimension adjectives with the names of human body parts in Polish and Korean

71%

Szalkowska-Kim E.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2019

|

vol. 26

329-358

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań porównawczych dotyczących łączliwości nazw części ciała człowieka z przymiotnikami wymiaru. Celem analizy było pokazanie podobieństw, ograniczeń i asymetrii w sposobach konceptualizowania świata utrwalonych w języku polskim i języku koreańskim, a dokładniej – jak oba języki wydzielają elementy świata będące częściami ciała człowieka oraz jak przypisują im wymiary zależnie od potrzeb i doświadczeń rodzimych użytkowników tych języków. Wyniki badań mogą mieć praktyczne zastosowanie w dydaktyce obu języków, ułatwiając osobom uczącym się języka koreańskiego lub języka polskiego nabywanie leksykonu drugiego języka oraz przyczynić się do głębszego, wzajemnego zrozumienia odmienności językowej i kulturowej.

EN

This article presents the results of comparative research into the collocations of the names of human body parts with dimension adjectives. The aim of the analysis was to indicate the similarities, limitations and differences in the manners of conceptualising the world established in Polish and Korean, or more precisely: how both languages define the elements of the world of human body parts, and how they assign dimensions to the elements depending on the needs and experiences of native users of both. The results of the research could have a practical application in teaching both languages, facilitating students’ absorption of the lexis of the other language, and result in a deeper mutual understanding of linguistic and cultural differences..

15

Мечта / marzenie как компонент устойчивых словосочетаний русского и польского речевого узуса

67%

Straś E.

Slavica Wratislaviensia

|

2017

|

vol. 165

389-399

EN

The article is devoted to the problems of words connectivity мечта and marzenie in Russian and Polish common and traditional usage. The analyzed expressions are fixed in lexicographical tradition but also characterized in reproduced forms and relative high frequency in the contexts coming from the selected languages corpus. These expressions defined as statically fixed present strong semantic connections that allows to treat them similarly to phraseological units. Expressions characterized with a weaker degree of connections between their components are collocations or close to free word groups. The study does not support the thesis that high frequency favors creation of stable connections. High frequency can be observed not only in phraseological units and collocations but also in commonly used free word groups.

PL

W artykule przedstawiono problemy łączliwości leksemów мечта i marzenie w związkach wyrazowych używanych w języku rosyjskim i polskim. Zbadano wyrażenia rejestrowane w słownikach, lecz także inne połączenia, charakteryzujące się odtwarzalnością i stosunkowo wysoką frekwencją w tekstach korpusów obu języków. Wyrażenia te, określane jako statystycznie stałe, wykazują czasami cechy silniejszego semantycznego zespolenia, co pozwala traktować je jako jednostki bliższe frazeologizmom. Połączenia charakteryzujące się słabszym stopniem zespolenia komponentów pozostają kolokacjami lub zbliżają się do związków luźnych. Przeprowadzone badania nie potwierdzają jednak tezy, że wysoka frekwencja sprzyja powstawaniu związków stałych, albowiem wysoką częstotliwość mogą wykazywać zarówno jednostki frazeologiczne, jak i kolokacje oraz związki luźne.

16

Collocational competence – an underrecognized component of lexical competence

67%

Targońska J.

Neofilolog

|

2014

|

issue 43/2

193-208

PL

This paper emphasizes the need to include collocational competence in the model of lexical competence. Different ways of understanding of the notion “collocation” are presented together with the existing models of lexical competence. Next, a new model of lexical competence is pro-posed, i.e. the model covering lexical competence as well. The Author presents her original concept of collocational competence and argues for its development in vocabulary extension at a foreign language class.

