W niniejszej glosie autor w świetle orzeczenia SN sygn. III SK 28/15 podejmuję próbę przedstawienia koncesji jako instrumentu realizacji polityki energetycznej państwa. W tym celu najpierw przedstawiono odpowiedzi na pytanie – jaki wpływ ma działalność Prezesa URE na politykę energetyczną państwa. Następnie, krótko zreferowano najważniejsze wnioski z orzeczenia Sądu Najwyższego sygn. III SK 28/15, umożliwiające analizę wybranych warunków koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą oraz na obrót paliwami gazowymi. Jednocześnie, przeprowadzono analizę wybranych postanowień koncesyjnych stanowiących przejaw działania przez Prezesa URE, mającego na celu realizację polityki energetycznej państwa. Ostatecznie, podjęto próbę oceny zasadności istnienia takiego rozwiązania w praktyce.
The aim of this paper is to review the theoretical and practical aspects of regulations concerning the exploitation of natural resources. Raw material policy is a public project, and therefore a decision tool known as Cost Benefit Analysis (CBA) should be applied. A nation’s ownership of minerals is in practice frequently contested. Non-democratic governments have very often sought to collect revenues from natural resource exports in order to build their private fortunes. Such abuses are observed even today. The article begins with a short theoretical discussion about CBA. It then presents the issue of ownership of natural resources from the perspective of international law as well as the phenomenon of resource nationalism. The following section looks at the policy of granting concessions, a common tool used in regulating access to raw materials for exploration and production (E&P) companies. The empirical part of the paper analyses shale gas regulations in Poland, while also examining both the restrictiveness of rules adopted in this country and the legal preparedness of the Polish authorities to begin to use shale gas on a mass scale. Key findings of this part are enhanced with lessons from shale gas production in the US and Canada.
PL
Celem pracy jest zbadanie aspektów teoretycznych i praktycznych regulacji eksploatacji kopalin. Polityka w zakresie surowców mineralnych jako projekt publiczny powinna w przekonaniu autorki być przedmiotem zastosowania narzędzia decyzyjnego, jakim jest analiza kosztów i korzyści. Władztwo narodu nad zasobami naturalnymi bywa w praktyce często kontestowane. W przeszłości niezwykle często dochodziło do zagarniania zysków z eksportu kopalin przez władze danego kraju. W krajach o ustroju niedemokratycznym dochody z wydobycia zazwyczaj budowały prywatne fortuny przywódców owych krajów. Także i dziś dochodzi do tego rodzaju nadużyć. Praca rozpoczyna się teoretycznym ujęciem analizy kosztów i korzyści. W dalszej części poruszony jest temat własności bogactw naturalnych z perspektywy prawa międzynarodowego oraz zjawisko surowcowego nacjonalizmu. Następnie przedstawiono problematykę polityki wydawania koncesji, gdyż jest to powszechnie stosowane narzędzie regulacji poszukiwania i wydobycia zasobów naturalnych. W części empirycznej omówiono problematykę gazu łupkowego na przykładzie Polski. Celem tej części była analiza stopnia regulacji eksploatacji gazu łupkowego i gotowości prawnej polskich władz do rozpoczęcia wydobycia na skalę produkcyjną. Z przeprowadzonych badań jasno wynika, że przygotowanie Polski do masowej eksploatacji łupków jest nikłe. Złożyło się na to kilka ważnych przyczyn, wśród których wymienić należy brak doświadczenia w kontaktach z inwestorami zagranicznymi oraz zaniedbania ustawodawcze sięgające jeszcze epoki PRL. W końcowej części opracowania przedstawiono wnioski wynikające z doświadczeń Stanów Zjednoczonych oraz Kanady w zakresie eksploatacji gazu łupkowego.
Omawiany przepis wyznacza przedmiot koncesjonowania. Koncesja jest wymagana w celu prowadzenia działalności w zakresie: • poszukiwania lub rozpoznawania większości złóż kopalin objętych własnością górniczą (w tym węglowodorów), • poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, • wydobywania kopalin ze złóż (w tym węglowodorów), • podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, • podziemnego składowania odpadów, • podziemnego składowania dwutlenku węgla. Koncesjonowanie węglowodorów odbywa się na szczególnych zasadach, uregulowanych dalszymi przepisami komentowanej ustawy. W zakresie, jaki nie jest uregulowany Prawem geologicznym i górniczym stosuje się, z pewnymi wyjątkami, przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.
