Search results

1

Kompetencja kulturowa jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – na przykładzie teorii logopedycznego wiersza pajdialnego

100%

Michalik M.

Logopedia

|

2016

|

vol. 45

19-32

PL

W artykule dokonano charakterystyki kompetencji kulturowej z perspektywy lingwistyki stosowanej, przede wszystkim logopedii. Konkretyzując poziom rozważań, za kluczowe pojęcie wybrano logopedyczny wiersz pajdialny. Ten typ tekstu, będący specyficznym elementem przestrzeni kulturowej rozumianej i interpretowanej dzięki kompetencji kulturowej (poznawczej), może być nowym narzędziem rozszerzającym spektrum logopedycznych strategii diagnostycznych. Ponadto logopedyczny wiersz pajdialny stanowi łącznik między dwiema procedurami terapeutycznego postępowania logopedycznego – budowaniem trzech rodzajów kompetencji: językowej, komunikacyjnej oraz kulturowej a usprawnianiem realizacji ciągów fonicznych (usprawnieniem czynności mowy).

EN

The article describes cultural competence from the perspective of applied linguistics, primarily that of speech therapy. To narrow down the scope of discussion, poetry for children in speech therapy has been chosen as the main subject of study. This kind of writing, which constitutes a part of cultural sphere that is usually understood and interpreted through cultural (cognitive) competence, may become a new tool for broadening the range of diagnostic strategies in speech therapy. Moreover, poems which revolve around child’s point of view are often seen as a link between two speech therapy procedures: building of the competences (linguistic, communicative, and cultural) and improvement of the speech process (realization of phonemes).

2

Integracyjne perspektywy kulturoznawczego kształcenia językowego w gimnazjum i liceum

100%

Grudzińska K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2014

|

vol. 5

|

issue 161

95-104

PL

Celem artykułu jest wskazanie płaszczyzn integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej determinowanych realizacją językowych zagadnień kulturoznawczych. Myśl kulturoznawcza rozwinęła się w dydaktyce języka polskiego w kontekście dyskusji prakseologicznej – sporu o koncepcję szkolnego kształcenia językowego, którego celem jest ustalenie proporcji celu praktyczno – normatywnego do teoretyczno – poznawczego. Rozwój kognitywizmu, lingwistyki kulturowej i badań nad językowym obrazem świata pokazał zasadność ponownego rozpatrzenia walorów poznawczego aspektu nauki o języku. Badanie języka jako specyficznego dokumentu historii duchowej i materialnej wykracza znacznie poza obszary działania tradycyjnej gramatyki opisowej, a może stać się ważnym i koherentnym elementem kształcenia kulturowego, uwzględniającego również doskonalenie kompetencji komunikacyjnej. Warunkiem świadomej i kompetentnej komunikacji jest bowiem dotarcie do semantycznej istoty języka, a zatem – między innymi - poznanie kulturalnego dziedzictwa zawartego w różnych jego płaszczyznach. Zarchiwizowany w języku obraz dawnych dziejów narodu, jego mentalności, poglądów, zwyczajów i obyczajów to kulturoznawczy materiał dydaktyczny, który przynosi potencjalnie wiele edukacyjnych korzyści, takich jak wdrażanie uczniów do świadomego uczestnictwa w kulturze oraz rozbudzenie ich zainteresowania nauką o języku. Zaletą językowego kształcenia kulturoznawczego są też jego perspektywy integracyjne. Kształcenie to może stać się elementem spójnej edukacji polonistycznej, realizowanej na drodze integracji wewnątrzprzedmiotowej. Treści kulturoznawcze są elementem scalającym kształcenie językowe z literacko – kulturowym. Zagadnienia kulturoznawcze otwierają też możliwość korelacji treści międzyprzedmiotowych stanowiąc bazę materiałową dla ścieżek edukacyjnych. Słowa kluczowe: a

3

Słowa z obszarów tabuizowanych w świadomości cudzoziemców uczących się języka polskiego