17

Theoretische Überlegungen zu Kollokationen in DaF-Lehrwerken

67%

Targońska J.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

issue 17/3

125–136

PL

W niniejszej pracy przedstawiono najpierw ogólny zarys dwojakiego rozumienia pojęcia kolokacji: w ujęciu szerokim – frekwencyjnym oraz w ujęciu wąskim – semantycznym. Następnie wskazano na fakt, z czego wynikają problemy w użyciu kolokacji w nauce języków obcych. A ich przyczyn można szukać w nieznajomości wśród uczniów zjawiska kolokacyjności i konwencjonalności w zestawianiu wyrazów w syntagmach w różnych językach. Główna część artykułu przedstawia koncepcję uwzględniania zjawiska kolokacyjności w podręcznikach do nauki języka niemieckiego jako obcego. Rozważania teoretyczne dotyczą następujących zagadnień: w jaki sposób podręczniki mogłyby przekazywać wiedzę na temat kolokacji, jak mogłyby budować świadomość kolokacyjną oraz pomagać w rozwoju receptywnej i produktywnej kompetencji kolokacyjnej.

18

Kollokative Variation im deutschen und österreichischen Zivilgesetzbuch

67%

Księżyk F.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/1

145-166

PL

Jak wiadomo, język niemiecki jest językiem pluricentrycznym z narodowymi odmianami/ centrami, który w obrębie języka prawa różni się także ze względu na obowiązujące w różnych krajach niemieckojęzycznych różne systemy prawa. Austriacki kodeks cywilny (ABGB), uchwalony w roku 1811, jest prawie o cały wiek starszy od swego odpowiednika w RFN (BGB), który wszedł w życie w roku 1900. Ów dystans czasowy pociąga za sobą także różnice w zakresie języka obu kodeksów. Celem artykułu jest pokazanie cech wspólnych i różnic w obrębie kolokacji w niemieckim i austriackim kodeksie cywilnym, które dotąd prawie całkowicie pozostawały poza obszarem badań.

EN

As we know, German is a pluricentric language with national variants/centers, which in relation to the language of law also differs due to the different legal systems in various German-speaking countries. Austrian civil code (ABGB), in force since 1811, is almost an entire century older than its counterpart in the Federal Republic of Germany (BGB), which came into force in 1900. This time gap also entails differences in the language of the two codes. The aim of the article is to show common features as well as differences within the collocation in German and Austrian civil code, which until now, were almost entirely left outside the research area.

19

Jak polszczyzna radzi sobie z koronawirusem? O środkach językowych wykorzystywanych do opisu rzeczywistości w czasie pandemii

67%

Gębka-Wolak M.

|

2020

|

vol. II

|

issue 4 (6)

159-173

EN

Based on the analysis of linguistic units used for communicating in times of pandemic, we are trying to show that Polish language is in fact perfectly prepared for interpreting and describing the constantly changing reality. It provides a variety of tools allowing for expanding the vocabulary, adjusting it to the emerging needs. The paper presents the grammatical adaptation of English borrowings, as well as a number of examples of vocabulary shifting between the different registers of Polish. We also describe some grammar mechanisms leading to modifications in the lexical properties of language units, and to creating new ones.

PL

W artykule na przykładzie wyrażeń językowych wykorzystywanych w komunikacji w czasie pandemii COVID-19 staramy się wykazać, że polszczyzna jest systemem doskonale przygotowanym do opisywania i interpretowania zmieniającej się rzeczywistości. Dysponuje bowiem licznymi narzędziami pozwalającymi wzbogacać warstwę leksykalną, dostosowując ją do aktualnych potrzeb nazewniczych. Przedstawiamy adaptację gramatyczną zapożyczeń z języka angielskiego, a także ilustrujemy przykładami zjawisko przepływu leksyki wewnątrz polszczyzny, pomiędzy jej odmianami. Prezentujemy także wybrane mechanizmy gramatyczne skutkujące modyfikacjami właściwości jednostek leksykalnych i tworzeniem nowych.