EN
The provision being discussed determines the subject matter of licensing. A license is required in order to conduct operations in the area of: • propecting for or exploration of most of the mineral deposits covered by the mining property (including hydrocarbons), • prospecting for or exploration of the underground carbon dioxide storage complex, • mining of minerals from deposits (including hydrocarbons), • underground non-reservoir storage of substances, • underground waste storage, • underground storage of carbon dioxide. The licensing of hydrocarbons is carried out on special terms regulated by further provisions of the discussed Act. To the matters not settled by the Geological and Mining Law, the provisions of the Act of 6 March 2018 - Entrepreneurs' Law apply with certain exceptions
IT
La disposizione in questione indica l'oggetto della concessione. La concessione e’ richiesta per eseguire attivita’ nel campo di: • ricerca o riconoscimento della maggior parte dei giacimenti minerari coperti dalla proprietà mineraria (compresi gli idrocarburi), • ricerca o riconoscimento di un complesso sotterraneo di stoccaggio del carbonio, • estrazione di minerali dai depositi (compresi gli idrocarburi), • stoccaggio sotterraneo di sostanze senza serbatoio, • deposito sotterraneo dei rifiuti, • stoccaggio sotterraneo di anidride carbonica. La concessione di idrocarburi avviene a condizioni speciali, regolate da ulteriori disposizioni della legge commentata. Nell’ambito che non è regolato della Legge sulle attività geologiche ed estrattive, vengono applicate, con alcune eccezioni, le disposizioni della Legge del 6 marzo sull'imprenditore.
RU
Описываемая правовая норма устанавливает предмет концессии. Концессия необходима для ведения бизнеса в следующих сферах: • поиск или разведка большинства месторождений полезных ископаемых, находящихся в собственности горнодобывающих предприятий (включая углеводороды), • изыскания для сооружения подземных комплексов хранения углекислого газа, • добыча полезных ископаемых из месторождений (в том числе углеводородных), • подземное безъемкостное хранение веществ, • подземное складирование отходов, • подземное складирование углекислого газа. Выдача концессий на добычу углеводородов осуществляется на особых условиях, регулируемых дальнейшими положениями комментируемого закона. В сфере, не регулируемой Геологическим и горнопромышленным законодательством, применяются с некоторыми исключениями положения Закон о предпринимательстве от 6 марта 2018 года.
The extent of the state's interference with the freedom of economic activity in the filed of natural resource management is regulated by the Important Public Interest Clause. The Clause corresponds with the legal structure of a concession based on the discretionary nature of an administrative decision. Therefore, the concession authority is able to consider all relevant aspects when deciding on this matter within the field of natural resource management. However, the term "Important Public Interest" is vague and requires careful interpretation taking into account interests of various entities and having the public interest in mind. This article discusses a concession as a mean of state control over the economic activity and describes concessions in geological and mining law.
PL
Granice dopuszczalnej ingerencji państwa w obszarze działalności gospodarczej związanej z gospodarowaniem kopalinami wyznacza klauzula ważnego interesu publicznego. Klauzula ta koresponduje z prawną konstrukcją koncesji opartej na uznaniowym charakterze decyzji administracyjnej, co umożliwia organowi koncesyjnemu wzięcie pod uwagę wszelkich aspektów, jakie składają się na rozumienie tego pojęcia w kontekście gospodarowania kopalinami. Jednocześnie należy uwzględnić fakt, że ważny interes publiczny jest kategorią niedookreśloną i wymagającą rozważnego podejścia w interpretacji, przy uwzględnieniu interesów różnych podmiotów z punktu widzenia potrzeb ogółu. Niniejszy artykuł nie tylko wskazuje na istotę koncesji jako jednej z form reglamentacji działalności gospodarczej, ale również przedstawia specyfikę koncesji w prawie geologicznym i górniczym.