100%

Gołębiowska M., Janus-Konarska J., Wrocławski U.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2011

|

vol. 18

PL

Zjawisko tabu odgrywa ważną rolę w metodyce nauczania języków obcych. Celem artykułu jest zbadanie świadomości istnienia tabu w języku polskim i zakresów tematycznych, które to tabu obejmuje, wśród studentów uczących się języka polskiego na poziomie średnim i zaawansowanym. Autorki, na podstawie sondażowych badań ankietowych, sprawdziły znajomość słów tabuizowanych z wybranych pól tematycznych, takich jak śmierć, choroba, części ciała czy erotyka. Warto zaznaczyć, że przeprowadzona ankieta wzbudziła wśród respondentów wiele emocji i stała się punktem wyjścia do rozważań na temat tabu i wulgaryzmów w języku polskim. Studenci podkreślali, że to właśnie braki w słownictwie doprowadzają do nieporozumień lub blokady komunikacyjnej.

EN

The phenomenon of the taboo plays a crucial role in the methodology of the Polish language teaching. The aim of this article is to examine the existence of the taboos in the Polish language and the topic areas in which it is present, among intermediate and advanced students of Polish. Using a survey, the authors of the article checked students’ knowledge of taboo words in selected topic areas, such as death, illness, parts of the body, or erotica. It is worth mentioning that the survey brought about various emotions in the respondents and became a starting point to reflect on taboos and vulgarisms in Polish language. The students indicated that deficiencies in vocabulary indeed lead to misunderstandings and hinder communication.

4

Ocena kompetencji kulturowych wśród pracowników ochrony zdrowia

88%

Zimny M., Schneider-Matyka D., Kubiak J.

Władza sądzenia

|

2019

|

issue 16

51-66

PL

Polska, jako kraj znajdujący się w centrum Europy, zachęca obcokrajowców do przyjazdu. Odwiedzający i zamieszkujący na terenie naszego kraju cudzoziemcy, zazwyczaj oczekują lepszego i godnego życia. Nasi rodacy zamiast okazać troskę i życzliwości, najczęściej są nieufni i wrogo nastawieni. Nieznajomość różnic kulturowych może spowodować wiele niepotrzebnych konfliktów. Kompetentny pracownik zobowiązany jest do zrozumienia potrzeb każdego pacjenta, również tego z innych kręgów kulturowych. Odpowiednie przygotowanie pielęgniarek, lekarzy i innych pracowników szpitala pozwala na uniknięcie nieporozumień i problemów związanych między innymi z nieznajomością różnic kulturowych. Kompetencje kulturowe, rozumiane jako umiejętność przyjęcia postawy relatywizmu kulturowego, stanowią zbiór postaw, wiedzy i motywacji, wśród których ważną rolę odgrywają empatia etnokulturowa oraz poczucie własnej skuteczności jak również elastyczność poznawcza oraz otwartość na nowe doświadczenia.

5

Kompetencje kulturowe w opiece zdrowotnej

88%

Przyłęcki P.

Władza sądzenia

|

2019

|

issue 16

9-26

PL

Polska, w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej, stała się państwem bardziej zróżnicowanym kulturowo. Ma to wpływ na wiele sfer życia społecznego, w tym na opiekę medyczną. Pacjenci pochodzący z grup mniejszościowych stanowią wyzwanie dla środowiska medycznego ze względu na z jednej strony problem językowy, a z drugiej strony na występujące różnice kulturowe mające wpływ na proces leczenia. W krajach zachodnich już w latach 50. XX w. wdrażano pierwsze działania mające na celu rozwój opieki medycznej wrażliwej kulturowo. Odbywało się to na wielu poziomach, a jednym z nich była edukacja studentów w zakresie kompetencji kulturowych. W Polsce dopiero od niedawna promuje się kształcenie studentów kierunków medycznych w tym zakresie, podobnie jak od niedawna prowadzone są szerzej badania w zakresie kompetencji kulturowych w opiece medycznej. W związku z tym, iż tematyka ta wciąż jest w Polsce słabo rozwinięta, celem tego artykułu jest przybliżenie pojęć kultury i kompetencji kulturowej i ich rozumienia w kontekście opieki medycznej. Dodatkowo wskazane zostały główne powody dla których powinno się kształcić przyszłych pracowników opieki medycznej, wskazując bariery komunikacyjne, jakie pojawiają się w przypadku kontaktu lekarza/pielęgniarki z pacjentem pochodzącym z grupy mniejszościowej. Omówiono również wybrane modele kształtowania kompetencji kulturowych w kontekście opieki medycznej.