20

Testament : entité – concept – termes français et polonais dans leurs relations pluridimensionnelles

67%

Śliwa D.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 8: Lingwistyka Korpusowa i Translatoryka

131-147

EN

The aim of this article is to present a method of terms analysis based on realistic metaphysics. Its application is necessary to determine the equivalents of the term will in comparable texts taken from the French and Polish Civil Code. These terms are presented integrally, i.e. in their relation¬ships between ontic structure of the called being, ontological structure as well as morphological and syntactic structure of the language. The author extracts the terms from the documents using a real terminological definition and presents them in their syntagmatic combinatorics on the metalinguistic level in the form of source sentences. It forms the basis for a description of French and Polish collocations and compound terms as some units of the discourse in comparable texts. The author also contrasts them with the terms from bilingual dictionary and presents some difficulties to determine the equivalents. The type of specialized text and its historical context should also be taken into consideration.

PL

Celem artykułu jest porównanie ekwiwalentów opracowanych na podstawie analizy dwujęzycz¬nych tekstów porównywalnych z ekwiwalentami zapisanymi w dwujęzycznym słowniku specjalistycznym. Na przykładzie testamentu przedstawiona jest metoda analizy językoznawczej terminów na bazie metafizyki realistycznej, która pozwala połączyć strukturę ontyczną testamentu, jego konceptualizację (struktura ontologiczna) oraz strukturę morfologiczną i składniową wyrażeń języko¬wych terminu. Na tej podstawie opisane są francuskie i polskie kolokacje oraz terminy zło¬żone jako jednostki dyskursu w tekstach prawa francuskiego i polskiego. Są one wydobywane z tekstu za pomocą realnej definicji terminologicznej i ukazane w ich kombinatoryce syntagmatycznej na poziomie metajęzykowym w postaci zdań źródłowych. Autorka wskazuje na konieczność uwzględnienia typu tekstu specjalistycznego i jego kontekstu historycznego w ustalaniu ekwi¬walentów terminologicznych.

Refine search results

Alejka, bukiet, sponsor, tester: o pewnym typie neosemantyzmów w języku polskim

Aksjologiczno-pragmatyczny obraz sumienia we współczesnej polszczyźnie

Aksjologiczno-pragmatyczny obraz sumienia we współczesnej polszczyźnie

Prozodia semantyczna. Pojęcie, problemy, przydatność

‚Depression‘ im Lichte der konzeptuellen Metaphern im Deutschen. Eine Untersuchung am Beispiel verbaler Kollokationen

Pomoc jako wartość w historii języka polskiego

Zur Erfassung der Kollokationen in Vokabeltaschenbüchern und Vokabelheften für DaF-Lernende

Leksykografia przekładowa dla leksykografii jednojęzycznej – o współpracy i współdziałaniu słów kilka

Włoskie złożenia nominalne typu V+N – problemy tłumaczenia na język polski

Godność i prawa kobiety / La dignité et les droits de la femme dans les textes de Jean-Paul II – une contribution de la linguistique du corpus à l’élaboration des dictionnaires bilingues

Kalki semantyczne, strukturalne i kolokacyjne z języka rosyjskiego w gwarach polskich na terenie Rosji

Przymiotnik słodki w dawnych i współczesnych połączeniach wyrazowych języka polskiego

Frazy przyimkowe i ich opis leksykograficzny w słownikach niemieckich i niemiecko-polskich – spojrzenie glottodydaktyczne

Collocations of dimension adjectives with the names of human body parts in Polish and Korean

Мечта / marzenie как компонент устойчивых словосочетаний русского и польского речевого узуса

Collocational competence – an underrecognized component of lexical competence

Theoretische Überlegungen zu Kollokationen in DaF-Lehrwerken

Kollokative Variation im deutschen und österreichischen Zivilgesetzbuch

Jak polszczyzna radzi sobie z koronawirusem? O środkach językowych wykorzystywanych do opisu rzeczywistości w czasie pandemii

Testament : entité – concept – termes français et polonais dans leurs relations pluridimensionnelles