Publiczne prawa podmiotowe, tak jak, co do zasady, wszystkie prawa i wolności określone w przepisach polskiego porządku prawnego, doznają ograniczeń. Wolność działalności gospodarczej jest publicznym prawem podmiotowym uregulowanym normami Konstytucji. Z kolei publiczne prawo podmiotowe do korzystania ze środowiska zostało unormowane przepisami art. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Taki stan prawny nie powoduje, że koncesje i zezwolenia traktowane jako ograniczenia publicznego prawa podmiotowego rangi konstytucyjnej nie mogą być jednocześnie ograniczeniami publicznego prawa podmiotowego uregulowanego w ustawie zwykłej. Zauważyć należy, że forma ograniczenia jest tym bardziejłagodna im mniej strategicznej sfery życia państwa i obywateli dotyczy. Należy mieć jednak na uwadze, że owa strategiczność dziedzin działalności państwa czy obywateli nie może być określana w oderwaniu od obowiązku ochrony środowiska, będącej zadaniem państwa. Wskazana prawidłowość może być stosowana także w odniesieniu do innych dóbr prawnych, w tym środowiska. W zakresie tego ostatniego dobra prawnego wymagana jest jednak szczególna ostrożność w jej stosowaniu. Koncesje i zezwolenia wpływają na realizacje publicznego prawa podmiotowego do środowiska, zarówno podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, jak i podmiotów pozostających w obszarze odziaływania tej działalności. Wpływ ten możebyć przy tym różny i zależy od udzielenia danego zezwolenia czy koncesji, czy też od odmowy ich przyznania. Zarówno jednak ich przyznanie, jak i odmowa ich przyznania będą wywoływały ograniczenia publicznych praw podmiotowych do korzystania ze środowiska.
EN
Public subjective rights, as all rights and freedoms set out in the Polish legal order can, in principle, be restricted. Freedom of economic activity is a public subjective right regulated by the standards of the Constitution. In turn, the public subjective right to use the environment was regulated by the provisions of Article 4 of the Environmental Protection Law. In such a legal environment, concessions and permits treated as a restriction of public subjective right of constitutional rank can at the same time be limitations to the public subjective rights provided for in the relevant statutes. It should be noted that the less strategic the sphere of life of the state and citizens is, the gentler the form of restriction. It should be borne in mind, however, that the strategic importance of the state’s or citizens’ activity cannot be determined in isolation from the state’s obligation to protect the environment. This may also be applied to other legal goods, including the environment. However, special care is required in application with reference to the latter. Concessions and permits affect the enjoyment of public subjective right to the environment, both by entitiesengaged in a business activity and those affected by the said activity. This impact may differ and depends on whether a given permit or concession is granted or refused. However, both granting or refusing to grant them will result in restrictions of public subjective rights to use the environment.
Zgodnie z art. 22 Pr.g.g. koncesji górniczych i geologicznych, w zależności od rodzaju i miejsca prowadzenia działalności, udziela minister właściwy do spraw środowiska, starosta lub marszałek województwa. Udzielenie koncesji musi być zawsze poprzedzone współdziałaniem z organami określonymi w art. 23 (takimi jak prezes Krajowej Agencji Energii Atomowej, *, władze odpowiedzialne za gospodarkę wodną itp. ) W zależności od rodzaju koncesji lub miejsca prowadzenia działalności, „organy współdziałające” konsultują projekt koncesji (opinia) lub projekt musi być z nimi uzgodniony. Niestety, w większości sytuacji przesłanki decydujące o wynikach takiego współdziałania są bardzo niejasne. Wynik współdziałania może być kontrolowany przez sąd administracyjny.
EN
According to art. 22 of the GMA mining and geological licences, depending on the kind and place of the activity, are granted by the minister in charge of the environment, the head of the poviat or the marshal of the voivodship. The grant of the licence always must be preceded by cooperation with the authorities determined in art. 23 (like the President of National Atomic Energy Agency, the head of the local community, authorities responsible for the watermanagement etc.). Depending on the kind of the licence or place of the activity, the „cooperating authorities” are consulting the draft of the licence (opinion) or the draft has to be agreed with them. Unfortunately, in most situations the premises determining results of such cooperation are very unclear. The result of such cooperation may be controlled by the administrative court.
RU
Согласно ст. 22 Геологического и горного права, горные и геологические концессии,в зависимости от типа и места деятельности, предоставляются министром, ответственным за окружающую среду, старостой или маршалом воеводства. Присуждению концессий всегда должно предшествовать сотрудничество с органами, указанными в ст. 23 (например, президентом Национального агентства по атомной энергии, местными органами власти, органами власти, ответственными за управление водными ресурсами и т. д.) В зависимости от типа концессии или места деятельности, «взаимодействующие органы» дают консультацию по проекту концессии (заключение), или проект должен быть согласован с ними. К сожалению, в большинстве ситуаций условия, определяющие результаты такого сотрудничества, очень расплывчаты. Результат сотрудничества может контролироваться административным судом.