6

Kompetencja globalna w szkole

75%

Dernowska U.

Przegląd Pedagogiczny

|

2013

|

issue 2

17-32

PL

Autorka artykułu — zainspirowana doświadczeniami dydaktycznymi Williama Powella i Ochan Kusumy-Powell, autorów książki How to Teach Now — podejmuje próbę określenia warunków sprzyjających kształtowaniu w uczniach kompetencji globalnej. Kompetencja ta umożliwia jednostkom funkcjonowanie w zglobalizowanym świecie, nawiązywanie efektywnych interakcji z „innymi”, z ludźmi wywodzącymi się z odmiennych kultur, nieco inaczej — przez pryzmat innych znaczeń, sensów, wartości — postrzegających rzeczywistość. Autorka nie tylko wyjaśnia pojęcie kompetencji globalnej oraz analizuje jej wymiary, ale także odwołuje się do pojęcia kompetencji kulturowej, przyjmując interdyscyplinarną perspektywę odpowiada na pytanie, kim są inni, by następnie skoncentrować się na szkole jako miejscu poznawania siebie, własnej kultury oraz „innych” wraz z tym, co ci „inni” przynoszą ze sobą zarówno do klasy, szkoły, jak i do rzeczywistości społecznej.

7

A thematic dictionary as a source of cultural competence (using the example of a Chinese-Polish dictionary)

71%

Sękowska E.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

339-348

PL

Celem artykułu jest omówienie słownika tematycznego wybranego języka (na przykładzie słownika chińsko-polskiego) jako pomocy dydaktycznej przydatnej w nauce danego języka i kultury. Poszukując miejsca słownika tematycznego w nauczaniu języka odwołano się do pojęcia kompetencji kulturowej oraz zagadnień związanych z jej wprowadzaniem w procesie dydaktycznym. Kompetencja kulturowa obejmuje bowiem słownictwo i wiedzę (lingwakultura) oraz reguły interpretacyjne i elementy realioznawcze z zakresu socjokultury. Zawartość tych obszarów kultury danej wspólnoty jest omawiana w glottodydaktyce polonistycznej w pracach teoretycznych oraz programach nauczania języka polskiego jako obcego. Ukierunkowanie tych działań znajduje się między innymi w standardach wymagań odnoszących się do poszczególnych poziomów biegłości językowej. Słownik tematyczny może służyć jako jedno ze źródeł wprowadzania elementów kultury ze względu na zawartość słownictwa, ilustrującego odmienności danego języka i kultury. W charakterystyce słownika tematycznego chińsko-polskiego skupiono się na opisie makrostruktury, zawartości wybranych kręgów tematycznych oraz wskazaniu przydatności w doskonaleniu znajomości leksyki, ilustrującej swoistość rzeczywistości pozajęzykowej.

EN

This article discusses a thematic dictionary of a specific language pair (Chinese-Polish in this case) as a teaching aid useful in learning a language and its culture. In the search for a place for the thematic dictionary in language teaching, the author refers to the notion of cultural competence and notions associated with introducing it into the teaching process as cultural competence covers both vocabulary and knowledge (linguaculture), and the interpretative rules and elements of the study of the reality of people and institutions within the area of socioculture. The contents of those areas of culture of a community are discussed in the theoretical studies devoted to teaching Polish as a non-native language and in the curricula of teaching Polish as a foreign language. Those activities become focussed, e.g. in the required standards which refer to individual levels of language proficiency.A thematic dictionary may serve as a source for introducing elements of culture considering the stock of vocabulary which illustrates the differences in languages and cultures. In the discussion of the Chinese-Polish thematic dictionary, the author focusses on the description of macrostructures, the inclusion of selected thematic fields, and indicates its utility in increasing one’s proficiency in the lexis which illustrates the extra-linguistic reality.

8

Wiersze jako scenariusze ćwiczeń językowych

63%

Ostasz M.

Logopedia

|

2017

|

vol. 46

73-90

PL

Artykuł przedstawia funkcjonalizację teorii paidii jako metodę aksjologii wierszy mających wyraźną sprawność zabawową, ale i zarazem edukacyjną. Analizy pozwoliły stwierdzić, że większość pajdialnych wierszy logopedycznych stanowi wyliczeniowo-repetycyjny model, ponieważ po wielokrotnym wyliczeniowym opisie danego zjawiska lub roli następuje ich powtarzanie (repetycja) w celu utrwalenia. Odnosi się też wrażenie, że znaczna część takich tekstów stanowią sylabotoniki (trocheiczne, jambiczne lub amfibrachiczne) ze stałą średniówką, rymami żeńskimi, parzystymi, przybierające mnemotechniczne własności. Częstym tematem prezentowanym w takich wierszach są zasady dotyczące: alfabetu, gramatyki i ortografii, dawniej języka greckiego czy łaciny. Wspomagają one zapamiętywanie wiedzy abstrakcyjnej, służą na przykład do ćwiczeń poznania abecadła. Są najłatwiejsze do powtarzania i zapamiętania – przysłowiowo „wpadają w ucho”, a podstawowym środkiem poetyckim bywa w nich instrumentacja głoskowa. Część z wybranych wierszy Tuwima, Kerna, Sztaudyngera, Strzałkowskiej, Dębskiego, czy Edyk-Psut nie powstała z myślą ćwiczenia systemów mowy, lecz zabawy językowej (gramatyczno-leksykalnej), w której spontanicznie (niekoniecznie zamierzenie), takim ćwiczeniom służą. Niektóre mają jednak charakter metatekstowy czy metalogopedyczny, ponieważ wprowadzają pojęcie ćwiczeń, np. systemu fonetyczno-fonologicznego lub gramatycznego oraz podpowiadają sposoby ich realizacji.

EN

The article presents the theory of paedeia as a method of the axiology of poems having a distinctly playful character as well as an educational competence. The analyses have led to the conclusion that the majority of paedial speech therapy poems constitute the counting out model, because after a multiple of repetitious trials of a given phenomenon a permanent retention can take place. We are under the impression that most of such texts constitute sylabotonics (na: trochaic, iambic, or amphibrach) with a constant pause, feminine paedial rhymes, which take on mnemotechical properties. Frequent themes presented in such poems are the rules concerning the alphabet, grammar and orthography. They support to memorize abstract knowledge or serve, for example, to practice learning the alphabet, and so they are the easiest to repeat and remember – being “catch words” – and the figures of sound are mostly their essential poetic means. Part of the selected poems by Tuwim, Kern, Sztaudynger, Strzałkowska, Dębski, Budkiewicz, or Edyk-Psut, have not begun with a thought of practicing the systems of speech but were formed as a linguistic play (grammaticallexical), in which they serve such exercise spontaneously and not necessarily intentionally. Some of them, however, have a meta-textual or speech therapeutic element because they introduce the notion of exercise, e.g. of the phonetic-phonological or grammatical systems, and ways of their realization.

9

Myślenie szybkie a stereotypy – jak rozwijać kompetencję kulturową

63%

Kucharska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 5: Neofilologia

7-20

PL

Życie we współczesnym świecie wiąże się ze spotykaniem się z przedstawicielami różnych kultur. Istnienie stereotypów wydaje się naturalnym sposobem na oswojenie Innego. Kahnemann (2011) opisuje dwa systemy funkcjonujące w każdym człowieku — szybki i nieświadomy System pierwszy oraz wolny i refleksyjny System drugi. Autorka artykułu szuka odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób pogłębiana w trakcie studiów wiedza wpływa na zmianę pierwszych, ogólnie istniejących skojarzeń, czyli stereotypów. Przedstawione wyniki ukazują, że uruchomienie Systemu drugiego wymaga wysiłku i czasu. Możliwe, że jest to powodem, dla którego ciężko przezwyciężyć jest stereotypy.