IT
Riassunto: Ai sensi dell’art. 22 della legge polacca sulle attività geologiche e minerarie, a seconda del tipo e del luogo di attività, le concessioni minerarie e geologiche sono concesse dal ministro responsabile dell’ambiente, sindaco o maresciallo del voivodato. Il rilascio delle concessioni deve essere preceduto sempre dalla collaborazione con le autorità indicate all’art. 23 (come il Presidente dell’Agenzia Nazionale per l’Energia Atomica, le autorità delle comunità locali, le autorità responsabili della gestione delle acque, ecc.) A seconda del tipo di concessione o del luogo di stabilimento, le “autorità che cooperano” consultano il progetto di concessione (parere) o il progetto deve essere concordato con loro. Purtroppo, nella maggior parte delle situazioni, la logica dei risultati di tale cooperazione non è molto chiara. Il risultato di questa cooperazione può essere controllato da un tribunale amministrativo.
W 1923 r. Związek Radziecki zaczął otrzymywać kredyty od firm zagranicznych na okres od 3 do 6 miesięcy. Pomimo oficjalnej blokady kredytowej prywatni przedsiębiorcy byli zainteresowani w ekspansji eksportowej na jeszcze nie zdobyty rynek radziecki. Ekspansja ta musiała być poparta akcją kredytową. Blokada kredytowa wpłynęła jednak na wysokie koszty kredytów udzielonych w pierwszym okresie odbudowy przez firmy i banki zagraniczne. Były to w początkowej fazie krótkoterminowe kredyty handlowe, przeznaczone w większości na finansowanie radzieckiego importu wyrobów gotowych, gdyż przeważała w tym okresie polityka interwencji towarowej. W latach 1921-1925 głównymi rodzajami kredytów zagranicznych związanych z importem radzieckim były: a) kupieckie kredyty wekslowe, b) kredyty akceptacyjno-rembursowe banków zagranicznych. Począwszy od 1926 r. rządy krajów kapitalistycznych zaczęły udzielać wsparcia przedsiębiorstwom przemysłowym eksportującym towary do ZSRR na warunkach kredytów wekslowych. Za otrzymaną gwarancję ze strony państwa eksporterzy musieli płacić odpowiednim organom prowizję, którą z kolei wraz z odsetkami od kredytu zobowiązane były im zwrócić radzieckie organizacje importowe. Podstawową zasadą polityki handlowej Związku Radzieckiego w latach 1918-1940 było dostosowanie importu do określonych w planie potrzeb. Ogólny państwowy plan handlowy zawierał zestawienie przewidywanych ilości eksportu oraz dostosowany i zaprojektowany do tego import. Starano się w ten sposób uzyskać dodatni bilans handlowy. Na mocy zatwierdzonego planu Komisariat Handlu Zagranicznego, korzystając ze środków uzyskanych z eksportu, realizował plan importu, zakupując za granicą towary na możliwie dogodnych warunkach. W ciągu roku operacyjnego dokonywana była kontrola eksportu i w stosunku do jego postępów wydawano zezwolenia na przywóz do ZSRR (w formie licencji), które wymieniały kraj, rodzaj towaru oraz kwotę, na jaką należało zakupić dany towar.
EN
In 1923 the Soviet Union began to receive credits from foreign firms for periods of 3 to 6 months. Despite an official credit blockade private entrepreneurs were interested in expanding their businesses into the yet unexplored Soviet market. This expansion had to rely on lending activity. However, the blockade made foreign bank and company loans expensive in the first period of reconstruction. Initially, these were short-term commercial credits, mostly intended to finance the Soviet imports of finished products since the circulation of goods was mostly regulated by the State interventionist policy at that time. In the years 1921–1925, the major types of foreign credits associated with Soviet imports were: a) trade credits secured with bills of exchange, b) acceptance-reimbursement credits of foreign banks. Starting in 1926 the governments of capitalist countries began to support industrial companies exporting goods to the USSR on credits secured with bills of exchange. Exporters had to pay a commission to certain institutions for guarantees they were given by the State. The commission along with interest on the credits was reimbursable by the Soviet import organisations. The basic rule of the trading policy in the Soviet Union of 1918–1940 was to adjust imports to a particular demand specified in the plan. The general State trading plan established assumed volumes of export and relevant imports. In this way, a positive trade balance was attempted. Using the endorsed plan as the starting point and the resources coming from exports, the Commissariat of Foreign Trade executed the plan of imports buying goods abroad on convenient terms. During the fiscal year, exports were monitored and based on its volume permissions (licences) were issued to bring goods into USSR stating the country of origin, kind of goods and the price for which they were to be bought
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.