EN

Living in a multicultural world demands intercultural abilities. The present article aims to analyse how students of Neophilological Faculties should be taught to be able to act as cultural mediators in the future. We also present the results of an inquiry which aimed to show if the knowledge influences the first impression opinions.

10

Media audiowizualne na lekcji języka obcego na przykładzie reportażu telewizyjnego

63%

Wolak A., Jagielloński U.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2013

|

vol. 20

PL

W dobie mediów elektronicznych nasze życie zdominowane jest przez informacje docierające do nas z różnych źródeł, takich jak telewizja, radio czy Internet. Przede wszystkim powszechność tego ostatniego przyczynia się do szybszej wymiany informacji, zbliża i ułatwia kontakt między przedstawicielami jednego lub różnych kręgów kulturowych. Internet stanowi również bardzo bogate źródło obcojęzycznych przekazów telewizyjnych, radiowych oraz filmów, które można wykorzystać w nauczaniu i uczeniu się języków obcych. Ich stosowanie pozwala w pełniejszy sposób zaprezentować rzeczywistość językową i kulturową rodzimych użytkowników. Wpływa również korzystnie na uczących się, podnosząc ich motywację oraz uatrakcyjniając przebieg zajęć.

EN

In the era of multimedia, our life is dominated by information, which we receive from different kinds of sources such as television, radio or the Internet. The prevalence of the Internet contributes to rapid exchange of information between representatives of the same or different cultures. The Internet is also a rich source of television and radio broadcasts and movies in foreign languages which can be used in teaching and learning foreign languages. The use of these kinds of materials allows to show the linguistic and cultural reality of the native speakers form a wide perspective. It influences the motivation of learners and makes lessons more attractive.

11

Podziękowania i przeprosiny w języku i kulturze japońskiej

51%

Kaczmarek M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2007

|

vol. 19

239-251

PL

Autorka nawiązuje do teorii aktów mowy Johna Austina i jej rozwinięcia w pracach Anny Wierzbickiej, która dowodziła, że zasady, na których opierają się akty mowy są różne w różnych kulturach. Teza Wierzbickiej, głosząca, że nie istnieją uniwersalne akty mowy, znajduje potwierdzenie w analizie porównawczej podziękowań i przeprosin w kulturze japońskiej i kulturze polskiej. Autorka przedstawia semantyczny opis trzech japońskich „gestów językowych”: arigato gozaimasu podziękowania, gomen nasai przeprosiny, oraz sumimasen przeprosiny lub podziękowania. Są one specyficznie interpretowane i realizowane w języku japońskim. Na tej podstawie autorka formułuje wniosek, że posługiwanie się tym językiem nie może polegać jedynie na opanowywaniu słownictwa i dostosowywaniu go do reguł użycia własnego języka, na zdobyciu kompetencji czysto językowej, ale wymaga od uczących się zdobywania także kompetencji komunikacyjnej i kulturowej.

EN

The article evokes John Austin’s theory of speech acts and its elaboration in the work of Anna Wierzbicka. The latter scholar proposes that the principles on which speech acts are based are different in different cultures, the claim being corroborated by a contrastive study of thanking and apologizing in the Japanese and Polish cultures. Semantic descriptions of three Japanese “linguistic gestures” are presented: arigato gozaimasu thanking, gomen nasai apologizing and sumimasen apologizing or thanking, realized and interpreted in Japanese in a culture-specific manner. Thus, the command of Japanese involves not only the knowledge of vocabulary applied in accordance with the rules of one’s own tongue (purely linguistic competence), but also requires acquisition of communicative and cultural competence.

12

Kulturelle Inhalte im Kulinarischen in der polnisch-deutschen translatorischen Praxis

51%

Szczęk J., Kałasznik M.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2014

|

issue 23

321-343

DE

Es werden polnische Speisenamen und ihre Übersetzungsmöglichkeiten im Deutschen präsentiert. Die Autorinnen weisen auf die Rolle der kulturellen Kompetenz bei der Übersetzung der Realienbezeichnungen.

EN

This text presents a translation analysis of the so called „realia”, which are part of culinary names rendered from Polish into German. The basis consists of the Polish culinary names which can be found on genuine menus and their translation found on Internet websites. The renditions proposed on the menus are compared with their equivalents provided in bilingual dictionaries. The point of departure for the analysis is Koller (2004). Due to the great diversity of strategies applied in the translation of culinary names, it is possible to indicate those which ought to be utilized in the translation of realia. The conducted analysis highlights the vital aspects and role of cultural competence in translation and translator education.

PL

W tekście prezentujemy analizę tłumaczeń tzw. „realiów” będących elementem nazw kulinarnych z języka polskiego na język niemiecki. Podstawę analizy stanowią polskie nazwy potraw pochodzące z autentycznych kart dań oraz tłumaczeń zawartych na stronach internetowych. Zaproponowane w kartach dań tłumaczenia są konfrontowane z ekwiwalentami podanymi w opracowaniach leksykograficznych. Punkt wyjścia do analizy strategii stanowi opracowanie Koller’a (2004). Ze względu na różnorodność strategii zastosowanych w tłumaczeniu możliwe jest wskazanie na te strategie, które w przypadku tłumaczenia realiów powinny znaleźć swoje zastosowanie. Przeprowadzona analiza wskazuje na istotne aspekty i rolę kompetencji kulturowej w tłumaczeniu oraz kształceniu tłumaczy.

13

Kultura jako przestrzeń ścierających się dyskursów i negocjowania znaczeń. O nauczaniu języka polskiego jako obcego opartym na etnografii mówienia oraz filozofii konfliktu

51%

Czerkies T., Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie W. P., tamaraczerkies@wp.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2012

|

vol. 19

PL

Artykuł jest próbą pokazania, jakie znaczenie dla glottodydaktyki polonistycznej mają koncepcje C. Kramsch zawarte w książce „Context and Culture in Language Teaching”. Omawiam w nim podstawowe założenia teorii Kramsch, pokazuję również, w jaki sposób te koncepcje mogą być wykorzystane w praktyce podczas zajęć JPJO, z wykorzystaniem do tego tekstów literackich. Przywołuję także pracę D. Hymesa dotyczącą etnografii mowy, do której odnosiła się Kramsch. Teorie Hymesa omówiła szczegółowo G. Zarzycka w publikacji „Dialog międzykulturowy. Teoria oraz opis komunikowania się cudzoziemców przyswajających język polski”. Ponieważ celem niniejszego artykułu jest przybliżenie książki Kramsch, dla jasności wywodu przytaczam koncepcje badacza, powołując się na Zarzycką.

EN

The article presents D. Hymes’s “ethnography of speaking” and C. Kramsch’s “philosophy of conflict” as interesting ideas in language teaching. The author attempts to describe how both theories can be adopted by teachers of Polish as foreign language, especially when they use Polish literary texts in class.

Refine search results

Kompetencja kulturowa jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – na przykładzie teorii logopedycznego wiersza pajdialnego

Integracyjne perspektywy kulturoznawczego kształcenia językowego w gimnazjum i liceum

Słowa z obszarów tabuizowanych w świadomości cudzoziemców uczących się języka polskiego

Ocena kompetencji kulturowych wśród pracowników ochrony zdrowia

Kompetencje kulturowe w opiece zdrowotnej

Kompetencja globalna w szkole

A thematic dictionary as a source of cultural competence (using the example of a Chinese-Polish dictionary)

Wiersze jako scenariusze ćwiczeń językowych

Myślenie szybkie a stereotypy – jak rozwijać kompetencję kulturową

Media audiowizualne na lekcji języka obcego na przykładzie reportażu telewizyjnego

Podziękowania i przeprosiny w języku i kulturze japońskiej

Kulturelle Inhalte im Kulinarischen in der polnisch-deutschen translatorischen Praxis

Kultura jako przestrzeń ścierających się dyskursów i negocjowania znaczeń. O nauczaniu języka polskiego jako obcego opartym na etnografii mówienia oraz filozofii konfliktu